IEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT en GELDERLAND.
Vervloekt en Verstooten.
N. 41.
Zaterdag 21 Mei 1887.
Zestiende Jaargang.
Van 't zelfde, en non. wat.
F euilleton.
abonnementsprijs:
verschijnt woensdag en zaterdag.
advertentien:
binnenland.
AMEB
COURAIÏf.
VOOR
Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheelo Rijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukkeu en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
Van 16 regels 0,40 iedere regel meer 5 Cent.
Advertentien viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Het was geheel toevallig, dat onze
beschouwing over «kunstboter" onder
de oogen van de lezers en leze
ressen der Nieuwe Amersfoortsche
Courant kwam, even na de verschij
ning van het advies der Landbouw-
commissie over hetzelfde onderwerp.
Toen we ons vorig hoofdartikel
schreven, wisten we heusch niet,
dat er iets van dien aard ophanden
was.
Gezegde commissie heeft een goed
werk gedaan, en niemand zal bewe
ren dat zij den tijd, na haar instel
ling (18 September j.l.) verloopen,
nutteloos heeft besteed. De quaestie
waar het eigenlijk op aankomt is
aan het slot van haar advies zoo
vierkant mogelijk gesteld. We lezen
daar: «Onder het woord «boter"
wordt verstaan dat vetartikel, welks
bestanddeelen uitsluitend uit melk
verkregen zijn. Vitters zullen misschien
opmerken, dat hier geen rekening
is gehouden met zout en met kleur
sel; maar wij, we zoeken geen spij
kers op laag water. Verder: «Surro
gaten van boter worden nóch als
boter, nóch onder een gelijkluidenden
naam, b.v. butter of butterine,
nóch onder een samengesteld woord
waarin het woord boter voorkomt,
in den handel gebracht. De vaten of
verpakkingen, waarin voornoemde
surrogaten verkocht of verzonden
worden, moeten voorzien zijn van
den voor het surrogaat verkozen
naam 'n duidelijk zichtbare letters."
Daarop volgen nog eenige preven
tieve voorschriften, den handel in
het artikel betreffende.
Het doet ons genoegen, dat de
Landbouw-commissie niets bepaald
heeft omtrent de kleur. Indien de
oléo-margarine, we kiezen dien
naam omdat we op dit oogenbiik
geen anderen weten, zonder bij
menging van kleursel in den handel
mengsel, volgens de eigen verklaring
van sommige fabrikanten, er zóó
ongewoon, zóó onsmakelijk uitzien,
dat niemand het zou lusten, al lieten
geur noch smaak noch voedings
waarde iets te wenschen over. Dat
is vooroordeel, zal men zeggen. Mis
schien maar in ieder geval zou het
debiet van het artikel er gevoelig
onder lijden, en dat behoeft nu ook
weer niet. Natuurlijk is, bij gelijkheid
van kleur, het opsporen van bedrog,
waaraan, we herhalen het als het
vroeger niet duidelijk genoeg is ge
zegd, we de fabrikanten volkomen
onschuldig rekenen, moeielijker
op te sporen, maar het publiek zal
ook wel een handje helpen, vooral
wanneer het zal mogen gelukken,
overeenkomstig de prijsvraag uitge
schreven door de «Vereeniging tot
wering van knoeierijen in den boter-
handel," .een eenvoudig middel te
ontdekken waardoor ook zij, die zich
met geen chemisch of microscopisch
onderzoek kunnen inlaten, in staat
worden gesteld om gemakkelijk te
zien of zij boter, dan wel iets anders
voor zich hebben.
Zijn er eenmaal wettelijke bepalin
gen vastgesteld, zooals de Landbouw-
commissie wenscht, dan kan het niet
anders, of onze zuivelhandel met het
buitenland zal levendiger worden.
Dat men er toch aan denkegeen
land ter wereld heeft malscher
weiden dan Nederland, en als onze
boeren willen, als zij samenwerken,
als zij de practische resultaten der
wetenschap in toepassing brengen,
dan kan er een product worden ge
leverd dat misschien wel te evenaren,
maar onmogelijk te overtrelfen is.
Maar dan moeten zij ook afstand
doen van elke begeerte naar onrecht
matig verkregen winst. De naam
van Nederlander moet op zichzelf
reeds een waarborg worden van
onkreukbare goede trouw en nauw
gezetheid dan
maar ook dan
alleen zullen we de oude plaats op
moest worden gebracht, dan zou het1 de wereldmarkt heroveren.
Er is eenig verband tusschen deze
quaestie, en die van het Landbouw
onderwijs, mede in het advies der
commissie besproken. Ons voorbe
houdende, later op het stuk zelf
terug te komen, bepalen we ons tot
de vermelding, dat in overweging
geeft elke inrichting, voor dat doel
uitsluitend bestemd, en die aan de
gestelde eischen voldoet, van Rijks
wege te ondersteunen met de helft
der kosten, indien de wederhelft vol
doende is verzekerd. Natuurlijk is
het onverschillig of oprichting, onder
houd en exploitatie uitgaan van par
ticulieren, vau de gemeente of van
de provincie.
Ook dat achten we een goed be
ginsel. Staatshulp is hier noodzake
lijk, en gewettigd door het algemeen
belang. De eischen dienen zóó te
worden geregeld, dat rekening kan
gehouden worden met de bijzondere
toestanden en behoeften van elke
afzonderlijke streek. Waar bijv. zui
velbereiding slechts een onderge
schikte rol vervult, behoeft zij op
het program geen ruime plaats in
te nemenwaar tuinbouw en groen
teteelt hoofdzaak zijn, moet daarop
de volle nadruk gelegd worden.
in den vollen zin des woords, moet
later komen.
Landbouw-onderwijs moet niets
meer en niets anders zijn dan dat.
Er behoort geen herhaling van andere
leervakken aan vastgeknoópt te
worden, hoe wenschelijk het ook zij,
dat de jongelui daarin nog eenige
vorderingen maken. Verlangen hun
ouders dat, welnu, de herhalings
school is de daartoe aangewezen
inrichting. Ook zouden wij het ver
keerd vinden als men het bezoek
der laatste, door er landbouw-onder
wijs aan vast te koppelen, trachtte
te bevorderen; zoomin het een als
het andere zou daarmede tot zijn
recht komen.
Dat men maar eerst beginne, met
op onderscheiden punten des lands
eenige eenvoudig en practisch inge
richte landbouwscholen te openen;
de bezoekers zullen wel komen, als
de resultaten zich doen zien. Door
overreding krijgt men onze boeren
jongens nietzij verlangen bewijzen,
feiten, stellige uitkomsten. En hebben
zij wel zoo geheel ongelijk?
eerstbeginnend
Men heeft wel eens den wensch
uitgesproken, op de lagere scholen
ten platten lande
landbouwonderwijs te doen
Of daarmee veel gewonnen zou zijn,
betwijfelen wij zeer. De gewone be
zoekers dier school hebben niet de
vatbaarheid voor een studie in be
paalde richtingen studie aan prac-
tijk gepaard, moet het toch in elk
geval zijn. Dat men bij het leervak
«kennis der natuur", welks omvang
onmogelijk te bepalen is, bij voorkeur
zulke onderwerpen van behandeling
kiest die in de richting van de be
stemming der leerlingen liggen, is
doch verder
niet gaan. Zij
zeer aan te bevelen,
kan de lagere school
bereidt slechts voor,
kinderen geschikt om waar te nemen
en na te denken. Het eigenlijk leeren,
Men zegt dat de Commissie van
de Tweede Kamer voor het onderzoek
naar arbeiders- en fabriekstoestanden,
niet meer zal voortgaan met het afnemen
van verhooren aan fabriekshoofden, ar
beiders, enz.
Te beginnen met den lsten Juni
zal nu werkelijk een deel van het Duitseh-
Engelsche postverkeer over Vlissingen
plaats vinden. De Belgische heeren, die
te Berlijn onderhandelden, slaagden niet
in hunne pogingen. Gedurende hun ver
blijf in de hoofdstad, bleven bijna eiken
dag postzendingen uit, ten gevolge van
het gebrekkige Belgische transito-verkeer.
J Naar de N. R. Ct. verneemt, zal
er binnenkort een postpakketdienst op
zij maakt de Ned. Indië in werking treden. De pak
ketten, tot een maximum van 5 kilogram,
zullen met de stoomschepen van de maat
schappij Nederland en de Rolterdamsche
Lloyd worden verzonden, en in Indië
door die maatschappijen verder naar de
plaatsen van bestemming worden geëxpe
dieerd.
De uit Indië verzonden pakeften wor
den hier te lande verder per post be
zorgd.
Naar aan de Zw. fCt. wordt ver
zekerd, moet bij den minister van water
staat, den heer Van den Bergh, die,
volgens gerucht, reeds lang wenschte af
te treden, thans het besluit vaststaan,
orn zich eerlang terug te trekken.
Voor 20 studenten in de medicijnen
aan eene der Nederi. universiteiten be
staat gelegenheid om in opleiding te
worden genomen voor officier van ge
zondheid 2. kl. bij het leger in Nederi.-
Indië, onder genot van f7000 toelage.
Onder de te Atjeh gedetacheerde
barisans waren in de eerste dagen van
Maart, toen deze troepen nog geen twee
maanden op het oorlogstooneel hadden
doorgebracht, van de 323 man overleden
16, geëvacueerd 75, min of meer lijdende
aan beri-beri 80 man.
Met 1 October dezes jaars is er ge
legenheid tot plaatsing van leerlingen aan
de Rijkskweekscholen voor vroedvrouwen
te Amsterdam en te Rotterdam. Die leer
lingen genieten van het Rijk huisvesting,
voeding, verpleging en onderwijs, gedu
rende twee jaren, ten ware zij zich door
wangedrag of door gebleken ongeschikt
heid voor de betrekking van vroedvrouw,
een verder verblijf aan de school onwaar
dig toonen. Bovendien kunnen eenige in
wonende leerlingen aan de lessen deel
nemen.
Belanghebbenden worden uitgenoodigd
van haar verlangen om geplaatst te wor
den vóór 15 Juli e. k. schriftelijk kennis
te geven aan den voorzitter van den ge
neeskundigen raad der provincie, waarin
zij hare woonplaats hebben. Voor Noord-
Brabant en Limburg, dr. A. van der
LoefT, te Breda; voor Gelderland en
Utrecht, dr. 11. L. Yerspijck, te Utrecht;
voor Zuid-Holland, dr. L. J. Egeling, te
's-Gravenhage; voor Noord-Holland, dr.
J. P. Dozy, te Amsterdam; voor Zeeland,
dr. B. Carsten, te 's-Gravenhage; voor
Friesland en Groningen, dr. L. Ali Co-
13j Als geëlectriseerd sprong Dewbinsky
van zijn stoel op, toen Anka onaange
diend met Iwan binnentrad. Sprakeloos
van verbazing en vreugde bood hij haar
een fauteuil aan, waarop zij zich neer
liet.
Iwan verwijderde zich dadelijk, hij
vermoedde dat slechts iets van het
hoogste gewicht de jonge vorstin aan
leiding tot dezen stap had kunnen geven.
Nog voor dat Dewbinsky woorden vond,
zei Anka haastig
«Mijnheer de graaf, uw plan ter ont
vluchting is verraden. Ik wilde dat
bericht aan geen bode toevertrouwen,
zulks scheen mij te gevaarlijk I Wees dus
op uw hoede I"
«En hoe weet ge dat ik vluchten
wil vroeg de graaf, terwijl Anka's
wangen zich met een hooger rood
kleurden.
«Het toeval heeft het mij verraden,"
gaf zij ten antwoord. «O, ik bezweer u,
wees voorzichtig I"
Deze woorden met innige bezorgdheid
gesproken, veroorzaakten den graS^ een
diepe aandoening. «Hoe verheug ik mij u
nog eens te zien," zeide hij. «Ja, het is
waar, ik wilde vluchten, ik wilde dit oord
verlaten, om voor mijn ongelukkig vader
land te strijden. Ik wilde gaan zonder
afscheid van u te nemen."
«Ik weet dat uw plicht u roept," ant
woordde zij haastig, «vlucht, zoo ge
moet, maar nog heden, morgen zou het
te laat zijn I" Een nauwelijks merkbare
beving vergezelde deze woorden.
«Wien kan mijn gesprek met Lan-
giewicz bekend zijn fluisterde de graaf
voor zich.
Zij wilde nu weder opstaan, want zij
had hare boodschap verricht en ge
voelde dat het in dit oogenbiik geen
gewoon gesprek kon zijnmaar een
zekere vrees weerhield haar tegelijker
tijd de bekentenis, die op Dewbinsky's
lippen zweefde, uit te lokken. Zij wilde
heengaan. Maar de graaf, bemoedigd
door den stap, dien zij voor hem gewaagd
had, besloot van de gelegenheid gebruik
te maken, die zijn geluk gronden of het
voor altijd vernietigen moest.
«Anka," sprak hij met diep bewogen
stem, «in dit plechtig oogenbiik kan
ik het u niet langer verzwijgen, welke
teedere en innige gevoelens ik voor u
koester. Mag ik tot afscheid eenige hoop
met mij nemen, die mij in alle toestan
den moed en kracht zal geven, de hoop
dat ge mij niet vergeten zult
Met zachte stem en neergeslagen
oogen, hare hand aan zijn ernstigen,
eerbiedigen hadddruk overlatend, ant
woordde zij «Ik eerde en hoogachte u
van den eersten oogenbiik af dat ik u
zag en ik beken het met hoogmoed, dat
ook mijn hart uw gevoel beantwoordt.
Ik vertrouw u en hoop op de toe
komst."
«Gij maakt mij meer dan zalig ant
woordde Dewbinsky, terwijl hij hare hand
teeder kuste, «ik dank u
«Neem dit als gedachtenis en talis
man," voer Anka voort, terwijl zij een
gouden kruisje, hetwelk aan een dunne
ketting aan haar hals hing, los maakte
en den graaf met glinsterende oogen aan
schouwde.
Met de betuigingen van eeuwige liefde
nam Dewbinsky het dierbare pand in
ontvangst en heider lippen ontmoetten
elkander tot den verlovingskus daarop
wrong Anka zich zacht uit zijne armen;
«Wij moeten scheiden de oogenhlikken
zijn kostbaar, breng mij naar mijn paard,
en nog iets laat mij weten zoodra uw
vlucht gelukt is, opdat vrees en angst
mij niet verteren."
«Iwan zal u een zekere boodschap bren
gen; dierbare Anka," antwoordde de graaf.
Zij onderdrukten beiden de smart der
scheiding en schiepen troost en hoop
uit het vertrouwen, waarmede de liefde
van jonge harten de toekomst cn het lot
te gemoet gaan.
Spoedig zat Anka weder in den zadel;
in het bosch ontmoette zij den haar
zoekenden stalmeester, die zeer verheugd
was, dat haar geen ongeluk overkomen
was. In gedachten verdiept, met ernst
op het fraai gelaat, bereikte zij het ouder
lijk kasteel. Maar nu was ook haar ener
gie verdwenen, die door het gevaar,
waarin Dewbinsky had gezweefd in span
ning was gehouden. In hare kamer zonk
zij op een kanapé neder en stortte haar
wee met brandende tranen uit. Nu eerst
gevoelde zij hoe innig zij Dewbinsky be
minde, hoe diep het afscheid van hem
haar in de ziel greep.
De stalmeester had in het kasteel ver
haald, dat Betsy met Anka was door
gegaan, en alleen Anka's moeder ver
nam uit den mond barer dochter de
ware toedracht der zaak. Eerst schudde
de vorstin bedenkelijk het hoofd, doch
vervolgens sprak zij haar kind moed in.
«Moge God u genadig beschermen,"
zeide zij, „en alles ten beste besturen.
Mijn zegen zal u niet ontbreken En
bij deze woorden sloot zij haar weenend
kind in de armen.
VII.
Toen Anka het kasteel van Dewbinsky
verlaten had, kwam hem alles als een
droom voor; maar hij was de man niet
om er lang over na te denken, hoe zijn
geliefde met zijn plan ter ontvluchting
bekend was geworden, en door dat pein
zen de behoorlijke maatregelen ter uit
voering van zijn ernstig voornemen te
verzuimen. Haar vermaning, dat hij nog
heden nacht zou vluchten, moest hij vol
gen, wilde hij zijn aan Langiewicz ge
geven woord houden en den geheimen
bond trouw bewijzen.
Te Sandomir had Langiewicz ge
zegd had hij zijn leger opgeslagen.
Daar zooveel honderd Polen er gekomen
waren, hoopte ook Dewbinsky dat doel
te bereiken.
Hij riep Orlanoff en Iwan bij zich.
Beiden stonden spoedig voor hun meester,
die met een doordringenden blik den
jageronderzöekend in de oogen zag; zonder
een gelaatstrek te bewegen wachtte hij iri
stijve houding de bevelen van den graaf.
Wordt vervoigt.