NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
Amersfoort, Baam, BqhscMii:
t,
NIEUWE
Zaterdag 8 April.
EEN UITWEG.
ZONDER MASKER.
No. 28.
Elfde Jaargang.
Uit gever: A. M. Slothouwer,
Advertentiën kunnen inge
zonden worden tot uiterlijk
's morgens 8'/2 uur des Woens
dags en Zaterdags.
Eene viermaal geplaatste ad
vertentie wordt slechts drie
maal in rekening gebracht.
zonder masker.
Abonnementsprijs roor Amersfoort per 3 maanden f 1,
Franco door het geheele Rijk1,10.
Afzonderlijke nummers 3 Cent.
Dit Blad verschijnt des Woensdags- en des Zaterdags.
te Amersfoort.
Advertentiën van 16 regelsJ 0,40.
Iedere regel meer 0,05.
Voor het Buitenland0,07'
Reclames per regel0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Naar welken kant we den blik ook wen
den, overal loopen we vast.
De zegeningen van den parlementairen
regeeringsvorm in theorie erkennende, be
ginnen we te peinzen over de vraag, of
de practijk er wel precies mede in over
eenstemming is. We hebben weieens hoo-
ren beweren dat elk regeerstelsel goed kan
zijn, indien het voldoet aan de behoeften
des volks. Moeten we het niet zeer waar
schijnlijk achten, dat het omgekeerde ook
waar is, namelijk dat een vorm, die
bijna alle behoeften des volks onbevredigd
laat, niet goed mag genoemd worden?
Juist dat is het groote gevaar van het
oogenblik. Wordt ons geloof aan de hooge
waarde van het constitutioneel stelsel aan
het wankelen gebracht, dan staan we te
vens op het punt van terug te zinken in
de armen van het niet gecontroleerd ge
zag van een landsvaderlijk bestuur. Men
zegge niet dat het bij ons, waar de vrij
zinnige instellingen een geschiedenis heb
ben, zulk een vaart niet zal loopen. Het
is onmogelijk vooruit te bepalen hoe ver
de volksgeest, eenmaal het spoor bijster,
zich van een zeker punt zal kunnen ver
wijderen: er zijn voorbeelden in overvloed
die aantoonen, dat de stroom der reactie
FEUILLETON.
Besluit.
LVIIL
Arme Adèle, sprak ik haar omhelzend, hoe moet
gij lijden!
Neen, antwoordde zij ernstig, thans niet meer. Ge
leden heb ik, zwaar en veel; mijn hart was in opstand
tegen God, omdat zijn Almacht dezen slag niet van
mijn jeugdig hoofd had afgew end; het heeft in mij ge
stormd dagen en maanden,doch eindelijk kwam Hij tot
mij, die tot de winden spreken kan; zwijg stil, en zij
leggen zich neder. Zou ik hem gevonden hebben, indien
niet mijn aardsche vreugd mij ontnomen was? Zou ik
hem gezocht hebben, indien niet het sterven van mijn
geliefde mij alleen had gelaten zonder bij de menschen
te vinden wat ik overal tevergeefs zocht; troo6t, balsem
voor mijn gew onde ziel? O, het lijden heeft mij niet
nedergeworpen, doch een nieuwe kracht in mij ge
wekt, en de herinnering aan hem doet mij thans geen
■mart meer, doch zij brengt mij ateeds nader tot mijn
Hemelechen Vader, dien ik door hem kennen en lief
hebben leerde.
Wij zwegen eene wijle, en in stilte dacht ik, hoe dat
jonge meisje vele ouderen van dagen reeds ver vooruit
was op den weg ten leven, hoe voor haar het lijden
slechts een heiligenden invloed had gehad. Toen deed
ik haar een andere vraag en verbrak daarmede hare
mijmering;
Uwe ouders, sprak ik, ziet ge hen nog dikwerf?
Gij weet, dat ik alle veertien dagen een Zondag vrij
heb. Doorgaans breng ik die tehuis door. Mijn vader
klaagt dikwerf over het ledig, dat na mijn vertrek is
ontstaan, en reeds stelde ik hem voor tot hem terng te
keeren. Doch daarvan wil de lieve oude man niet hoo-
onder gegeven omstandigheden, zelfs flink-
gebouwde vaartuigen een goed eind uit
den koers sleept. De natie, dat wil zeggen
het met denkvermogen en vaderlandslief
de begaafde deel des Nederlandschen volks,
vraagt naar daden, en wordt afgescheept
met beloften, toezeggingen en groote
woordenis het wonder, als moedeloos
heid zich van de openbare meening mees
ter maakt?
Laat ons dus vooral niet vergeten, dat
de gedrukte politieke toestand niet veroor
zaakt wordt door het stelsel zelf, maar
door de toepassing. Niet het grondwettig
systeem heeft de bestaande machteloosheid
op wetgevend gebied in het leven geroepen,
maar de wijze waarop het constitutioneel be
ginsel in de grondwet is belichaamd. Die
grondwet heeft haar tijd gehadin ruim
dertig jaren is een nieuw geslacht op het
wereldtooneel verschenen, dat zich niet meer
vrij ontwikkelen kan binnen de perken,
door haar gesteld. Nagenoeg alle beschaafde
natiën hebben haar constitutiën herzien; ons
ontbrak daartoe de gelegenheid die zich
elders voordeed, wanneer heftige beroerin
gen het nationaal leven hadden geschokt en
nieuwe toestanden te voorschijn brachten.
Indien we reden hebben ons daarover te
verheugen, erkennen we dan tevens
dat de kalmte waarin we voortleefden een
schaduwzijde had, namelijk dat zij ons
bij den allendaagschen sleurgang bijna deed
inslapen. Er is een krachtsinspanning noo-
dig om ons daaruit los te rukken.
De band tusschen het volk en zijn verte
genwoordiging, tusschen deze en het uitvoe
rend; gezag moet worden versterkt, de
punten van aanraking tusschen kiezers en
gekozenen vermeerderd, het recht om mede
te werken bij de benoeming van afgevaardig-
reu, en mijne moeder zegt immer: Uwe tegenwoor
dige leefwijze schijnt u goed te doen, mijn kind;
blijf dus, zoolang gij u gelukkig in uw werk gevoelt."
Is uwe zuster dan niet meer tehuis, vroeg ik haar.
Johanna? O neen, zij werd voor een paar jaren de
vrouw van een armen doch edelen ambtenaar, zij is zeer
gelukkig, en ik geloof niet, dat zij ooit berouw had over
de verbreking van haar verloving met den baron.
Hebt gij van dien nooit nader iets gehoord?
Neen, niets beslist. Alleen kwam ons kort na Johan
na's huwelijk een courantenbericht in handen, behel
zende dat iemand, die in alle opzichten naar hem geleek,
zich aan boord van een schip, koershoudende naar Ame
rika tekort had gedaan.
En de lieve Vanessa, en Rudolph met Catharina? vroeg
ik verder, want hun geschiedenis had mij zeer geboeid,
wat werd van hen?
O, gij nieuwsgierige dame, glimlachte zij, doch ik
wil u verder van hen verhalen. Zoo gij ooit in de nabij
heid der villa Rapenburgh komt, vergeet dan niet u
daar te laten aanmelden. Gij znlt ontvangen worden
door eene nog schoone vrouw, schitterend van liefde en
geluk, want onze Catharina kent geen zorgen meer sinds
den dag, waarop zij haar man geheel leerde kennen, en
hun zoontje groeit en tiert welig in den helderen zon
neschijn, die over hun huiselijk verkeer licht verspreid.
Wat de lieve Fanny betreft, zoo znlt ge haar daar niet
meer vinden, want ze stond op denzelfden dag met Jo
hanna in de groote kerk der residentie voor het echtal
taar. Zij is mij als schoonzuster bijna nog meer dierbaar
dan eens als vriendin.
Ei, ei, dus getrouwd, viel ik half schertsend in; ziet
gij, Adèle, dat is toch wel w aarlijk de bestemming der
vrouw.
Dat stem ik u van ganscher harte toe, sprak zij vast,
doch, voegde zij erna een wijle bij: De mijne is het niet.
Wie eens minde als ik, kan nimmer meer eenig ander
die plaats in het hart schenken, en waar ik steeds meer
tot de volle overtniging gekomen ben, dat ook de dood
niet vermag verwante zielen te scheiden, zoo verlang ik
den uitgebreid worden. Om die hervorming
te verkrijgen is herziening der Grondwet
noodig.
Maar de Grondwet zelve heeft aan dat
werk hinderpalen in den weg gelegd. Ware
in de Kamer een meerderheid van twee der
den te vinden voor een herzieningsvoorstel,
dan zou de zaak haar beslag kunnen krijgen;
maar het i9 vrij zeker dat de clericale partij
en aan haar medewerking de voorwaarde
zouden verbinden, het voorschrift betreffen
de het van overheidswege te geven lager
onderwijs belangrijk te besnoeien, en dat
zullen de liberalen nooit toestaan. Alzoo is
grondwetsherziening onmogelijk, althans
zoolang d*e partijverhoudingen dezelfde
blijven.
We zijn nog niet aan 't eind van de moeie-
lijkheden. De Grondwet ketent nu eenmaal
het kiesrecht aan den census en kent geen
anderen maatstaf. Uitbreiding van kiesrecht
binnen de grenzen der constitutie kan dus
alleen geschieden door verlaging van den
census tot aan het daar aangegeven cijfer.
Zelfs zou er geen uniform bedrag aan belas
ting bepaald moeten worden, want er staat
wel degelijk dat er onderscheid moet zijn,
„overeenkomstig met de plaatselijke gesteld
heid." Doch het is onmogelijk met eenige
juistheid aan te geven, welken invloed de
verlaging van eenig cijfer zaT uitoefenen op
het gehalte der kiezers, en hoeveel personen
tegelijk met den stroom der nieuwe kiesbe-
voegden zullen binnendringen, die tot oor-
deelen volkomen ongeschikt zijnelke ver
andering in deze is een sprong in het donker.
Bovendien, reeds sinds vele jaren zitten we
te wachten op herziening van het belasting
stelsel komt deze tot stand dan krijgen we
vanzelf belangrijke wijzigingen in het perso
neel der kiezers, en daarmede misschien in
slechts voor de narde dit ééne: trouw te mogen zijn aan
mijne herinneringen, mijne roeping, mijn plicht.
Ik vergat echter nog eene, die u lief is; wat werd van
Emma.
Emma leeft nog steeds alleen voor hare moeder, die
bij den dag in kracht afneemt, en steeds meer hulpbe
hoevend wordt, zij is eene gezegende, heilaanbrengen
de persoonlijkheid, en niet zelden als zij mij nu en
dan bezoekt, is het mij of ik in haar stem en hou
ding baren broeder terugzie, en hare gedachten over
velerlei zaken zijn even groot en edel als eens de zijne
waren."
Toen zij zoo sprak, stonden wij een oogenblik stil on
der het hooge hout in den tuinder inrichlin. De avond
zon lichtte nog even over velden en weiden, en kroonde
het hoofd van de jonge vrouw met eeu stralenglans. Zij
scheen mij een hetlige toe in dat licht, en toen zij mij
met een warmen handdruk verliet, om hare plaats aan
het krankbed eener teringlijderes te hernemen, zag ik
haar een oogenblik na, hoe zij met haar kalme, waardi
ge honding het huis binnentrad. Alles aan haar ademde
vrede, en vrede zuisde het avondkoeltje rond mij, vrede
ook hetgebedsklokje.dat van de naburige kerktoren tot
mij in de stilte der natuur werd overgedragen.
Tot dnsverre de oude dame.
Wat zal de schrijfster hier nog bijvoegen. Slechts een
kort verhaal omtrent eigen ervaring.
Ik kwam te huis na bovengemeld gesprek, en voor
zien van de mij welwillend afgestane aanteekeningen
zette ik mij neder om in romantischen vorm weer te
geven, wat mij zoozeer in de zoo nauwkeurige beschrij
ving mijner bejaarde vriendin had geboeid en aangetrok
ken. Het was geen lichte taak, die ik mij stelde, en mis
schien juist daarom begaf ik mij later tot baar en las
haar den inhoud voor van mijn voltooid manuscript.
Zij glimlachte, toen ik ten einde gelezen had, en
sprak hartelijk: Het is of gij alles zelve doorleefd hebt,
Julia.
Dat heb ik ook. Ik heb door uwe oogen alles en allen
I zoo dnidelijk gezien, dat niemand dergenen, die tot
de verhouding der partijen, hetgeen op
zijn beurt van invloed moet worden op
de oplossing van het vraagstuk der Grond
wetsherziening. Echter, de Kamer heeft
zelf twijfel uitgedrukt aangaande haar recht
om gewichtige staatkundige quaestiën op
te lossen, dewijl zij zich niet genoegzaam
de draagster der algemeene denkwijze, de
vertegenwoordigster des volks in al zijn
schakeeringen gevoelt, Is er van een legaal
standpunt niets tegen te zeggen dat zij de
aangeboden wetsontwerpen in behaudeling
neemt en de beslissing uitspreekt, haar
moreel gezag dat bovenal de grondslag
moet uitmaken voor haar recht van be
staan, heeft te veel geleden dan dat zij
zelve niet voor de al te groote verant
woordelijkheid zou terugdeinzen.
Alzoo hooren we hier roepenGeen
censusverandering vóór belastingherziening,
en aan den anderen kant: Geen be
lastinghervorming van deze Kamer, die
niet is de uitdrukking van den geest des
volks.
Ik bid u, hoe raken wij uit dit dool
hof? Waar is de Ariadne, wier geleidende
draad ons zal behoeden voor het gevaar,
den Minotaurus der regeeringloosheid of
der alleenheerschappij ten prooi te vallen
Is het overdreven wat we bij den aanvang
zeiden, dat we vast loopen overal
waarheen we den blik wenden?
Misschien zijn er in ons land die al
leen heil verwachten van een omwente
ling. We gelooven echter niet dat hun
getal zeer groot is, en verheugen ons daar
over. Revolutiën zijn in den regel een te
dure medicijn voor politieke ongesteldhe
den.
Er moet een uitweg gevonden worden.
We dienen ons af te vragen: Wat kan
Adèle in betrekking stonden mij meer onbekend zijn
gebleven. Gij hebt een boeienden verhaaltrant.
Zij echter zal u danken, dat gij niet baar, doch hem
tot den held van uw verhaal hebt gekozen; op deze wijze
moet uw boek ook voor haar waarde hebben, en zoodra
het gedrukt ia breng ik het haar, en wil uaan baar voor
stellen. Verwacht dan echter niet eene nog achoone be
langwekkende figuur te zien, want uwe Adèle ia thana
eene oude vrouw; doch leelijk is zij niet, want haar ge
laat draagt het merk van zielenadel en vrede des ge-
moeda.
Misschien dat zij mij bitter tegenvalt, wanneer ik haar
zie, schertste ik, glimlachend bij hare ernstige wijze van
spreken.
Neen, neen, Julia, dat is onmogelijk. Waarschijnlijk
hebt gij nooit eene zoogenaamde onde vrijster ontmoet,
die beminnelijker en zachter van karakter is dan zij; dat
benijzen de kinderen, die zij steeds zoo gaarne rond
zich ziet, en die ademloos luisteren naar de verhalen
uit de mond van tante Adèle. Doch wilt gij haar een
groot genoegen geven, bepaal dan in den loop van nw
gesprek haar aandacht bij de mneiek, en wees verzekerd,
dat zij n vragen zal haar voor te zingen.
Dat wil ik gaarne, antwoordde ik, doch welk lied
moet ik kiezen.
Dat waarin deze woorden voorkomen:
„Wie seht ihr Alle mich an so weh,
Als ob ihr wüstet mie mir gescheh."
Ik dankte mijne bejaarde vriendin vóórhaar raad, en
toen ik haar verliet, dacht ik aan de volgende woorden,
die zoo veelzeggend en aangrijpend de waarheid weer
geven:
„Ach Tranen machen nicht maiengriin,
Machen todte Biebe nicht wieder blüh'n."
Dat waren de woorden van het lied hetwelk op den
laatsten noodlottigen avond zoozeer het jonge meisje
aangreep, dat hoorde zij het laatst van den man