NIEUWE
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR
AMERSFOORT, BAARN, BUNSCHOTEN
EEMNES, HAMERSVELO, HOEVELAKEN, HOOGLAND, LEOSDEN, SOEST,
VUURSCHE, SCHERPENZEEL EN WOUDENBERG
Een tesckiden aansporinj.
Offlciëele Publicatie.
No. 96.
Zaterdag 29 November 1884
Dertiende Jaargang.
Uitgever: A. M. Slothouwer,
Baitenlandsch Overzicht.
AMEBSFOORTSGHE
Abonnementsprijs voor Amersfoort per 3 maanden f t,
Franco door het geheele Rijk1,10.
Afzonderlijke nummers3 Cent.
Dit Blad verschijnt des Woensdags en des Zaterdags.
te Amersfoort.
Advertentiën van 16 regelsf 0,40.
Iedere regel meer 0,05
Voor het Buitenlando,07
Reclames per regel 0,20,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Wegens gemis aan
plaatsruimte, zal er
eerst in het volgend Nummer
een begin gemaakt worden
met een Kieuw Feuilleton.
Een opmerking in een der laatste num
mers dezer courant gedaan, aan het eind
van een bericht betreffende de Algemeene
Vergadering van de Nederlandsche Ver-
eeniging tot bevordering van Zondags
rust, geeft den schrijver der hoofdartike
len den moed, dat onderwerp hier te
behandelen.
Er werd namelijk gezegd: «Het is te
hopen, dat men zich opgewekt gevoelen
zal, om ook te Amersfoort eene afWeeling
op te richten."
Ofschoon niet door mij geschreven,
drukken deze woorden ook mijne meening
uit. Er bestaat, geloof ik, in deze stad
genoeg belangstelling in goede dingen,
om de verwezenlijking dezer hoop zeer
goed mogelijk te achten. Het komt er
slechts op aan, een begin te maken, een
eersten stoot te geven.
Over de zaak zelve, het doel der Ver-
eeniging, kunnen weinige woorden vol
staan. Blijkens haar Statuten wenscbt
zij: a De volksovertuiging te versterken
aangaande het hoog belang van Zondags
rust voor ieder in het bijzonder, voor het
huisgezin en voor de maatschappijb.
Te bewerken, dat de Zondag voor zoo
velen mogelijk een rustdag kan zijn.
Dat programma is zeer eenvoudig, en
men zou hebben kunnen verwachten, dat
het aanstonds instemming zou vinden bij
allen, die van oordeel zijn, dat de hand
having van den vrijen Zondag met meer
ernst behoort te geschieden, 't Is waar,
er zijn maatschappelijke belangen van
zóó overwegenden aard, dat zij voortdu
rende en onafgebroken behartiging
eischenalgeheele onthouding van Zon-
dagsarbeid, door ieder zonder onderscheid
is niet meer te brengen in het kader
van onzen tijd. Maar niemand zal ook
het onmogelijke willen eischen, en men
behoeft dit ook niet te doen, om even
wel overtuigd te zijn, dat veel arbeid, die
thans wordt opgelegd, vermeden kan
worden, hetgeen niet weinig zal strek
ken in het voordeel van de stoffelijke en
zedelijke welvaart van ons volk.
Toch ondervond de vereeniging bij den
aanvang niet den steun, die het schoone
denkbeeld van den, helaas te vroeg aan
zijn veelomvattenden werkkring ontruk
ten professor Hofstede De Groot verdient.
Diegenen onzer landgenooten, wier wen-
schen zich niet beperken tot handhaving
van de rust op den Zondag, doch die
bepaald de heiliging van dien dag op
hun banier hebben geschreven, bleven
van verre staan en weigerden zich aan
te sluiten. "Ware dit slechts het eenige
geweest, dan zou men die houding, hoe
wel haar betreurende, kunnen eerbiedigen:
doch men ging verder, <e ver zelfs en
beschuldigde de vereeniging aan de heili
ging van den Zondag vijandig te zijn.
Gelijk uitgedrukt werd in de motie,
door het Hoofdbestuur aan de jongste
Algemeene Vergadering voorgesteld en
door haar aangenomen, mist die beschul
diging allen grond. Alleen wenscbt de
vereeniging deze quaestie, die van meer
individueelen aard is, niet in den kring
harer bemoeiingen op te nernen. Zij strijdt
voor het vrijmaken van den Zondag het
gebruik van dien dag laat zij terecht on
beslist. Zij is dus de trouwe bondgenoot
van de voorstanders der Zondagsheiliging,
en dezen kunnen, zonder iets van hnn
beginsel te verloochenen, zich bij haar
aansluiten.
Laat mij nu eens vertellen, op welke
eenvoudige wijze een mij bekende Afdee-
ling, die te Leiden,' thans 54 leden telt,
tot starid is gekomen, waarbij dan tevens
uitkomt hoe practisch de heer Hofstede
De Groot te werk ging, bij het aanwerven
van mecleweruers.
Te Leiden dan hadden, op de eerste
roepstem der oprichters, een zestal heeren
een verklaring van adhaesie naar Gronin
gen gezonden. Elk van die zes ontving
nu van den heer Hofstede De Groot een
briefkaart met bericht en opgave van de
namen der overigen.
Een der zes noodigde toen de vijf ande
ren ten zijnent, en legde hun de vraag
voor Zullen wej trachten, hier een afdee-
ling te vormen Die vraag werd toestem
mend beantwoord. Elk der zes verbond
zich nu, om eenige bekenden uit te noo-
digen deze werden tot een vergadering
saamgeroepen, en daarmede was de Af-
deeling geconstitueerd. Zij koos haar be
stuur, stelde een huishoudelijk reglement
vast, en belegde achtereenvolgens een
tweetal meetings, met het resultaat, dat
de jeugdige tak van den jongen boom
zich langzaam ontwikkelde. Thans is de
Afdeeling ijverig werkzaam, deels om
in eigen kring de belangen der Zondags
rust te behartigen, deels om met het
Hoofdbestuur en de zusters-afdeelingen
samen te werken bij alle maatregelen, die
in het voordeel der goede zaak genomen
worden.
Indien het mij vergund is, thans den
weg aan te geven waarlangs op soort
gelijke wijze te Amersfoort een Afdeeling
tot stand kan gebracht worden, dan ver
oorloofd ik mij het volgende voorstel
te doen
Wie in onze gemeente een begin wil
helpen maken, zende aan onzen Uitgever,
den heer Slothouwer, zijn naamkaartje.
Na verloop van veertien dagen zal
deze aan allen, die van hun adhaesie
hebben doen blijken, bericht zenden, wie
zich bereid verklaarden.
Het beleggen van een samenkomst is
dan uiterst gemakkelijk. Ik twijfel niet,
of de heer Slothouwer zal de kolommen
van zijn blad gaarne kosteloos beschik
baar stellen, om over tijd en plaats van
gedachten te wisselen.
Van een klein getal mannen van goeden
wil hangt het af, of deze poging tot ves
tiging eener Afdeeling van de vereeniging,
die ik wenschen zou dat haar vertakkingen
had in elke gemeente van ons land tot
eenig resultaat zal kunnen leiden.
Ik eindig met mijn voorstel in de vrien
delijke overweging der lezers van dit blad
aan te bevelen.
Von Bismarck heeft de politieke we
reld weder eens op eene redevoering
vergast. Hij bestreed n. 1. in de zitting
van den Rijksdag op 26 November j.l.,
op de hem eigen nadrukkelijke wijze het
voorstel, om aan de leden van den Rijks
dag vergoeding voor reis- en verblijf
kosten te verleenen. Niettegenstaande
zijne heftige betoogen, werd het voorstel
toch evenals vroegere jaren weder met
groote meerderheid aangenomen; men
verwacht evenwel, dat de Bondsraad er
zijne goedkeuring aan zal onthouden.
De commissie voor de Congo-confe-
rentie te Berlijn heeft het Congo-gebied,
.rvof;^nq|0 handelsvrijheid
zal wurden gewaarborgd, als volgt om
schreven
In West-Afrika omvat het de kust
streek van den tweeden tot den achsten
graad Zuiderbreedte. In Midden-Afrika
wordt onder dat gebied het groote hek
ken verstaan, gevormd door den reus-
achtigen boog, welken de Congo in zijn
loop aldaar beschrijft. Voor Oost-Afrika
zijn nog geen vaste grenzen bepaald,
doch de commissie meent, dal het wen-
schelijk zou zijn, om de gebiedsgrenzen
voor de Internationale handelsvrijheid tot
aan den lndischen Oceaan uit te strek
ken, zoodat eventueel het geheele kust
gebied van den sultan van Zanzibar en
dat der Portugeezen tot aan Zambesi
daaronder zou behooren, met eerbiedi
ging der bestaande souvereiniteitsrechten.
Over het laatstbedoelde voorstel wordt
nu nog van gedachten gewisseld. De er
kenning der Belgische Association inter
nationale africaine door Rusland, Enge
land, Italië, Spanje en Oostenrijk wordt
in den loop der Conferentiezittingen ver
wacht.
Onder Voorzitterschap van Sir Wil-
fust Lawson, een radikaal van het zui
verste water en lid van het parlement,
werd in Londen in eene Vergadering van
radicalen een «Volksbond tot Afschaf
fing van de Erfelijke Wetgevende Kamer"
opgericht. Ofschoon de uitdrukkingen in
deze vergadering gebezigd, tamelijk hef
tig waren, scheen men het er toch over
eens, dat van eene bedaarde propaganda
meer heil te verwachten was. De mahdi
moet aan de stamhoofden in Soedan een
brief geschreven hebben, waarin hij hun
het naderen van een Engelsch leger aan
kondigt, en hunnen bijstand inroept ter
bestrijding van de ongeloovigen.
Naar de Standard meldt komen de
voorstellen der Engelsche regeering op
het volgende neder. Engeland geeft een
voorschot van vijf miilioen pond sterling
tot delging van schulden der administratie.
Tot zekerheid dezer leening, welke door
Engeland tot een rente van 3'/j pCt. wordt
gegarandeerd, worden de inkomsten der
Daira en der domeinen bij de Engelsche
Bank gestort.
De rente op de gepriviligeerde schuld
wordt niet gereduceerd, maar het bedrag
dezer schuld wordt vermeerderd met dat
der Alexandrië-indemniteiten, terwijl de
Daira-leening in de geünificeerde schuld
wordt opgenomen. De rentevoet der ge
heele geünificeerde schuld wordt met een
half percent gereduceerd, waardoor een
jaarlijksche besparing ontstaat van p. s.
320,000. De rente op de Suez-aandeelen,
welke zich in liet bezit van Engeland
bevinden, wordt met pCt. verminderd.
Naar aanleiding van het bericht uit
Engeland, aangaande de oprichting eener
sterke policiemaclit van Rijkswege, om
den handelsweg door Bechuanaland open
te houden en de inboorlingen te bescher
men, zegt do Zuid-Afrikaan: Dat dit plan
in Engeland zou geopperd worden, kon
men voorzien. Dat de uitvoering er van
strekken zal, om de verdeeldheid die hier
heerscht, te verergeren, dit laat zich even
zeer voorspellen. Maar zal Engeland de
kosten dier policie op zich nemen of de
tiétgeen o°v^r eae^eza^drv?6lB?raR,etïl.N?
vallen, laat het zich niet betwijfelen, dat
dit laatste het geval zal zijn; maareven-
min twijfelen wij of het Koloniale Parle
ment zal er voor bedanken, om zulk eene
bijdrage toe te staan. Eene petitie in dien
geest is aan den Gouverneur overhandigd,
en wordt gezegd 4 a 5000 naamteekenin-
gen te bevatten. Ook uit Kowie, Ri-
versdale en Fraserburg zijn adressen naar
hetzelfde model verzonden.
Niettegenstaande Tonkin aan Frank
rijk rijke hulpbronnen zal openen, altijd
volgens zeggen van minister Ferry, heeft
dezen bij voorbaat toch maar weder een
crediet van 43 miilioen, voor de operatiën
aldaar, aangevraagd. Dit voorstel werd
door de Regeeringspartij met gejuich
ontvangen.
Bij het departement van Justitie in
Zweden is een ontwerp in behandeling,
strekkende om uit 's lands kas vergoe
ding te verleenen aan onschuldig gear
resteerden en bij spoorwegongelukken
schadeloosstelling uit te keeren.
De BURGEMEESTER en WETHOU
DERS van AMERSFOORT, doen te
weten, dat blijkens de processen-verbaal
van stemopneming nopens de verkiezing
van twee leden voor de Kamer van Koop
handel en fabriekon alhier, dd. 27 Novem
ber 1884, als zoodanig is verkozen voor
beide vacaturen, de heer C. T. van Beek,
en dat voorzegde processen-verbaal ge
durende acht dagen, te rekenen, van
heden, alle werkdagen van 10 tot 1 uur
op de secretarie der gemeente voor een
ieder ter lezing liggen.
Amersfoort, den 28. November 1884.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
De Burgemeester,
T. A. J. VAN ASCH VAN WIJCK.
De Secretaris,
W. L. SCHELTUS.