TRANSURBAN
eusdens
penbaar vervoer in de toekomst
GEMEENTEBESTUUR
HOUDT DE VINGER
AAN DE POLS
4 ISDERDAG 20 DECEMBER 1973
LEUSDER KRANT
5
(Vau de redaktie)
LEUSDEN - Het is niet zo heel belangrijk te weteu hoe groot Leusden/
Centrum uiteindelijk zal worden, wel belangrijk is, dat het openbaar vervoer
niet wordt verwaarloosd. Juist iju de energiecrisis in de wereld duidelijker dan
ooit zichtbaar wordt gemaakt - mede door politieke argumenten - zal het zaak
zijn om van nu af aan meer dan ooit de aaudacht te richten op een efficient eu
energie-besparend openbaar vervoer. In de gemeente Leusden liggen voor het
openbare vervoer van de toekomst alle kansen. Het gemeentebestuur moet die
kansen uiet laten liggen en zich ten volle inzetten voor een snelle realisering.
Het doen van grond-reserveringen is alleen niet voldoende.
Het beleid zal erop gericht moeten zijn, dat binnen een bepaalde periode het be
langrijk vervoer tussen Leusden en Amersfoort een gewone zaak zal zijn. Het
behoeft geen betoog, dat de regio hierin een bijzonder belangrijke rol zal moeten
spelen, wil het openbaar vervoer in groter regionaal verband ooit goed van de
grond komen. Er is al eens sprake geweest van sueltramverbiudingen, van een
uitbreidiug van het Amersfoortse stadsnet euvaueeuinteusivering van de spoor
lijn Veeuendaal-Amersfoort met aftakkingen naar Leusdeu/Zuid, Centrum eu in
de verdere toekomst misschien Achterveld.
Het gemeentebestuur van Leusden is zich wel degelijk bewust van de noodzaak
van eeu goed fuuktionerend en zeer frekwent opererend openbaar vervoer in de
regio. Van de regio -gemeenten is zij dan ook één van de weinige gemeente
besturen- eu wellicht de enige- die de aaudacht heeft gericht op het nieuwe
revolutionaire systeem van openbaar vervoer: de Transurbau. Hoewel dit sy
steem in Nederland pas in 1975 experimenteel/operationeel zal worden (het
eerst wellicht in de regio Eindhoven), heeft het gemeentebestuur van Leusden
koutakt opgenomen met de Nederlandse vertegenwoordiger van dit systeem, de
DAF-fabriekeu in Eiudhoveu. Een delegatie van de gemeente Leusden heeft een
bezoek aan de permauente expositie van de Transurbau in Eiudhoveu gebracht
eu het koutakt met DAF zal wordengekontiuueerd. Al met al een goede reden om
in dit artikel uitgebreid in te gaan op de mogelijkheden van de Transurban, het
regionale openbaar vervoers-systeem van de toekomst.
Het proto-type van een Transurban-
cabiue. Men is reeds begonnen met de
aanleg van een eerste Trausurbau-
lijn in de Canadese stad Toronto. Op
1 juli 1975 wordt deze lijn opgeleverd.
De lengte van de lijn is vijf kilometers.
Er zullen vier stations worden aange
legd eu de Transurbau zal met eeu to
taal van 15 cabines operationeel wor
den.
De stations zijn voorzien van per
rons, waarvan de afmetingen afhan
kelijk zijn van de passagiersdoorstro
ming in de spitsuren De perrons
kunnen worden aangelegd aan één zij
de of aan beide zijden van de baan.
De regeling van de reiskosten ge
schiedt geheel automatisch.
De investeringskosten per kilome
ter baan zijn bij het Transurban TACT-
systeem in sterke mate afhankelijk
van de gewenste capaciteit.
Dit zijn onder andere de kosten van
- de baan
- de stations
- de cabines
- het regel- en besturingssysteem
- de centrale, de werkplaatsen, het
beheer en dergelijke.
Iu het algemeen kan echter gesteld
worden dat tuuuels voor Transurbau
minder zulleu kosten dau tunnels voor
de konventiouele ondergrondse syste
men. Tegen de achtergrond van de
iuvesteriugeu is er bij de ontwikkeling
van het Trausurbau TACT-systeem
voortdurend vau uitgegaan, dat het ren
dabel moet zijn voor de exploitant.
Omdat het volautomatisch werkt,
zulleu de personeelskosten laag zijn.
Ook de onderhoudskosten zijn laag,
omdat weiuig slijtage optreedt dankzij
de toepassing van magnetische veldeu
voor het dragen, geleiden en voort
bewegen van de cabines. Uit het oog
punt vau reutabiliteit is het systeem
vooral aantrekkelijk door zijn totale
conceptie: korte reisduur, veel zit
plaatsen, praktisch geen wachttijden,
groot rijkomfort. Daarom is het te ver
wachten dat eeu hoge bezettingsgraad
kan worden bereikt.
Het Transurban TACT-systeem zal
als volledig systeem operationeel zijn
iu 1975. Thans worden beproevingen
uitgevoerd met een cabine op ware
grootte.
Ook in de spitsuren behoeft geen ge
drang te ontstaan, omdat er een vrijwel
continu aanbod van plaatsen is. Elke
passagier vindt snel een zitplaats, want
door het aaneenkoppelen van meerdere
cabines tot treinen kan men beschikken
over een vervoerscapaciteit tot 18 000
zitplaatsen per uur en per richting
In elke cabine is tussen de stoelen
genoeg plaats voor bagage, kinderwa
gens en dergelijke
Door deze ruimte te benutten als staan
plaatsen kan de capaciteit worden opge
voerd tot 30.000 passagiers per uur en
per richting.
Voor de normale capaciteit wordt ech
ter uitgegaan van de aanwezige zit
plaatsen.
Op de trajekten, waar in de spitsuren
treinen van bijvoorbeeld vijf gekop
pelde cabines zich voortbewegen, kun
nen op minder drukke uren - al naar
gelang de behoefte - bijvoorbeeld twee
gekoppelde cabines of alleen losse ca
bines worden ingezet
De tijden van mindere drukte kunnen
desgewenst worden benut voor het ver
voer van goederen met speciale vracht-
voertuigen.
Elk voertuig heeft een eigen elektro
magnetisch draag- en geleidingssy-
steem Het geeft dus geen geluidshin
der en geen trillingen, waarmee het
komfort van de reizigers gediend is.
Bovendien geschiedt de voortbeweging
zonder hinderlijke uitlaatgassen
De cabines zijn geschikt voor snelhe
den tot maximaal 100 km/uur De ge
middelde reissnelheid in het stadsver
keer (door verlies aan stoptijd, rem
men en optrekken) ligt tussen 27 en 50
km/uur.
Bovendien hangt de gemiddelde snel
heid sterk af van de afstand tussen de
stations.
De cabines rijden niet, maar zweven
boven de baan. De funktie van de wielen
is overgenomen door sterke elektro
magneten onder het voertuig.
Een elektronisch systeem regelt de
sterkte van de magneten, zodat het
voertuig onder alle omstandigheden
(belasting, bochten, zijwind, helling
e.d.) op een vaste hoogte boven de baan
blijft zweven.
De belangrijkste voordelen van het
magnetisch draag- en geleidingssy
steem zijn-
- geen kontakt tussen cabine en baan
- minimale geluidshinder.
- geen trillingen.
- geen slijtage en dus gering onder
houd.
- uiterst geringe weerstand.
- eenvoudige baan
Een lineaire induktiemotor (LIM),
die horizontaal onder het voertuig is
geplaatst, zorgt voor de voortstuwing
en de vertraging zonder enig mecha
nisch kontakt met de baan De motor
werkt geruisloos en zonder hinderlij
ke uitlaatgassen
Tandwieloverbrengingen, aandrijvin
gen e.d. zijn overbodig.
Het remmen geschiedt door een dien
overeenkomstige regulering van de
lineaire motoren. Bij hogere snelhe
den is het mogelijk af te remmen met
stroomterugwinning. Bij lagere snel
heden wordt geremd door omkering
van de stroomrichting.
Het Transurbau TACT-systeem
heeft eeu eigeu, vau het overige ver
keer gescheideu baau uodig, omdat al
leen dau eeu volledig automatisch be
drijf mogelijk is. De baneu kuuueu
(met enkel of dubbel spoor) wordeu
aangelegd op pijlers, gelijkvloers of
oudergrouds.
Eeu flexibele tracering is mogelijk
omdat er korte bochten gemaakt kuu
ueu worden (minimale radius is 30
meter; voor kleinere cabines vauaf
15 meter) eu vauwege het hoge hel-
liugsperceutage dat kan wordeu over-
wouueu: maximaal 15%. De baan zelf
bestaat uormaal uit eeu draagbalk,
waaraau boveu rechts en links de
magueetaukerrails zijn bevestigd, mid-
deuboven de reaktierail vau de lineaire
iuduktiemotor eu aau de zijkanten de
stroomrails. De balken bestaau uit
eeu rechthoekig staleu profiel of uit
voorgespauueu betou met eeu dubbel
T-profiel.
De baau kau afhaukelijk vau ruim
telijke omstandigheden eu esthetische
overwegiugeu gelijkvloers, op pijlers
of oudergrouds aaugelegd wordeu. In
geval vau verhoogde baau is uit het
oogpunt vau iuvesteriugeu de gunstig
ste afstaud tussen de pijlers 17 a
20 meter. Grotere afstanden zijn uiter
aard mogelijk bij speciale kuustwerkeu.
De draagbalk ligt ougeveer 4,5 meter
boveu het maaiveld. Omdat Transurbau
eeu geringe tuuneldiameter vereist,
zulleu de bouwkosten vau een tunuel
aanzienlijk lager ziju dau voor kou-
veutiouele oudergroudse systemeu.
Er ziju verschillende mogelijkhe
den voor het aauleggeu vau eeu Trau-
surbau-lijn. Dit kau boveugronds via
eeu pijlerkoustruktie waarop de treiu
gaat rijden (zie foto), maar het kan
ook oudergrouds, of gewoon gelijk
vloers, afhaukelijk vau de omstaudig-
hedeu. Omdat de Transurban eeu be
hoorlijke helling vrij snel kau over-
wiiuieu, past dit systeem uitstekeud
iu een verbiudiug tusseu Amersfoort
eu Leusdeu. Op de kuelpuuteu iu de
stad Amersfoort, waar uormaal ge-
sprokeu overwegbeveiligiugeu zoudeu
moeteu wordeu aaugebracht (met alle
vertragiugeu voor het overige ver
keer) zou de Trausurbau met viaduk-
teu OVER de verkeerswegen kuuueu
wordeu geleid zouder al teveel moei-
lijkhedeu. De verkeerstechnische be
zwaren, die Amersfoort tot nu toe heeft
tegeu iuteusiveriug van de liju Veeuen
daal-Amersfoort kuuueu dan komeu te
vervalleu. Alleen financiële aspekten
zulleu dau eeu rol kunnen speleu.
om te kunnen schakelen. We hopen,
dat in Eemland dergelijke mensen de
uiteindelijke erkenning zullen krijgen
WAT IS HET TRANSURBAN-
SYSTEEM?
Openbaar vervoer in steden en ste
delijke agglomeraties heeft als taak
de leefbaarheid en bereikbaarheid er
van te waarborgen In zijn huidige
vorm echter blijkt het openbaar ver
voer daar niet geheel aan te kunnen
voldoen.
De gebruikers van het openbaar ver
voer vragen immers een hoge fre
quentie, korte reistijden, hoog komfort
en optimale integratie tussen de ver
schillende vormen van openbaar ver
voer
Bovendien wordt het openbaar vervoer
in toenemende ,mate gekonfronteerd
met komplexe problemen, zoals een,
afnemend rendemen en toenemende
verkeerskongestie.
Alleen een nieuwe, integrale aanpak
van het openbaar vervoer, uitgaande
van het recht op mobiliteit van de in
dividuele burger, kan een bijdrage
leveren aan de oplossing van dit inge
wikkelde vraagstuk
Bovendien is een strukturele oplossing
van deze problemen noodzakelijk voor
een gezonde groei van het particulier
vervoer.
In het kader >_an het voortdurende
onderzoek naar toekomstige, maat
schappelijk zinvolle aktiviteitenbestu
deert DAF reeds geruime tijd de mo
gelijkheden. die er zijn om het pro
bleem op te lossen door invoering van
niet-konventionele verkeers- en ver
voerssystemen.
Hierbij is kontakt gelegd met de firma
Krauss Maffei in Munchen Deze fa
briek van onder meer lokomotieven en
bussen heeft met steun van de Duitse
overheid een nieuwe vorm van open
baar vervoer ontwikkeld, bekend onder
Transurban is een systeem voorste
delijk en regionaal openbaar vervoer,
dat een oplossing biedt voor de huidige
problematiek en door zijn flexibiliteit
ook de problemen van de toekomst zal
aankunnen.
Transurban is een aanvulling van de
De proefbauen van Kraus-Maffei bij
Miincheu. Links de binnenkort te ope
nen nieuwe proefbaau van Transrapid,
waarop met snelheden van 350 km.
per uur zal worden gereden. De baau
is 2500 meter lang. Rechts de proef
baau van Trausurbau. HetTrausrapid-
systeem is bedoeld voor lange afstan
den, waarbij met snelheden van 500
km. per uur zal worden kunnen ge-
redeu. Dat betekeut, dat u van Frank
furt naar Madrid zult kunnen reizen
iu nog geeu drie uur.
Er is veel belangstelling voor het
systeem van de toekomst, zoals te zien
is bij eeu vau de proefbauen.
bestaande vormen van openbaar ver
voer. Het heeft er de voordelen van,
maar niet de nadelen.
Trausurbau biedt eeukombiuatie van
de volgende voordelen:
- geeu wachttijden door de hoge fre
quentie.
- korte reistijden.
- groot komfort door trillingvrije eu
geruisloze voortbeweging.
- korte loopdjdeu naar dichtbij elkaar
gelegen stations.
- weerbesteudigheid (geen hinder van
Bij het totally automatic controlled
trainsysteb" (TACT) van Transurban
vindt vollfdig geautomatiseerd verkeer
plaats val cabines, die gedragen wor
den dooreen magnetisch veld.
De cabines worden - afzonderlijk of als
trein - tver een eigen, kruisingsvrije
baan voortbewogen door middel van een
magnetisch veld dat wordt opgewekt
door eqi lineaire induktiemotor in de
cabine/Er is geen mechanisch kontakt
tussende cabine en de baan
mist, sneeuw, ijzel e.d.).
- grote veiligheid door eeu ingebouwd
beveiligingssysteem èn door de eigeu
baau.
- geeu gevaar voor ontsporing door de
binding van de voertuigen met de
baan.
- aanvaardbare investeringskosten
(ouder meer korte bouwtijd van de
baan door toepassing van geprefabri
ceerde bouwelementen).
- lage exploitatie- eu onderhoudskos
ten (vol-automatisch bedrijf, weiuig
bewegende delen).
- mogelijkheid tot integratie met au-
dere vervoerssystemen.
- grote flexibiliteit door het inzetten
van meer, respectievelijk minder
voertuigen.
- geeu hinderlijke uitlaatgasseu.
- minimale geluidshinder door het ge
ruisloze draag-, geleidings- eu
voortstuwingssysteem zouder me
chanisch koutakt.
- mogelijkheid tot aanpassing aan het
stadsbeeld door op pijlers, gelijk
vloers of ondergronds aangelegde
banen.
De stations kunnen zich op elke ge
wenste afstand van elkaar bevinden
In de stations wordt aangegeven, waar
de voertuigen voor een bepaalde be
stemming stoppen, zodat de reiziger
steeds van te voren op de juiste plaats
kan gaan staan om snel in te stappen.
Op de voertuigen is duidelijk aangege
ven naar welke bestemming ze gaan.
Vanuit een centraal punt worden de
cabines volautomatisch bestuurd Dit
maakt een zeer dichte opeenvolging
van voertuigen mogelijk, zodat om de
30 tot 60 sekonden een voertuig in de
stations gereedstaat. Het voertuig blijft
lang genoeg staan om de passagiers
gelegenheid te geven in en uit te stap
pen.
Terstond na het sluiten van de deuren
vertrekt de cabine weer, terwijl het
volgende voertuig al het station binnen
komt. Zodoende zijn de passagiers niet
aan een dienstregeling gebonden, even
min als bij vervoer per eigen auto. Ze
kunnen te allen tijde zonder haast naar
het dichtbij zijnde station gaan in de
zekerheid dat direkt een plaats be
schikbaar is.
Burgemeester Van der Post: ,,Er is
i) DAF zeer zeker interesse voor het
ïeutueel aauleggeu van eeu Trausur-
iQ-liju iu Leusden. De mogelijkheden
jja er voor. Uiteraard gaat de eerste
indacht van DAF uit uaar de aau te
?ggeu Trausurban-lijn van Eindhoven,
tverigeus is het duidelijk, dat juist in
roeikerneu de mogelijkheden voor de
rausurbau-lijnen groter ziju. Er was
ok belangstelliug voor Nieuwegein,
nar de couveutiouele openbaar ver-
oers-mogelijkheden waren daartever
otwikkeld om nog over te kuunen
chakeleu op hetTransurban-systeem.
i Leusden ligt dit terrein nog braak en
larom is het hier gunstiger. Wij
lijven steeds kontakt onderhouden met
lAF eu zij sturen ons regelmatig de
ileuwste gegevens ten aanzien van het
rausurban - projekt. Watonsbijvoor-
eeld erg interesseert zijn de finan-
lele aspekten. De verwachting .is, dat
lie guustiger zulleu uitvallen dan het
ODveutionele systeem Zodra de prijs
ekeud is en ook eventuele subsidie-
öorwaarden van het rijk verder zullen
iju uitgewerkt, dan kan er konkreter
rer wordeu gepraat".
Vraag: ,,We kunnen ons indenken,
lil Leusden alleen niet veel aan het
Transurban-systeem heeft. Het zou in
!emland-verband pas tenvolle ontwik-
eld kunnen worden. Hebt u dit reeds
er sprake gebracht in het Eemland-
estuur en wat waren de reakties
iiarop?"
Burgemeester Van der Post .Het is
er sprake gebracht, maar we kregen
■ijna geen reaktie"
Toch zal op korte termijn in regio
erband het probleem rond het open-
aar vervoer opnieuw moeten worden
«keken Het is duidelijk, dat er es-
ientiele veranderingen hebben plaats
vonden door de energie-crisis. Het
articuliere auto-vervoer zal minder
iorden, maar daar moet een adequate
•itbreiding van het openbaar vervoers-
et tegenover staan. Door reeds nu
terder vooruit te zien zullen in de
loekomst enorm veel knelpunten en
roblemen voorkomen kunnen worden.
Regeren is vooruitzien. Als het er-
•ens voor geldt, dan is het wel voorde
*gio Eemland, dat nu eindelijk - niet
illeen op het gebied van openbaar
lervoer - spijkers met koppen moet
slaan om geloofwaardig te blijven
Wij zijn wat dat betreft niet optinus-
iisch gestemd, maar wellicht dat er
foor een stimulerende werking van
tel Leusdens gemeentebestuur ïnEem-
lind, het openbaar vervoer binnen af-
nenbare tijd de aandacht zal krijgen
die het verdient en die het tot nu toe
teel te weinig heeft gekregen. Het
Iransurban-systeem is wellicht het
systeem van de toekomst. Er zijn men
sen met visie voor nodig om drastisch
