NIEUWE
EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
AMERSFOORT, BAARN, BUNSCHOTEN, EEMNES, HAMERSVELD, HOEVELAKEN, HOOGLAND, LEUSDEN, SOEST,
VUURSCHE, SCHERPENZEEL EN WOUDENBERG
F euilleton.
Militaire looplra en lotpvata
No. 30.
Zaterdag 12 April 1884.
Dertiende Jaargang.
Uitgever: A. M. Slothouwer,
Van over den Atlanti-
schen Oceaan.
GOOSE MORRE.
AMERSFOORTSCHE COURANT.
Abonnementsprijs voor Amersfoort per 3 maanden f 1,
Franco door het geheele Rijk1,10.
Afzonderlijke nummers3 Cent.
Dit Blad verschijnt des Woensdags en des Zaterdags.
te Amersfoort.
Advertentiën van 16 regelsf 0,4i.
Iedere regel meer 0,05
Voor het Buitenland0,07
Reclames per regel 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Advertentiën kunnen ingezon
den worden tot uiterlyk 's mor
gens 10 uur des Woensdags en
Zaterdags.
Eene viermaal geplaatste ad
vertentie wordt sleclits driemaal
in rekening gebrackt.
Al te sterke ingenomenheid met eigen
landaard heeft zeer stellig haar beden
kelijke zijde, daar zij zoo licht den vorm
aanneemt van nationalen hoogmoed, en
den spoorslag doet verdwijnen om te
streven naar verbetering van gebreken
en aanvulling van tekortkomingen. Maar
aan den anderen kant vervalt men ook
weleens in eer. tegenovergesteld uiterste
overdreven bewondering van vreemde
zeden en instellingen, die vergeleken met
het gelijksoortige binnen de eigen gren
zen, dan natuurlijk verreweg de voorkeur
heeten te verdienen.
Aan beide soorten van overdrijving
maken onze landgenooten zich vaak schul
dig. Over de laatste wenschen wij thans
te spreken.
Een veelgebruikt spreekwoord zegt:
«Onbekend maakt onbemind." Dat is
waar, doch het omgekeerde is het ook
niet zelden. Wat men niet nauwkeurig in
zijn voornaamste bijzonderheden kent,
wordt door de verbeelding opgesierd met
tooverachtige kleurenmen vormt er
rich een fantasiebeeld van, dat door
menigeen voor werkelijkheid wordt aan
gezien.
Zoo zijn er niet weinig Nederlanders,
die bij elke gelegenheid voor den dag
komen met hun: »In Amerika." Moest
men hen gelooven dan zou er niets in de
van onzen gewezen Stadgenoot
den Vrijwilliger
Zoodra zij vernomen hadden, dat een zwaar
gekwetste Hollander naar het hospitaal gebracht,
en de draagbaar voor de deur nedergezet werd,
drongen zich eenige vrouwen vooruit, lichtten
het kleed op, doch deinsden spoedig op het
akelig schouwspel, dat zich aan hare oogen op
deed, terug, uitroepende: »Ach, de ongelukkige
HollanderNu verscheen de ziekenvader, die
zijnen nieuwen verminkten gast met omzich
tigheid naar boven bracht, en hem zachtkens
in eene krib nedervleide, in eene kleine afge
zonderde kamer, alwaar hij nog twee zijner ge
wonde kameraden aantrof en van het noodige
verzorgd werd.
Morre over hevige pijn omtrent het hart kla
gende, werden hem daar acht bloedzuigers gezet,
en eene lating op den halven linkerarm bewerk
stelligd dit hielp, doch Morre, door het menig
vuldig bloedverlies, klagende, dat hij niet warm
kon worden, legde men hem, gedurende eenen
geruimen tijd, warme kruiken aan de voeten.
Zorgvuldig werd hij opgepast door de zooge
naamde Zwarte Zusters, (nonnetjes) die elk
een horlogie in den zak hadden, om hem op de
minuut af zyne geneesmiddelen toe te dienen.
Driemaal kreeg Morre eene hevige koorts, welke
hem bijkans al zijne nog overgebleven krachten
oude wereld te vinden zijn, wat niet daar
ginds verre overtroffen wordt. Daar is het
land der vrijheid bij uitnemendheid daar
komt elk staatsburger tot zijn recht, daar
is vooruitgang op elk gebied. De klein
geestige afscheidingen van stand, zoo
hinderlijk voor samenwerking en gezellig
verkeer, kent men daar niet; elk vindt
gelegenheid om met zijn talenten en krach
ten te woekeren, en zelfs het kind des
armen daglooners wordt niet uitgesloten
van den wedstrijd naar de hoogste rangen
en waardigheden. Niemand zal het ooit
in de gedachten nemen, zijn buurman
met een onvriendelijk oog aan te zien
omdat hij tot een ander of tot geen enkel
kerkgenootschap behoort; en wat de al-
gemeene welvaart betreft, zij wordt niet
ondermijnd door de zware belastingen,
die de hooge oorlogsbudjetten den inge
zetenen afpersen.
We zouden nog lang kunnen voortgaan,
wilden we alles vermelden wat door de
bewonderaars in het voordeel der Nieuwe
Wereld wordt aangevoerd. En zonder nu
te ontkennen, dat daar veel wordt aan
getroffen hetwelk wij, naar onzen land
aard gewijzigd, zouden wenschen over te
plaatsen, moeten we toch ernstig aanma
nen, ook de keerzijde der medaille in
oogenschouw te nemen. 1
Amerika is het land der vrijheid: jam
mer maar dat deze zoo vaak in bande
loosheid ontaardt. Uit overmaat van
vrijheidsliefde laat men toe, dat daar
openlijk wordt samengespannen tegen de
veiligheid in Europadat er zich ver-
eenigingen vormen, wier doel het is door
gewelddadige middelen de landen, waar
het zoogenaamd «despotisme" heerscht,1
Engeland en Oostenrijk bijvoorbeeld, in
beroering te brengen.
Er worden in Amerika ontzaglijke for
tuinen gemaakt, ongetwijfeld. Maar weet
ondermijnden, zoodat hij dacht onder zijn lijden
ras te bezwijken. De geestelijke zusters, be
zorgd voor zijn eenwig welzijn, gaven van zijnen
toestand kennis aan eenen kapellaan, die den
diep ongelukkigen jongeling doopte. Zijn sterk
gestel zegevierde echter spoedig over alle hin
derpalen, wijl hij allengskens eenige krachten
terug kreeg. Morre en zijne makkers werden nu
dikwijls door eenen pastoor bezocht, die onver
moeid bij hen aandrong, om zich in de Roomsche
Godsdienst te laten onderwijzendoch Morre
verontschuldigde zich immer met te zeggen, dat
hij veel te zwak was om te leeren.
Meer afkeer dan belang boezemde aan onze
Hollandsche gekwetsten het bezoek in, dat vorst
Leopold en de hertog van Orleans bij de ge
wonden ir. het hospitaal te Antwerpen aflegden.
Op de vraag hoe zij het maakten, gaven Morre
en diens kameraden kort af ten antwoord
«Goed Doch toen de verrader Daine, die den
hertog van Orleans vergezelde, hun dezelfde
vraag deed, verwaardigde zich niemand hunner
dien trouweloozen, laaghartigen, schrifttuurver-
valscher en overlooper te antwoorden. Aange
namer was voor Morre het trouwhartige bezoek
van den Franschen officier van gezondheid, die
hem de hand en den arm had afgezet, en niet
naliet hem om de twee dagen te komen zien, ten
einde zich van den toestand zijner wonden te
verzekeren. Meestal bracht deze liefderijke man
eenige zijner vrienden of kunstbroeders mede,
hun zeggende, terwijl hij op Morre wees«Ziet
«daar den Hollander die zoo veel moed onder
«twee pijnlijke kunstbewerkingen heeft aan den
«dag gelegd
Onderscheiden fatsoenlijke ingezetenen van
Antwerpen toonden groot medelijden met het
lot der Hollandsche geblesseerden, en voorzagen
hen soms van geld. Sommigen schreven zelfs
voor Morre brieven aan zijne ouders, van welke
men ook door welke middelen? Reeds
Dickens beeft het zijne gezegd over de
innige vereering van den «almachtigen
dollar," en de zucht tot «geldverdienen"
doet maar al te veel de meest alledaag-
sche begrippen van zedelijkheid en goede
tr^uw met voeten treden. Wij slaan de
handen van verbazing ineen als we het
getal millioenen hooren noemen door ge
lukkige speculanten in betrekkelijk kor
ten tijd bijeengebrachtdoch diezelfde
cijfers wekken onze verontwaardiging,
als we daarnevens de ellende stellen,
waarvan bijna elke groote stad der Unie
het bedroevend schouwspel aanbiedt. In
het algemeen kan een maatschappelijke
toestand, die een zoo ontzaglijke opeen-
hooping van kapitalen mogelijk maakt,
niet gezond genoemd worden.
Stands-onderscheid kent men daar niet,
van «adel" is er zelfs geen sprake. Elk
werkman wordt er aangesproken als
«mijnheer". Best mogelijk. Zelfs moet
het gebeurd zijn dat tot een der oppas
sers in een groot logement door den chef
het volgende werd gezegd: «Mijnheer,
wees zoo vriendelijk en ga de laarzen
eens poetsen van den man op No. zóóveel:
hij moet aanstonds met den trein weg."
En zou die dusgenaamde «adeltrots",
waarvan men, ja, ten onzent nog wel
sporen ontdekt, wel kunnen opwegen te
gen den ongemanierden geldtrots, die
menig Amerikaansch parvenu maakt tot
den ongenaakbaarsten potentaat op dit
benedenrond
Er heerscht, zoo wordt gezegd poli
tieke vrijheid. Goed, maar laat men haar
niet gaan zoeken in den tijd der vei kie
zingen, want talloos zijn de onedele
middelen waarvan men zich soms be
dient om zijn «partij" de overwinning bij
de stembus te bezorgen. Geld wordt er
dan niet gespaardomkooperij op groote
er echter geene te recht gekomen zijn. In den
beginne werd Morre onder de vermisten gere
kend en kort daarop ontvingen zelfs zijne ouders,
in eenen brief van een' van Morre's strijdmak
kers op de Lunet, de hartverscheurende tijding,
dat hij gesneuveld was. Intusschen had onze
Morre, de omstandigheden in aanmerking geno
men, zich over het hospitaal te Antwerpen niet
te beklagen.
Een onbekend heer vernemende, dat de wijn,
welke onzen gewonden werd toegediend, groo-
tendeels uit water bestond, liet dadelijk zes
flesschen rooden wijn en eenig lekkers halen,
en dronk nu met Morre en zijne kameraden op
de gezondheid van koning Willem, waarop
door hen met zielsverrukking werd bescheid
gedaan.
Ook sommige Antwerpsche dames kwamen
onder vele blijken van teeder medelijden de
Hollanders toespreken, en onderzoekeu of hun
ook kleedingstukken of andere dingen ontbra
ken; al hetgeen onze ongelukkigen opnoemden
en noodig hadden, werd hun ten spoedigste be
zorgd, met bijvoeging van onderscheidene ver
snaperingen, pijpen, dopjes, enz.
De burgemeester der stad Antwerpendoor
onze gewonden om zijne menschlievendheid ge
prezen, verscheen wekelijks tweemaal in hun
midden, vergezeld van zijnen bediende, die altijd
eenen grooten linnen zak medebracht, waarin
zich kleine zakjes met tabak bevonden, welke
aan de Hollanders werden uitgedeeld. Morre
buiten staat om te rooken, schonk zijn aandeel
weg aan zijne makkers, die uit tijdverveling
hunnen voorraad spoedig in rook en damp deden
verkeeren.
Na de overgave der Citadel was het aantal
Hollandsche geblesseerden veel vermeerderd,
onder welke zich een serjant en een korporaal
bevonden, die aldaar de Militaire Willems-Orde
schaal wordt op de grofste wijze en bijna
vuor ieders oog gedreven: immers dat
behoort tot de zeden des lands. Boven
dien is dat geld niet weggeworpen, straks
keert het met ruime rente terug, want
«de buit behoort den overwinnaar!" Die
buit, het zijn de eere-ambten in den
Staat, de winstgevende betrekkingen bij
de rechterlijke en administratieve macht.
Wie zal zeggen, hoe menigwerf het
«gestoelte der eer" eigenlijk een zetel
der schande genoemd moest worden?
Wij noemden zoo-even de rechterlijke
macht, en konden daarbij ook wijzen op
de ergerlijke misbruiken van de rechts
pleging in de Vereenigde Staten. De in
stelling onder den naam van jury be
kend, over welke af en toe door de pers
belangwekkende onthullingen worden ge
daan, leidt in een groot aantal gevallen
tot straffeloosheid voor de ergste mis
dadigers, en dan neemt het volk zelf de
taak van rechter en beul in handen. De
onlusten, dezer dagen te Cincinnati voor
gevallen, hebben een nieuw licht doen
opgaan over de rechtszekerheid daar te
lande, en ofschoon zij zekeren lieden, die
ook voor ons land de invoering van dat
systeem wenschen, het zwijgen niet zul
len opleggen, de logica der feiten is
machteloos tegenover het vooroordeel,
toch zullen zij hen, die het «hoort en
wederhoort" in toepassing wenschen te
brengen tot nadenken stemmen.
Wij voor ons trekken hier geen con
clusie. De Republiek der Vereenigde Sta
ten vormt een grootsch en schoon land,
met veel voortreffelijks en waarschijnlijk
een prachtige toekomst. Maar we komen
alleen op tegen de blinde vergoding, die
haar dikwijls wordt gewijd.
krijgende, dezelve, even als de gewonde Fran
schen, die alle met een ridderkruis waren be
giftigd, aan hunne krip ophingen.
Morre op zekeren dag door chirurgijnsjongens
verbonden wordende ontnamen deze hem een
zwart sajette beursje, hetwelk hij met een
koordje om den hals droeg, en waarin zich nog
drie dubbeltjes van zijne laatst ontvangene soldij
bevonden. Morre zich hierover gebelgd toonende,
gaven deze roofzuchtige knapen hem te kennen,
dat zij het beursje afgeknipt hadden, om hem
des te beter te kunnen helpen, doch intusschen
vergaten zij, hem hetzelve terug te geven. Dit
ongeval werd. echter spoedig vergoed door de
nonnetjes, zijne liefderijke oppasters, die een
wit beursje voor hem maakten, en hem hetzelve
met een wit koordje om den hals hingen. Dit
was voor onzen Morre een belangrijk geschenk;
want van onderscheidene personen eenig geld
krijgende, werd dit door zijne Zusters (zoo als
hij ze noemde) in deze bewaarplaats g»borgen,
en groeide weldra tot de som van twee en twin
tig gulden aan.
Schoon Morre in het hospitaal te Antwerpen
met buitengemeene zorg verpleegd en opgepast
werd, en nog slechts ten halve genezen was,
verlangde hij echter ongemeen, om weder den
Vaderlandschen bodem te betreden, en sloeg
dus, zonder eenig bedenken, het aanbod van
den meergernelden kapellaan af, die den onge
lukkige als kind in huis wilde aannemen, en
voor zijn tijdelijk en eeuwig heil zorgen.
Vrolijk klopte Morre het hart in den boezem,
toen hij en vier en twintig zijner kameraden,
in het begin der maand Januari 1833, met drie
diligences van Antwerpen naar Breda werden
vervoerd.
Wordt vervolgd.