NIEUWE
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
AMERSFOORT, 8AARN, BUNSCHOTEN, EEMNES, HAMERSVELD, HOEVELAKEN, HOOGLAND, LEUSDEN, SOEST,
VUUHSCHE, SCHERPENZEEL EN WOUDENBERG
In het verre Westen.
Feuilleton.
No. 40.
Zaterdag 17 Mei 1884.
Dertiende Jaargang.
Uitgever: A. M. Slothouwer,
Wat te doen.
AMERSFOORTSGHE
Abonnementsprijs voor Amersfoort per 3 maanden f 1,
Franco door het geheele Rijk4,10.
Afzonderlijke nummers3 Cent.
Dit Blad verschijnt des Woensdags en des Zaterdags.
te Amersfoort.
Advertentiën van 16 regels 0,40.
Iedere regel meer s 0,05
Voor het Buitenland0,07
Reclames per regel 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Advertentiën knnnen ingezon
den worden tot niterlijk 's mor
gens 10 uur des Woensdags en
Zaterdags.
Eene viermaal geplaatste ad
vertentie wordt sleclits driemaal
in rekening gebracht.
In ons voorlaatste artikel wijdden we
eenige woorden aan den tegenwoordigen
toestand van het landbouwbedrijf, en be
hielden ons voor nader terug te komen
op de vraag die we thans tot titel kiezen.
Men zal van ons niet vergen dat we
het middel aanwijzen hetwelk in betrek
kelijk korten tijd alles weer in orde brengt,
dat de période der magere jaren afsluit
en die der vette weer doet aanbreken.
Zulk een middel bestaat niet, en wie er
mede voor den dag komt is eenvoudig
een kwakzalver op staathuishoudkundig
gebied.
Er is, malaise. Dat uitheemsche
woord, 't welk we onmogelijk kunnen
vervangen door een Nederlandschen term
die volmaakt hetzelfde uitdrukt, is niet
slechts op den landbouw van toepassing,
maar op de meeste andere takken van
volkswelvaart. De handel klaagt en het
toenemend aantal faillissementen bewijst
dat er reden tot bezorgdheid is industri-
ëele maatschappijen kunnen geen divi-
denten uitkeeren, groote nijverheids-on
dernemingen moeten den arbeid staken,
stoomvaart ondernemingen hebben de
tering door gebrek aan vracht, enz. Hoe
komt dat alles? Niemand die deze vraag
met juistheid kan beantwoorden. Dat de
landbouw in deze algemeene dalende
beweging deelt, kan geen verwondering
baren.
Goede oogstjaren kunnen veel herstel
len, maar niet alles, omdat de prijzen
der producten met de opbrengsten om
gekeerd evenredig zijn of nagenoeg. Er
zijn zelfs lieden die het vooruitzicht van
Maar wat er ook mocht woelen en bruisen
in zijn binnenste, zeker was het geen opwelling
van berouw, die aan zijn blik die strakke uit
drukking gaf.
Webster wandelde langzaam op en neer. Met
de armen op de borst en het hoofd in gedachten
verzonken, scheen hij den gevangene vergeten
te hebben. Er lag iets schrikwekkends in de
ijskoude kalmte, die uit zijne houding sprak,
terwijl hier toch leven en dood op het spel
stond van iemand, die reeds eenige uren aan
een boomtak gebengeld zou hebben, als hem
niet om andere redenen nog een korten tijd het
leven gelaten ware. In zijne gedachten werd hij
door den wachter gestoord.
»Zij komen!" riep deze door de deur.
Webster zag op alsof hij uit een droom ont
waakte.
«Verberg u dan," antwoordde hij daarop, »ten
minste zoolang tot zij hier binnen zijn. Zij
moeten niets bemerken van onze voorzorgs
maatregelen, zij zouden zich maar onnoodig
ongerust maken."
De man verdween. Webster wierp een achter-
dochtigen blik op den gevangene, om zich te
een ruim beschot niet eens zoo heel aan
genaam vinden. Toen de maand Maart
zich zoo gunstig voordeed, lazen we in
een courant een landbouwbericht waarin
de vrees werd uitgedrukt dat de appelen
zoo overvloedig zouden zijn dat ze geen
geld waard werden, en de veldgewassen
mede door de ruime opbrengst onver
koopbaar zouden blijken. Nu, April heeft
den grond gelegd tot heel andere ver
wachtingen, helaasIn elk geval is het
waar, dat bij lage prijzen ook de land
bouwer, de pachter, de arbeider minder
geld tot levensonderhoud behoeven en de
beide eersten minder uitgaven voor vee
voeder hebben, en dat maakt op het
jaarlijksch budjet, zoowel voor een groot
gezin als voor een talrijken veestal, reeds
een groot verschil. Ruime oogsten biijven
onder alle omstandigheden zeer gewenscht,
en de gedrukte toestand van den land
bouw in Engeland werd juist toegeschreven
aan het feit, dat eenige jaren achtereen
de oogst misliep, waardoor, gelijk de
staathuishoudkundigen zeggen, de natio
nale rijkdom met vele millioenen ponden
sterling verminderde.
Sommigen zoeken heil in landverhuizing,
om het verbroken evenwicht te herstellen.
Wij gelooven niet aan de kracht van het
redmiddel^ zij die heengaan zijn juist
degenen die énergie genoeg bezitten om
de ongunstige omstandigheden te bekam
pen en te overwinnen, en, gingen de
anderen, dan zouden zij het daarginds
hard te verantwoorden hebben, hetgeen
zelfs met velen het geval is die met de
beste vooruitzichten naar de Nieuwe
Wereld togen.
Anderen recommandeeren invoerrech
ten op landbouwproducten als het groote
geneesmiddel. Op die manier zou men
met een flinke dosis rattenkruit de koorts
kunnen kwijtraken. Duurte van levens
middelen en wat daar verder uit voort
vloeit zou het eenige zijn wat er bij ge
wonnen wordt. Men ziet het aan Duitsch-
land, waar de toestand van den landbouw
volstrekt niet beter is dan bij ons, waar
overtuigen, dat zijn afgematheid niet gehuicheld
was om de wachten te verschalken; daarna trad
hij naar buiten. Dicht bij de hut ontmoette hij
Charlotte's moeder. Zij steunde zwaar op Ha
rold's arm, en deze leidde haar voorzichtig langs
den weg, dien een der wachters en de koetsier
door de natte struiken baanden.
«Laten wij een oogenblik hier blijven staan",
sprak hij tot haar, terwijl hij hare hand greep
en onder zijn arm bracht; en toen Harold ach
teraf gegaan was, ging hij op zachten, troosten-
den toon voort: «Verzamel al uwen moed, want
gij hebt dien noodig bij hetgeen gij zien zult.
Zoekt kracht in het bewustzijn, dat gij dit offer
brengt aan Charlotte."
«God, God, wat zal ik te zien krijgen," zuchtte
de oude vrouw, en Webster voelde hoe een he
vig sidderen haar lichaam deed trillen.
«Moed gevat," vermaande hij haar dringend,
«vergeet niet voor welk doel wij hier zijn; tracht
u goed te houden om daardoor zeker te zijn van
den goeden uitslagmaar laten wij ons
haasten. Hoe spoediger dat alles gedaan is, des
te eerder zal er vrede in uw gemoed komen
Ja, het moet gebeuren, denk aan Charlotte."
Zij kwamen in den kring die door het licht,
dat uit de openstaande deur viel, verlicht werd.
Toen zij den ingang naderden, moest Webster
de vrouw bijna dragen, zoo geheel hadden haar
krachten haar begeven. Op het oogenblik echter
dat zij den drempel betrad, vanwaar haar blik
op Mapelton viel, die doodsbleek en met den
bloedigen doek om het hoofd, als een toonbeeld
de verarming van den landbouwenden
stand een niet te miskennen feit is ge
worden.
Maar wat dan?
Het kwaad moet van verschillende
kanten worden aangepakt.
Vooreerst behoort er gedacht te wor
den aan bezuiniging. Of men wil of niet,
én boer, èn boerin, èn werklieden, ze
moeten hun levenseischen terugbrengen
binnen de grenzen die ze vóór de jaren
van vroeger ongekenden voorspoed niet
overschreden.
Er is maar één ding waarop niet mag
bezuinigd worden door geen enkelen huis
vader. Dat is op uitgaven voor onderwijs.
De aanstaande landbouwer, 't zij patroon
't zij knecht, moet leeren waarnemen,
leeren nadenken, leeren toepassen. Er
zijn op geen enkel gebied in de laatste
jaren grooter vorderingen gemaakt, en,
zooals de bezoekers van het aanstaand
Landbouw- congres zullen opmerken, in
menig onderdeel van het vak is een schat
van ervaringen verkregen, die ieder ten
dienste staan. Maar wanneer het opko
mend geslacht met onontwikkelde geest
vermogens komt te staan voor de talrijke
vraagstukken die zijn bedrijf opwerpt,
hoe zal het dan mogelijk zijn den juisten
weg te vinden tot een goede oplossing?
En nu spreken we niet alleen van Jand-
bouw-onderwijs in den engeren zin des
woordshoewel wij een meer algemeene
invoering, met zoodanige regeling dat het
op weinig kostbare wijze kan verkregen
worden, onontbeerlijk achten, moeten we
tevens doen opmerken dat hij die een
behoorlijk lager onderwijs heeft ontvangen
daardoor in staat wordt gesteld om door
eigen lectuur en onderzoek een aantal
dingen te leeren die in zijn vak te pas
komen.
Elke eigenaar of gebruiker van land
moet dat land nauwkeurig leeren kennen,
om te weten op welke wijze hij er de
meeste voordeelen van kan verkrijgen.
Tevens moet hij acht geven op wat er
van ontzetting onbeweegelijk naar de deur
staarde, scheen nieuw leven haar verzwakt
lichaam te doortintelen, en haar angst plaats te
maken voor een onbegrensd gevoel van weedom
en medelijden. Een lichte blos kleurde haar
gelaat, dat eens schoon was geweest, maar nu
door diepe rimpels ontsierd was. Gedurende eenige
seconden aarzelde zij, als om zich te overtuigen
dat de man aan hare voeten dezelfde was als
hij, wiens beeld haar uit vroegere dagen nog
altijd levendig voor den geest stond; daarop ging
zij dicht bij hem staan, en verwonderlijk kalm
klonk haar zachte stern:
„Charles, hoe moet ik u wedervinden. Gij hebt
mij geroepen, en ik ben gekomen. Gij wilt al
het leed dat gij mij berokkend hebt, weer goed
maken, en in mijn hart is slechts plaats voor
medelijden en vergiffenis. Maar toen gij zachtere
gevoelens zijt begonnen te koesteren," ging zij
op zwaarrnoedigen toon na een korte pauze voort,
„waarom hebt gij dan gewacht tot u een onge
luk overkwam en ik zie nu, hoe gij lijdt, al
kan ik ook niet begrijpen, waardoor gij in zoo'n
vreeselijken toestand gekomen zijt waarom
hebt gij mij niet opgezocht. Waarom kwaamt
gij niet eerder, om een plicht te vervullen, en
een nieuw leven te beginnen, dat ons beiden
tot gemeenschappelijken vrede had kunnen
leiden?"
Zoolang zij sprak staarde Mapelton haar aan,
alsof hij zijn zinnen niet vertrouwde. Toen zij
eindigde, zag hij met verwarden blik naar Web
ster op. Het was duidelijk dat de klagende vrouw,
zoo in-de wereld gebeurt, om waar het
mogelijk is zich te richten naar hetgeen
op het oogenblik het meest wordt gevraagd.
Wie in de nabijheid van een stad of groot
dorp woont, kon wellicht zich met meer
voordeel toeleggen op de productie en den
verkoop van melk en eieren, op de teelt
van warmoeziersgroenten, dan op den ge
wonen landbouw: en zelfs bij grooten
afstand is dit mogelijk, als maar gezorgd
wordt voor goede Communicatie-midde
len, die tevens aan te wenden zijn voor
mest-aanvoer. Menig landeigenaar, die
zich verzette tegen den aanleg van een
tramweg langs zijn hoeve, is zelf oorzaak
dat hem de middelen ontbreken om op
meer voordeelgevende wijze te gaan wer
ken. Wie in staat is, flink weiland aan
te leggen, zal in deze jaren waarschijnlijk
baat vinden, bij den aanfok van vee van
eerste kwaliteit: door de krachtige pogin
gen van landbouwmaatschappijen en
particulieren is het gehalte van ons vee
in den laatsten tijd zeer verbeterd. Maar,
dat kost tijd, moeite, overleg en na
denken.
Eindelijk komt het ons voor, dat de
landbouw gebant zou zijn bij coöperatie.
Ieder erkent bijv. de noodzakelijkheid van
verbeterde werktuigen te bezigen, maar
weinigen kunnen die aanschaffen,
welnu, waarom slaat men de handen niet
ineen om gezamenlijk te koopen wat niet
elk voor zich kan bekostigen? Zaaima-
chines, maaiwerktuigen och, men ge
bruikt ze eenige dagen in het jaar, en
dan kosten zij den overigen tijd onder
houd en plaatsruimte. Kan men het niet
zoo schikken, dat deze posten op de be
grooting tot een lager bedrag zijn te
brengen
We erkennen, 't zijn alle kleine mid
delen als men ze op zichzelf neemt. Maar
het leven is nu eenmaal voor ieder onzer
de som van een groot aantal kleinigheden.
Stellig gelooven we, dat bij algemeene
toepassing van 't geen wij aanraden, de
toestand weldra eenige verbetering zal
ondergaan.
mocht zij al ooit van Badger gehoord hebben,
niet vermoedde dat zij in Mapelton den driesten
roover aanschouwde, die sedert een lange reeks
van jaren, nu eens in Mexico, dan weer in
Californië of in een der andere zuidelijke staten
met een bende van zijns gelijken het land on
veilig maakte, zonder dat het ooit gelukt was
hem te vangen. Hij kon niet oegrijpen dat zijn
aartsvijand, en dat was toch de man die voor
hem stond, hierover het stilzwijgen zou bewaard
hebben. Nog onbegrijpelijker kwam het hem
voor, dat de diep geschokte vrouw voorgaf naar
zijn roepstem geluisterd te hebben, terwijl hij
zich toch bewust was slechts door dwang den
voorslag van Webster ingewilligd te hebben, en
hij zich zelfs niet gebonden achtte aan zijne
belofte. Zijn verrassing was hierdoor zoo groot,
dat hij geen woorden kon vinden om te ant
woorden. Eerst nadat Webster de vraag, die
op zijn gelaat te lezen stond, met een nauwe
lijks merkbaren hoofdknik beantwoord had,
wendde hij zich weder tot de vrouw.
«Ja, ik heb u laten roepen," begon hij, maar
hij moest zijn oogen neerslaan voor de op hem
rustenden blik, «ik zou wel zelf gekomen zijn,
maar ik wist niet hoe gij mij zoudt ontvangen,
en nu is het misschien reeds te laat tot een
algeheele verzoening. Gij ziet, hoe ik hier lig;
ieder uur kan mijn laatste zijn. Ik wilde niet
van deze wereld scheiden, zonder het aar. u
gepleegde onrecht, voor zoo ver in mijn ver
mogen is, te herstellen.
Wordt vervolgd.
