Verstoorde
bloei bij het
eerste
kerstfeest
3.89
ROOMBOTER
5.00
2.35
4.15
2.98
1.80
7.40
7.75
7.10
1.25
1.65
1.45
1.69
1.98
1.98
98
1.45
7.85
2.95
3.40
7.60
3.55
7.45
LUITJENS SUPERMARKT
KALKOEN
KONIJN
0U\ VANILLE-
VRUCHTEN IJSTAART «5
DENK AAN DE THOMAS ORGELDEMONSTRATIE
VAN DE VAAL
life' Vc -
TAM sc^iaa'a
IMIYI- 1000 gram
KALKOENDIJEN 12.00
KALKOENPOTEN m 7.60
PRACHT KERST-STER VOOR 1.98
LUXE KERSTSTOL
LUXE STOL
MET SPIJS
SNEEUW-
STERREN
ROOMBOTER
BANKETKRANSEN
SAUCIJZEN
BROODJES
VARKENS
ROLLADE
ROSBIEF
FRICANDEAU
ACHTERHAM
BACON
CAMPIN0
SNIJW0RST
GOLDEN-
DELICIOUS
COX ORANGE
MOESAPPELEN
BANANEN
CHAMPIGNONS
SANDEMAN
SHERRY
FRANSE
VIN ROSE
CHATEAU
M0NF0RT
BEAUJ0LAIS
AMONTILLADO
D0UR0 PORT
ROOD
EN WIT
Het meest uitgebreide assortiment uit verre omtrek
Pr. Irenelaan 9-11 Telefoon 03490-16987 Leusden (Z)
Jan van Schaffelaarstraat 11
Barneveld - Telefoon 03420-2706
FEESTEUJKE KERSTAANBIEDING
ZIE OOK ONZE SPECIALE KROONKERSTFOLDER
SALADES - BOERENPATE - DROGE BOERENMETWORST
FEESTELIJKE DAGEN MET FEESTELIJKE WIJNEN
MAANDAG 24 DECEMBER NA 5 UUR GESLOTEN
AANKOPEN IN DE WINKEL BOVE N f.20,- BEZORGEN WIJ THUIS OOK I N LEUSDEN (C)
Neem even de moeite en kom heden donderdag 20 december naar
Café Restaurant Nw. Leusdei waar de Heer Rietschoten uit
Amersfoort dit prachtige 2 kbviers Pacific orgel voor u zal demonstreren
van 's middags 2 tot 's avonds 10 uur. Het kan nog, voor de kerst het
orgel nog in huis. U betaalt 1500,- minder, dus van f2.695,- voor
f2195,- met gratis cursus ergelbank en hoofdtel. Dit mag u beslist
niet missen, en laat de Vaal iw orgelhandelaar zijn, u zult dan
bemerken dat onze service nieis te wensen overlaat. Tot straks.
DONDERDAG 20 DECEMBER 1973
LEUSDER KRANT
De schilders van
Pompeii
POMPEII aan het begin van onze
jaartelling. De stad is al ongeveer
zevenhonderd jaar oud. Vooral haar
jongste geschiedenis is veelbewogen en
de rustige stad aan de Sarnus, waarvan
de burgers leefden van handel en land
bouw, is geworden tot het centrum van
een gebied, waarin de rijke Romeinen
hun landhuizen hebben laten bouwen,
die van een soms ongekende luxe zijn.
De Romeinse invloeossfeer, waar
onder Pompeij is geraakt, heeft veel
verloren doen gaan: de eigen (Oskische)
taal, het eigen recht, het eigen munt-en
gewichtstelsel enz. Doch hier tegenover
staan onbetwistbaar winstpunten, o.m.
dit, dat de rijkdom nieuwe welvaarts
bronnen heeft gebracht en vele am
bachtslieden en kunstenaars de
gelegenheid hebben gekregen hun talen
ten te ontplooien.
De Etruskische askist.
Maar men weet hoe het is gegaan:
de bloeitijd van Pompeii heeft niet lang
mogen duren. In februari van het jaar
63 was de stad door een aardbeving
getroffen. De gevolgen daarvan waren
zo verschrikkelijk dat Nero, die toen
als keizer heerste, betwijfelde of een
wederopbouw wel enige zin had. Daarna
stortte op de ochtend van 24 augustus
van het jaar 79 de Vesuvius zijn
gloeiende lava over de stad uit. Pom
peii werd totaal bedolven en andere,
nabij gelegen steden, zoals Hercu-
laneum, ondergingen het zelfde lot.
De laag van as en modder was hier
en daar zelfs zes meter dik
HOGE BESCHAVING
In de achttiende eeuw zijn de op
gravingen begonnen, die Pompeii heb
ben blootgelegd en ons enorm veel
hebben geleerd van het leven in die
stad vóór en omtrent het begin van
onze jaartelling. Men ontdekte dat Pom
peii, dat ongeveer twintigduizend in
woners telde, niet slechts een hoge
trap van beschaving heeft gehad - er
waren o.a. waterleiding en riolering!
- maar dat ook de kunstzin er sterk
was ontwikkeld.
Om ons in deze beschouwing slechts
tot de schilderkunst te bepalen, de
muurschilderingen, de fresco's die men
er heeft gevonden, zijn wereldberoemd.
Zij laten vier stijlen onderscheiden,
die over verschillende tijdvakken zijn
te verdelen. In de eerste periode (2de
eeuw v. Chr.) werd op de muren in
beschilderd stucco marmer nagebootst
De tweede stijl herkent men aan ge
schilderde voorstellingen, die door
vaak fraaie lijsten zijn omsloten. De
derde stijl kenmerkt zich door meer
fantasie en de vierde tenslotte door
de speelse vorm, waarin de schildering
is uitgevoerd
iZ»- ;p>
r. -v
BRAADKUIKEN
le soort, per stuk 900 gram voor
panklaar, per stuk
2800 gram
20.95
9.50
pakje 250 gram, 2.06 voor
1.79
voor
3.98
met spijs,
per stuk 1000 gram
per stuk 750 gram
per stuk
per stuk
4 stuks
500 gram
500 gram
500 gram
100 gram
100 gram
Grove en fijne
150 gram
3 kilo
3 kilo
ook voor het bakken
3 kilo
kilo
bakje, 25j0 gram
id d
LEI
?r
iq d
«kei
ret je
bu
ie li
ie
woi
De
:D b
likt
kijk
ijre
st
ov
iusd
Lee
,M
Die
}USC
net
Als
de
aer
[ikb
eod
jdel
t n
eed
ter
He
tu:
per fles 8.85,
voor
per fles
(Rode Bordeaux)
per fles
per fles
per fles
per fles
Een wandschilderij uitHerculaneum.
De grens tussen de tweede en de
derde stijl ligt omstreeks het begin
van onze jaartelling; het z.g. archi-
tektonische tijdvak ging over in het
versieringstijdvak. In de resten van
verscheidene voorname woonhuizen uit
de steden der oudheid, speciaal Pom
peii en Herculaneum, heeft men zulke
wandversieringen aangetroffen. Zij
vertegenwoordigen een frescokunst, die
pas dertien eeuwen later in Italië zou
herleven, maar in kwaliteit zeker niet
zou worden overtroffen. Prachtige
voorbeelden daarvan vindt men o.a
in het Huis der Vettii en het Huis van
Sulpicius Rufus in Pompeij en in het
Nationaal Museum te Napels, waar
heen wandschilderingen uit Hercula
neum werden overgebracht, zoals de
knappe uitbeelding van een toneelspeler
na zijn overwinning in de rol van
koning
WAT VOORAF GING
VANZELFSPREKEND is die kunst,
die in de uit de lava opgegraven steden
heeft gebloeid, niet uit het niets ont
staan. Aan haar ging o.a. vooraf de
kunst der Etrusken.
Deze Etruskische kunst ontwikkelde
zich omstreeks de tweede helft van de
zesde eeuw v. Chr. min of meer onder
invloed van de kuituur der Oostgriekse
wereld Haar kenmerk is het verhalen
de element in de afbeelding. We zien
b v. op een z g askist (±500 jaar v
Chr.) een polychrome (meerkleurige)
voorstelling van twee jongelingen met
een paard. De schildering was ver
vaardigd in de zelfde trant als enige
fresco's. De ondergrond van de schil
dering was een dunne natte kalklaag,
waaronder zich een laag pleister be
vond De kontour van de schildering
werd daarop in rode verf aangegeven.
Ten tijde van het begin onzer jaar
telling had deze wandschilderkunst zich
verder ontwikkeld en zij zette zich
voort in de vroegchristelijke kunst,
die zich voor het eerst sober manifes
teerde in de catacomben van Rome,
tot zij drie eeuwen later naar buiten
kon treden en dienstbaar werd gemaakt
aan de versiering van kerken. In de
vroege bloei van de Byzantijnse kunst
ontstonden de kostelijke, oogverblin
dend schone mozaieken, die de kerken
van de Italiaanse stad Ravenna wereld
faam hebben gegeven.
De schilders op het eerste kerst
feest. Zij hebben gewoond en gewerkt
in Pompeii, Herculaneum en die andere
plaatsen, die later eeuwenlang onder
een dikke laag van as en modder
hun grote geheimen hebben bewaard.
Doch ook elders arbeidden kunstenaars,
allen naar de mate van hun talent
doch allen met het zelfde doel: iets
schoons tot staDd te brengen en de
mensheid of de goden te dienen. Zegt
men niet op het Griekse eiland Tinos
de ikoon te bewaren, die door de
apostel Lucas werd geschilderd?
R. DE VAAL
