MÏEUIfB
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
N. 88.
Woensdag 3 November 1886.
Vijftiende Jaargang.
VOOR
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
BINNENLAND.
F euillet on.
THEA.
AMERSFOOR
HE COURANT.
abonnementsprijs:
Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Rijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
advertentien!
Van 1 6 regels 0,40 iedere regel meer 5 Cent.
Advertentiën viern.aal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Bij Kon. besluit is de luitenant
kolonel J. M. G. Randhare, van het le
regiment huzaren, op zijne aanvrage op
pensioen gesteld en het bedrag daarvan
bepaald op f4800 's jaars.
In de Tweede Kamer is tegen
morgen, Donderdag a. s. aan de orde
gesteld, het wetsontwerp betreffende den
accijns op gedistilleerd.
De examens voor het verkrijgen
van eene akte voor onderwijzer of onder
wijzeres, te Amsterdam gehouden, zijn
mede zeer slecht uitgevallen. Van de
137 personen, die proeven hunner be
kwaamheid moesten afleggen, slaagden
slechts 27 mannelijke en 25 vrouwelijke
candidaten.
De nieuwe Zondagswet is in aan
tocht, en reeds deden enkele bijzonder
heden omtrent haar de ronde. Thans is
het ontwerp aan de Tweede Kamer in
gediend.
Onveranderde instandhouding der Zon
dagswet van 1815 vond de Minister niet
mogelijk en wijziging is daarom wen-
schelijk.
De beginselen, waarvan bij het aange
boden ontwerp is uitgegaan tegenover de
kerkgenootschappen, zijn, dat de Staat
niet te zorgen heeft voor de waarne
ming van godsdienstige en kerkelijke
plichten door de burgers, maar alleen
aan de leden der kerkgenootschappen
de ongestoorde uitoefening van den eere-
dienst heeft te waarborgen, en tegen
over den mensch, dat hem de mogelijk
heid daartoe niet ontnomen wordt door
machtigen, en dat hij in de gelegenheid
is tot het genieten van rust na volbrach
ten arbeid.
De mensch kan niet altijd door, dag
in dag uit,- arbeiden. Een dag van rust
is nu en dan noodig om het verlorene
te herwinnen. De Maatschappij heelt er
belang hij, dat die noodzakelijke rustdag
worde in acht genomen.
En nu acht de Min. het een Staats-
plicht het individu te hulp te komen in
het zich verzekeren van een rustdag,
waarvoor de Zondag, ook als kerkelijke
rustdag, de aangewezen dag is, wegens
de gelijktijdige rust van allen.
Een verbod van allen arbeid aan ieder
en gedurende den geheelen Zondag is
niet het doel dezer Wet.
Art. 1 beperkt zich tot een verbod, op
Zondag arbeid te verrichten in of voor
eenig bedrijf of beroep, in dienst of te
gen loon van anderen, buiten gebouwen
of afgesloten plaatsen, en daarbinnen, in
dien die arbeid van den openbaren weg
zichtbaar of hoorbaar is.
Andere werkzaamheden zijn in den
regel niet van dien aard, dat zij hinder
toebrengen aan de algemeene Zondags
rust, terwijl ook het andere doel van
deze wet, verzekering van een wekelijk-
schen rustdag aan den arbeider, die zelf
niet bij machte is die voorwaarde met
goed gevolg te bedingen, een wijdere
strekking van het verbod niet noodzake
lijk maakt.
Art. 2 bevat uilzonderingen, óf nood
zakelijk óf in elk geval niet hinderlijk
voor andere Zondagsrust, o. a. voor goe
derenvervoer te water en in het alge
meen voor openbare middelen van ver
voer.
De Zondagsrust van anderen wordt er
ook niet ernstig door gestoord, wat wel
het geval is met particulier goederenver
voer door de straten eener gemeente per
vrachtwagendit laatste valt dan ook
niet onder de uitzonderingen van dit
artikel.
Art. 3 bevat vrijstelling voor arbeid in
of voor eenigen tak van openbaren dienst.
Voorgesteld wordt, het onmiddellijk hoofd
van den betrokken diensttak te doen be
slissen, maar tevens, met het oog op uit
gebreide takken van staatsdienst, zooals
bijv. de posterijen en de telegraphie, den
minister, onder wiens departement een
tak behoort, de bevoegdheid toe te ken
nen, algemeene vrijstelling te verleenen,
voorschriften vast te stellen, bij de vrij
stellingen, aan zijn ambtenaren te geven,
in acht te nemen.
Art. 4 verschaft de mogelijkheid tot
vrijstelling ook voor anderen arbeid dan
voor dien welke in openharen dienst
wordt verricht.
Verkoopingen op Zondag worden ver
boden, insgelijks het drijven van handel
op zichtbare of hoorbare wijze. Heeft
men het een en ander noodig, dan kan
men zich dit in den gesloten winkel aan
schaffen. Alleen met bet oog op spoedig
aan bederf onderhevige waren zou een
algemeen verbod wel wat te ver gaan,
en tevens is het voor velen, die van den
Zondag een dag van uitspanning maken,
wat op zich zeiven niet is af te keuren,
zeer lastig, buiten gebouwen geen ver-
verschingen te kunnen bekomen en ver
mindert dit hun genot. Daarom is het
verbod niet uitgestrekt tot eet- en drink
waren.
Openbare veAnakelijkheden en geraas
makende spelen mogen binnen den af
stand van 200 meter van een gebouw,
bestemd tot openbare godsdienstoefening,
niet plaats hebben.
Ten einde verstoring der Zondagsrust
door misbruik maken van sterken drank
tegen te gaan, wordt verboden, op Zon
dag vóór 12 uren 's middags in voor het
publiek toegankelijke localiteiten sterken
drank toe te dienen of te leveren hene
den 2 liter.
Door het strafbaar stellen van perso
nen, die overtredingen in hun woning
toelaten, wordt voorkomen, dat werkge
vers, die er belang bij hebben 's Zondags
hun fabriek of werk niet te doen ttil
staan, hun arbeiders tot het verrichten
van diensten overhalen, onder belofte van
eventuëele boeten te zullen betalen en
voor bij recidive opgelegde hechtenis ge
lijke vergoeding te zullen geven.
Door dit artikel toch loopen de pa
troons zeiven gevaar, veroordeeld te wor
den, zelfs tot hechtenis.
Straffeloosheid wordt gewaarborgd, in
dien bijzondere omstandigheden Zondags-
arbeid noodzakelijk maken en zóó on
voorzien zijn, dat de tijd ontbrak om
vrijstelling te vragen.
Aan het Departement van Marine
is aanbesteed, de levering van 240,000
kilogram jarige witte tarwe en 100,000
kilogram jarige roode tarwe. Minste in
schrijvers waren: voor de witte de Heer
H. de Gier, te Gorinchem, a f 9.90 per
100 KG., en de roode de Heer H. van
Waveren Jz., te Hillegom a f 9.79 per
100 KG.
Ds. J. P. Hasebroek, emeritus pre
dikant hij de Hervormde Gemeente te
Amsterdam, vierde Zaterdag den dag
waarop hij voor 50 jaar voor het eerst
optrad als predikant der gemeente Heilo.
De burgemeester der residentie
heeft zijn bijzonderen dank betuigd aan
den commissaris van politie en eenige
inspecteurs te Scheveningen, voor hun
onvermoeiden ijver, aan den dag gelegd
bij gelegenheid van den brand van het
Kurhaus.
De hoofdagenten en agenten, die op dien
dag op het terrein diensten bewezen,
kregen allen eene geldelijke belooning.
De firma H. C. A. Thierne te
Nijmegen, Uitgever der Geschriften over
Sociale Vragen, verspreid wordende van
wege de Liberale Unie" te Amsterdam,
verzoekt ons mede te deelen, dat het
eerste nummer zal bevatten:
Mr. A. Kerdijkwettelijke beperking
van arbeidsvrijheid en arbeidstijd voor
kinderen, jeugdige werklieden en vrouwen.
Deze geschriften zullen verschijnen in
post 8o. formaat van 32 tot 48 pagina's
druks en ten einde ze onder ieders bereik
te brengen, voor slechts 10 cent per Ex.
verkrijgbaar zijn.
Met ingenomenheid begroet De
Standaard de poging der regeering, om
de Zondags-quaestie tot meer bevredi
gende oplossing te brengen.
Afgezien van de wijze, waarop deze
poging gewaagd woidt, verdient die
poging zelve lof, al kan men allicht
vragen, wat zin het heeft, slag op slag
met nieuwe wetsontwerpen aan te komen
dragen, nu de grondwetsherziening nog
steeds aan de orde blijft.
Den inhoud van het ontwerp bespreekt
de Stand, later. «Reeds nu echter mogen
we de opmerking niet achterwege houden,
dat het standpunt, ten deze door het
goevernement ingenomen, om de argu
menten, waarmee het zijne zaak bepleit,
geheel het kenmerk vertoonen van wat
gangbaar is in de kringen van onze
moderne theologen."
Volgens een te Amsterdam ontvan
gen telegram uit Aden, later uit Londen
bevestigd, is het stoomschip prins Hen
drik, gezagvoerder Heemskerk, van Ba
tavia naar Amsterdam, tengevolge eener
aanvaring met het Engelsche stoomschip
«Hubbock" nabij Aden gezonken. Alle
opvarenden werden gered.
Men hoopt het schip lens te pompen.
Ook de «Hubbock" werd zwaar bescha
digd.
De milicien uit Groningen die
zich een deel van de vingers der rech
terhand had afgehakt om aan den dienst
te ontkomen, is door gedeputeerde Staten
ongeschikt verklaard. De minister van
oorlog heeft echter bevolen, dien milicien
in dienst te houden. Bovendien wordt
de domme knaap door de rechtbank ver
volgd, wegens zelfverminking.
Te Enschede wordt volgens Ge
meenteraadsbesluit niet 1 Januari a. s.
de gasprijs op 75 cent bepaald.
In de Betuwe is de tabak reeds
grootendeels verkocht tegen f22 a f26.50
per 50 kg. Voornamelijk werd de prima
qualiteit opgeruimd, terwijl van het ge
was waar het bestgoed hagelschade heeft,
nog veel te koop is. In Maas en Waal
werd tot heden weinig verkocht; de plan
ters blijven daar bij hun eisch: f26 a
f27 per 50 kg.
De kerkelijke quaestie. Het O. M*
bij de arrondissements-rechtbank te Am
sterdam, concludeerde gisteren tot toe
wijzing van het verzoek tot interventie
van de zijde der kerkelijke commissie in
het geding lot ontruiming tegen de vier
kosters te Amsterdam.
Het Hof te Amsterdam deed gis
teren uitspraak in de zaak tegen M. M.
v. H., huisvrouw van L. G., wonende te
Haarlem, die haar stiefdochter zoodanig
mishandelde, dat het kind, volgens ver
klaringen van deskundigen, aan de gevol
gen stierf. Het Hof nam gedeeltelijke
toerekenbaarheid aan en veroordeelde
haar tot 10 maanden gevangenisstraf.
De politie te Tiel heeft in de afge-
loopen kermisweek aangehouden: 1 soldaat
van een der regimenten infanterie, wegens
desertie, en 8 personen, allen in de
policiehladen gesignaleerd en wier op
sporing werd verzocht; 5 van deze, tot
geldboeten of eenige dagen hechtenis ver
oordeeld, betaalden de boeten, daarbij
te kennen gevende, geen trek te hebben
om twee dagen op water en brood te
zitten.
Toen de bepaling nog niet bestond,
dat de twee eerste dagen gevangenis
straf op water en brood moesten worden
doorgebracht, was het aldaar eene zeld
zaamheid, dat aangehouden gesignaleer-
den de opgelegde boeten betaalden.
Roman van KARL HEIGEL.
17)
Daarop voer hij met zijn zakdoek over
zijn lorgnet. Schwebel, die ook tot de
commissie behoorde, begon te snikken
en kreeg daarvoor van Stübbecke een
afkeurenden blik.
«Ik dank u," zei de directeur en toen
sloeg Schwebel weêr op Stübbecke een
blik.
«Uw plannen, met betrekking tot de
begrafenisplechtigheid," ging Hahnen-
kamm voort, «mag ik mijn goedkeuring
zooveel te minder onthouden, omdat ik
verlang, dat de stad ziet, dat niet
financieele, doch zuiver ethische inzichten
mij deden handelen zooals is geschied.
Ik zie niet tegen de kosten op en ik zal
u voorude openlijke uitdrukking uwer
sympathie en nogmaals voer hij over
zijn lorgnet «een sympathie, die tus-
schen artisten en hun directeur dubbel
mag worden op prijs gesteld zeer
verplicht zijn."
Voor dat de deputatie de kamer verliet
nam Stübbecke nog eens het woord. Hij
verzocht den directeur een aangelegen
heid te mogen aanroeren, een aangele
genheid, die het gansche personeel van
het Apollinothéater als een quaestie van
eer beschouwde.
Hoewel Hahnenkamm door zijn factotum,
dokter Henne, op 't geen er zou volgen,
was voorbereid, kon hij zijn laf karakter
toch niet verloochenen. Het werd hem
benauwd en onbehaaglijk om 't hart
zijn hoofd begon te gloeien en zijn blik
ken vlogen in dien kleinen kring van den
een naar den ander.
«Zou het niet mogelijk zijn, dat gij
zonder verder met elkander te overleggen
uw «sympathie" in ronde woorden uit-
druktet?" vroeg hij. Doch op die uit-
noodiging om voor den dag te komen
volgde slechts een dof gemompel. «Ik
hoop," liet de directeur er ter verduide
lijking op volgen, «dat ge geen aanval
op hij kon liet woord zoo gauw
niet vinden «op mijn gevoel zult
doeu."
Met een gebaar alsof hij spijt had over
't geen er volgen zou hief Stübbecke de
rechterhand op. «Namen zal ik niet noe
men," sprak hij plechtig, «Hooggeëerde
directeur! De band, die ons,kunstenaars
en kunstenaressen, met elkander ver-
eenigt, is boven allen twijfel hecht en
duurzaam. Maar," vervolgde hij met een
strengen blik op zijn mededinger Schwebel,
die een luid «hm 1" had doen hooren,
met steeds in kracht toenemend geluid,
«rnaar wat blijft de leden van dien bond,
de ambtgenooten, over, als een lid be
wijst, dat hij de eer onwaardig is langer
aan een inrichting van den naam en den
stand, als die waaraan wij zijn verbon
den, deelgenoot te zijn? Dan toonen wij
hem, dat wij hem zedelijk verachten.
Maar zulk een lid verstoort het broeder
lijk samenzijn der kunstenaars. Want al
zijn wij ook door ons contract verplicht
op de planken onze gevoelens te verber
gen, moet toch een dergelijke toestand,
een dergelijke pressie op het spel van
een ieder nadeelig werken. Tijd noch
overreding breken echter den passieven
tegenstand, dien de waardige den on
waardige biedt die kan alleen worden
weggenomen als de directie den persoon,
die niet in den smaak valt in dit
geval de persoon waarmee dat het geval
is ontslaat. Dat wilden wij aan
u onzen geëerden directeur in bedenking
geven." Ilahnenkam ademde vrijer. Op
die quaestie kon hij gemakkelijk genoeg
antwoord geven.
«Mijneheeren, de kiesche wijze, waarop
gij dat pijnlijk conflict ter sprake brengt,
maakt mij opnieuw aan u verplicht. Ik
ben, voor zoo ver mijn gemoedsstemming
mij dit vergunt, laat ik liever zeggen,
weemoedig verheugd, dat mijn persoon
lijke antipathie in dit geval met de be
langen van het gezelschap hand in hand
gaan. Het lid in quaestie ook ik wi'
1 geen namen noemen zal u niet lan-
ger tot ergernis zijn, ik zal mijn secre-
taris, dokter Henne, veroorloven in dien
zin de noodige stappen te laten doen.
Vaartwel, mijneheeren!"
En daarmee werden de afgevaardigden
beleefd en hoffelijk bedankt. Terwijl de
meesten hunner de lichte zomer overjas
over den gekleeden rok aantrokken, klopte
de eerste tenor den eersten komiek met
een «goed gebruld, leeuwop den
schouder.
Stübbecke keurde den spotter het ant
woord niet waardig. Hij wilde het som
bere kleed der droefheid niet door lichte
kleuren omhullen maar stapte van het
hoofd tot de voeten in 't zwart gestoken
met kommervollen blik de trap af en de
straat op. Als hij een huilebalk" had op
gehad, had hij voor lijkbidder kunnen
spelen, om voor aanspreker te kunnen
doorgaan ontbrak hem alleen de citroen.
In plaats daarvan kocht hij in den eer
sten fruitwinkel den besten een dozijn
perzikken om er een begrafenis-boud van
gereed te maken.
De teraardebestelling had plaats met
al de pracht, die een millionnair en de
directeur van een schouwburg alleen
kunnen vertoonen. Onder de langgerekte
tonen der bazuinen en het doffe roffelen
der pauken wond de trein zich als een
zwarte reuzenslang door de bonte menigte,
die de door de zon beschenen straten
vulde. Het ver over de honderd leden
sterke, mannelijke personeel van het
Apollino-theater opende den stoet met
walmende fakkels in de hand en een
ellenlangen lamfer aan den hoed. Voor
den met bloemen bedekte, door zes
paarden getrokken lijkwagen uit, droeg
eene in 't wit gekleede koriste, wier jaren
en lichamelijke bekoorlijkheden aan haar
deugd geen oogenblik deden twijfelen,
een reusachtigen lauwerkrans. Wel was
de ontslapene tijdens zijn leven zoo min
een zanger als een held geweest, maar
minstens had hij op dien lauwerkrans
even zooveel recht als zijn vader op zijn
ridderorde. Deze ridderorde fonkelde op
diens borst in een prachtige rouwkoets
met een lakei in zwart en zilver naast
elk portier, die een met lloeis omwon
den maarschalksstaf in de hand hielden.
Het overige gedeelte van Hahnenkamm
en van diens, zooals wij willen gelooven,
oprechte smart, was voor hel publiek
door eeu nieuwen, niet een nog breeder
rouwrand omgeven batisten zakdoek om-