NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR Amersfoort, Baam, BqhscMii: t, NIEUWE Zaterdag 8 April. EEN UITWEG. ZONDER MASKER. No. 28. Elfde Jaargang. Uit gever: A. M. Slothouwer, Advertentiën kunnen inge zonden worden tot uiterlijk 's morgens 8'/2 uur des Woens dags en Zaterdags. Eene viermaal geplaatste ad vertentie wordt slechts drie maal in rekening gebracht. zonder masker. Abonnementsprijs roor Amersfoort per 3 maanden f 1, Franco door het geheele Rijk1,10. Afzonderlijke nummers 3 Cent. Dit Blad verschijnt des Woensdags- en des Zaterdags. te Amersfoort. Advertentiën van 16 regelsJ 0,40. Iedere regel meer 0,05. Voor het Buitenland0,07' Reclames per regel0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Naar welken kant we den blik ook wen den, overal loopen we vast. De zegeningen van den parlementairen regeeringsvorm in theorie erkennende, be ginnen we te peinzen over de vraag, of de practijk er wel precies mede in over eenstemming is. We hebben weieens hoo- ren beweren dat elk regeerstelsel goed kan zijn, indien het voldoet aan de behoeften des volks. Moeten we het niet zeer waar schijnlijk achten, dat het omgekeerde ook waar is, namelijk dat een vorm, die bijna alle behoeften des volks onbevredigd laat, niet goed mag genoemd worden? Juist dat is het groote gevaar van het oogenblik. Wordt ons geloof aan de hooge waarde van het constitutioneel stelsel aan het wankelen gebracht, dan staan we te vens op het punt van terug te zinken in de armen van het niet gecontroleerd ge zag van een landsvaderlijk bestuur. Men zegge niet dat het bij ons, waar de vrij zinnige instellingen een geschiedenis heb ben, zulk een vaart niet zal loopen. Het is onmogelijk vooruit te bepalen hoe ver de volksgeest, eenmaal het spoor bijster, zich van een zeker punt zal kunnen ver wijderen: er zijn voorbeelden in overvloed die aantoonen, dat de stroom der reactie FEUILLETON. Besluit. LVIIL Arme Adèle, sprak ik haar omhelzend, hoe moet gij lijden! Neen, antwoordde zij ernstig, thans niet meer. Ge leden heb ik, zwaar en veel; mijn hart was in opstand tegen God, omdat zijn Almacht dezen slag niet van mijn jeugdig hoofd had afgew end; het heeft in mij ge stormd dagen en maanden,doch eindelijk kwam Hij tot mij, die tot de winden spreken kan; zwijg stil, en zij leggen zich neder. Zou ik hem gevonden hebben, indien niet mijn aardsche vreugd mij ontnomen was? Zou ik hem gezocht hebben, indien niet het sterven van mijn geliefde mij alleen had gelaten zonder bij de menschen te vinden wat ik overal tevergeefs zocht; troo6t, balsem voor mijn gew onde ziel? O, het lijden heeft mij niet nedergeworpen, doch een nieuwe kracht in mij ge wekt, en de herinnering aan hem doet mij thans geen ■mart meer, doch zij brengt mij ateeds nader tot mijn Hemelechen Vader, dien ik door hem kennen en lief hebben leerde. Wij zwegen eene wijle, en in stilte dacht ik, hoe dat jonge meisje vele ouderen van dagen reeds ver vooruit was op den weg ten leven, hoe voor haar het lijden slechts een heiligenden invloed had gehad. Toen deed ik haar een andere vraag en verbrak daarmede hare mijmering; Uwe ouders, sprak ik, ziet ge hen nog dikwerf? Gij weet, dat ik alle veertien dagen een Zondag vrij heb. Doorgaans breng ik die tehuis door. Mijn vader klaagt dikwerf over het ledig, dat na mijn vertrek is ontstaan, en reeds stelde ik hem voor tot hem terng te keeren. Doch daarvan wil de lieve oude man niet hoo- onder gegeven omstandigheden, zelfs flink- gebouwde vaartuigen een goed eind uit den koers sleept. De natie, dat wil zeggen het met denkvermogen en vaderlandslief de begaafde deel des Nederlandschen volks, vraagt naar daden, en wordt afgescheept met beloften, toezeggingen en groote woordenis het wonder, als moedeloos heid zich van de openbare meening mees ter maakt? Laat ons dus vooral niet vergeten, dat de gedrukte politieke toestand niet veroor zaakt wordt door het stelsel zelf, maar door de toepassing. Niet het grondwettig systeem heeft de bestaande machteloosheid op wetgevend gebied in het leven geroepen, maar de wijze waarop het constitutioneel be ginsel in de grondwet is belichaamd. Die grondwet heeft haar tijd gehadin ruim dertig jaren is een nieuw geslacht op het wereldtooneel verschenen, dat zich niet meer vrij ontwikkelen kan binnen de perken, door haar gesteld. Nagenoeg alle beschaafde natiën hebben haar constitutiën herzien; ons ontbrak daartoe de gelegenheid die zich elders voordeed, wanneer heftige beroerin gen het nationaal leven hadden geschokt en nieuwe toestanden te voorschijn brachten. Indien we reden hebben ons daarover te verheugen, erkennen we dan tevens dat de kalmte waarin we voortleefden een schaduwzijde had, namelijk dat zij ons bij den allendaagschen sleurgang bijna deed inslapen. Er is een krachtsinspanning noo- dig om ons daaruit los te rukken. De band tusschen het volk en zijn verte genwoordiging, tusschen deze en het uitvoe rend; gezag moet worden versterkt, de punten van aanraking tusschen kiezers en gekozenen vermeerderd, het recht om mede te werken bij de benoeming van afgevaardig- reu, en mijne moeder zegt immer: Uwe tegenwoor dige leefwijze schijnt u goed te doen, mijn kind; blijf dus, zoolang gij u gelukkig in uw werk gevoelt." Is uwe zuster dan niet meer tehuis, vroeg ik haar. Johanna? O neen, zij werd voor een paar jaren de vrouw van een armen doch edelen ambtenaar, zij is zeer gelukkig, en ik geloof niet, dat zij ooit berouw had over de verbreking van haar verloving met den baron. Hebt gij van dien nooit nader iets gehoord? Neen, niets beslist. Alleen kwam ons kort na Johan na's huwelijk een courantenbericht in handen, behel zende dat iemand, die in alle opzichten naar hem geleek, zich aan boord van een schip, koershoudende naar Ame rika tekort had gedaan. En de lieve Vanessa, en Rudolph met Catharina? vroeg ik verder, want hun geschiedenis had mij zeer geboeid, wat werd van hen? O, gij nieuwsgierige dame, glimlachte zij, doch ik wil u verder van hen verhalen. Zoo gij ooit in de nabij heid der villa Rapenburgh komt, vergeet dan niet u daar te laten aanmelden. Gij znlt ontvangen worden door eene nog schoone vrouw, schitterend van liefde en geluk, want onze Catharina kent geen zorgen meer sinds den dag, waarop zij haar man geheel leerde kennen, en hun zoontje groeit en tiert welig in den helderen zon neschijn, die over hun huiselijk verkeer licht verspreid. Wat de lieve Fanny betreft, zoo znlt ge haar daar niet meer vinden, want ze stond op denzelfden dag met Jo hanna in de groote kerk der residentie voor het echtal taar. Zij is mij als schoonzuster bijna nog meer dierbaar dan eens als vriendin. Ei, ei, dus getrouwd, viel ik half schertsend in; ziet gij, Adèle, dat is toch wel w aarlijk de bestemming der vrouw. Dat stem ik u van ganscher harte toe, sprak zij vast, doch, voegde zij erna een wijle bij: De mijne is het niet. Wie eens minde als ik, kan nimmer meer eenig ander die plaats in het hart schenken, en waar ik steeds meer tot de volle overtniging gekomen ben, dat ook de dood niet vermag verwante zielen te scheiden, zoo verlang ik den uitgebreid worden. Om die hervorming te verkrijgen is herziening der Grondwet noodig. Maar de Grondwet zelve heeft aan dat werk hinderpalen in den weg gelegd. Ware in de Kamer een meerderheid van twee der den te vinden voor een herzieningsvoorstel, dan zou de zaak haar beslag kunnen krijgen; maar het i9 vrij zeker dat de clericale partij en aan haar medewerking de voorwaarde zouden verbinden, het voorschrift betreffen de het van overheidswege te geven lager onderwijs belangrijk te besnoeien, en dat zullen de liberalen nooit toestaan. Alzoo is grondwetsherziening onmogelijk, althans zoolang d*e partijverhoudingen dezelfde blijven. We zijn nog niet aan 't eind van de moeie- lijkheden. De Grondwet ketent nu eenmaal het kiesrecht aan den census en kent geen anderen maatstaf. Uitbreiding van kiesrecht binnen de grenzen der constitutie kan dus alleen geschieden door verlaging van den census tot aan het daar aangegeven cijfer. Zelfs zou er geen uniform bedrag aan belas ting bepaald moeten worden, want er staat wel degelijk dat er onderscheid moet zijn, „overeenkomstig met de plaatselijke gesteld heid." Doch het is onmogelijk met eenige juistheid aan te geven, welken invloed de verlaging van eenig cijfer zaT uitoefenen op het gehalte der kiezers, en hoeveel personen tegelijk met den stroom der nieuwe kiesbe- voegden zullen binnendringen, die tot oor- deelen volkomen ongeschikt zijnelke ver andering in deze is een sprong in het donker. Bovendien, reeds sinds vele jaren zitten we te wachten op herziening van het belasting stelsel komt deze tot stand dan krijgen we vanzelf belangrijke wijzigingen in het perso neel der kiezers, en daarmede misschien in slechts voor de narde dit ééne: trouw te mogen zijn aan mijne herinneringen, mijne roeping, mijn plicht. Ik vergat echter nog eene, die u lief is; wat werd van Emma. Emma leeft nog steeds alleen voor hare moeder, die bij den dag in kracht afneemt, en steeds meer hulpbe hoevend wordt, zij is eene gezegende, heilaanbrengen de persoonlijkheid, en niet zelden als zij mij nu en dan bezoekt, is het mij of ik in haar stem en hou ding baren broeder terugzie, en hare gedachten over velerlei zaken zijn even groot en edel als eens de zijne waren." Toen zij zoo sprak, stonden wij een oogenblik stil on der het hooge hout in den tuinder inrichlin. De avond zon lichtte nog even over velden en weiden, en kroonde het hoofd van de jonge vrouw met eeu stralenglans. Zij scheen mij een hetlige toe in dat licht, en toen zij mij met een warmen handdruk verliet, om hare plaats aan het krankbed eener teringlijderes te hernemen, zag ik haar een oogenblik na, hoe zij met haar kalme, waardi ge honding het huis binnentrad. Alles aan haar ademde vrede, en vrede zuisde het avondkoeltje rond mij, vrede ook hetgebedsklokje.dat van de naburige kerktoren tot mij in de stilte der natuur werd overgedragen. Tot dnsverre de oude dame. Wat zal de schrijfster hier nog bijvoegen. Slechts een kort verhaal omtrent eigen ervaring. Ik kwam te huis na bovengemeld gesprek, en voor zien van de mij welwillend afgestane aanteekeningen zette ik mij neder om in romantischen vorm weer te geven, wat mij zoozeer in de zoo nauwkeurige beschrij ving mijner bejaarde vriendin had geboeid en aangetrok ken. Het was geen lichte taak, die ik mij stelde, en mis schien juist daarom begaf ik mij later tot baar en las haar den inhoud voor van mijn voltooid manuscript. Zij glimlachte, toen ik ten einde gelezen had, en sprak hartelijk: Het is of gij alles zelve doorleefd hebt, Julia. Dat heb ik ook. Ik heb door uwe oogen alles en allen I zoo dnidelijk gezien, dat niemand dergenen, die tot de verhouding der partijen, hetgeen op zijn beurt van invloed moet worden op de oplossing van het vraagstuk der Grond wetsherziening. Echter, de Kamer heeft zelf twijfel uitgedrukt aangaande haar recht om gewichtige staatkundige quaestiën op te lossen, dewijl zij zich niet genoegzaam de draagster der algemeene denkwijze, de vertegenwoordigster des volks in al zijn schakeeringen gevoelt, Is er van een legaal standpunt niets tegen te zeggen dat zij de aangeboden wetsontwerpen in behaudeling neemt en de beslissing uitspreekt, haar moreel gezag dat bovenal de grondslag moet uitmaken voor haar recht van be staan, heeft te veel geleden dan dat zij zelve niet voor de al te groote verant woordelijkheid zou terugdeinzen. Alzoo hooren we hier roepenGeen censusverandering vóór belastingherziening, en aan den anderen kant: Geen be lastinghervorming van deze Kamer, die niet is de uitdrukking van den geest des volks. Ik bid u, hoe raken wij uit dit dool hof? Waar is de Ariadne, wier geleidende draad ons zal behoeden voor het gevaar, den Minotaurus der regeeringloosheid of der alleenheerschappij ten prooi te vallen Is het overdreven wat we bij den aanvang zeiden, dat we vast loopen overal waarheen we den blik wenden? Misschien zijn er in ons land die al leen heil verwachten van een omwente ling. We gelooven echter niet dat hun getal zeer groot is, en verheugen ons daar over. Revolutiën zijn in den regel een te dure medicijn voor politieke ongesteldhe den. Er moet een uitweg gevonden worden. We dienen ons af te vragen: Wat kan Adèle in betrekking stonden mij meer onbekend zijn gebleven. Gij hebt een boeienden verhaaltrant. Zij echter zal u danken, dat gij niet baar, doch hem tot den held van uw verhaal hebt gekozen; op deze wijze moet uw boek ook voor haar waarde hebben, en zoodra het gedrukt ia breng ik het haar, en wil uaan baar voor stellen. Verwacht dan echter niet eene nog achoone be langwekkende figuur te zien, want uwe Adèle ia thana eene oude vrouw; doch leelijk is zij niet, want haar ge laat draagt het merk van zielenadel en vrede des ge- moeda. Misschien dat zij mij bitter tegenvalt, wanneer ik haar zie, schertste ik, glimlachend bij hare ernstige wijze van spreken. Neen, neen, Julia, dat is onmogelijk. Waarschijnlijk hebt gij nooit eene zoogenaamde onde vrijster ontmoet, die beminnelijker en zachter van karakter is dan zij; dat benijzen de kinderen, die zij steeds zoo gaarne rond zich ziet, en die ademloos luisteren naar de verhalen uit de mond van tante Adèle. Doch wilt gij haar een groot genoegen geven, bepaal dan in den loop van nw gesprek haar aandacht bij de mneiek, en wees verzekerd, dat zij n vragen zal haar voor te zingen. Dat wil ik gaarne, antwoordde ik, doch welk lied moet ik kiezen. Dat waarin deze woorden voorkomen: „Wie seht ihr Alle mich an so weh, Als ob ihr wüstet mie mir gescheh." Ik dankte mijne bejaarde vriendin vóórhaar raad, en toen ik haar verliet, dacht ik aan de volgende woorden, die zoo veelzeggend en aangrijpend de waarheid weer geven: „Ach Tranen machen nicht maiengriin, Machen todte Biebe nicht wieder blüh'n." Dat waren de woorden van het lied hetwelk op den laatsten noodlottigen avond zoozeer het jonge meisje aangreep, dat hoorde zij het laatst van den man

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1882 | | pagina 1