NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR t, Baan, Bnclolti, Eens, laicrstelfi NIEUWE Woensdag 28 December 1881. ZONDER MASKER. No. 104. Tiende Jaargang. Uilgever: A. Af. Slothouwer? Advertentiën kunnen inge zonden worden tot uiterlijk 's morgens 81/, uur des Woens dags en Zaterdags Eene viermaal geplaatste ad vertentie wordt slechts drie maal in rekening gebracht. AIIERSFOORTSCHE COURANT. Abonnementsprijs voor Amersfoort per S maanden 1, Franco door het geheele Kijk1,10. Afzonderlijke nummers S Cent. Dit Blad Terschijnt des Woensdags- esa des Zaterdags. te Amersfoort. Advertentien Tan 16 regelsJ 0,40. Iedere regel meer 0,05. Voor het Buitenland0,07s Reclames per regel0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. I. Het wordt algemeen erkend dat het kies recht bet belangrijkste recht van den staats burger is, omdat hij daardoor medewerkt tot de verkiezing der leden van de alge- meene-, provinciale- en gemeentelijke ver tegenwoordiging, m. a. w. omdat hij daardoor invloed uitoefent op het lands-, provinciaal- esr-gemeéntelijk bestuur. Daarom is het van het grootste gewicht, dat zij, die ge roepen worden, om het kiesrecht uit te oefenen, niet alleen van hunne verplichtin gen doordrongen zijn, maar ook met politiek oordeel des onderscheids dat recht uitoefe nen. Vooral het laatste is noodig, om te kunnen kiezen tusschen de partijen, die op staatkundig gebied tegenover elkander staanen hare beginselen aan het staats belang te toetsen. Vóór de gewijzigde grondwet van 1848 kende men geen rechtstreeksche verkiezin gen. Uit vrees voor een al te democrati sche richting in de vertegenwoordiging had men een kunstmatig verkiezingstelsel uit gedacht, waarmede men alle belangstelling in de publieke zaak uitdoofde. //De grond wet van 1840 heeft staatsburgerschap, de FEUILLETON. Adèle. XXXIV. Eenzaam zat zij in de diepe vensternii der huis kamer; de heete Julizou wierp hare stralen over het landgoed voor haar blik uitgespreid, verzengend de bloemen en heesters, die naar de avondkoelte smach ten, doch zij lette er niet op; ver zeer ver henen wa ren hare gedachten gesneld, en het op de hand ge bogen hoofdje, de peinzende oogen, de ernstige trek om den anders zoo vriendelijken mond, dit alles gaf blijk, dat het jonge meisje innerlijk leed. Doch welk leed kon dit hart doen beven Welke storm was over dit hoofdje hcengevaren Of. was het mo gelijk, dat zij thans midden in den storm zich bevond, en daarom de zonneschijn daarbuiten niet bespeurde, noch aeht gaf op Vanessa's vroolijke stem, die half luid een paar liederen neuriede? En toch bereikten deze lie deren wel haar oor, maar zij veranderde daarom van houding noch van gedachten; zij had de eenzaamheid gezocht, en bleef dus alléén. O, aie eenzaamheid! Hoe is zij niet zelden enkel in staat het hart zijn vrede tc herbrengen, de sombere droomen te bannen, het oog van hernieuwde levensmoed te doen stralen, maar ook hoe kan zij niet zelden de slechtste gezellin zijn voor de jeugdige ziel, die slechts door afleiding en vreug de rondom zich aan het leven kon weergeschonken wor den. Zoo was het ook hier, en hoe genotvol dit alleen zijn de mijmerende toescheen, toch zou het haar heden beter geweest zijn om zich onverpoosd aan hare familie en bezegheden te wijden, doch w ie kiest immer uit sluitend het meest geschikte Zoo bleef Adèle alleen en dacht. In haar herinnering gingen beelden voorbij, de beel- eerste drijfveer onzer eeuwzooveel zij konlaten slapen", schreef de commissie van grondwetsherziening van 17 Maart 1S48 in haar rapport; ,/om hartstocht te mijden, brak zij de ziel. De burgerij had tot hiertoe niet het besef, dat zij mede- regeerde". Het beginsel van rechtstreeksche ver kiezing zegevierde eerst in 1848. Hebben nu de rechtstreeksche verkiezingen aan de verwachting beantwoord? Heeft het po litiek levende public spirit zooals de Engelschen het noemen zich ont wikkeld? Zonder twijfel! Een vergelijking tusschen het heden en verleden doet voor uitgang bespeuren. Een veel grootere be langstelling in de publieke zaak vervaDgt de vroegere onverschilligheid. Het bewust zijn van het regt van mederegeeren. was ingesluimerd; men bekommerde zich om geen staatszaken. Thans, dank zij de rechtstreeksche verkiezingen en zeker niet meerder onze vrije pers, openbaart zicli meer en meer levendige belangstelling; de partijen teekenen zich duidelijker af, en ieder kiezer gevoelt behoefte om ken nis te nemen van hetgeen rondom hem plaats vindt. En tochblijft er nog veel te weuschen over. Het is nog verre af dat de verkiezingen het bewijs leverendat de kiezer die mate van zelfstandigheid dat politiek oordeel des onderscheids be zit, dat hij hebben moest. Wij zijn helaas gewoon b.v. daar waar het clericalisme overheerschte, ons verzekerd te houden van de verkiezing van iemand door die macht gepatroniseerd. Op het platte land is de invloed van de groote grondbezitters soms overwegend. Ook andere omstandig heden werken ongunstig voor de uitoefe den van het verleden. Wat was tot hiertoe haar leven, haar streven geweest? Hoe alledaagsch, hoe nietig scheen haar haar tegenwoordig bestaan, waarvan de bezighe den, die het met zich bracht, even zoo goed doo,r andere handen dan de haren konden worden verricht, terwijl zij niemand tot vreugd, niemand tot levensbehoefte was. Thans dacht zij er allerminst aan hoe haar vader haar dikwijls zijn trouwe helpster, ziju rechterhand noemde, noch hoe hare moeder aan haar de zorg voor kelder en voorraadskaraer overliet, zij dacht er niet aan hoe hare zuster haar zorg en bijstand immer behoefde, terwijl zij baars broeders correspondente geworden, hem voortdu rend deelgenoot maakte van lief en leed in het ouderlijk tehuis; zij dacht er niet aan wat zij voor die allen was, doch slechts daaraan w at zij zijn, wat zij worden kon in de toekomst, en zij gevoelde zich ontstemd. O, waarom mocht zij niet als zoo menig meisje van haar leeftijd gevoelen, dat zij alles was voor den man harer keuze, waarom deed het lot haar nog nimmer doen ontmoeten, dien zij met blijden jubelgroet als haar geliefde zou heb ben bejegend, waarom was haar jongere znster een toe komst beschoren, die zij verre was van te benijden, om dat zij nog immer een tegenzin voor den aanstaanden zwager koesterde, maar die zij toch wel gaarne na mocht volgen, wanneer zij ook beminnen kon. Waarom? Wie zal antwoorden op de vele vragen, die zoo dikwerf het menschenhart bestormen; wie zal de raadselen van een vrouwengemoed ontcijferen, de tegenstrijdigheden, die slechts dan tot eenheid samentretTen, wanneer zij bij ervaring weel w at het heteekent; nimmer allein istdie Seele die liebt. Nimmer alleen! Dit gevoel kende Adèle nog niet; zij smachtte naar het onbekende geheimzinni ge, dat haar meisjeshart met zoete droomen tot zich trok, en onwillekeurig dacht zij terug aan een paar donkere zielvolle oogen, die slechts eenmaal vol belang stelling de haren ontmoetten, doch die sedert in hare verbeelding niet zelden een belangrijke rol hadden ge speeld. O, als ze die nog weder zien mocht, als ze nog weder zich mocht overgeven, aan hun invloed, en nis het ware verzinken in hun diepte, dat ware leven, dat ning van het kiesrecht. Dikwijls wordt de kiezer door vrees voor benadeeling zijner eigene belangen genoopt zijn publieke overtuiging prijs te geven. Niet altijd is de kiezer bestand tegen het gevoel van sympathie en anti pathie voor dezen of genen candidaat. Onverschilligheid en eene al te ver gedre vene liefde tot rust oefenen zeker niet het minst een hoogst verderfelijken invloed uit op de verkiezingen; men bekommert zich niet om de publieke zaak, als men maar niet gestoord wordt in zijn liefelijke rust. Vraag het bij elke stembus, hoevelen achterblijven in de vervulling hunner ver plichtingen en het antwoord zal bescha mend zijn. Wel mag dit treurig heeten! en het is goeddat wij den toestand kennen, zooals hij is. Men moet niet schromen den vinger op den wond te leggen en de ge- 1 ei me geschiedenis onzer verkiezingen open te slaan, opdat een ieder meer en meer tot de overtuiging kome, dat het anders worden moet. Immers de invloed daarvan doet zich in het geheele staatsbestuur gevoelen. De vertegenwoordigingzoo algemeeneprovinciale en gemeentelijke oefent daardoor niet dien invloed uit, dien zij kou. De natie, van nabij hekend met den waren toestand, heeft niet dat ver trouwen op de vertegenwoordigingdat haar moet steunen. Wat hier tegen te doen? Zeker zullen er altijd zijn, die hun eigen belang boven het algemeene belang stellen; altijd zullen er onverschillige en trage kiezers blijven; maar er kan veel gedaan worden om den kanker te bestrijdendie aan de verkie zingen knaagt. Er moet gestreefd worden naar politieke mondigheid bij den kiezer ware peilloos genot; doch de bezitter dier blik was haar een vreemdeling; en nauwelijks kende zij zijn naam. Hierover voortmijmerend, en hare fantasie vrij spel ge vend, werd baar aandacht ietwat afgeleid door voetstap pen op het kiezelzand. Zij zag op, en herkende haar toekomstigen zwager die haar groetend voorbij ging. „Johanna is in de zijkamer," riep zij hem uit venster toe, bevreesd, dat hij hare eenzaamheid zou komen ver storen. Hij knikte glimlachend, en sloeg den hoek van het hnis om, teneinde op zijn gewone wijze door de achterdeur binnen te gaan. Zijn groet was opvallend vreemd geweest, en Adèle zocht tevergeefshnre gedach ten weder hij haar vroeger onderwerp te bepalen. Hoor, daar klinkt zijn stap in de marmeren gang, doch de zij kamer wordt niet geopend. Zachte schreden naderen het huisvertrek, en Adèle springt op, te laat om zich te ver wijderen? Doch waartoe zich verwijderd? Binnen kor ten tijd zal hij immers als een lid der familie beschouwd moeten worden, hij de Adèle denkt niet verder; de deur wordt geopend, en Reede betreedt den drempel. „Eindelijk alléén," klinkt het als een ademtocht van zijne lippen. Het joDge meisje staat op, en treedt tot nabij de deur, die hij achter zich liet toevallen: „Gij hebt mij zeker niet begrepen," sprak zij snel, „ik riep n toe, dat mijne zuster zich in de zijkamer bevond; ik zal haar hier zenden." „Neen, blijf, Adèle, blijf, en hoor mij aanl" sprak hij zich zeiven niet meester. Zij stond stil, als door zijn blik, zijn wil op de plaats zelve geboeid, en liet haar hand van de deurknop afval len. Hij aarzelde, en toen haar naderend vervolgde hij hef tig: „Hebt gij dan w aarlijk nimmer de opmerkzaamheid, die ik u betoonde, begrepen, hebt gij dan ooit kunnen denken, dat ik u een eenvoudig broederlijk gevoel toe droeg? O, Adèle, ontvliedt mij niet; gij hebt het kunnen weten, dat ik u bemin, met al den gloed mijner ziel dat „Zwijg, mijnheer," viel zij hem trotsch in de redeD, en hare gestalte verhief zich hoog. „Zwijg, en bedenk in het algemeen; daartoe moet men hem een politieke opleiding geven. Open bare vereenigingen, waarin sommige vraag stukken behoorlijk toegelicht en de belan gen van vaderlandprovincie en gemeente besproken worden ziju daartoe een zeer geschikt middel. Noch herziening der kieswet, noch verlaging van den census kan de gebreken die wij opnoemden wegnemen. En zelfs openbare vereenigingen kunnen tot geen voldoende uitkomst leidenzon der dat men begint een meer geopend oog en hart te hebben voor het volksonderwijs Op de verbetering van dat onderwijs moet met alle kracht gewezen worden; op de noodzakelijkheid dat alle klassen degelijk onderwijs genieten moet nog veel meer aan gedrongen worden. Hoe meer een volk op een hoogen trapsontwikkeling staat, hoe meer het ook belang zal stellen in zijn rech ten en hoe meer het ook doordrongen zal aijn van ziju verpliclitimzen. Een ontwik keld volk leidt ook een gezond staatsleven. Gelukkig dc gemeente, waar het bestuur van deze waarheid doordrongen is; dan zal het alles aanwendenom dat onderwijs beter en meer vruchtdragender voor het volk te doen zijn Amersfoort, 28 Dcc. 1881. Met leedwezen vernemen wij dat de commissie van toezicht op het middel baar onderwijs alhier haar ontslag heeft genomen; het is te hopen dat er maatre gelen zullen worden genomen om de leden dier commissie op hun besluit te doen terugkomen. In de voormiddag godsdienstoefening j.l. Zondag, werd eene buitengewone gift van f40,gecollecteerd. dat gij de verloofde mijner zuster zijt." „Dat ben ik niet meer, zoodra nw blik mij tegen lacht; Adèle, zie mij aan, zie hoe ik lijd," en smeekend zonk hij voor haar op de knien, en vatte den zoom aan van haar kleed. Doch zij rukte zieh los, en trad ver van hem terug: „Ellendige," sprak zij streng, „hebt gij den moed aldus mijne arme zuster te bedriegen? Weet gij hoe ik u be schouw? Haat en verachting strijden met felle wapenen in mijne ziel tegen u; liefde eilieve, hoe zou ik die immer voor u kuunen gevoelenl Ik heb u immer gewan trouwd van het eerste oogenblik af, dat gij n in onzen kring hebt ingedrongen; ik weet het zeer goed, dat se dert uwe verloving het hart mijner znster voor mij ge sloten werd, en ik weet ook, dat er dingen zijn iu uw vroeger als in uw tegenwoordig leven, die het daglicht schuwen. Thans ga ik mijne ouders de volle waarheid zeggen; zij mogen dan oordeelen, en o, Johanna, arm kind! Voor u doet het mij leed, dat juist ik als zijn aanklaagster optreden moet!" en tranen welden haar in de oogen. Reede was doodsbleek geworden; en krampachtig om klemde zijn hand een stoelleuning, die hem tot steun moest dienen. Geen oog wendde hij van haar nf, inte gendeel de grootste bewondering voor haar ademde uit zijn antwoord, dat na een korte panze kwam: „Wat zijt gij Bchoon iu deze houding, hoe glinstert uw blik ha, van toorn over den ellendeling, die bet waagt u te beminnen!Ga dan nu heen, en waarschuw uwe zus ter, doch weet dit, dat zij u niet gelooven zal, dat zij mij lief heeft, en u Terdenkt van jalousie. Spreek céa woord ten mijne nadeele, en haar toorn zal op nw eigen hoofd neerkomen." Eene rilling voer Adèle door de leden; zulk eenen moest hare zuster toebehooreu, zulk eenen vertrouwde zijl „Spreek," ging Reede voort, „en ik zal de vrijheid ne men dit tooneeltje om te keeren, en haar te vertellen hoe gij alle moeite deed, om mij tot n te trekken, en eindelijk mij onder tranen beleed dat ik uw liefde was;

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1881 | | pagina 1