NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
Voor Bregenz.
N. 72.
Woensdag 7 September 1887.
Zestiende Jaargang.
VOOR
abonnementsprijs:
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
advertentien:
BINNENLAND.
Feuilleton.
AMERSFOORTSCRE COURANT.
Per 3 maanden ƒ1.— Franco per post door het geLeele Rijk.
Afzonderlijke Nnmmers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Van 16 regels 0,40 iedere regel meer 5 Cent.
Advertentien viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
De prins en prinses von Wied zul
len binnenkort aan de koninklijke familie
te Soestdijk een bezoek brengen.
De kroonprins en de kroonprinses
van Duitschland met drie dochters
prinsessen Victoria, Sophia Dorothea en
Margaretha en gevolg zijn in den
nacht van 3 op 4 September met het
koninklijk Engelsche stoomjacht «Victoria
and Albert" uit Engeland ter reede van
Vlissingen aangekomen.
De kroonprins en familie vertrokken
Zondag ten 5 ure 2 min. met den ge
wonen mailtrein, waarin drie Duitsche
salonrijtuigen ten hunnen behoeve, van
Vlissingen over Franfort en Munchen
naar Toblach in Tyrol.
De jury voor de Tentoonstelling
van Voedingsmiddelen te Amsterdam is
Zaterdag 3 dezer door de Regelings
commissie benoemd. De lijst voor alle
groepen telt zeventig natnen, die bekend
zullen worden gemaakt, zoodra men de
zekerheid heeft, dat de benoeming is
aangenomen. De voordracht der Hoofd
commissie, waarmede de Regelings-com-
missie zich ten volle vereenigde, is met
de meeste zorg samengesteld uit de voor
drachten der inzenders, gelijk door het
reglement werd voorgeschreven. Voor
het geval dat sommigen der benoemden
verhinderd mochten wezen, zijn op de
zelfde wijze dubbeltnllen opgemaakt, zoo
dat de werkzaamheden op 13 September
een aanvang zullen kunnen nemen.
In de werkplaatsen der Kon. Maat
schappij De Schelde te Vlissingen is de
volgende kennisgeving opgehangen:
»Aan de chefs der afdeelingen en ba
zen wordt kennis gegeven, dat voortaan
geene jongens meer mogen worden aan
genomen om op de werf of in de werk
plaatsen te werken, zonder voorzien te
zijn van een bewijs, dat zij alle klassen
van lager onderwijs, hetzij op de open
bare of bijzondere scholen, hebben door-
loopen.
«Bij hooge uilzondering, doch niet dan
met mijne voorkennis, mag hiervan wor
den afgeweken.
De Dir. der Kan. Maatschappij de Schelde."
Naar aanleiding van het gebeurde
met de voeding der soldaten Ie Middel
burg, schrijft de vMidd. Cour." o. a.
«Het is van algemeene bekendheid,
en meermalen werd daarop reeds gewe
zen, dat het vleesch meestal veel te
laag wordt aanbesteed; en er voor den
aangenomen prijs onmogelijk goed vleesch
geleverd kan worden. Hoe is het b. v.
mogelijk dat een slager goed vleesch
verschaffen kan tegen een prijs van 52
cent per kilogram, waarvoor aan parti
culieren f 1 wordt berekend. Al nemen
wij aan dat aan laatstgenoemden te
hooge prijs in rekening wordt gebracht,
dan is het verschil tusschen beide notee
ringen toch veel te groot, en ligt het
voor de hand dat er door de leveran
ciers, om nog winst te behalen, zoo veel
mogelijk getracht zal worden die te ver
krijgen door mindere kwaliteit van bees
ten te nemen.
Aan wie de schuld in deze?
Aan het ministerie van oorlog waar
men steeds geneigd is om het onderste
uit de kan te krijgen en eene zeer
misplaatste zuinigheid in toepassing brengt.
Men lette eens op die aanbestedingen
voor de garnizoenen en men zal bemer
ken dat er vaak wordt «gescharreld"
om het wat minder parlementair maar
meer verstaanbaar uit te drukken
met herbestedingen, enz., totdat de mi
nimumprijs overal is gevonden.
Bovendien zijn er nog een paar bepa
lingen, die in deze haar invloed doen
gelden.
Eerstens heeft de slager leverancier
van het garnizoen het recht ook aan
burgers te verkoopen van het beest, dat
voor de soldaten bestemd en gekeurd is.
Het ligt voor de hand dal particulieren
niet het slechtste deel zullen krijgen
een slager, hoe eerlijk ook, zal natuurlijk
zijn burgerklanten wel het best bedienen.
In groote garnizoenen nu gaat de
levering met een kwart of een half
beest gemakkelijk, maar bij weinig ge
bruik wordt de uitgifte van een kwart
wel eens over twee dagen verdeeld en
daardoor een goede controle gemist;
wat, in verband met bovengenoemde
bepaling, een minder gunstigen invloed
kan uitoefenen op hetgeen de soldaat
krijgt.
Het recht van leverantie aan particu
lieren, zooals dit nu bestaat, moest
daarom in het belang van een goede
levering aan het garnizoen den aannemer
worden ontnomen, maar evenzeer moest
een tweede bepaling worden opgeheven,
waarbij hem een zeker gewicht voor de
te leveren beesten is voorgeschreven.
De koeien of ossen moeten thans 225
schoon aan de haak wegenhoe goed
een dier ook zijn moge, het wordt niet
aangenomen, wanneer het dit gewicht
niet haalt.
Die bepaling is, dunkt ons, noodeloos
belemmerend voor den leverancier en
strekt niet ter bevordering eener levering
van goed vleesch.
Haar opheffen of het bepaalde gewicht
verminderen, zou bepaald nuttig kunnen
werken; maar daartegenover zou strenger
keuring moeten plaats hebben."
28 Sept. a.s. zal, zooals reeds ge
meld werd, plaats hebben de aanbeste
ding van het afbreken van een gedeelte
der fundeeringswerken en het daarvoor
in de plaats stellen van nieuwe voor de
overkapping van het centraal-personen- i
station. De raming bedraagt f188.700.
Nu de proef met het inheien van lange
palen van 25 M. lengte goede uitkom
sten heeft gegeven, is besloten de fun
deering der penanten op die wijze te j
verzekeren. De bestaande penanten zullen,
met uitzondering van die, waarop de
kapspanten reeds zijn gesteld, worden
afgebroken en na het bijheien van de
nieuwepalen worden vernienwd De palen
zullen zijn van verschillende lengte, tot
25 M. toe; de grondboringen bij de]
verschillende penanten en het resultaat
der proef heiing geven de zekerheid, dat
daarmede tot voldoende diepte in de
vaste zandlaag zal worden doorgedrongen.
De oplevering van het geheele werk moet
geschieden vóór den I. September 1888,
en voor elke week vroegere oplevering
is de belangrijke premie van f 1000 vast
gesteld. Ter bespoediging zijn tevens maat
regelen genomen, om zoodra een penant
gereed is, daarop oumiddelijk den boven
bouw te stellen. Ingenieur.
Naar aanleiding van de gratie van
Domela Nieuwenhuis zegt het Sociaal
Weekblad
«Ook zij, die uitsluitend te rade gaan
met staatkundige overwegingen, moeten
er zich, dunkt ons, over verblijden en
het slechts betreuren, dat de Regeering
ten deze zoo lang heeft getalmd. Zij kun
nen het zich niet verhelen, dat de indruk
op de groote schare een gansch andere
zou zijn geweest indien niet op dit oogen-
blik na al den aandrang van verschil
lende kanten, na al hetgeen er gesehre-
ven en gesproken is maar bij voor
beeld ter gelegenheid van de Amster-
damsche Aprilfeesten, van het recht van
gratie was gebruik gemaakt.
Hoe dit zij de heer Domela Nieu
wenhuis is weder vrij man; en de vraag
rijstwat nu
Zal hij op dezelfde wijze als voorheen,
thans nog bovendien geprikkeld door
persoonlijken wrok, voortgaan zijn talen
ten te misbruiken voor het prediken
van den klassenhaat, voor het werken
op de lage hartstochten der menschen,
voor het verkondigen van het evangelie
van het geweld
Of zal hij blijken gelouterd uit den
kerker te zijn tel uggekeerd voortaan
getrouw aan hetgeen hij eenmaal zelf
schreef: «Wij hebben één godsdienst,
dat is de liefde: één streven, dat name
lijk om de edelste beschaving onder de
rnenschen en het hoogste geluk te ver
spreiden.
Reeds meer dan eens hebben wij be
leden, dat onze grootste grief tegen de
sociaal-democratie niet betreft haar maat
schappelijke en staatkundige denkbeelden
(hoezeer wij deze ook wraken), maar de
middelen waarmede zij streeft naar de
verwezenlijking van haar doel. Mocht de
man, die in Nederland haar leider is, ge
durende de maanden, in eenzaamheid
door hem gesleten, inderdaad tot het
besef zijn gekomen, dat hij ten aanzien
van die middelen tot nu toe was op den
verkeerden weg.
Voor het a.s. Nederl. taal- en
letterkundig congres, half September te
Amsterdam te houden, melden zich reeds
nu ongeveer 450 leden aan, waaronder
ongeveer 60 Vlamingen.
De majoor jhr. de Pesters en de
kapitein van Tienhoven vertrokken gisteren
ochtend naar Parijs, en van daar naar
Tours, om deel te nemen aan de groote
manoeuvres, door een Fransch legerkorps
in de omstreken van laatstgenoemde stad
te houden.
Een verhaal uit den Dertigjarigen
Oorlog.
NAAR
HERMANN LINGG.
6) Hoe groot was echter de verbazing
van den generaal toen de jonge officier
het waagde eene bedenking te maken
en zeide:
«Het slot is onoverwinnelijk het is de
Thermopilae van Vorarlberg. Wij richten
slechts een noodeloos bloedbad aan en
kunnen dan, als morgen misschien een
wapenstilstand wordt geproclameerd, toe
zien hoe wij ons rechtvaardigen tegen
over de volkeren, die op den vrede
wachten, en hoe wij ons rechtvaardigen
voor God
De oude Wrangel, lachte luide. Jij
hebt zeker eene predikatie voor den
volgenden Zondag geleerd of je hebt
eene idylle in je hoofd. Ik geloof dat de
nieuwe vredestijd je heeft overgoten met
droomerijen."
iJa de vredestijd heeft mij haren
hemelschen groet doen hooren I" riep de
jonge Wrangel met geestdrift. «Het is
mij alsof de geheele wereld een groot
jubelfeest te wachten staat; als of alles
er met begeerige blikken naar uitziet!"
«En Pia Montfort heet voor hem die
vredebode," zeide Marfisa tot zich zelve.
«Zij zal de uwe niet worden
De oude Wrangel mat zijn zoon met
een verachtenden blik, maar bedwong
zich. Hij greep hem bij den arm en trok
hem mede naar een hoek der zaal. Daar
zeide hij toornig:
»Ik dacht dat je moed had!"
„Dat ik moed hadHeb ik mij ooit
anders getoond barstte de jonge man uit.
«Goed," zeide de oude, «als dat zoo
is moet je het nu bewijzen, anders geef
ik je een vesting om te bewaren in
plaats van te bestormen. Weet je wel
hoe wij er bij staan?" ging hij op zach-
ten toon voort. «Wij zijn niets meer
dan een verloren post in dezen uithoek
van Duitschland. Misschien kunnen we
nog kapituleeren, als we ons niet door
een koenen greep luchtmaken en uit de
klem helpen."
«En de kanselier?" vraagde dé zoon.
«Oxenstierna laat mij zitten, ik heb,
naar zijne meening, reeds te veel op eigen
gezach gedaan. Hij is een groot reken
meester, geen soldaat!"
ïDan moeten wij er werkelijk alles
op zetten, om ons er tusschen uit te
slaan," zeide de jonge Wrangel. Wees
er zeker van dat ik het vechten nog niet
heb verleerd, en voor 't getrokken zwaard
niet terugdeins."
«Goed mijn zoon, mijn dappere zoon."
Hoor nu ook mijn drijfveer. Het is eene
groote onderneming. Ik sla aan 't eind
mijner zoetste droomen en koenste plan
nen, namelijk om naar Italië door te
brekenRome met mijne Zweden in te
nemen, even als vroeger Alarik met zijn
Gothen deed, den Pontifex van zijn troon
te stooten en daar de vrede voor te
schrijven."
Met bewondering zag de jongeling tot
zijn vader op en zeide hoog ernstig.
mik vraag als een bijzondere gunst
dat ik den aanval zal mogen leiden. Ik
wil de eerste zijn die u van de muren
der vijandelijke veste het victorie toe
roept!"
«Nu ben-je weer de oude! riep Wran
gel, «God zij met je!"
Hij trad met hem weder in den kring
der officieren en zeide:
«Houdt u bereid, mijne Heeren, morgen
zeer vroeg zullen wij het slot Bregenz
bestormen."
Marfisa zag met een angstigen blik
naar den jongen Wrangel, zij werd bleek:
daarna trad zij op den generaal toe en
verzocht hem om een geheim onderhoud.
Bijna duizend ruiters en ongeveer
tweemaal zooveel voetvolk en geschut-
knechten lagen, onder aanvoering van
Veldmaarschalk Wrangel aan de Bodensee.
Een groot aantal dier soldaten had in de
naaste omgeving van Hofen en in het
slot zelf kwartier gevonden. De wachtvu
ren brandden. De soldaten lagen deels
in de benedenvertrekken en gangen, deels
op de binnenplaats en voor de slotmuren.
Zelfs de kleine huiskapel was niet ge
spaard geworden. Men had de kelders
opengebroken, de vaten naar boven ge
rold. de runderen en schapen uit de
buurt hierheen gesleept en nu dronk
el at men naar hartelust.
Wildnur had met verbeten woede
geholpen bij 't slachten en gereed maken
en niet zonder oogmerk zijne lichaams
sterkte daarbij getoond. Hij hanteerde
zijn groote slachtbijl menigmaal zoo
sprekend, dat men er niet aan behoefde
te twijfelen of hij had ze liever op de
koppen der indringers doen neerkomen,
dan op die der dieren, die zij hadden
buit gemaakt. Zoo zag hij een soldaat,
die een stuk hout in den grond wilde
De Locaal-spoorweg Medemblik-
Hoorn zal in den loop der maand Octo
ber a. s. voor het publiek verkeer geopend
worden. De Hollandsche IJzeren Spoor
weg-Maatschappij heeft de exploitatie op
zich genomen.
Te IJmuiden had Zaterdag een
bizonder geval plaats. Des morgens was
van Amsterdam vertrokken het stoomschip
»Edam". kapitein Taat van de Neder-
landsch Amerikaar.sche Stoomvaartmaat
schappij met 51 eerste, 60 tweede en 194
tusschendeks-passagiers.
In de Noordzeesluizen verklaarde plot
seling eer. der passagiers, dat hij met
zijn vrouw, zijn drie kinderen en zijn
bagage op den wal verzocht gezet te
worden. Hij kreeg zoo'n spijt over zijn
besluit om het land te verlaten, toen hij
zooals een der schepelingen opmerkte,
«Moeder grootmuil" in den mond zag,
dat hij maar liever in het Vaderland bleef.
Toen men de opmerking maakte, dat
hij dwaas handelde, daar de passagegel
den weggeworpen waren, antwoordde hij
zeer terecht: »'t is beter ten halve ge
keerd, dan ten heele gedwaald" en hier
mede nam de man voor goed afscheid
van de «Edam".
Met het maaien der boekweit is op
de Veluwe een begin gemaakt, maar het
gewas valt over 't algemeen zeer tegen.
Op veel akkers is het zoo kort van sten
gel en staat het, als gevolg van de aan
houdende droogte zoo wijd uit elkander,
zoo shol," dat de maaiers haast niet
weten, hoe het gemaaide aan «garven"
(bosschen, schoven), te krijgen en te
houden. Of er later bij het dorschen wel
veel goed zaad zal zijn te scheppen, en
vervolgens te verkoopen of te gebruiken
vallen, wordt reeds nu met veel grond
betwijfeld.
Ondanks deze min gunstige vooruit
zichten voorden Veluwschen landbouwer,
neemt de gunstige ommekeer in de
weergesteldheid toch weer veel zorg van
't hart. Aan de aan den grond toever
trouwde najaarsgewassen is door den
lang verwachten regen een ware weldaad
verricht die over een paar maanden in
zonderheid het vee (de schapen en koeien)
ten goede komt, als het zich aan spurrie
en knolgroen kan dik eten. Met 't vee
voeder was 't de laatste dagen treurig
gesteld. Bij gebrek aan gras voor de
slaan om iets aan op te hangen. De man
zocht naar iets waar hij den paal kon
opleggen om dien te bewerken. Heltmann
nam hem het hout uit de hand, zette
het op de naakte knie en hakte er zoo
een punt aan.
Dat maakte indruk op de krijgsknech
ten en maakte dat men respekt voor
hem kreeg. Zij matigden hunne bevelen
een weinig.
«Had hij nu maar zijne landslieden
van den berg kunnen halen, om den
vijand te overvallenwat zou hij dan
gaarne hebben medegeholpen om ze allen
neer te slaan! Daartoe bestond echter
geen kans. Wrangel had overal posten
uitgezet en zij daarboven wisten misschien
niet eens wat hier gebeurde.
Bezield met zulke gedachten en plan
nen, dwaalde hij door de vertrekken waarin
Wrangel met zijn staf en de Markiezin
aan het maal zaten. De dienaars dezer
laatste en eenige trompetters van de
troepen vormden een geïmproviseerd
muziekkorps. Heltmann had plaats geno
men aan een vooruitstekend hoekvenster
en overzag van daar de tafelenden. Hij
lette echter uitsluitend op Falkeriburg.
Hij was het wel; hij erkende den zoon,
den veilorene. Reeds gister in het strijd
gewoel, had hij tegenover hein gestaan.
De ruiter had hem een sabelhouw willen
i