'I
Lers^mschen, 18de eeuw, enz. Bovendien
kwam het Museum iu bezit van een model
van een vroegere Eembrug; van twee ijzeren
balies van het oude Stadhuis; van twee ijzeren
pieken; van een stuk gehouwen steen, af-
komstig van een raam vau het St. Agatha-
klooster, enz. Een verzameling kostbare
platen, meestal van Oud-Hollandsche Meesters,
geschonken door den Heer S. C. yan de
Gumster, werd dit jaar opgeplakt en in orde
Voor de assurantie werd overeenkomstig
het besluit der Vergadering van het vorige
jaar behoorlijk zorg gedragen; de Kataloog
der voorwerpen, ten geschenke of in bruik
leen ontvangen, werd naar eiscli der zaak
bijgehouden, terwijl er tevens werk van is
gemaakt, dat door behoorlijke verwarming
het locaal voor vocht bewaard wordt.
Aan den Baad dezer Gemeente werd door
het Bestuur onzer Vereeniging het verzoek
gericht de afbeelding van den L. V. doren,
door den Heer P. van den Hooff vervaardigd
en aan de Gemeente geschonken, voor ons
Museum in bruikleen te mogen ontvangen
On datum 2 Julij ontvingen wij ten antwoord
„dat de Raad dezer gemeente in zijne ver-
„gadering van 30 Junij j.l. met afwijzing
„van Uw verzoek, om de afbeelding van den
„L. V. Toren aan Uwe Vereeniging in bruik
leen te geven, echter geen bezwaar vond
„die afbeelding naar het aan de gemeente be-
„hoorend locaal, alwaar de oudheden Uwer
•vereeniging verzameld zijn, te doen over
brengen, en aldaar voorloopig te bewaren,
„zoodat de plaatsing aldaar spoedig kan wor-
„den te gcmoet gezien."
Wij zien nog steeds te geinoet.
Door het Bestuur der Vereeniging en den
Heer E. Wolfswinkel, den vorigen eigenaar
van het Hoogerhuis, werden herhaaldelijk
pogingen aangewend om de schilderijen, al
daar aanwezig, voor ons Museum te ver
krijgen. Tot nu toe zonder gunstigen uit
slag0 Die voorwerpen zijn reeds naar het
Rijksmuseum overgebracht. Ons blijtt alleen
no" de hoop, dat een adres, door den von-
geu eigenaar aan de Tweede Kamer gericht,
goedgunstig gehoor moge vinden, cn (leze
Oudheidkundige stukken, waarschijnlijk lner
vervaardigd, zeer zeker hier ruim twee eeu
wen bewaard, hier ook hun tehuis mogen
behouden.
In de maand November jl. bracht de
WelEd. Zeer Gel. Heer Dr. W. Pleyte, Con
servator van 's Rijks Museum van Oudheden
to Leijden, een paar dagen hier door. Zulks
stelde ons in staat een reeds lang beraamd
plan te verwezenlijken, nl. een betere orde
in de verzameling te brengen. Onder de lei
ding en aanwijzing van (leu zoo bekwamen
Conservator zijn thans alle voorwerpen ei
gens de eischen der wetenschap gerangschikt
«li. op de juiste plaats gebracht, zoodat men
nu eerst goed zien kan hoeveel door de V er-
eeuiging binneu korten tijd is bijeengebracht.
Onze verzameling telt op het oogenblik de
volgende 22 afdeelingen: Bodem. Urnen
van Leusden. Urnen van Soest. Oud
heden van Barneveld. Oudheden van
Wijk bij Duurstede. Topographie Re
geering. Zegels. Brandwezen. Ma
ten en gewichten. Muntwezen. Nij
verheid. Schoone kunsten. Krijgswe
zen. Godsdienst. Gebouwen. Meu
belen. Huisraad. Kleeding. Roo-
ken. Spelen. Geschiedenis.
Ten einde de bezoekers in staat tc stellen
op gemakkelijke wijze een overzicht van het
geheel te nemen, zijn deze ouderscheiden
afdeelingen duidelijk aangewezen. Men ziet
dan ook tevens dat er van iedere afdeeliug
slechts een begin aanwezig is, en er nog
veel, zeer veel ontbreekt, zal ons Museum
op eeuige volledigheid aanspraak kunnen ma
ken.
Onderzoekingen van het terrein m de om
streken der stad werden (lit jaar niet op
grootere schaalzooals vroeger meermalen
geschied is, ondernomen. Evenwel werd ook
dit deel onzer onzer werkzaamheden niet ge
heel over het hoofd gezien. Zoo heeft onze
Voorzitter in de maand Februarij een paar
keeren gravingeu gedaan op het terrein aan
den Soester-straatweg, toebeliooreiule aan den
Heer G. Nieuwenburg. Er bestond gegrond
vermoeden dat de heuvelen, daar aanwezig,
waren opgeworpen. Bovendien hadden zij het
voorkomen van Tumuli. Het bleek dan ook
dat die heuvelen geheel en al bestonden uit
opgewerkten grond. Zelfs werden er eenige
scherven rood aardewerk aangetroffen. Maar
van asch of houtskool of beenderen werd
geen spoor gevonden. In de maand Julij
werd door den Voorzitter de klok in den Toren
te Leusden, waarvan de oudheid in hooge ma
te was opgeschroefd, aan een onderzoek nauw
keurig onderworpen. Het randschrift luidt:
Koster me fecit Anno 1672 Amstelredami
Lfrti den HoogWelgeboren Heer Baron van
.rdenbroek werd vergunning verzocht en
(pillend verkregen, om op Heiligenberg
\mderzoek in te stellen. Op dien berg
kuvel had de H. Ansfridus, Bisschop
in het jaar 1005 een klooster
gesticht. Oud en blind
zelf dit klooster tot woon-
^was er den 3den Mei 1010
gnwaarsehijulijk is het (ler-
genige sporen van klooster
Misschien ook
is er iets te ontdekken vrS^frïuik, (iat door
de eerste bewoners dezer streken (de Goiljve
Fleliite) van dezen heuvel gemaakt werd. De top
van den heuvel of berg is uitgestrekt genoeg,
om er een stichting als die van den H. Ans
fridus te plaatsen. Hoogst opmerkelijk is
daar ter plaatse, misschien ter herinnering
aan die lang vervlogen tijdeneen planting
van eikenboomen op de eene helft van (len
heuvel, geheel en al in den vorm eener
Romaansche Kerk. Middenschip, Zijbeuken,
Presbyterium zijn volkomen herkenbaar. In
't midden tusschen die boomen vindt men
den grond opgehoogd, in den vorm eener
langwerpige doodkist. De randen zijn met
gras afgezet. Volgens het nog bestaande volks
geloof zou de H. Ansfridus daar begraven
zijn. Een paar schreden verder vindt men
den grond m den vorm van een cirkel op
gehoogd. De rand is insgelijks met gras af
gezet. Het onderzoek van dien en den vol
genden dag kon niet volledig geschieden. In
het zoogenaamde graf werd een menigte puin,
oud ijzer, stukken graniet met kalk, ook been
deren en te midden daarvan enkele stukken
tufsteen aangetroffen. Toen men een diepte
van pl. m. drie voeten gegraven had, werd
de natuurlijke, vaste bodem bereikt. Op ver
schillende plaatsen van den berg werden
daarna peilingen gedaanoveral stuitte men
op puin dat in menigte voorhanden schijnt
te zijn. Uit een en ander, vooral uit de aan
wezigheid van grauietblokkenwaaraan (1e
kalk nog gehecht was, in het bijzonder uit
de stukken tufsteenis met zekerheid af te
leiden dat daar een zeer oud gebouw gestaan
heeft, waarvan de overblijfselen over den top
van den heuvel verspreid liggen. Een meer
grondig en uitgebreid onderzoek zou vermoe
delijk meer licht omtrent (1e plaats waar een
maal dat gebouw gestaan heeft, alsmede om
trent de vroegere bestemming van den Hei
ligenberg verspreiden.
Uit het bovenstaande is gemakkelijk af te
leiden dat de Vereeniging met eenige zelf
voldoening op (le werkzaamheden van het
afgeloopen jaar mag terugzien.
Amersfoort, Namens het Bestuur,
28 December 1881. De Secretaris.
INGEZONDEN.
Buiten verantwoording der Redactie.
Een Nieuwjaarsgeschenk voor allen
die belang stellen in het
Lager Onderwijs.
Zoo hebben wij dan toch onze Commissie,
belast met het toezicht op het lager onder
wijs, terug!
Bij de invoering der nieuwste wet op 't
L. werd het onderwijzend personeel ont
slagen van den druk dien de „opzieners,"
leden van de destijds bestaande schoolcom
missie, uitoefenden. Men vond het een goede
gedachte van die commissie om „eervol"
ontslag aan den Raad te verzoeken.
M e n wilde wel breken met het systeem
om „meesters" van het oude régime belast
te zien met het toezicht op een onderwijs
dat te groote hervormingen had ondergaan,
sedert de beide geslachten die de meeste le
den dier commissie reeds hadden overleefd.
M e n zag gaarne personen heengaan, die
hun taak zoo schoolmeesterachtig opvatten,
dat zij b.v. „bij een inspectie" zich de aan
matiging veroorloofden om het hoofd der
school, hetwelk juist bezig was iets anders
te onderwijzen, te verzoeken 0111 eens wat
„Nederlandsch" te doceeren.
De Raad bedacht zich geen oogenblik om
de bestaande commissie eervol te ontslaan
„op haar verzoek."
De wet op het lager onderwijs gaf het
plaatselijk schooltoezicht in handen van Bur
gemeester en Wethouders. Daarmede, zoo
dacht men hier, was het vooreerst wel eens
aantezien.
Een jaar is verloopen, en maar al te zeer
bleek dat de wetgever niet slechts gedaan
had met aan alinea, van art. 70 nog wat
toe te voegen.
Het gehalte van het openbaar lager on
derwijs gaat hier ter stede met rassche schre
den achteruit.
De hoofden der school hebben alle reden
over de écn-hoofdige machtsuitoefening van
het college van B. en W. te klagen. Het
ouderwijzend personeel wordt steeds kleiner
en kleiner terwijl de hoofden der scholen
genoodzaakt zijn zeiven te doceeren, waar
het belang zoozeer medebrengt dat zij tijd
hebben om toezicht over hun school en de
klassen uit te oefenen.
Het schoolgeld voor de burger-jongens
school en de tusschenschool werd verhoogd.
Het schoolgeld der meisjesschool staat in
geen verhouding tot dat der jongens, en dit
is een noodzakelijkheid, zoolang men
de exploitatie in particuliere handen laat.
Voldoend toezicht werd sedert de nieuwe
regeling niet uitgeoefend. Het is van alge-
meeue bekendheid dat het hoofd van het
college van B. en W. tijdens de lesuren
nooit de scholen bezocht heeft. Alles wordt
bovendien op de meest krenterige wijze be
zuinigd, hetgeen niet anders kan geschieden
dan teu koste van het ouderwijs.
Of moet het onderwijs niet noodzakelijk
er onder lijden, wanneer men, om jaarlijks
de levering der schoolboeken
gelegenheid
1 40 a t 50 te bezuinigen, 14 maal
voren
s te e d t?
Daardoor wordt de
om nieuwe en verbeterde uitgaven
dels nieuw verschenen en voor 't oil
beter geoordeelde werkjes aan te seh;
De drang om, opnieuw een [commr
t leven te roepen, volgens alinea 2
70 der wet, „ter nadere verzekering vrf
plaatselijk toezicht", werd te sterk gei
dan dat B. en t\een poging waagde]
weerstand te bieden.
Er was vreugde in de stad, toen del
in zijne vergadering van October het
lest. uitnoodigde om dienaangaande!
i oorstel te doen. Spoedigmet ongel]
haast, wanneer men daarbij denkt aai
tyd dien het college van curatoren
Hooger Onderwijs) noodig heeft met h(
ven van bericht, omtrent zaken die aan
zoig zijn toevertrouwd spoedig wen
ontwerpbesluit en ontwerp-verordening
leden van den Raad toegezonden.
De laatste maakte op ieder denkende
indruk van een foetus te zijn, waaraan
de vergadering zelve verdere groei!
moest worden gegeven.
De Heer Gerritsen ontwierp dientengl
ge een geheel nieuwe verordening, 10 i
kelen bevattende, en zond daarvan eel
schrift aan de leden van den Raad. I
Toen het ontwerp van B. en W. aa
orde kwam, trachtte (1e Voorzitter op
meer en meer gebruikelijke" wijze het//
dement van bovengenoemd Raadslid
te schuiven, door eerst het voorstel van
Dag. Best. in behandeling te nemen,
daarna zoo noodig liet amendement van
Heer G. als voorstel te behandelen 1]
laatste scheen die taktiek te doorzien
bracht de verschillende artikelen van
amendement telkens in behandeling,
amendement bij de artikelen van het
werp van het Dag. Best.
Art. 1. van het Ontwerp B. en
luidde: „De commissie bestaat uit vijf
deu. Zij kiest uit haar midden een Voo
ter eu een secretaris en deelt die keuze
Burgem. en Wethouders mede."
Uit dit artikel blijkt, dat tot grondslag
Verordening zou strekken art. 10 der
dat luidtI
„Het plaatselijk toezicht wordt uitgeoef
door B. en W."
„De gemeenteraad kan ter nadere verz
i ing van het plaatselijk toezicht eene ci
missie instellen, enz."
B. en W. blijven dus belast met het 1
zicht, terwijl de gemeenteraad een conimil
instelt voor n ader toezicht. Die coiumij
heeft zich dus te verstaan met B. en W. d
wie het toezicht wordt uitgeoefend.
Wat geschiedt nu?
De lieer van Beek stelt een amendement v<
waardoor art. 1 gewijzigd wordt als vo
„De commissie bestaat uit vijf leden, wal
onder de Burgemeester of een i
vy ethouders als Voorzitter; zij k
uit haar midden een Secretaris en deelt
keuzo aan B. en W. mede." De Voorzi
merkt op dat hij dat amendement met
noegen hoort doen, want dat er in de i
gedering van B. en W. reeds over gesproÜ
was om dezelfde bepaling in het ontwerp
te nemen, maar dat men het „beter" gei
deeld had zulks na te laten.
De Wethouder Celosse vond die kies
heul wel wat sterk en gaf daarvan blijk, di)
het voorstel van den heer van Beek te oud'
steunen, terwijl beide wethouders bij de stel
ming vóór het amendement van Beek ste
den.
(Bij een later gevolgd debat over de vod
dracht van een leeraar aan de II. B. Schq®
gal de lieer Celosse trouwens nogmaals b]X
van kicschheid en goede trouw(?) door
zin uit het schrijven van de C. v. T. op
M. O. uit zijn verband te rukken eu da'
mede toen de aanbeveling dier Comm. tell
strijden. De kastijding die hem deswege
den Heer Bake ten deel viel, was dan
ten volle verdiend).
Van verschillendde zijden werd betooi
hoe verlammend het amendement v. Be
zou werken op den arbeid der commiss
■;ilid roorste.W órden gi^aaii, om (lo malaise, waarin
i i liet O p e u b a a r lager onderwijs hier ter
Stede verkeerd opnieuw te bestendigen. Of
aziet men van daar niet met welgevallen neer op
•JSI .nlde bezuinigingen, die het openbaar onderwijs
erwijs
fen.
>sie in
an art.
iii het
voeld
a om
raad
Dag.
een
;ende
den
[bij 't
ft ge-
zijn
een
den
(len
•oor
ondermijnen en zijn gehalte steeds doen af
nemen! Ziende of blind liep men in (1e val
en negen van (1e veertien leden vonden het
amendementvan Beek superbe!
Een amendement! van den Heer Bake om
aan art. 1 een bepaling toe te voegen, waarbij
de secretaris eene bezoldiging van f 200 zou
genieten en benoemd zou worden door de
commissie, maar niet uit hare leden, werd
eveneens verworpen, Men vond dat de com
missie eerst maar eéns benoemd moest wor
den (en van achteren blijkt hoe alles reeds
geregeld was, ja dat reeds iemand voor lid
der commissie was aangewezen, die tevens
het secretariaat op zich zou nemenom
daarnazoo 't noodig bleek te zijn, die som
alsnog toe te staan. Geen der 9 leden, die
tegen dit amendement stemden, scheen zich
te herinneren dat de commissie eenige jaron
geleden, totaal machteloos was, doordien nie-
roi'ot o vie
mand zich als s(J
i dit I benoemd te zien.
Iretaris daarvan wenschte
L)e Heer Sluiter, die toen
maals het secretariaat waarnam, bedankte.
De Heer Celosse ijehl daarop door (len Raad
benoemd en aanvaardde de betrekking van
jf- Secretaris kosteloos (hetgeen hem trou
wens geen windeieren heeft gelegd). Aan
gevuld met die kracht, bracht (1e commissie
het destijds, zóovei, dat haar aftreden nu
ruim een jaar geleden, met vreugde werd
vernomen.
Een amendement vau den Heer Gerritsen
om bij eventueéle vacaturen of aftredingen (1e
commissie eelie; aanbeveling van twee perso
nen voor iedere vacature aan den Raad te
doen zenden,werd verworpen. Men gaf den
voorkeur aar het systeem dat nu vigeert eu
waarvan de goede werking opnieuw bleek
bij de stemniug voor (1e leden der commissie.
Bij de eerste toch behaalde de Heer A. J.
Bos reeds 6 stemmen van de 14 en bij de
tweede S.
Verpletteiend was die uitkomst zeker niet
meer voör ie minderheid, nadat de Ontwerp
verordening van B. en W. zooals die gea
mendeerd nas door den Heer van Beek, met
de welbekeidc 9 stemmen was aangenomen.
(Wij mogen niet verzuimen hier te vermel
den dat ooi .dé Heer Visser zich inmiddels
scheen bedaiht te hebben, want ook hij had
zijn stem bi het negental gevoegd. Wij zijn
vrij dee soort van konsekwentie onbe-
laieu; of is het misschien een
s<brt van doorzicht, wanneer men
n aanneming van artikel één,
rincipicele kwestie der ontwerp-
werd behandeld maar toch vóór
van de geheele ontwerp-ver-
zoo
woiulerd
bijzonder
stemt
I waarin de
verordening,
I dé aanneming
ordening.
td
teg
r,
Men behoeft nu ook niet meer te raden
I in welke handen het secretariaat zal komen,•- -
en ieder houdt zich overtuigd, dat de Coin-
I missie niet den Burg. of een der Wethouders
r aan het hoofden een gemeente-ambtenaar,
f tevens deskiindige uit lang vervlogen tijd,
,B als secretari: daarnevens, een heilzameu in-
vloed zal uitoefenen op het lager onderwijs
en dat een Irachtig en zelfstandig
optreden vai de leden der commissie thans
1 voorgoed ver ekert is!
Toen daanp de Heer Kok onmiddellijk
i met de mee-derheid der stemmen gekozen
j werd, vroeg neu zichzelf af, of ereeneaan-
beveling bestond en van wie die was uitge
gaan I hoe miclit men anders eene dergelijke
eenstemmigheid van gevoelen bij 8 leden op
hetzelfde oogenblik verwachten?
El aan de dijde dezer ex-leden koos men
de Heeren Gr(jeneboom en Sandberg. Jammer
dat de Heeren Koning eu Zandijk Sr. of
Versloot niet uit de bus kwamen, dan kon
alles iveer op den ouileji voet u-orden voort-
gezjt.' v I
Yij begrijpen volkorpen waarom de Heeren
Grffineboom en Sandbtrg, zich de „onder-
schiiding" niet hebben laten welgevallen, en
beteureu het dat de (minderheidtoen de
krachjE
initiats'
kan r
verordening) ter we-
[uiet van mede-kiezen
men immers toch
Men wilde eene zelfstandige en
optredende commissie, die het
zou nemen voor alles wat dienstig kan z.
aan den bloei van het lager ondenvr
Samenwerking met B. en W. en vooral oo|
met de hoofden der schooldat alles ko
bij een reglement van orde worden geregeld
Er werd zelfs op gewezen, dat in een regkl
ment van orde de bepaling kon worden opj
genomen dat de commissie met het Da;
Bestuur en de hoofden der scholen iedere
maanden zou vergaderen onder voorzitterscha
van den Burgemeester.
Niets mocht baten. Er werd zelfs geen^
Reglement van Orde voor de commissie uoo
dig geoordeeld. Wanneer slechts de Burge-I
meester of één der Wethouders, presideerde^
en dus de leiding die men zoozeer gewensch
had te verplaatsen van het college van B
en Wnaar de commissie, opnieuw in handen
werd gegeven van dat college, dan zou aau|
de bestaande grieven u-orden te gemoet ge-;
komen!
Van clericale zijjde kon voorzeker geen beter]
onnldragen vrucht (de
reL u-as gebracht, zich
iinhield.
fare kaïididiten hadl
rit onder een lergelijl/i verordening willen
agtereiA-t—«^Jj
t onze vroede mannen
ht, maar oin beton
de ouders der school-
te wenschen met den
onmogelijk kunnen
alm uguerenrr»-*—-
De tijd zal/eren, i~
Af beu tot stil gein-,,
'edacteur
las men in de
van 2 Januari j.l.
ig genoeg om uw
en, daar toch de
tgeen ip onze ge-
middelijk in 't oog
X.
hterswijk
hier heeft weder
ommissie benoemd,
ichoon geen voor-
ïoch in de open
genoemd, noch-
