Oranjeliedje.
De
volgende
„Soester"
Na de vereeniging van Oranje
met Nassau.
De afkondiging.
De
Saluutschoten.
Het Huis „NASSAU".
Bij de geboorte van het
Koningskind.
Eieren voor de Prinses!
Welke manier was de
eerste
De versiering van het
gemeentehuis.
Voorloopig geen intee-
kening op de registers
van gelukwenschen ten
Paleize Soestdijk.
Alom foto's gemaakt.
De Burgemeesters van
Soest en Baarn ten
Paleize.
Een krans voor het
Monument van
de Koningin-Moeder.
(Vervolg van pagina 3).
Koning van Groot-Brittanië en Ierland,
Prins van Oranje-Nassau. Stadhouder van
Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland en
Overijsel in 1702 kinderloos kwam te over
lijden. Toen eindigde dus het huis Oranje-
Nassau in de mannelijke linie en ging
Oranje over in het huis Nassau-Dietz.
^Hest nog'slechts van het huis Nassau-
Dietz te vermelden zij, die nakomelingen
waren van den broer van Willem den Zwij
ger, Jan VI, den Ouden.
Diens oudste zoon Willem Lodew\jk,
graat' van Nassau-Dietz werd stadhouder
van Friesland (1581-1620) en huwde met
de dochter Anna van Prins Willem I (de
Zwijger) in diens tweede huwelijk met
Anna van Saksen, waardoor nogmaals het
huis Oranje geparenteerd werd aan dat van
Nassau.
Een andere zoon van Jan den Ouden, de
welbekende Ernst Casimir, graaf van Nas
sau-Dietz, volgde zijn broer Willem Lode-
wijk in 1620 als stadhouder van Friesland
op .en bleef dat tot 1632, en werd toen op
zijn beurt als stadhouder van Friesland
opgevolgd door zijn zoon Hendrik Casimir
I, prins van Nassau-Dietz, geboren uit
zijn huwelijk met Sophia Hedwig, hertogin
van Brunswijk.
Een nieuwe band tusschen Oranje
en Nassau.
In 1640 trad toen de jongere broer van
Hendrik Casimir, Willem Frederik als
stadhouder van Friesland op en deze huw
de met de dochter Albertina Agnes van
den Hollandschen stadhouder Frederik
Hendrik, en alweder werd een nieuwe band
gelegd tusschen het huis van Oranje-Nas-
sau en dat van Nassau-Dietz.
Als opvolger van Willem Frederik trad
bij diens overladen in 1664 op zijn zoon
Hendrik Casimir II, die tot zijn dood in
1696 die functie bleef vervullen. Hij was
gehuwd met Amalia, prinses van Anhalt-
Dessau en de zoon uit dat huwelijk Jan
Willem Friso volgde als stadhouder van
Friesland op tot 1711.
Op dezen Jan Willem Friso, Prins van
Nassau-Dietz ging, na het kinderloos over
lijden in 1702 van den Koning-stadhouder
Willem IH, de titel, het wapen en het
prinsdom van Oranje over, hoewel daar
tegen veel verzet rees en het prinsdom zelf
sindsdien nimmer meer in handen van een
Nederiandsch vorst is geweest.
Doch wapen en titel gingen over in het
huis van Nassau-Dietz en zijn daarin ge
bleven tot op den huidigen dag. (zie het
slot van het artikel: Het huis „Oranje").
Omtrent hetgeen, wat is geschied nh
de vereeniging der huizen van Oranje en
Nassau en nadat Oranje aan de linie Nas
sau-Dietz is gekomen, zie men het mede in
dit extra nummer voorkomende artikel,
„N& de vereeniging van Oranje met Nas
sau"
Als slot nog een enkel woord over het
eigenlijke bezit der Nassau'sche landen.
De Nassau'sche landen.
Het daadwerkelijk bezit van het her
togdom (graafschap) Nassau is aldra ge
komen aan de Walramsche linie van het
geslacht Nassau. Toen het hoofd van die
linie, prins Frederik August van Nassau-
Wiesbaden-Usingen in 1806 tot den Rijn-
bond toetrad, verkreeg hij behalve de sou-
vereiniteit over Nassau, dat tot ruim 1700
K.M.2 met 85,000 inwoners werd vergroot,
tevens den hertogelijken titel: Toen in 1816
de linie Nassau-Wiesbaden-Usingen met
den dood van Frederik August uitstierf,
verviel Nassau aan de linie Nassau-Weil-
burg en wel aan Prins Willem, die regent
was geworden en nu tevens hertog van
Nassau werd. Hij, zoowel als zijn zoon
Adolf hadden veelvuldige botsingen met
de volksvertegenwoordiging, die niet min
der in aantal en hevigheid werden, toen in
1850 het hertogdom de zijde van Oosten
rijk tegen Pruisen koos. Ook in 1866 wer
den Nassau'sche troepen ten gunste van
Oostenrijk in het veld gebracht, die in de
Wetterau opereerden. De volksvertegen
woordiging maakte echter hoe langer hoe
grooter bezwaren en tenslotte moest her
tog Adolf de vlucht nemen, Wiesbaden werd
door de Pruisische troepen bezet en de in-
lijving van het hertogdom Nassau by Prui
sen vond op 8 October 1866 plaats.
Het Groothertogdom Luxemburg.
Als bijzonderheid valt nog op te merken,
dat na den dood in 1890 van koning Willem
III, die tevens Groothertog van Luxemburg
was, laatstgenoemde hertog Adolf hem op
volgde als Groothertog van Luxemburg
tot 1905. (De Luxemburgsche opvolgings-
wetten kenden toen nog geen opvolging
door vrouwen). Zijn zoon Willem volgde
hem in 1905 op en diens oudste dochter
Maria Adelheid was Groothertogin van
19121919. Toen trad haar jongere zuster
Charlotte als Groothertogin van Luxem
burg op.
Hartelijk welkom, Gij Kind van Oranje!
Hartelijk welkom! Wij roepen het luid.
Vaandels en vlaggen met kleurige franje,
Steken wij „Ons Kind" ter eere, nu uit!
Blij verwacht Kindje... voor U rijst de bede..
God aller gaven, zoo mild en zoo goed!
Neem aan de dank van heel Neerland in
't heden
Dank voor dit Kind, wat met vreugd'
wordt begroet.
Wilt Gij d'aloude Oranjestam sieren
Weder met jeugd, nieuwe loten en groen!
Blij heffen wij de Oranje-banieren,
Meldend het feit, met een helder klaroen:
Leve ons Kind!, wij zijn blij met de blijden,
't Vorstelijk Huis is een weldaad geschied!
Holland hoopt weder op betere tijden,
Holland ziet weder een duid'lijk verschiet.
Em-Vé.
Het Bestuur van de Pluimvee-vereeni-
ging te Soest -heeft kort nè. het bericht
van de blijde geboorte ten Paleize Soest-
dijk namens die vereeniging doen bezor
gen 51 eieren, als geschenk voor H.K.H.
Prinses Juliana.
Onder de huidige omstandigheden onge-
twijfeld een origineel initiatief!
Van stadhouder tot Koning.
In de artikelen in dit nummer, geti
teld: „Het Huis Oranje" en „Het Huis
Nassau" kan men lezen wanneer en op
welke wijze Oranje met Nassau werd ver-
eenigd. Dat was in het begin van de 16de
eeuw en Réné de Nassau-Chalons was de
eerste prins van Oranje-Nassau. Toen de
ze den lateren Prins Willem I, den Zwijger,
tot erfgenaam benoemde, werd de vereeni
ging der beide huizen nog hechter.
Van Prins Willem I ging het stadhou
derschap over op zijn zoon Maurits uit zijn
huwelijk met Anna van Saksen, en toen
deze in 1625 stierf, Kozen de Staten van
de 5 provinciën den zoon uit het vierde hu
welijk van Prins Willem I (dat met Louise
de Coligny) prins Frederik Hendrik tot
stadhouder (16251647). Deze waardig
heid ging na zijn dood over op zijn zoon,
Prins Willem II, die echter reeds in 1650
overleed. Toen volgde het eerste stadhou-
derlooze tijdperk, doch in begin Juli 1672,
het rampjaar, werd zijn zoon Prins Willem
III tot stadhouder uitgeroepen, die huwde
met Maria Stuart, een dochter van Jaco-
bus H van Engeland en in 1688 tot den
Engelschen troon werd geroepen. Bij zijn
overlijden in 1702 eindigde de mannelijke
linie van het huis van Oranje Nassau, door
dat hij geen nakomelingen had en ging
Oranje over naar het huis van Nassau-
Dietz en wel naar Jan Willem Friso, de
stadhouder van Friesland. Wij kregen ech
ter tevens het tweede stadhouderlooze tijd
perk voor de 5 provinciën, tot 1747, toen
de komst der Franschen in ons land een
opstaan ten gunste van den Prins van
Oranje veroorzaakte, waardoor Jan Willem
Friso's zoon, die reeds vanaf 1711 als stad
houder van Friesland was opgetreden, al
gemeen erfstadhouder der Zeven Provin
ciën werd. Zijn zoon Willem V Batavus
volgde hem in 1751 op, huwde met Wil-
helmina van Pruisen, doch moest in 1795
het land verlaten, waarop door invloed der
Fransche revolutie De Bataafsche Repu
bliek werd gesticht.
Herstel onzer onafhankelijkheid.
Na het herstel onzer onafhankelijkheid
stapte de zoon van Willem V op 30 No
vember 1813 te Scheveningen vanuit En
geland aan wal, regeerde aanvankelijk als
Souvereln Vorst, doch na het Weener con
gres werd hij als Koning van het Vereenigd
Het is eigenlyk vrijwel ondoenlijk pre
cies te vertellen, welke wijze van publicee-
ren van het blijde bericht er het eerst in
geslaagd is de Soester bevolking van de
geboorte kond te doen. Waren het de sa
luutschoten, was het de berichtgeving per
radio, waren het de bulletins? Was het
wellicht het mondeling gerucht, dat met
sneltreinsvaart zich verspreidde vanaf de
enkele gelukkigen, die het door bijzondere
omstandigheden uit de eerste hand hadden
kunnen hebben? Wij weten het bijna niet.
In de omgeving van het Paleis was het
de laatste dagen en uren drukker en ze
nuwachtiger geworden dan ooit te voren.
De spanning was gestegen tot het uiter
ste en men kon aanvoelen, dat het wachten
thans op het eind liep. Ook het aankomen
van verschillende hoogwaardigheidsbeklee-
ders gaf voor menig ingewijde een hoop
vol teeken.
Toch gelooven wij, dat aan de Baarn-
sche saluutbatterij de eer toekomt van het
allereerst te hebben gegeven het teeken,
waarop heel Nederland wachtte; de ver
binding van deze batterij met het Paleis
en het Badhotel te Baarn bleek prima in
orde. Doch ook de radio, die haar berich
ten via datzelfde Badhotel kreeg van het
A.N.P., was er bijzonder vlug bij en al
heel spoedig na de heugelijke gebeurtenis
klonken de berichten uit de luidsprekers.
Ook de brandweersirene en de klokken
der drie kerken gaven aldra hun met zoo'n
groot ongeduld verbeide klanken vrij in
het luchtruim en eigenlijk waren het alle
middelen van afkondiging tezamen, die
vrijwel tegelijkertijd hun aangename plicht
deden, zoodat niemand van het heugelijke
bericht gespeend bleef; men moest het wel
hooren, of men wilde of niet. Iedereen
sprak erover, iedereen hoorde naar het
gedonder der kanonnen, meer speciaal naar
het laatste schot, naar de luidsprekers, naai
de sirene en naar de klokken. En toen de
eerste bulletins verschenen, natuurlijk wat
later, want het drukken kost altijd nog
eenigen tijd, verdrongen de menschen zich
ervoor, om nog eens precies te lezen, zwart
op wit voor zich te zien, wat de meesten
al door de radio hadden gehoord.
De hedendaagsche publicatiemiddelen
hebben alle uitnemend voldaan en er mag
gezegd worden, dat het bericht in slechts
een luttel aantal minuten door gansch het
land en daarbuiten is uitgedragen naar
allen, die er hunkerend op wachtten: Er is
op Soestdijk een Prinsesje geboren!
Koninkrijk der Nederlanden erkend en
trad hij verder op als Koning Willem I.
Uit diens huwelijk met prinses Frederi-
ka Wilhelmina Louise van Pruisen sproot
voort Willem H, die in 1840 opvolgde, ook
als Groothertog van LuxembUfg, doch
reeds in 1849 overleed. Uit zijn huwelijk
met Anna Paulowna, Grootvorstin van
Rusland, was reeds in 1817 een zoon gebo
ren en deze kwam nu als Koning Willem
Hl aan de regeering, was mede Groother
tog van Luxemburg en natuurlijk Prins van
Oranje Nassau, evenals ai zijn voorouders,
Koning Willem III huwde tweemaal; de
eerste maal met Sophia, prinses van Wür-
temburg, uit welk huwelijk 3 zoons werden
geboren: Willem, Prins van Oranje, die in
1879 op 39-jarigen leeftijd stierf, Maurits
Alexander, die reeds op 7-jarigen leeftijd
in 1850 was gestorven en prins Alexander,
die op 21 Juni 1884 overleed.
Tweede huwelijk van Willem IH.
Op 9 Januari 1879 hertrouwde Koning
Willem IH met Emma, prinses van Wal
deck Pyrmont, uit welk huweljjk in 1880
Wilhelmina werd geboren. Willem III over
leed op 23 November 1890 en zijn dochter
Wilhelmina volgde hefn toen op onder re
gentschap van Haar Moeder, Koningin
Emma. In Luxemburg, waar toen geen
vrouwelijke opvolging mogelijk was, trad
als groothertog op Adolf, hertog van Nas
sau van de linie Nassau-Weilburg, voortge
sproten uit de Walramsche linie.
De resteerende geschiedenis der Oranje-
Nassau's is overbekend. In 1898 nam Ko
ningin Wilhelmina zelf de regeering in han
den, in 1901 huwde Z(j met Hendrik, hertog
van Mecklenburg en op 30 April 1909 werd
uit die echtverbintenis een dochter, prinses
Juliana geboren, die op 7 Januari 1937 in
het huwelijk trad met Bernhard, prins van
Lippe-Blesterfeld.
Een nieuwe loot.
Thans is een nieuwe loot ontloken, aan
den stam van Oranje Nassau, een nieuwe
loot, die nieuw leven toevoert aan een van
de oudste koninklijke dynastiën, die heden
ten dage in Europa regeeren.
En een blijde ure, waarin de eerbiedige
gelukwenschen naar het Koninklijke gezin
uitgaan, is thans aangebroken!
Vivat Oranje!
De saluutbatterij van het 1ste Regiment
Veldartillerie uit Utrecht, gestationneerd
te Baarn, heeft de groote eer het allereerst
in het land het bericht van de blijde ge
boorte te hebben afgekondigd.
Hoe snel men daar geweest is blijkt wel
uit het feit, dat het eerste schot nog is af
gegeven vóór 'aan den volke door de radio
is kond gedaan van de heugelijke geboorte.
In het bijzonder komt daarvoor en voor
de uiterst accurate en snelle wijze van or
ganisatie een woord van hulde toe aan den
batterij-commandant, de commandant van
de 2de schoolbatterij van het le Reg. Veld
Artillerie, de kapitein G. J. M. C. van Nij-
natten, trouw daarbij geholpen door zijn
beide officieren, den lsten luitenant van
de spec. der staf I R.V.A., J. J. A. Har
brink Numan en den tweeden luitenant van
de 3de schoolbatterij G. van Amstel. De
wachtmeester en ordonnansen stelden er
zooveel eer in het eerste in den lande te
zijn om het eerste saluutschot af te geven,
dat allen tot het uiterste gespannen mede
werkten.
Een telefoontje per speciale telefoonlijn
vanaf het Paleis naar den officier van piket
in het Badhotel, een telefoontje naar den
batterijcomanandant en direct daarover
heen een motorordonnans met de schrif
telijke bevestiging, en aleer de wereldpers
eigenlijk nog goed en wel van het officieele
bericht: „Prinses, dochter geboren" had
kunnen kennis nemen, daverde reeds het
eerste schot. En alle militairen van de sa
luutbatterij glunderden van hoog tot laag,
het I R.V.A. had gezegevierd en deed het
eerste schot weerklinken!
Er werd zoogenaamd „lagenvuur" gege
ven, dat wil zeggen om de 15 seconden een
schot. Elk der vier vuurmonden gaf beur
telings vuur en elk schot riep het uit: „Er
is een Oranjetelg geboren."
Het stuk, dat het allereerste vuur f
was het meest rechts opgestelde kanon en
de wachtmeester van Griffen riep op het
commando zijner superieuren triomphan
telyk het eerste in den lande: „Stuk vuüür."
In de vier caisson-achterwagens bevon
den zich elk 60 losse schoten, waarvan er
in totaal slechts 51 werden gelost. Moei
lijkheden of nabranders kwamen niet voor
en in ruim 12 minuten was het geheele
saluut afgegeven. Dat was dus te ruim
10.10 uur in den morgen.
(Wijs: Er gaat door alle landen).
Wie hoorde schooner tijding,
Dan van 't paleis Soestdijk?
Wie zag ooit meer verblijding
Wie voelt zich nu niet rijk?
En waar men dank en vreugde vindt,
't Is alles om ons Koningskind!
O, mochten wij eens kijken,
In 't wiegje van dat Kind!
En wij aan Haar doen blijken,
Hoe heel ons hart Haar mint!
Maar dat zou veel te druk Haar zijn,
Voor luide hulde is Zij te klein!
Komt, bieden w'onze wenschen,
Aan 't Hooge Ouderpaar.
Kent onze vreugd' geen grenzen,
Hoe zal 't dan wezen daar,
Hoe groot is 't feest, alom, en ginds
Bij Kroonprinses, Vorstin en Prins.
Zij is van God gegeven,
Aan ouders, volk en land,
Lang moge Zij nu leven,
Zingt men aan alle kant.
Eén juichen voor ons Prinsesje klein,
Dat' zal vandaag ons liedje zijn!
S. M. P. de J. V.
Spakenburg, 31 Januari 1938.
Nauwelijks was het bericht der blijde ge
boorte doorgedrongen., of divers personeel
van Openbare Werken en het Gemeentelijk
Gasbedrijf maakte al aanstalte het Soester
Gemeentehuis te gaan versieren.
Deze versiering was natuurlijk reeds
lang te voren in gereedheid gebracht en
wachtte alleen maar om opgehangen te
worden, doch dit laatste was nog een kar
wei, dat nog aardig wat tijd in beslag nam.
Groen en denappels.
Doch het succes dezer versiering beloon
de ruimschoots alle werk, dat eraan was
verricht.
De horizontale bouwlijnen van ons raad
huis werden voorzien van fraaie breede
oranje-slingers, waartusschen door de jeug-
e werkloozen alhier oranje-gekleurde
appels van zeedennen waren gewerkt. De
ze groote zee-den-appels zijn betrokken van
de kweekerij van het Staatsboschbeheer
nabij Kootwijk, waar dit soort denappels
voor het winnen van het zaad in groote
zaad-eesten worden gedroogd; vandaar,
dat de appels ook zoo groot zijn en allen
volledig geopend.
De vertikale bouwlijnen tusschen de ra
men zijn voorzien van groene slingers van
dennengroen, waartusschen verzilverde
dennenappels prijken in groote veelvuldig
heid.
Op de steenen pilaarstukken der ba
lustrade, die vóór het raadhuis staat, zijn
groote kerstsparren aangebracht, weer be
laden met een groot aantal zilveren den
nenappels.
Op de kruispunten der horizontale en
vertikale banen zijn groote rosetten aange
bracht van zee-den- en sparappels, opge
fleurd met diverse takken met allerlei bes
vruchten. De gedeelten van de muren, die
open bleven, zijn met groen bekleed en het
geheel maakt een bijzonder fraaien indruk.
Gas- illiinuna tie.
Boven den ingang is door de zorgen van
het Gemeentelijk Gasbedrijf een metaal
versiering aangebracht, voorstellende een
groote ooievaar met een wieg en een kroon
en de naamletters van de jonge
Oranjetelg. Deze versiering is aangesloten
op de gasleiding en zal des avonds onge
twijfeld een fraaie gas-illuminatie geven.
Vóór het raadhuis zijn 4 groote open
gasflambouwen aangebracht, tusschen de
groote kerstsparren, waarvan de gele open
vlammen den geheelen gevel in een fantas
tisch flikkerend licht zullen zetten.
In verband met de afsluiting van de we
gen in de omgeving van liet Paleis, het
sluiten der hekken en de noodzakelijke al-
gemeene rust aldaar, zal, mede in verband
niet de beperkte ruimte op het voorplein
en de te venvachten bijzonder groote be
langstelling voor het teekenen der regis
ters ditmaal, gedurende den eersten tijd
na het plaatsvinden van de blijde geboorte
geen gelegenheid kunnen worden gegeven
de felicitatie-registers te komen teekenen.
Het is te venvachten, dat na een zeker
aantal dagen deze gelegenheid echter zal
worden opengesteld, hetgeen alsdan gepu
bliceerd zal worden met de regelen, die
dan daarbij in acht zijn te nemen.
Van de verschillende versieringen wer
den door de persfotografen alom reeds fo
to's gemaakt. Zoo ook trok het station
Soestdijk de bijzondere aandacht dezer
persfotografen.
Naar wij vernemen zjjn de Burgemees
ters van Soest, Mr. W. A. J. Visser en van
Baarn, Jhr. Mr. G. C. J. van Reenen, ter
stond na het bekend worden der blijde
tijding naar het Paleis Soestdijk gegaan,
om aldaar namens hunne gemeenten de
gelukwenschen aan te bieden.
Verder kwamen daar nog vele andere
autoriteiten met gelukwenschen. Zooals
men echter weet, zijn de felicitatieregisters
nog niet voor het publiek opengesteld.
Naar men ons mededeelt zullen B. en W.
van Soest morgen, Dinsdag, te ongeveer 10
uur in den voormiddag een groote krans
aan den voet van het monument van wijlen
H.M. Koningin Emma nederleggen, ter na
gedachtenis aan deze Koninklijke vrouwe
op dezen zoo blijden Oranjedag.
In verband met den Nationalen feestdag
op morgen, Dinsdag, zal het eerstvolgende
nummer van „De Soester" NIET op Woens
dagmorgen a.s„ doch op Donderdagmorgen
a.s. verschijnen.
DE „BLIJDE INCOMSTE"
van het Prinseljjko Paar In Soest.
