NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
N°. 26.
Woensdag I April 1885.
Veertiende Jaargang
Aon d'n Eemdiek.
abonnementsprijs:
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
advertentiên:
BINNENLAND.
Feuilleton.
t. pluim.
AMERSFOORTSCRE COURANT.
VOOR
Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Kijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdags en Vrijdags.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
Van 16 regels 0.40iedere regel meer 5 Cent.
Advertentiên viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Aan de geabonneerden
buiten de gemeente wordt
verzocht het bedrag der
abonnementsgelden, lste kwartaal
1885, te willen overmaken in post
zegels of per postwissel, voor 5 April
zullende anders daarover met 10
cents verhooging per post beschikt
worden.
DE UITGEVER.
De Tweede Kamer is thans op
recès uiteen gegaanmaar het is wel
denkelijk, dat na hare terugkomst de
ingediende grondwetsherziening aan de
orde zal worden gesteld. Dat zij echter
zal worden afgestemd achten wij zoo
goed als zeker. De twaalf ontwerpen
toch, die door de regeering aan de Kamer
werden aangeboden, zijn van dien aard,
dat ze geen enkele partij bevredigen
kunnen.
Waren vroeger uit de verschillende
fractiën der Tweede Kamer met aandrang
stemmen opgegaan, om eene grondwets
herziening; nu men kennis gemaakt heeft
met hetgeen het ministerie- Heems
kerk als grondwetsherziening wil aange
merkt hebben, verneemt men van alle
zijden den roep: «Dat moogt ge houden!
Daarmee wordt geene verbetering tot
stand gebracht 1"
Daar zijn zeer velen in den lande, die
eene herziening der grondwet niet noo-
dig achten, omdat zij meenen, dat be
staande verkeerde maatschappelijke toe
standen wel zonder eene herziening tot
stand gebracht kunnen worden.
De roomsch-katholieke partij, behou
dens enkele uitzonderingen, verklaart
zich er niet vooromdat er voor haar
bij eene herziening niets te winnen valt.
De antirevolutionaire partij verklaart
zich als een eenig man tegen elke her
ziening, waarbij niet door den staat de
zorg van het onderwijs wordt losgelaten
en overgegeven aan de ouders.
Anderen weer zijn er, die bepaald op
eene herziening aandringen, om algemeen
stemrecht te verkrijgen. Bekend is het,
dat voorstanders van deze beweging ook
met deze herziening niet zullen meegaan.
Nog weer anderen zijn er wie het om
persoonlijken dienstplicht te doen is, en
die dus tot eene grondwetsherziening,
gaf zij dit, gaarne zouden medewerken.
Nog minder steun evenwel vinden de
ze dan de voorstanders van algemeen
stemrecht. Wie kennis genomen heeft
van den inhoud der ontwerpen tot grond
wetsherziening, in ons vorig nummer
opgesomd, zal zien, dat eene herziening,
zooals deze nu door de regeering aan de
Kamers is voorgesteld, geen van de hier
boven genoemde richtingen voldoen kan
en dus eene afstemming hoogst waar
schijnlijk is.
De eerste nieuwe aardappelen zijn
H.H. M.M. den Koning en de Koningin
aangeboden door P. Peters, tuinbaas op
den huize »Bloemendaal" te Hees bij
Nijmegen.
Het ontwerp eener gewijzigde
drankwet is met 56 tegen 4 stemmen,
die der heeren van Alphen, Keuchenius,
van Houten en T. Maekay, dcor de
Tweede Kamer aangenomen.
Bepaald is, dat bij gecombineerde be
drijven het schenken van drank verboden
wordt, maar de verkoop in gesloten fles-
schen, zonder beperking van hoeveelheid
is toegelaten.
De liberale grondwet te 's-Hage heeft
thans aan den heer R. A. W Sluiter de
candidatuur voor de Tweede Kamer, in
de plaats van den heer Wintgens, aan
geboden. Men hoopt, dat deze heer die
aanvaarden -al. Ook door de antirevolu
tionairen is ïhans Baron Schimmelpen-
ninck candidaat gesteld.
Onder zeer vleiende bewoordingen
heeft de Keizerin van Oostenrijk, namens
haren Keizerlijken Gemaal, aan Dr. Mez-
ger te Amsterdam de orde als grootoffi-
cier met de ster van Frans Joseph aan
geboden.
Het aantal branderijen te Schie
dam is het vorige jaar nog met 3'/2
gestegen. In werking zijn thans 365'/j
branderijen en 3 stoombranderijen.
Gelukkig Nederland, zeggen wij, dat
zooveel gifbronnen bezit!
Onder Woerden is verleden week
eene boerderij, met 27 Hectaren grond,
verkocht voor f19000. In de voorwaar
den van verkoop was bepaald, dat f20000
als le hypotheek in het pand konden
gevestigd blijven. Wel een bewijs, hoe
alles, ook de boerenstand, onder den
druk der tijden gebukt gaat.
Aan de pupillenschool te Nieuwer-
sluis doen zich thans geene gevallen van
roodvonk meer voor. De zieken zijn her
steld en de inrichting is geheel gedesin
fecteerd.
De overplaatsing van pupillen naar
Kampen, die aanvankelijk was uitgesteld,
was nu bepaald op verleden Maandag;
terwijl als nieuwe pupillen op 8 April
jongelieden zullen worden aangenomen.
-- De 40e algemeene vergadeiing
van het Ned. onderwijzers-genootschap
zal dit jaar te Arnhem gehouden worden,
op 29, 30 en 31 Juli.
Tot afgevaardigden van Nederland
voor de aanstaande bijeenkomst omtrent
het Suez-kanaal, welke 30 dezer te Parijs
geopend wordt, ziji'i benoemd het lid
van den Raad van State kolonel M. H.
Jansen, en prof. T. M. C. Asser, van
Amsterdam.
Mevrouw KleineGartman, de zoo
gevierde actrice, neemt dit jaar afscheid
van het tooneel, na daarop 50 jaren
achtereen werkzaam te zijn geweest.
Onder de plaatsen waar zij alsnog
eene afscheidsvoorstelling zal geven, be
hoort ook Gouda, waar zij op Maandag
27 April e. k. zal optreden.
Op het adres van de ingezetenen
der gemeente Jutfaas aan den Minister
van Waterstraat, Handel en Nijverheid,
om opheffing van den tol over de brug
aldaar, is afwijzend beschikt.
De nieuwe muntbiljetten zullen
f50 en f10 groot zijn, maar van kleiner
formaat dan tegenwoordig. Ze zijn op
wit papier gedrukt, met keurig gegra
veerde zwarte randen. Aan de bovenzijde
leest men in den rand Koninkrijk dei-
Nederlanden; in de hoeken staat 't be
drag gedrukt. Aan de linkerzijde is het
beeld van de Ned. maagd geplaatst
met den leeuw aan hare voeten. In den
rechterrand prijkt een keurig borstbeeld
des Konings, ter grootte van onze post
zegels. De watermerken zullen in de
witte hoeken binnen den gedrukten rand
duidelijk zichtbaar worden aangebracht
en bestaan in een paar letters, die de
serie der biljetten aanduiden.
Naar men verneemt, zal over eeni-
ge dagen een ontwerp tot heffing van
meerdere opcenten op de Rijks perso-
neele belasting de Tweede Kamer berei
ken.
De voordracht tot nadere regeling van
den kinderarbeid zal binnenkort worden
ingediend. Ook een verbod van veldar
beid voor jeugdige kinderen is daarin
opgenomen.
Tegenover de liberale candidaten
voor den gemeenteraad te Utrecht zijn
thans door de kiesvereeniging vNeder
land en Oranje" aldaar gesteld de heeren
U. Baron Thoe Schwartzenberg en Ho-
henlansberg, Mr. B. J. H. van Blaricu.n,
N. G. Geelkerken en J. J. B. Goettsch.
De vereeniging tot Christelijke
verzorgingen van krankzinnigen en ze
nuwlijders in Nederland geniet van alle
standen in ons land blijken van onbe
paalde toewijding.
Haar ledental is reeds tot 1000 ge
klommen, de contributie bedraagt reeds
f4000 's-jaars en de giften nemen voort
durend toe. Bij de omstandigheid, dat
het aantal krankzinnigen nog voortdu
rend toeneemt is dit zeker een verblij
dend verschijnsel. Bekend is het toch,
dat het getal, hetwelk in 1883 uit 4667
krankzinnigen in ons land bestond, in
1884 tot 4778 klom, derhalve 89 meer;
terwijl nog 1000 personen geene plaats
konden vinden.
Waarschijnlijk tot 5 Mei, is de
Tweede Kamer thans op recés geschei
den.
Donderdag was het 249 jaar geleden
dat de Utr. Hoogeschool gesticht werd.
De rector prof. dr. Rauwenhoff hield bij
die gelegenheid eene plechtige redevoe
ring in de Nederlandsche taal. Na afloop
daarvan werd er door de thans veree-
tiigde studenten eene rijpartij in 63 rij
tuigen gehouden, voorafgegaan en gevolgd
door een muziekcorps. In den avond
brachten de studenten eene serenade
aan de aan een gastmaal vereenigde pro
fessoren en bij den commissaris des
konings.
't Is te hopen, als Utrecht het volgend
jaar het 250jarig bestaan der Hooge
school viert, dat er dan geene enkela
aanleiding meer beslaan zal voor deze
stad, die vrees geeft, dat hare roem
ruchte Hoogeschool zal worden opgehe-
Te Vlissingen is bericht ontvangen,
dat de reis van de Koningin van Enge
land voorloopig is uitgesteld. Misschien
staat deze verandering in de plannen van
H. M. in verband met de tijdingen, welke
men laatstelijk uit Rusland ontvangen
heeft.
De hoogleeraar Prof. J. P. J. Vale-
ton te Utrecht en Ds. M. A. Adiiani te
Maarssen, zijn beiden benoemd tot be
stuursleden der Utrechtsche Zendings-
vereeniging.
Naar men verneemt, zal weldra
een der lucifersfabrieken der firma Men
nen en Keunen, te Eindhoven, naar Port
a Maison worden overgeplaatst.
Als men haast heeft, is het zeer
lastig iemand niet goed te kunnen ont
wijken. Op de Rozengracht te Amster
dam nu hadden Woensdagavond twee
heeren blijkbaar groote haast. Zij wilden
elkander passeeren, doch het vermakelijke
schouwspel deed zich voor, dat -/.ij niet
voor elkaar uit den weg konden komen.
Weck de een naar links, denkende dat
de andere ter rechterzijde zou doorgaan,
dan nam juist de ander ook zijn weg in
die richting. Na zoo een paar minuten
heen en weer gesprongen te hebben,
steeds elkaar in den weg blijvende,
maakte de bijdehandsche daaraan een
afdoend einde. Hij gaf namelijk zijn te
genpartij met zijn elleboog een flinke
duw, waardoor deze de geurige Rozen
gracht in draaide.
Met veel moeite werd hij door eenige
mannen gered. De haastige duwer had
intusschen zijn weg vervolgd.
In de Domkerk te Utrecht zijn
Zondag in het geheel 508 nieuwe leden
bevestigd:
Door Ds. Koningsberger des moigens
236 mannelijke en dpor Ds. Duval Slot
houwer, des middags, 272 vrouwelijke
leden.
Beide keeren werd er gedoopt.
Vertelling in den Eemlander tongval.
DOOR
Maar hie most en zou 't zegge »Boer,"
begon ie, en hie hoestte en wier zoo rood
as vuur, Boer, 'k heb joe en de vrouw
wat te vraoge."
De boer keek 'm raor an en de vrouw
lachte half. uWat zou-j-er van zegge, as
ik je dochter 's vroeg om d'r mee te
gaon? 'k Heb zoo innig veul met d'r op."
De boer keek z,n wief 's an, krauwde
z'n kop 's en zee, ïHent, meen-je dat?"
Wis en wraftig" zee Hent en hie kreeg
weer 'n kop as vuur.
jDaor mot ik nog 's over denke, want
't hét d'r nooit over gedocht," zee de
boer weer.
Daor motte w' 's op slaope." Hent
gong weg en docht d'n heele middag
pgrgens over as over Henf ep wat de
boer zegge zou.
't Liep naar wensch af. Wel vergat
de boer niet, dat zijn knecht »niet zoo
heel veul in de melk had te brokke",
maar hij was toch altijd oppassend en
werkzaam geweest. En dat is ook wat
waard. Dan had de vrouw, blakende van
liefde voor haar eenig kind, het hare er
toe bijgebracht om haren man over te
halenen de lezer weet evengoed als ik,
dat de zwakke sekse sterk is in 't zoeken
en aanwenden van argumenten, 't Kon
dus wel niet anders, of de boer moest
voor zijne twee bestrijdsters ware
amazonen zwichten. De strijd had
bijna eene week geduurd eene eeuwig
heid voor de twee minnende harten.
Hent gong acht daog laoter om vuuf
uur z'n stuk ete. Je begriep wel waor
ie over docht, Wils kwam 'm tege loope,
en wat ze zee, begriep je ok wel.
Had z'n deere hum zeute koek op 't
brood gedaon. Nee, dan niet, maar 't
brood smaokte hum toch net zoo.
Wat de boer en de vrouw hum zeeje,
kon-ie haost niet hoore, en toe ze hum
'n hand gaove en Wils ok en toe die
twee mekaar, toe wier-ie zoo raor
om z'n hart, dat ie verdreid I begos te
grimrae.
Saves om half negen gong ie naor
huus. Blie, heel blie, da spreekt van
zelf. Hié keek 's op naor de maon, 't
was net of-ie op de tore van de Lange-
noord vasthong, en tege Hent stong te
lache.
Zoo hard as-'n kiewiet liep Hent langs
d'n Eemdiek. We zulle-n hum maor naor
't Eemhuus laote gaon, en maor niet
hoore wat-ie z'n moeder vertelt. Daor
begriepje ales of.
't Is leinte gewörde. De wienter is
veur Hent heel gaw veurbi gewist. Ili
hét verscheije keer met Wils schnotse
gereje op d-'n Eein. Een hoop ininsche
hén aon den diek gestaan en hén d'r
heel wat van te zegge gehad.
't Is leinte gewörde. Verscheije blompjes
bleuje-n al aon d'n Eemdiek. 't Is ok
al nao Paoschc. Kom, gao's mee naar
't Eemhuus.
Je meent zeker, as dat Hent getrouwd
is. As je de deur op doet van 't Eem
huus, dan mot-je niet schrikke. Kiek,
die bleike jong is Ilent. As ik 't je niet
zee, ha-jum zeker niet gekend. Goa maor
's zitte, dan zal z'n moeder wel 's zegge
wat er gebeurd is. Heel wat meer as
dat je denkt. Hent zal er wel niks niet
van hoore, hie slaapt gevallig.
Luuster dan maor
»'t Was Sunle-Peter smargens heel
vroeg, toe Hent de deur uutgong: ze
zuuwe op Kreijenhörst dörsche. Hie was
d'r al kort bi gekomme (laoter hèt-ie
mien alles verteld) toen-ie zag, dat er
die kant uut brand was. Maor hie had
nog niks geen kwaad arg. Hie liep wat
harder om 't op Kreijenhörst te zegge,
dan konne ze helpe.
Maor daor markt-ie in 't lest, dat 't
Kreijenhörst zelf is. Medeen toen-ie 't
volk opschrèwe zou want hie zag
niks komt de boer hum tege holle op
't losse peerd. Hent bleef effe stam en
toe de boer hum veurbi holde, riep-ie
tege Hent: «Hent, in'n God, wat heije
noe toch gedaan?" Hent, is d'r zoo
aokelig van geschrokke, dat-ie d'r neer
gevallen is; en toe-n-ie weer bikwam
han z'm hier in huus gedraoge. Ik docht
dat-ie gek wier.
»Ales is haost afgebrand, want 't duurde
'n heele tied eer de boer met de brand-
spuut weerom was.
De boer en de minsche gaove Hent de
schuld. Hie liét suns die tied niks meer
gedaon as rniemere want je begriept,
dat ie niet meer met Wils gaon moch.
Och, hie had zoo veul met d'r op, en dan
nog zegge, dat ie 'n brandstichter is."
Late-we maor gaw heen gaon, want
we zouwe met 't ouwe vromrnes nog be
ginne ie grimme.
Jk hét gehoord, as dat de boer van
Kreijenhörst niet in de brandkast was,
hie is pas half zoo riek as vrogger. Of
Wils nog an Hent denkt 'k Mag ales
niet zegge, maor dat is zeker.
We schrieve het veurst van Junie.
Aan d'n Eemdiek zit Hent en hie kiekt
gedurig de kant van Soest uut. Hie
denk weer aon den hooitied van vleeje
jaor. 't Is krek of-ie lacht. De voegels
hén ok schik, en 't waoter in d-n- Eem
ok, hie kan 't op den diek hoore. Hie is
niet zoo wit as onderlest. Wordt ie
beter? 'k Zal je nog's wat zegge. Kewan,
lawe dan gunter 's gaon zilte in 'tgras.
Eergister is er 'n boerejong op hol
gewist. Hi hét z'n eiges arg bezeerd en
de minsche zegge, dat ie gaw starve
zal. Daor bin ok al gereclitsluu bi 'm
gewist, want hie hét gezeid, dat-ie de
brand op Kreijenhörst angestoken hét.
De knecht van hulli het ok meegeholpe,
en die zeit ok dat 't waor is.
De boerejong was arg leed op Wils
d'r vader gewörde; de jong had altied
zoo'n goed oog op d'r gehad, maar de
boer had 'm op de teene getioje. Uut
leejigheid stak ie toe Kreijenhörst in
brand. Van marge is de knecht al weg-
