nieuwe
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
„Sinterklaas poel heilipan!1'
N. 97.
Zaterdag 4 December 1886.
Vijftiende Jaargang.
VOOR
abonnementsprijs:
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
advertentien:
Bjj dit nummer behoort
een BIJVOEGSEL.
BINNENLAND.
Feuilleton.
THEA.
AMEBSFOORTSCHE GODBINT.
Per 3 maanden 1.Eranco per post door het geheele Rijk.
Afzondert ij ke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
Van 16 regels 0,40 iedere regel meer 5 Cent.
Advertentien viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Een oud liedje, een afgezaagd
liedje zoo ge wilt, maar toch
ontegenzeggelijk, ondanks zijn eento
nige melodie, een mooi liedje!
Telken jare als wij het hooren,
spreekt er in ons een stem, die lang
heeft gezwegen. Och, het leven is
zoo woelig, zoo veelbewogenwe
vereenzelvigen ons zoo met het tegen
woordige en hijgen zoo sterk naai
de toekomst, dat de herinneringen
aan het verleden geen gelegenheid
hebben, zich nu en dan eens te
vertoonen op ons bont levenstafereel.
Maar op den feestavond van 5 Decem
ber, dan richten wij er ons geheel
op in, weer zooveel mogelijk kind
te zijn met onze kleinen, of, indien
ook die kleinen reeds het eerste
dons van een knevel of de maagde
lijke gestalte eener ontluikende
schoonheid vertoonen, dan zijn het
de gemeenschappelijke herinneringen,
die ons aller gemoed verruimen en
de gezellige woonkamer tot een feest
zaal maken.
«Weetje 't nog wel, Jet, hoe je
's morgens vroeg op bloote pootjes
naar de voorkamer bent gekuierd,
om te kijken of het paard van Sinter
klaas je hooi en je roggebrood wel
eer had aangedaan? En jij, Jan, hoe
vaak je je best hebt gedaan, om
ooggetuige te zijn van den fameusen
schoorsteentocht, hetgeen je, dank
zij de tusschenkomst van een anderen
Klaas, tot den huidigen dag nog niet
gelukt schijnt te zijn?"
Hoe het eigenlijk is gekomen, dat
de legendarische bisschop van Myra,
van wien we ons alleen verbeelden
te weten, dat hij zeer weldadig was,
en zijn gaven uitreikte op die geheim
zinnige manier, inteekenlijsten
waren toen nog niet uitgevonden
die steeds den naam des gevers in
't verborgen liet, de patroon is
geworden der Zeevaarders, welke
overwegingen de eerste bewoners
van het drassig land aan IJ en Zuider
zee er toe hebben geleid, hem tot
hun beschermheilige te kiezen, en
hoe hij de vriend is geworden van
jong en oud in Nederland, zoozeer
zelfs, dat onze landgenooten zijn
vereering hebben overgebracht naar
de uiterste einden der aarde, en hij
nog in eere wordt gehouden overal
waar men roem draagt op de Neder-
landsche afstamming, dat alles
laten wij aan meerbevoegden dan
wij ter beantwoording over. Oi liever,
zij moeten die quaestie maar laten
rusten, anders komt de historische
en andere critiek nog een woordje
meepraten in onze Sinterklaasvie
ring, en wezenlijk, daar is die
heiligendag te goed voor. Ja, zóó
goed zelfs, dat onze puriteinsche
voorvaderen te vergeefs beproefden
deze «superstitie" den kop in te
drukkenhier was stellig de natuur
veel sterker dan de leer.
We zouden ook niet kunnen zeggen,
dat het karakter der feestviering
overal juist hetzelfde is. Bij ons,
meenen we, valt de nadruk 't meest
op den huiselijken zin, bij de oude
Romeinen steeds in herinnering ge
bracht door het in geen enkele woning
ontbrekende altaartje ter eere der
huisgoden, doch die bij ons te zeer
op den achtergrond treedt dan dat
we niet de viering van die weldadige
macht op hoogen prijs zouden stellen.
In die beteekenis begrijpen we niet,
dat men weieens pogingen deed om
Sinterklaas en Kerstfeest samen te
doen smelten. Beiden vertegenwoor
digen een verschillende gedachte.
Het Kerstfeest is breeder en groot-
i scher, en brengt ons den band voor
den geest, die de gansche menschheid
vereenigtSinterklaas is inniger, en
i kluistert ons met rozenketenen aan
i eigen haard. Gezegend daarom die
echte dag des heils
En gezegend gij allen, die met
oprechten, kinderlijken zin, te midden
der uwen, die genotvolle uren zult
doorbrengen, althans wanneer gij
vooraf hebt gezorgd, naar de mate
uwer krachten, dat ook de minbe-
deelden in uw omgeving althans dien
avond met een vroolijk hart het
liedje van den goeden «lieiligman"
kunnen meezingen. Want, niet waar,
schrille contrasten mogen in de
kunst somtijds effect doen, op
een feestavond als dezen worden zij
wanklanken, die het genot vergallen
Denkt er aan, de bisschop gaf zoo'n
mooi voorbeeld
Woensdag bracht Z. M. de Koning
weder een bezoek aan Soestdijk, voorna
melijk om den nieuwen aanplant in
oogenschouw te nemen. H. M. en liet
Prinsesje vergezelden onzen Koning en
reden des middags, niettegenstaande het
gure weder, in een open rijtuig door
Baaru.
Het bestuur der Nederlandsche
Vereeniging tegen de prostitutie heeft
besloten voortaan op den eersten Dinsdag
der maanden Maart, Juni, September en
December te Utrecht in het Gebouw
voor Kunsten en Wetenschappen, ten
12 ure te vergaderen. Die vergadering
is toegankelijk voor alle leden der Ver
eeniging, voor het grootste gedeelte
althans. De eerste vergadering is bepaald
op Dinsdag 7 December 1886 a.s.uur
en plaats als boven opgegeven.
De heer Schaepman heeft, onaf
hankelijk van de rechterzijde, alleen voor
zich zelf bij de Kamer ingediend een
wetsvoorstel tot het in overweging nemen
van een wjjziging van hoofdstuk 10 der
giondwet, betrekkelijk het onderwijs.
De hoofdstrekking van dit voorstel is
aldus: Het onderwijs is een voorwerp
van aanhoudende regeeringszorg. Het
geven van onderwijs is vrij. De wet
regelt het toezicht op de inrichting enz.
van het openbaar onderwijs en de eischen
van bekwaamheid voor het geven van
lager en middelbaar onderwijs. Voor
ouders, voogden en verzorgers is gelegen
heid om hunne kinderen voldoend lager
onderwijs te geven, waarbij de godsdien
stige overtuiging niet wordt gekrenkt.
De kosten van het onderwijs aan bedeel
den of onvermogenden worden, naar
wettelijken maatstaf, uit de openbare
kassen vergoed.
Militairen, die zich aan ernstige
mishandeling van een kameraad hadden
schuldig gemaakt, werden tot dusverre
disciplinair gestraft. In 't vervolg zullen
zij, die zich aan dergelijke feiten schuldig
maken, voor een krijgsraad terecht staan.
Naar wij vernemen is bepaald,
dat de binnenlandsche postwissels ook
de maand volgende op die der uitgifte
zonder nadere machtiging door de post
kantoren kunnen worden uitbetéald.
In geen jaren heeft het koolzaad
zoo prachtig te velde gestaan als thans.
Ook de wintertarwe komt goed te voor
schijn, en heeft tot nu toe van ongedierte
niets geleden. Het vee is op stal gebracht;
alleen loopen nog wat melkkoeien buiten;
veevoeder is er in overvloed, zoodat de
boeren dezen winter niet zoo vlug zullen
behoeven te verkoopen.
De vélocipède-verordening te Olde-
broek behoort, zooals men weet, tot de
geschiedenis. Eéne veroordeeling werd
krachtens haar uitgesproken. Naar de
Zw, Ct. verneemt, is ook die straf thans
kwijtgescholden. Bij koninkl. besluit van
21 Nov. is de verbeurdverklaring van
den rijwiel opgeheven en is den veroor
deelde de boete kwijtgescholden.
Batavia, 26 Oct. Aan eene parti
culiere correspondentie van het Bat.
Nieuwsblad d.d. 11 October uit Atjeh
verzonden, is het volgende ontleend
«Wat hier den algemeenen toestand
betreft, die valt in een paar woorden
samen te vattenschieten, schieten en
nog eens schieten, is het niet van den
kant des vijands, dan is het van onze
zijde, om de rakkers op een behoorlijken
afstand te houden.
In den nacht van 1 op 2 October
deden de Atjehers in Kampong Djawa
eene poging om karbouwen te stellen.
Zij werden evenwel door geweervuur
ontvangen en konden onverrichterzake
aftrekken. Ook in den nacht van 3 op
4 dezer werden schoten gelost en wel
door de Klingaleezen, die in de huurt
van hun schilderhuisjes verdachte per
sonen zagen rondsluipen.
Den nacht daaropvolgende kon men
duidelijk het gebulder van het geschut
hooren.
De posten Siroen en Lambaroe werden
heftig door den vijand beschoten, terwijl
van onze zijde een aantal granaten de
naastbijliggende Kampongs schoonveeg
den.
De beri-beri-lijders, nu geheel afge
scheiden van aan andere ziekten lijdende
personen, zijn op afzonderlijke zalen
gelegd, waar zij öf heelemaal niet meer
uit komen óf met de boot naar Padang
worden getransporteerd.
Wat de zaak nog erger maakt is, dat
er zelfs enkele beri-beri-lijders zijn, uit
de gedesinfecteerde kazernes afkomstig.
In den vooravond van den 7en October
werd men buiten den Kraton verontrust
door een rooden gloed aan den westelijken
horizon. Het duurde niet lang, of tnen
wist te vertellen, dat te Oleh-leh brand
was uitgebroken in een gebouw, dat aan
de firma De Lange Co., de contrac
tante voor de Atjeh-leverantie toebe
hoorde. Men vreesde het ergste.
Ten 9 ure begaf zich de Gouverneur
per extra trein met een corps mineurs,
de brandspuit en een lOOtal infanteristen,
onder commando van den kapt. Van den
Bussche naar Oleh leh. Daar aangekomen,
vond men den brand reeds zoo goed als
gebluscht. De matrozen van het marine
schip De Ruijter hadden door hunne
krachtdadige medewerking veel tot het
blusschen bijgedragen. Slechts een koelie-
loods en keuken werden in de asch gelegd.
«Morgen heeft de terechtstelling plaats
van den ter dood veroordeelden onder
officier Ransonnet.
«Gisteren bracht de Gouverneur een
bezoek aan het Oostenrijksche fregat,
dat sedert een paar dagen ter reede
Oleh-leh ligt en morgen weder vertrekt.
«Met de Westbooi vertrekken morgen
naar Padang 251 zieken, en wel1
onderofficier, 78 Europeesche, 14 Amboi-
neesche en 54 inlandsche soldaten en
104 kettinggangers.
«Met majoor Stemfoort gaat het goed
vooruit en zal hij, naar men hoopt,
weldra geheel hersteld zijn.
Roman van KARL HEIGEL.
23)
Een nooit gekend gevoel van welbe
hagen, een droomerige stemming maakten
zich van Thea meester. Zij kreeg een
gevoel als of alle smartelijke gedachten,
alle zorgen te gelijk met die golven weg
spoelden, en ze voelde den wensch bij
zich opkomen, dat de tocht nimmer een
einde nam. Op Waldemar's herhaalde
aanmaning alleen begaf zij zich eindelijk
ter ruste.
Heel wat minder aangenaam en liefe
lijk dan die avond op het dek, was de
nacht in de enge, bedompte hut. Nadat
zij een oogenblik had geslapen, voer
Thea plotseling met een schrik overeind.
Het schip slingerde en steunde. Zij boog
zich ten halven lijve buiten de kajuitstrap
en beefde van de op onheilspellende wijze
lichtende, voortjagende, kokende water
massa's daar buiten terug. Met angstige
beklemdheid dacht zij thans aan den
ontzettenden afgrond, waarboven zij als
in een notendop dansten. Het werken
van de machine, het voortstorten der
zeeën en het dreunen van balken en
planken maakte in de duisternis een
vreeselijken indruk. Zoowel van het in
gespannen luisteren, dat zij deed, als
van al dat geweldige geraas klopten haar
de slapen van het hoofd. Ze deed een
poging om op te staan, doch als dooreen
duizeling overvallen, tuimelde zij achter
over. Doch hoe zwakker zij zich licha
melijk gevoelde, hoe sterker haar ge-
hoorszenuwen werden gespannen. Daar
vernam zij eensklaps een schreiend, kla
gend geluid op het dek 't was de zuiging
van den wind in het want.
«Als er nu eens een storm opstak
Wel heeft Waldemar voorspeld, dat wij
een kalmen overtocht zouden hebben,
maar wat weet die," aldus besloot Thea
in zich zelve, «wat kent hij van de ge
heimnissen der diepte
De verbeelding van iemand, die niet
op de hoogte van den toestand«is, maakt
zich steeds vreeselijke spooksels. Thans
begon Thea aan den onzichtbaren ver
gelder te gelooven, dien zij in de bedrij
vigheid van de groote stad had vergeten.
Duidelijk vernam zij zijn stem in het
woeste geweld en vol ontzetting kroop
zij onder kussens en dekens. Thans deed
de grootte van haar schuld zich in haar
eigen oogen als een reuzengevaarte voor.
Zij alleen en niemand anders had den
ongelukkigen Hahnenkamm naar zijn kil
graf gedreven daarom strekten de golven
thans de armen naar haar uit.
«Dus hebt ge toch een geweten,
juflrouw Thea? Hebt ge er dus toch
een
Zeer bleek en zeer ontdaan en afge
mat kwam zij den volgenden morgen op
dek.
O zonlicht vol genade 1 O balsem bren
gende koelte wees gegroet.
Even snel als de spooksels van den
nacht uit Thea's gedachten verdwenen,
week ook de schaduw van bezordheid
voor het lachende beeld.
Daar lag de Sond, die, blauwer dan
de hemel, op zijn met fonkelend schuim
bedekte vroolijk voorthuppelende golf
toppen honderde zwellende zeilen droeg.
De schijnbaar onmetelijke ruimte, die toch
door hen gemeten was, lag thans glin
sterend als een veld van asbest achter
haar, want hier teekenden de vlakten
van Seeland zich helder en kleurig tegen
den wolkenloozen hemel af en ginds
schemerde Zwedens kust, Weldra dook
het eerste fort voor Kopenhagen uit het
wiegelend azuur op De blanke vuurmon
den fonkelden en bliksemden in 't zon
licht, een doffe dreun rolde over het
water, doch geen bode des oorlogs, een
bode des vredes, een bode der vriend
schap was het schot, dat een reusach
tige, voortstoomende boot met de konings-
vlag in top gold.
Thans mocht het oog zich aan met
hout begroeide heuvels verkwikken, om
daarna over de glinsterende rijen huizen
waar de grijsgrauwe domkerk boven uit
stak, te dwalen. Het schip wendde den
steven landwaarts heen en stoomde als
een reusachtige zwarte zwaan de prach
tige haven var. Kopenhagen binnen.
Terwijl Thea met haar broeder de
haven langs ging, nam zij hem vertrou
welijk onder den arm.
We blijven vandaag hier, nietwaar?"
vroeg ze met van vreugde fonkelende
blikken.
«Neen," luidde het kort, op drogen toon
gegeven antwoord «we zijn niet voor ons
pleizier op reis."
En laten we thans, voor het tweetal
uit, naar het nieuwe thuis ijlen. De ge
lukkige eigenares van Wisborg is daar
reeds dagen vroeger met haar kinderen
aangekomen. De villa is thans nog be
woonbaarder geworden dar. ze voorheen
was elk vertrek is in vorm, verdeeling
en ameublement met het doel, waar
voor het is bestemd, in overeenstemming,
comfort en smaak zijn daar met elkander
verbonden rijkdom zonder overladenheid
vertoont zich daar overal.
Wij treden de kamer van Sara binnen.
Wellicht is die van het geheele huis de
eenvoudigst gemeubelde, maar stellig
zeker is ze de vroolijkste, de vriende
lijkste het jonge meisje vinden we aan
het open raam staan, waaruit ze vol
verwachting naar de zuidpunt van het
meer staart. De scheepsklok en het stoom
fluitje weerklinken van daar, zonder dat
wij een stoomboot ontdekten't zijn
alleen zeilschepen, die voor anker liggen,
welke ons oog bespeurt. Daar bevindt
zich namelijk een der bewonderenswaar
digste sluizen van Zweden. In kanalen,
die flinkweg midden door het aan plaat
sen, waar de rivier groote stroomsnel
heid bezit en aan watervallen zoo rijke
rotsachtig land zijn gegraven, stijgen de
schepen door middel van sluizen alsof
ze langs reuzentrappen opwaarts werden
gevoerd zes- zevenhonderd voet boven
de oppervlakte der zee of dalen even
zooveel. Daar I Sara's oogen glinsteren,
want op de bepaald aangegeven plaats
worden de toppen der masten, wordt de
schoorsteen van de verwacht geworden
stoomboot zichtbaardoor den vloed in
het rotsbekken trap voor trap op ge-
I heven, komt het stoomschip langzaam