NIEUWE
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
t, Baarn, Bunscboten, Eemnes,
StoutenMrg, Yuursclie
t,
le
Woensdag 19 Juli 1882.
Na de ramp.
No. 57.
Elfde Jaargang.
Uitgever: A. M. Slothouwer,
Advertentiën kunnen inge
zonden worden tot uiterlijk
's morgens 8'/s uur des Woens
dags en Zaterdags.
Eene viermaal geplaatste ad
vertentie wordt slechts drie
maal in rekening gebracht.
Nog het een en ander omtrent
de „Adder."
Abon nemcntsprija voor Amersfoort per 3 maanden f 1,
Franco door het geheele Rijk1,10.
Afzonderlijke nummers 3 Cent.
Dit Blad verschijnt des Woemdagi- en des Zaterdag».
te Amersfoort.
Advertentiën van 16 regelsJ 0,40.
Iedere regel meer 0,05.
Voor het Buitenland0,07®
Reclames per regel0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Nederland kan tevreden zijn. Het heeft
thans ook zijn onderzeesche marine, gelijk
wij weieens gezegd hebben van Engeland,
toen het zijn kostbare oorlogsbodems af
en toe in de golven zag wegzinken.
Er zijn een groot aantal menschen, op
wie cijfers eenigen indruk maken. Wel
nu, men herinnert zich, hoe menigwerf
gesproken werd van de noodzakelijkheid,
om aan onze Volksvertegenwoordiging een
waardige vergaderplaats aan te bieden.
Doch daar kan vooreerst niets van
komen. Zoo'n Paleis van de Staten-Gene-
raal kost een millioen
Nog noodiger acht men het, op het aan
het Rijk kosteloos afgestane Ruïne-plein
te Leiden het reeds acht jaren geleden
beloofde academie-gebouw ten behoeve onzer
oudste en beroemde hoogeschool te stich
ten. Achtereenvolgende regeeringen hebben
wel getracht, deze belofte gestand te doen,
maar 't is zulk een gemakkelijke zaak
niet voor een behoorlijk universiteits
gebouw is niets minder noodig dan een
millioen, en, dat vindt geen Minister
van Pinanciën in eeu vergeten hoekje van
de begrooting van inkomsten.
Een millioenNu ja, in een punt des
tijds ging het naar de diepte. Want die
som wordt door een scheepje als de ver
ongelukte //Adder" vertegenwoordigd. Eu
als dat nu maar een ongeluk ware, zonder
meer!
Doch wat spreken we nog van geld
Weg met alle herinnering aan het materi
eel verlies, nu ons hart vervuld is met
innige deelneming in de smart van zoo
vele Nederlandsche familiën, tot alle maat
schappelijke standen behoorende! Een
keurbende van zeelieden van alle rangen
verzonk vlak bij de kust, 63 mannen
bijna allen in den bloei der jaren!
En wat het leed nog grievender maakt,
is de gedachte, de vreeselijke twijfel, of
bet ongeluk niet vermeden had kunnen
worden. Zeg niet dat het onedelmoedig
is dat te schrijven dat zelfs onwillekeu
rige verzuimen, van willekeurige kan
natuurlijk in de verste verte geen sprake
Zijn, na de vreeselijke catastrophe met
den mantel der liefde moesten bedekt wor
den. Dat is onwaar. Wij brengen geen
beschuldigingen aan het adres van be-
pr.dde personen zelfs, al ware de ge
schiedenis der ramp even duidelijk in
bijzonderheden bekend als zij thans in ne
velen is gehuld; dan nog zou dit niet
op onzen weg liggen. Maar wat wij niet
met genoeg nadruk kunnen veroordeelen,
dat is het stelsel, of neen, zoo kan
bet niet genoemd worden, de stelselloos
heid, die oorzaak was dat een schip, niet
voor de zee bestemd, met een bemanning
kloeke zeelieden naar den bodem der zee
is gegaan.
Dat men in de beschaafde wereld sche
pen bouwt die zoo min mogelijk op sche
pen gelijken, monsterachtige dingen met
ontzettend veel ijzer, met pantserplaten
bedekt, van rammen en torens en allerlei
geschut voorzienen van welke gevaar
ten er reeds menigeen of door zijn zwaarte
gezonken, of voor de vaart volkomen on
bruikbaar gebleken is, welke vaartui
gen men aanhoudend wijzigt en grooter
en zwaarder en logger maakt, voor die
dwaasheid zijn onze maritieme autoriteiten
niet verantwoordelijk. Wij moeten mee
doen zegt men. Onze defensiemiddelen te
water, moeten, even als die te land, het
noodige weerstandsvermogen bezitten.
Maar, ons aan die noodzakelijkheid on
derwerpende, eischen we tevens, dat er
van die weermiddelen een gepast gebruik
wordt gemaakt. Een rammonitor als de
//Adder" is een zwaar plomp ding met
zeer weinig diepgang, volstrekt niet ge
schikt voor diensten buitengaats. Die soort
van schepen wordt gemaakt voor de ver
dediging der riviermonden. Zij behooren
daar te blijven.
Onze marine heeft evenwel goedgevon
den de //Adder" tevens te gebruiken als
zeeschip. Wel ja, waarom niet Zou
het niet mogelijk zijn, de landverhuizers
met inbegrip van de Russische Joden per
rammonitor naar Amerika over te bren
gen Men acht tegenwoordig immers niets
ondoenlijk: met een roeiboot steekt een
ondernemend man den Oceaan over.
De //Adder" was voor de oefeningen
der zeemiliciens naar Hellevoetsluis gezon
den. En nu komen de bedenkingeu, die
door geen Commissie van Onderzoek we-
derlegd en door geen zoetsappig plooiende
courantartikelen weggeschoven kunnen wor
den. Men liet het onzeewaardige schip
onverzeld dien gewaagden tocht doen. De
commandant zelf zag er gevaar in: hij
telegrafeert aan zijn vrouw dat het nu
mooi weer is, en hij dus afvaart. Dat doet
een zeeman anders niet voor een zee
tochtje van weinige uren. Hij wist, dat
slecht weer noodlottig kon worden
toch volbrengt hij zijn plicht. En ieder
wist met hem, dat in deze dagen geen
uur lang op //goed weer" kon gerekend
worden.
Van het vertrek wordt noch aan het
Dept. van Marine, noch te Hellevoetsluis
bericht ontvangen. Dat schijnt dus regel
te zijn. Waarom dit hier niet plaats had,
zal uitgemaakt moeten worden: want het
is vrij zeker dat de onbekendheid met
het oogenblik van afvaart oorzaak is ge
weest dat niemand tijdig genoeg ter hulp
kwam om ten minste iets te redden.
Maar dat alles, hoe ernstig ook, is nog
de ergste grief niet. De rammonitor is
bestemd voor de rivierverdediging, en had
binnendoor moeten varen.
Juist, maar dat kan niet.
Onze vaarwaters, de waterweg van Am
sterdam naar Rotterdam zijn ongeschikt
om bodems van die afmetingen door te
lateu. Er zijn wel plannen tot verbete
ring, maar Zuidholland wil iets anders
dan Noord-Holland, beiden blijven stijf
op hun stuk staan en wat is daarte
gen te doen?
Wat?
Als de leden van een gezin het oneens
zijn, dan moet het hoofd des gezins den
knoop doorhakken.
Maar wij wij hebben geen gouver
nement dat in staat is het algemeen be
lang de overhand te bezorgen boven pro
vincialisme en plaatselijk eigenbelang.
Er is verlamming in het raderwerk van
den Staat.
De heeren die kibbelen over de rich
ting van dien waterweg, en vermoedelijk
zullen blijven kibbelen totdat de zaak
in het vergeetboek raakt, en de Regeering
die niet in staat is het geschil op te los
ses, zij hebben thans een klein proefje
gehad van de heerlijke vruchten die de
consequente toepassing van het beginsel
der gewestelijke autonomie kan opleveren.
Geen personen zijn hier de schuldigen,
maar toestanden: en de onpartijdigste
onderzoeker zal niet verder kunnen gaan
dan die toestanden //levendig betreuren."
Daar blijft het dan bij.
Want natuurlijk, om verrotte toestan
den in orde te brengen, daarvoor hebben
we andere mannen noodig dan onze re
geerders van één dag. Soms komen we
in verzoeking, om naar een klein beetje
autocratie in onze staatsinstellingen te
verlangen. Zoo'n despoot kan soms heel
wat herstellen, dat de kakelende en de-
batteerende heeren van politieke vergade
ringen onaangeroerd laten.
Doch laat ons over dit punt niet ver
der uitweiden. Als de//Adder" niet anders
dan overzee kon, waarom dan geen stoom
schip meegegeven om in tijd van nood
bij te springen.
Het //Vaderland" schrijft, vergoelijken-
derwijze
z/De monitors van het model //de Ad
der" zijn, als slechts voor de binnenwa
teren en de kust bestemd, geen goede
zeebouwende schepen, maar tochtjes als
van IJmuiden naar Hellevoetsluis hebben
zij tallooze malen zonder het minste be
zwaar en zonder geleide verricht. De ram-
monitors //Tijger" en //Ileiligerlee" zijn
o. a. zonder geleide van andere schepen
van Glascow en Liverpool naar onze ha
vens gevaren. Sedert 1875 heeft de //Ad
der" jaarlijks voor de zomermanoeuvres
den tocht van IJmuiden naar Hellevoet
sluis gemaakt."
Onzes inziens bewijst zulks alleen dat
men het spreekwoord vergeet van de kruik
die zoo lang te water gaat tot zij breekt.
Men mag zulke dingen niet wagen, noch
voor de eerste, noch voor de honderdste
maal. Ware de //Tijger" op zijn reis van
Glascow herwaarts gezonken, men zou het
aan zichzelf te wijten hebben gehad. Nu
dat niet is gebeurd kan men dien moni
tor wel geen zeeschip noemen? (Bovendien
is sedert van andere zijden gemeld dat hij
wel degelijk geleide heeft gehad.)
De Minister van Marine heeft de be
noeming eener Commissie toegezegd, die
onpartijdig alles zal onderzoeken wat op
de ramp betrekking heeft. Op die belofte
vertrouwen we. Doch het zwaartepunt van
de questie ligt in den toestand onzer bin
nenwateren, die tot waagstukken verleidt,
ja, dwingt. En daar kan natuurlijk niets
anders van gezegd worden dan: 'tis zoo!
OFEICIËELE PULICATIËN.
De Burgemeester en Wethouders van
Amersfoort,
Gezien art. 8 der wet van den 2. Juni
1875 (Staatsblad no. 95),
Brengen ter kennis van het publiek,
dat door hen aan de firma Garjeaune
Co. en hare rechtverkrijgenden ver
gunning is verleend om eene ververij,
verbonden aan eene tapijtfabriek, opterich-
ten op de perceelen, alhier gelegen aan
den Lagenweg, bij het kadaster bekend
onder Sectie A, no. 1399 en 980.
Amersfoort, den 17 Juli 1882.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
W. L. SCHELTUS. VAN PERSIJN.
Amersfoort, 18 Juli 1882.
Het kamp bij Oldebroek zal van af
heden tot 29 Augustus worden betrokken
door de 5e en 6e batterij van het le
reg. veld artillerie, alhier in garnizoen.
Met de leiding der oefeningen gedurende
dien tijd in genoemde legerplaats is belast
de Majoor C. L. Doorman.
N. v. d. D.
BINNENLAND.
De Regeering heefteen premie van f2000
uitgeloofd voor het vinden van het wrak
van de Adder.
Eindelijk, nu het vaartuig wel voor
een groot gedeelte onder 't zand bedolven
zal zijn.
In de St.- Ct, lezen wij
»Ten einde alle twijfel weg te nemen,
die door vermelding der tijdingen omtrent
den rammonitor Adder, geplaatst in de
Staats Courant van 12 dezer, zoude kun-
den ontstaan, strekke dat van het vaar
tuig van IJmuiden op 5 Juli jl., dien dag
of later, noch bij het Dep. van Marine,
noch bij den directeur en commandant der
Marine te Hellevoetsluis eenig bericht
werd ontvangen."
Zr. Ms. ramschip Schorpioen is Vrijdag
te Nieuwediep binnengekomen met de
lijken van de luitenants Smits en van
Voorthuijsen, van den machinist le kl.
J. C. Baartmans, den stuurman Schultze,
den vuurstoker le kl. J. J. Christiani,
den milicien-vuurstoker J. van Rijsber-
gen, den matroos 3e kl. P. J. J. L. de
Ruijter en de mariniers le en 3e kl. W.