.Voorstel Leusden zal voor gemeente
Ie nodige konsekwenties hebben"
VOONWAGENTEAM AMERSFOORT:
ERVOLG VAN
E VOORPAGINA
n
MF
aler
en
VI
Leusder Krant - samenleving
DONDERDAG 25 ME11978
VVD EN
PROGRESSIEF LEUSDEN
„De woonwagenbewoners worden stelselmatig gediskrimineerd door de over
heid", zegt Han Gerlings, direkteur van de maatschappelijke dienstverlening mde.
dat de Stichting R.K. Woonwagenwerken onder haar hoede heeft. ,,Dat wordt
volslagen ontkend, want de overheid slooft zich immers uit om alles toch zo fijn
mogelijk voor de woonwagenbewoners te regelen. Dat is de overheid overigens
niet te verwijten, want niemand weet eigenlijk goed, hoe het probleem aangepakt
moet worden. Het probleem wordt gesignaleerd, maar krijgt een zodanig geringe
prioriteit, dat men kan zeggen dat men er alles aan heeft gedaan Maar als je je
afvraagt hoe effektiefen in welk tempo, dan zeg ik: „er gebeurt niets, de bereidheid
is minimaal.
Theo Peters, coördinator woonwagenschap: „Er bestaat een enorm span
ningsveld Voor de woonwagenbewoners is et vanaf de zestiger jaren zichtbaar
niets meer gebeurd. Mede door de sterk gestegen werkloosheid onder de woon
wagenbewoners roept dit agressie op. Woonwagenbewoners waren redelijk
gelukkige mensen, toen ze nog rond konden trekken en hun werk hadden. Maar
toen kwamen de praatjes, de woonwagenbewoners kregen een stempel op
gedrukt, hun funktie in de samenleving werd steeds geringer, dankzij onze weg
werpmaatschappij Grote woonwagencentra werden gebouwd en veranderden in
komplete ghetto's. Lekker ver van de „normale" samenleving weggestopte woon
wagencentra, met hoge muren eromheen. Het isolement is er alleen maar groter op
geworden, de aversie van de woonwagenbewoners tegen de overheid eveneens.
Het nieuwe woonwagenbeleid kén leiden tot een betere verhouding tussen woon
wagenbewoners en de burgerij. De ghetto's moeten verdwijnen Zij die willen
trekken, moeten dat kunnen doen Dat is hun aard. Van het nieuwe woonwagenbe
leid wordt wonderen verwacht door de overheid Dat is natuurli/kovertrokken. Zoals
de toestand nu is. is het beslist fout. daar is iedereen het over eens. de woonwagen
bewoners voorop. We hopen, dat het in kleinere kampjes beter zal gaan.
Het totstandkomen van kleine kampjes lost de vraagstukken allerminst op Dan
zal blijken, dat ook kleine kampjes blijven bijdragen tot het negatieve stempel, dat
de samenleving op woonwagenbewoners drukt. Als het er op aan komt is elk kamp
een ramp De samenleving zal wagens moeten erkennen als een plaats voor ieder
die dat wil om in te wonen, zoals in een huis. (Het Wiel, maandkrant voor woonwa
genbewoners).
de lijst Kuijpers (de heer Kuijpers). Hun
antwoorden kwamen er op neer. dat
hetgeen zij te zeggen zouden hebben
over het woonwagenwerk. in de
raadsvergadering naar voren zou
worden gebracht ..Van deKVP hoorden
we taal noch teken, tenzij de heer Voor
molen ook namens die partij heeft ge
sproken."
Theo Peters, coördinator van het
Regionaal Woonwagenschap
Amersfoort.
openbaar karakter dient, om kontinuïteit
in de bezetting mogelijk te maken, aan
een dergelijk centrum te worden ont
nomen. Openbaar wil namelijk zeggen,
dat iedere doortrekkende woonwagen
bewoner daar voor kortere of langere tijd
standplaats kan innemen Deze
voortdurende wisseling in bezetting
biedt geen gelegenheid om het proces
van integratie op gang te brengen."
Met andere woorden: openbare
centra zijn uit de boze. De woonwa
genbewoners moeten zich definitief
gaan vestigen en dat kan veel beter in
aangepaste woningen, dan in woon
wagens.
VRIJSTELLING
B en w stellen de raad konkreet voor
om van een positief beleid te doen
blijken door: „vnjstelling aan te vragen,
welke aanvraag ondersteund zou
dienen te worden door het bestuur van
het woonwagenschap. Verder zal een
cluster aangepaste woningen ergens
aan de rand van de bebouwing gebouwd
dienen te worden. De integratie van
woonwagenbewoners met de bevolking
dient zorgvuldig te worden nagestreefd
door een afgewogen situering van de
woningen van de woon
wagenbewoners.
Tenslotte dient medewerking te worden
gevraagd van het woonwagenschap
terzake van advisering omtrent de per
sonen van de kandidaatbewoners, als
mede ten aanzien van een intensieve
begeleiding van deze mensen ge
durende de periode voor en na de over
gang van woonwagen naar aangepaste
woning B en w van Leusden stellen
hierbij wel voor om alsnog aansluiting
bij. c.q. associatie met het woonwagen
schap te bevorderen
HEILLOOS PLAN
Zowel Theo Peters, de coördinator
van het woonwagenschap, als Han Ger
lings en Lukas van Steveninck van de
mde vinden het plan van Leusden een
..heilloos plan". Gerlings .Leusden
gaat volledig voorbij aan de praktijk Het
voorstel is volkomen gebaseerd op
theorie, zonder dat daarbij de mening
van de woonwagenbewoner zelf wordt
gevraagd ..En zoals gezegd: Theo Pe
ters voorzien ernstige moeilijkheden
voor de gemeente Leusden als dit plan
wordt doorgezet „Wat de gemeente
Leusden in haar voorstel reeds sig
naleerde. zal dan wellicht gaan ge
beuren. Gedeputeerde Staten zullen
dan de bevoegdheden inzake het
woonwagenwerk in de gemeente
Leusden overnemen."
De gemeente Leusden denkt, dat met
haar voorstel voorkomen zal worden,
dat de provincie de bevoegdheid over
zal nemen en het gemeentebestuur
iedere invloed zal verliezen ten aanzien
van plaatsbepaling van het centrum, de
omvang ervan, de keuze der stand
plaatshouders, het karakter van het cen
trum (openbaar) en de inrichting van het
centrum Theo Peters: ..Dat is op niets
gebaseerd". Het zier er naar uit. dat het
woonwagenschap in ieder geval geen
medewerking aan het Leusdense plan
zal verlenen.
.Het geeft nietals we over vijftig of
zestig jaar burgers zijn geworden. Maar
ze moeten ons niet dwingen in een huis
te gaan wonen. Zoiets moet je vanzelf
laten groeien
Het gemeentebestuur van Leusden
denkt daar duidelijk anders over. ,,lk
hoop één ding," zeggen Gerlings, Pe
ters en Van Steveninck, „dat de ge
meenteraad van Leusden een ver
standig besluit zal nemen."
Vanavond zal blijken of de hoop van
het woonwagenteam bewaarheid
wordt.
enorme centra als komplete ghetto's. Bovendien - en dat is een van de grootste
problemen - voor woonwagenbewoners is ervrijwelgeen werk meer. Het werk, wat
ze vroeger deden: seizoenarbeid, handel in oud ijzer, vodden, scharesliepennoem
maar op, dat werk is er niet meer.Het oude ijzer is geen cent meer waard, oude
vodden evenmin. Voor de scharesliep hebben ze nou zo'n handig elektrisch
apparaatje en door de grote werkloosheid in Nederland komen de woonwagenbe
woners het allerlaatste aan de beurt als het om seizoenarbeid gaat. Als ze
überhaupt worden aangenomen... zegt Theo Peters, coördinator van het woon
wagenschap in Amersfoort Kortom: Nederland zit met een levensgroot probleem
Een probleem, waarvoor tot nu toe geen adekwate oplossing is gevonden, maar
wel een probleem, waar niet lichtzinnig aan voorbij gegaan kan worden.
Omdat de meningen van zowel de
WD als die van Progressief Leusden
naar alle waarschijnlijkheid de dis-
kussie in de raadsvergadering van
vanavond zullen bepalen, nemen we
die hier integraal over:
..De fraktie van Progressief Leusden
(PvdA-D'66-PPR-PSP) beschouwt het
wonen in een woonwagen gelijkwaardig
aan andere woonvormen.
In het kader van de woonwagenwet zal
Leusden zo snel mogelijk moeten vol
doen aan het inrichten van een kamp
voor 5 woonwagens
Om de integratiegedachte achter het
nieuwe beleid recht te doen, zal het
kamp op loopafstand moeten liggen van
voorzieningen als winkels, scholen, art
sen. enz.
Wanneer de woonwagenbewoners
kiezen voor een huis. kunnen ze zelf een
aanvraag hiertoe doen bij deafd. Volks
huisvesting.
Voorde begeleiding van de toekomstige
woonwagenbewoners en de inwoners
van Leusden. moet weer aansluiting
worden gezocht bij het Regionaal
Woonwagenschap Amersfoort.
dewoonwagenbewonersvormeneen
erkende groepering binnen onze sa
menleving Een falend beleid van CRM
heeft geleid tot overvolle en brand
gevaarlijke kampen, ook in Amersfoort
CRM wil de overbezetting nu spreiden
over ..kleine kampjes" van circa 5 wa
gens. Dat lost niets op. Over enkele
jaren zijn deze kampjes ook overvol en
brandgevaarlijk
Bovendien zal de woonwagenbewoner
en zijn gezin zich hierdoor nog in grotere
mate ..geïsoleerd" voelen Een echte
integratie met bewoners van Leusden
wordt hiermee niet bevorderd.
Wij willen dit voor de volgende generatie
mogelijk maken. De WD wil dit bereiken
via met en voor hen aangepaste wonin
gen aan de rand van de bebouwing.
VANAVOND IN DE RAAD
Om deze twee standpunten zal het van
avond in de raad gaan. In het voorstel
van ben wstaatte lezen. ..Het rijksbeleid
beoogt een totale integratie van de
woonwagenbewoners in de samenle
ving. Er wordt geen dwang uitgeoefend
om een overgang van woonwagen naar
woning te bevorderen Een totale in
tegratie kan evenwel pas worden bereikt
als ook die overgang heeft plaatsgevon
den Namelijk elk centrum typeert zich
door een zekere concentratie en af
zondering. welke volledige integratie in
de weg staat. Daarom is het aanbod van
Leusden om woningen te reserveren
voor woonwagenbewoners zeker een
positieve bijdrage tot integratie. Decen
tralisatie alleen dient o.i nog niet de
integratie Integratie, als het om mense
lijke karakters gaat, is een proces dat
tijd, waarschijnlijk veel tijd, in beslag zal
nemen Daarom moet naar onze over
tuiging een zo hoog mogelijke kon
tinuïteit in de bezetting van gedecen
traliseerde centra mogelijk worden ge
maakt. Voorts is integratie slechts moge
lijk als er inderdaad een goed kontakt
over en weer mogelijk is De situering en
opzet van een gedecentraliseerd
centrum dient daartoe zeer zorgvuldig te
worden gekozenEn verderop: ..Het
Lukas van Steveninck, opbouwwerker
van het woonwagenteam. „Ach, er zal
best een woonwagenbewoner
te vinden zijn, die in één van de
Leusdense woningen zal willen zitten.
Maar voor hoelang?"
uur
-4 uur
-9 uur
Han Gerlings, direkteur van de
maatschappelijke dienstverlening
eemland. Een onderdeel van de mde is
het woonwagenwerk, ondergebracht in
de Stichting R.K. Woonwagenwerken.
Dat deze stichting R K. is, komt, doordat
de meeste woonwa genbewoners
rooms katholiek zijn
genheid om het standpunt van ons èn
van de woonwagenbewoners, aan de
bevolking van Leusden duidelijk te
maken". Gerlings en de zijnen
werden echter ook in dit streven
dwarsgezeten door de nogal starre
houding van het Leusdense gemeen
tebestuur.
DEMONSTRATIE
Juist, omdat op 31 mei raadsver
kiezingen worden gehouden, vond het
mde zaterdag 27 mei a.s een
uitgekozen tijdstip om de standpunten
van zowel mde. woonwagenteam èn de
woonwagenbewoners, evenals dat van
de politieke partijen kenbaar te maken
aan de bevolking van Leusden via een
demonstratie-optocht.
..Dat leek ons gewoon een aardig
idee", aldus Gerlings. „en we vroegen b
en w dan ook schriftelijk toestemming
voor deze optocht. Na drie weken
kregen we antwoord van het college,
waarin de toestemming werd verleend
Aan het slot van de vergunning stond
echter lakoniek „Voor de goede orde
wijzen wij u er op dat deze vergunning
geldig is op 20 mei 1978."
Een week eerder dus dan was aange
vraagd. Waarom dat? Lukas van Ste
veninck: „Er stonden geen argumenten
in de brief Die hebben we dus alsnog
gevraagd „Mde-direkteur Gerlings
vroeg telefonisch aan burgemeester
Rademaker, wat de motieven waren
voor deze verschuiving van de optocht
naar 20 mei Hij verzocht de heer Rade
maker alsnog vergunning voor 27 mei,
hetgeen schriftelijk nog eens werd her
haald Burgemeester Rademaker be
loofde. dat niet weer drie weken zou
worden gewacht met het antwoord Dat
antwoord van b en w kwam inderdaad
snel
De vergunning voor 20 mei werd
gehandhaafd met als argument:
„Onze overweging u de gevraagde
vergunning voor een voorgenomen
demonstratie te verlenen voor een
andere dag dan u hebt gevraagd, is
gebaseerd op de wens niet een ver
scheidenheid van aktiviteiten op de
zelfde dag te laten plaatsvinden. Op
27 mei vinden aktiviteiten plaats in
het kader van de gemeenteraadsver
kiezingen. Wij achten het ongewenst
de uwe op dezelfde tijden en plaatsen
te doen plaatsvinden en blijven na
ampel beraad en overleg, bij deze op
vatting."
BEPERKING
VAN VRIJHEID
Direkteur Gerlings is hier erg boos
over. „Afgezien nog van de onzin van
het argument, ervaar ik de beslissing
van b en w van Leusden als een ern
stige beperking van mijn vrijheid om
als welzijns-organisatie de bevolking
te informeren over een heet hangijzer
op het Leusdense erf. Ik ben, eerlijk
gezegd, geschokt door de beslissing
van b en w. Artikel 25 van de
Leusdense APV (algemene poli
tieverordening) zegt, dat de bur
gemeester een demonstratie mag
verbieden als dit schade oplevert aan
het algemeen belang. De beslissing
van ben w van Leusden betekent dan,
dat onze optocht op 27 mei a.s.
schade zal opleveren aan het al
gemeen belang.... Wij achten dat
zonder meer krenkend."
De mde beraadt zich nu op de te
nemen aktie „Wij zijn in ieder geval niet
van plan dwars te gaan liggen door toch
op 27 mei te komen met onze drie volg-
wagens en geluidswagen De optocht
gaat gewoon niet door Onze demon
stratie is een demonstratie van b en w
van Leusden geworden door de wijze,
waarop zij bij uitstek deskundigen niet in
staat willen stellen de bevolking van
Leusden op de meest adekwate wijze (in
de drukte van de verkiezingsstrijd) te
informeren over de wettelijke
verplichting van iedere gemeente ten
aanzien van het stichten van een woon
wagenkampje
We kunnen de bevolking niet voorlich
ten over de mogelijkheid tot het vreed
zaam naast elkaar leven van woonwa
genbewoners en bevolking.
We kunnen niet de negatieve aspekten
van woonwagenkampen naar voren
brengen Noch de meningen van de
plaatselijke politieke partijen, zoals we
van plan waren te doen. Dat laatste leek
ons ook erg belangrijk en we hadden
daarom bij voorbaat al de medewerking
van de politieke partijen gevraagd
Alle politieke partijen in Leusden ont
vingen van de mde een verzoek om in
maximaal honderd woorden te vertellen
hoe zij dachten over Leusden en het
woonwagenwerk. De mde zou dan voor
verspreiding van deze politieke op
vattingen zorgdragen tijdens de
demonstratie-optocht Gerlings „We
kregen alleen antwoord van de VVD en
Progressief Leusden Twee duidelijk
aan elkaar tegenovergestelde menin
gen. maar ze zijn duidelijk Ik ben beide
partijen dan ook erkentelijk voor hun
snelle beantwoording Van de andere
partijen hoorden wij echter niets en
daarom hebben we er nog maar eens
een brief achteraan gestuurd.
Het resultaat was een telefoontje van
de CHU (de heer Voormolen) van de
AR/SGP (de heer Van Maanen) en van
sloten
eusden zou nog tot november 1977
ngesloten blijven bij het Regionaal
>onwagenschap Amersfoort in op-
jhting. Op het moment, dat de ge-
enschappelijke regeling de
edkeuring van de rijksoverheid kreeg
ïovember 1977, stapte Leusden uitde
jeling. zoals ook door de raad in 1976
s beslist. Lid blijven zou immers bete
len, dat ook Leusden mee zou
leten doen met het stichten, al dan
et m overleg met de andere deelne-
nde gemeenten, van een gemeente-
woonwagenkamp(je).
gemeente Leusden deelde mee dat
andere initiatieven op het gebied van
onwagenwerk had ontplooid
VD
ERANTWOORDELIJK
(Vij hadden over de woonwagen-
>blematiek in het algemeen en over
van Leusden een gesprek met
n Gerlings, direkteur van de maat-
ïappelijke dienstverlening Eem-
d (MDE), waaronder ook het
onwagenwerk ressorteert, met
eo Peters, coördinator van het Re-
maal Woonwagenschap Amers-
>rt en met Lukas van Steveninck,
bouwwerker van het Amersfoortse
onwagenteam.
tan Gerlings: „Mijn eerste ken-
naking met de raad van Leusden. in
beruchte vergadering van maart
6. was beslist niet de prettigste De
;ussie rond het woonwagenwerk on-
dde in een ordinaire scheldpartij en
was ik tot dan niet van raadsleden
end
interesse in Leusden was op dat
lent wel geluwd Volgens mij is de
verantwoordelijk voor de tot nu toe
'olgde gang van zaken door de ge-
inte Leusden Met uitzondering van
ressief Leusden koersen de andere
tijeninderaadblijkbaaropgezag van
D"
imdat volgens Gerlings, Peters en
Steveninck de VVD blijkbaar de
lere partijen beheerste en nog be-
irst. vonden zij het noodzakelijk om
deze partij een gesprek te hebben
|iy gesprek kwam er Er werd open-
li T tig gesproken met fraktievoorzitter
ierr#9smaanmevrouw VanAmerom. Het
Dnwagenteam heeft geprobeerd de
D van hun onzalige gedachten af te
ngen Gerlings We hebben naar
en gebracht dat het standpunt van
VVD. overgenomen door het ge-
entebestuur, op zich een aardige
idst was. maar juridisch op niets was
laseerd. Verder hebben we ons af-
raagd hoe een partij als de VVD het
kan permitteren om een dergelijk
irstel te steunen, zonder ooit kennis
lebben gemaakt met de toestanden
het woonwagenkamp Amersfoort,
ider zich ter zake te laten informeren
tr de totale woonwagenproblematiek
Nederland
hebben getracht de situatie uit te
een
foto
Vanavond komt in de raadde uitvoering van de woonwagenwet aan de orde. Het
rijk heeft besloten om af te stappen van de centralisatie van de woon
wagenkampen. Geen grote woonwagencentra meer, maar talrijke kleine kampjes
van zo'n vijf woonwagens bij elkaar Dat zal een stap in de richting van een beter
woonwagenbeleid èn langzame integratie met de burgerbevolking kunnen bete
kenen. Het kan een verbetering betekenen, het hoeft niet. Insiders, die jarenlang
werken m woonwagenkampen en goed zijn ingevoerd in deze wereld, zeggen:
„Kijk, die grote kampen, dat is op zich een ramp Dat beleid heeft gefaald. Kleine
kampen kunnen de oplossing betekenen van het probleem, maarzeker weten doen
we dat niet.Men weetin ieder geval, dat kleine kampen zonder meer beter zijn dan
die grote centra, weggestopt achter hoge muren op een veilig geisoleerd plekje, ver
van de „beschaving" verwijderd De woonwagenbewoner beschouwen deze
leggen, kortom we hebben de VVD-
fraktie die informatie gegeven, die ze tot
nu toe had verzuimd in te winnen Het
was een erg openhartig gesprek en we
hadden de indruk, dat we dichterbij el
kaar waren gekomen
IN DE COMMISSIE
Afgesproken werd in dat gesprek, dat
de heer Bergsma de commissie Welzijn
zou voorstellen een gesprek over de
woonwagenproblematiek met het
Amersfoortse woonwagenteam te heb
ben. zodat ook de andere raadsleden
geïnformeerd zouden worden over alles
wat zich rond de woonwagenbewoners
afspeelt. De commissie Welzijn onder
voorzitterschap van wethouder Van
Woudenberg vond dat wel een goed
idee. maar wilde eerst zonder het
woonwagenteam overleg plegen Ge
rlings „Ik vond dat eerst een beetje
vreemd, vooral omdat dit een besloten
vergadering was. maar ik heb later be
grepen. dat alle commissievergaderin
gen besloten zijn in Leusden. Wij moch
ten niet bij die eerste vergadering aan-
}e meeste woonwagenbewoners noemen zich reizigers. Dit als onderscheid
de burgers, mensen die met uit traditie in een wagen wonen. Reizigers zijn
insen, die in de vorige eeuw al een zwervend beroep hadden: marskramers,
elenmatters, ketellappers, scharenslijpers Maar ook turfarbeiders die van de
ontginning naar de andere trokken. En huursoldaten, die voor hun onderhoud
lesten bedelen. Zij logeerden in boerderijen of logementen.
Ie tweede helft van de vorige eeuw gingen zij hondekarren en paard en wagen
bruiken voor hun vervoer Dat werden vervolgens huifkarren en woonwagens,
lat zi/ het hele jaar in hun „huis" konden reizen. De eerste reizigers zijn
arschijnlijk uit Duitsland naar hier getrokken De meeste zwervende families
nen oorspronkelijk uit Drenthe en Noord-Brabant. Ze waren in het begin ge
ard eerde gasten op het platteland Ze brachten boodschappen over, vertelden
uwtjes, boden handelswaren aan en hielpen mee op het boerenbedrijf. Maar
or betere verbindingen op het platteland en mechanisatie van de landbouw
'loren zij voor een deel hun funktie. De kontakten verminderden ook omdat ze in
n wagen gingen wonen De reizigers raakten geisoleerd van de ge wone samen-
ing. Ze gingen een aparte, onbekende groep vormen en kregen daardoor ook
i minder goede naam (Uit de brochure; „Woonwagenbewoners" van Aad
rmooij, maart 1977).
wezig zijn. omdat men bang was, dat de
leden dan al te plotseling met het
probleem zouden worden gekon-
fronteerd Onzin natuurlijk, maar dat is
verder niet belangrijk."
In de daaropvolgende vergadering
van de commissie Welzijn kregen de
heren Gerlings, Peters en Van Ste
veninck de gelegenheid om hun
standpunt uiteen te zetten. Hoewel
het gesprek door de meeste leden als
konstruktief en zinvol werd ervaren,
ontstond toch een misverstand met
de WD. De heer Bergsma had uit het
eerste gesprek vreemd genoeg be
grepen, dat het woonwagenteam in
grote trekken haar goedkeuring kon
hechten aan het VVD-standpunt. Dat
bleek echter allesbehalve het geval.
Peters: „We hebben de commis
sieleden duidelijk gemaakt, dat hun
voorstel rampzalig is. Het Leusdense
voorstel gaat geheel voorbij aan de wer
kelijke problematiek, het is niet geba
seerd op de woonwagenwet en spruit
voort uit een soort angst voor woonwa
gens Gerlings „Het is een duidelijke
zaak. dat het verzet in Leusden tegen
het stichten van een woonwagenkampje
veel heviger is dan elders in Nederland
Ik ben dan ook erg teleurgesteld door
deze houding van Leusden. Bovendien
moet het me van het hart, dat ook van
ambtelijke zijde niemand ons heeft be
naderd om meer informatieHet voorstel
van b en w is volgens ons dan ook op
gesteld aan de hand van ambtelijke rap
porten. Een theoretisch voorstel, niet
getoetst aan de praktijk.
De problematiek van het woonwagen
werk in de regio Amersfoort wordt ner
gens in het voorstel betrokken Verbijs
terend eigenlijk
Het Amersfoortse woon
wagenteam is duidelijk teleurgesteld
door de onverzettelijke houding van
Leusden. „Wij besloten daarom ook
om aktie te gaan ondernemen. De
aanstaande gemeenteraadsverkie
zing leek ons een uitgezochte gele-
