IEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
Voor Bregenz.
N. 80.
Woensdag 5 October 1887.
Zestiende Jaargang.
VOOR
abonnementsprijs:
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
advertentien:
BINNENLAND.
F euillet on.
AMEBSFOORTSCHE COUBA
Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Rijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten iutezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Van 16 regels 0,40 iedere regol meer 5 Cent.
Advertentien viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Met leedwezen vernemen wij dat
het lid der Tweede Kamer mr. J. L. de
Bruijn Kops, die sedert geruimen tijd
lijdende was, Zondag kort vóór midder
nacht te 's Gravenhage is overleden.
In de Kamer, waar hij jarenlang
zitting had, nadat hij zijn hoogleeraar-
schap aan de Polytechnische school te
Delft had vaarwel gezegd, was hij alge
meen geëerd om zijn degelijke economische
kennis en de vastheid van zijne overtui
ging-
Verliest de liberale partij in hem een
voortreffelijk lid, niet minder is zijn dood
een zware slag voor de wetenschap, die
hij o. a. door zijne bekende Handleiding
en zijn tijdschrift De Economist met
gezag en eere diende.
Gelijk bekend is werd door de Ten
toonstelling van Voedingsmiddelen te Am
sterdam besloten eventueele baten -toe te
wijzen aan philantropische inrichtingen.
Overeenkomstig dit beginsel is dezer da
gen aan de Vereeniging «Kindervoeding"
toegezonden de opbrengst van den ver
koop van een kalf en van een varken,
door iemand, die onbekend wenscht te
blijven, aan de Hoofd-Commissie gezon
den, ten einde deze dieren op het terrein,
voor behoeftige kinderen, te doen gereed
maken. Daar dit niet wel mogelijk was,
werd besloten de waarde der dieren aan
bovengenoemde vereeniging te schenken.
Zondag 9 Oct. e. k. zullen waar-
t schijnlijk op het terrein der Tentoonstel-
i ling van Voedingsmiddelen te Amsterdam
Volksspelen plaats hebben.
Het Cellenbroederenhuis te Nijme
gen is Zaterdag als krankzinnigengesticht
opgeheven; de daarin aanwezige krank
zinnigen zijn onder geleide van broeders
naar het krankzinnigengesticht «Voor
burg" te Vucht overgebracht. Voortaan
1 zullen krankzinnigen, die tijdelijk in
bewaring moeten worden gesteld, alvorens
naar een krankzinnigengesticht te kunnen
worden overgebracht, in eene daartoe
bijzonder ingerichte localiteit van het
r. k. ziekenhuis aan den Doddendaal tot
hunne opzending worden verpleegd.
Zaterdagavond hield het Heilsleger
te Haarlem haar eerste bijeenkomst. De
zaal van het gebouw Felix Favore was
stampvol, meerendeels nieuwsgierigen.
De orde werd meermalen verstoord door
lieden, die het lied van den Maliebaan
zongen, maar overigens liep de bijeen
komst onder leiding der politie af zonder
belangrijke rustverstoring.
Een belooning van 500 gld. is
uitgeloofd voor de ontdekking en terug
bezorging van een 5jarig meisje, dat op
6 Augustus II. door een onbekend per
soon te 's Hage werd geroofd en thans
vermoed wordt zich te bevinden onder
een troep zigeuners of kermisreizigers.
Het Ministerie van Justitie verzoekt
opsporing en bericht.
Te Amsterdam is door de ver
eeniging «algemeen Kies- en Stemrecht"
eene bijeenkomst gehouden, naar aan
leiding van het ontslag van den leeraar
bij het middelbaar onderwijs te Apel
doorn, dr. J. M. Smit. Mr. W. A. Paap
hield eene rede tot inleiding van het
debat. In den loop daarvan uitte hij den
wensch, dat de nieuwe wetsbepaling be
treffende beleediging zou vervallen, dat
geen dl uk persdelicten werden erkend en
de vervolging wegens opruiing werd
afgeschaft.
Eene motie werd aangenomen, waarin
verklaard wordt, dat het besluit van den
gemeenteraad van Apeldoorn op geen
enkele wettelijke bepaling berust en in
strijd is met de wetgeving en het alge
meen belang. Het bestuur had gewild,
dat deze motie zou worden opgezonden
aan het uitvoerend bewind, vergezeld
van het verzoek om het besluit van den
gemeenteraad van Apeldoorn te vernie
tigen. Daartegen verzette zich echter de
heer Croll, die vei klaarde niet te willen,
dat men zich wenden zou tot eene
regeering, die «reeds jaren lang de
rechten van het volk met voeten had
getreden." De motie behoorde bij de
Tweede Kamer, die dan de regeering
zou kunnen interpelleeren. Besloten werd
tot verzending van de motie aan de
Tweede Kamer.
De «Utrechtsche Mannen-zangver-
eeniging" heeft met haar voorgenomen
nationalen zangwedstrijd, op 2527 No
vember e. k., veel succes. Reeds 27 man-
nenzangvereenigingen uit ons land hebben
zich voor den wedstrijd doen inschrijven,
o. a. zes uit Amsterdam «Amicitia",
«Appollo", «Euterpe", «Oefening baart
Kunst", «Kunst en Vriendschap" en «De
Vereenigde Zangers". Verder de bekende
vereenigingen uit Arhem.Dordt, 's-Graven-
liage (twee). Haarlem (twee), Nijmegen,
Rotterdam, Tilburg, Breda, Deventer,
Doesburg, Enschede, Gorinchem, Sappe
nneer, Hendrik-Ido Ambacht. Loon-op-
Zand, Purmerend, Tiel, Uitgeest en
Winschoten.
Er is dus wel veel te verwachten,
waar bijna gansch Nederland zijn zan
gerskrachten samenbrengt.
Te Olst is een meisje van onge
veer 7 jaar zwervende aangetroffen. Zij
beweert door hare moeder te zijn weg
gejaagd en herkomstig te zijn uit Deventer.
Men deelt aan de »iV. R. Ct" mede:
De socialist Methöfer, die, zooals ge
meld is, wegens een artikel in «Recht
voor Allen", getiteld «Jeanne Lorette en
Domela Nipuwenhuis in den kerker",
strafrechtelijk zal woiden vervolgd, was
vroeger korporaal bij het 5e reg. infanterie.
Ongeveer 6 jaren geleden schoot hij in
een berucht huis te Nijmegen eene
publieke vrouw, met wie hij verkeering
had aangeknoopt, op haar bed dood, en
richtte daarna jje revolver op zich zeiven,
met het doel ook zich zelven van het
leven te berooven. Het schot miste echter
het doel, en na een langdurig lijden her
stelde hij van de verwonding, die hij
zich had toegebracht. Wegens den mooru
op bedoelde vrouw werd hij door den
krijgsraad veroordeeld tol 5 jaren tucht
huisstraf en vervallen verklaard van den
militairen stand. Z. M. de Koning ver
leende hem echter in zooverre gratie,
dat de straf in 2 jaren cellulaire gevan
genis werd verandetd, terwijl Z. M. tevens
de eerloosheid, aan de tuchthuisstraf ver
bonden, ophief. Die 2 jaar celstraf onder
ging hij, bij w ijze van gunst, echter niet
in de gewone cellulaire gevangenis, tnaar
hij werd als geëmploieerde werkzaam ge
steld op het buieau van den directeur
van het huis van burgelijke en militaire
verzekering te Arnhem, zoodat hij aldaar
meer als beambte dan als gevangene
werd beschouwd.
Na het einde van zijn straftijd werd
hij ingedeeld bij het 7e reg. infanterie
doch. op zijn verzoek, werd hij van zijn
militaire verbintenis ontslagen, en daarop
benoemd tot schrijver in hetzelfde huis
van burgerlijke en militaire verzekering
te Arnhem, waar hy als gevangene ge-
ëmploieerd was geweest.
Vijf koekbakkers vestigden zich in
dezelfde straat.
De eerste zette op zijn uithangbord
«Het beste gebak van Rotterdam
Wacht, zegt de tweede, dat zal ik je
afleeren, en met drie voet hooge letter-
teekens plaats hij op het uithangbord
«Het beste gebak van Nederland!!"
Mooi, zegt de derde, maar ik weet
wat beters, en hij laat schilderen
«Het beste gebak van Europa!!!"
Neen maar, dat zijn kinderen, zei de
vierde, en plaatst op de gevel van zijn
huis
«Het beste gebak der geheele wereld!!!!"
Arme vijfde, hooger kan hij niet, hij
is ten einde raad, maar daar vindt hij
toch wat. ja dat zal uitstekend zijn
«Het beste gebak hier uit de straat
Met het gemeentebestuur van
Amsterdam wordt door de regeering
onder handeld over de oprichting van een
1 projectielenmagazijn (granaten, schietka
toen enz.), op een terrein, grenzende
aan het Noordzeekanaal, nabij het zijka-
naai H. Zulk een magazijn is een bepaalde
noodzakelijkheid binnen de stelling Am
sterdam.
Het eindverslag der commissie
van rapporteurs voor de grondwetsher
ziening, kar. binnen eenige dagen worden
te gemoet gezien.
Naar het I'ad. verneemt, bestaat er
zelfs plan, zoo mogelijk Maar.dag a. s.
in de Tweede Kamer de openbare be
handeling er van aan te vangen.
In den nacht van Zondag op
Maandag is uit de ringvaart nabij de
schutsluis aan den Loosduinschenweg
opgehaald het lijk van eenen man, tot
wiens redding vruchteloos pogingen
waren aangewend bij gebrek, aan de
noodige reddingsmiddelen daar ter plaatse.
Kort na het verdrinken van dezen per
soon werd in beschonken toestand nabij
de plaats aangetroffen en door rijksveld
wachters aangehouden een jonge man,
wiens gelaat en kleeding de sporen
droegen eener worsteling, die kort te
voren moest hebben plaats gehad.
Deze verdachte omstandigheden en de
inlichtingen van eenige lieden uit de
buurt hebben de politie er toe geleid,
den aangehoudene voorloopig in bewaring
te stellen en de zaak te onderzoeken.
Terwijl graaf Aldenburgh Bentinck,
ambachtsheer van Amerongen, met zijne
familie een rijtoer maakte, schrikte een
der paarden te Eist voor een kermis
wagen en sloeg op hol.
Het voertuig kwam tegen een telegraaf
paal, die door midden brak. waarna het
paard tot staan werd gebracht. Een
kind bekwam eenig letsel, overigens
kwamen allen gelukkig met den schrik
vrij. Het paard werd licht gekwetst.
Volgens de Echo zou de heer F.
Domela Nieuwenhuis uit Zwitserland zijn
teruggekeerd en zich weder in Den Haag
bevinden.
De zaak-Willink Ketjen!
De schrijver, der Haagsche Kroniek in
de A\ Gron. Ct. schrijft:
«Er is mij bij de lezing van het arti
kel van den eervol ontslagen kapitein
van het Oost-Ind. leger, Willink Ketjen,
een rilling door de leden gegaan, en ik
ben er zeker van, dat wanneer die open
brief aan het Nederlandsche volk door
de pers algemeen bekend geworden is,
er zich door 't gansche land een kreet
van diepe verontwaaidiging zal doen
hooren. Men herinnert zich, dat de heer
Ketjen zonder grond voor een krijgsraad
is geroepen en op dat motief.... eervol
ontslagen. Dat is, in hoofdzaak (want er
komt nog veel bij) de oorsprong van 't
treurig lot, waarin de man met zijn ge
zin, ten prooi aan fatsoenlijke armoede,
zich bevindt. Iedereen is het er hier te
lande over eens, dat het tegenover hem
gepleegd onrecht moet worden hersteld;
de Regeering heeft hem herhaaldelijk
betrekkingen toegezegd, zelfs geldelijke
ondersteuning aangeboden, die hij fier
geweigerd heeft, maar ten opzichte van
zijn herplaatsing in eenig ambt is 't steeds
bij beloften en uitvluchten gebleven. Ten
einde raad, ten prooi aan gebrek, heeft
de man zich onlangs bijna vergrepen,
Een verhaal uit den Dertigjarigen
Oorlog.
NAAR
HERMANN LINGG.
14) Gij hier 1" riep hij uit. «Genadige
vrouw, gij hebt het durven wagen?"
«Het is voor de laatste maal," zeide
de oude dame, «dat men zich verwondert
mij hier te zien. A.ch ik dacht niet
meer terug te keeren. Dat ik u echter
het eerst ontmoet is een goed voorteeken.
Mag ik u verzoeken mij tot generaal
Wrangel te geleiden.
Falkenburg bood haar den arm. «Gij
hebt eer. stout stuk ondernomenik
vermoed.
«Ik zal om een uitstel van den strijd
vragen," zeide de gravin.
«Ik vrees dat gij niet slagen zult.
Generaal Wrangel is onvermurwbaar en
niets verandert zijn eenmaal genomen
besluit."
«Zoude geen macht op aarde meer
geweld hebben dan hij?"
«Ik betwijfel het maar, kom
mede I"
Wrangel ontving de meesteresse van
het slot zeer beleefd. «Het verheugt mij
u welkom te heeten" zoo begroette hij
haar. «Vrees van mij niets."
«Ik heb op deze plaats, mij zoo goed
bekend, geen vrees. Uit die zolderingen
en die muren, ademt mij de geest van
mijn geslacht tegen en allen, die hier
geboren en gestorven zijn omgeven mij
in den geest, en beschermen mij onzicht
baar."
Waaraan dank ik uw bezoek?"
Het land dat gij beoorlogen wilt, zendt
mij met de deemoedige bede tot u. Wij
smeeken u, uwe zegerijke loopbaan te
staken en niet verder voort te dringen."
Wrangel boog zich galant.
«Men had geen eerbiedwaardiger ver
tegenwoordigster kunnen kiezen als u,
mevrouw de gravinIk heb achting
voor uwen moed en uwe opoffering;
maar uw verlangen kan ik slechts onder
eene voorwaarde inwilligen en deze is:
dadelijke overgave der vesting en uitleve
ring van alle wapenen."
De gravin antwoordde op vasten en
kalmen toon
«Daarvan kan geen sprake zijnmaar
wij zijn bereid ons los te koopen. Een
groote som bieden wij u als gij ons
van de bezoekingen eener belegering
wilt verschonen."
«Dus voor geld denkt gij van mij te
kunnen koopen, wat ik met de wapens
in de vuist nemen kan? Nimmer. Het
ligt niet in het oorlogsplan van mij en
mijn Heer, van de bezetting van dit
land af te zien.
«Bedenk dat een algemeenen vrede
voor de deur staat!"
Juist daarom. Want om gunstiger
voorwaarden in Munster te kunnen krij
gen, hebben wij dit sterke punt noodig,
dezen pas naar Oostenrijk. Zweden heeft
te groote offers gebracht."
«Ja! ja!" klaagde de gravin en hief
de handen ten hemel, «wij hebben het
ondervonden."
«Men dreigt ons te isoleeren en wij
zullen ons niet zoo gemakkelijk laten
vinden," antwoordde Wrangel.
«Bereidt u dan voor op den uitersten
tegenstand I"
«Dat ben ikMaar twijfel er niet aan,
wij zullen hem overwinnen."
«Die tegenstand zal u verpletteren."
«Daar laat ik bet op aan komen.
Falkenburg," zeide de generaal tot dezen,
«hebt gij berichten omtrent de stellingen
van den vijand?"
«Gunstiger berichten dan gij vermoedt"
antwoordde de gevraagde. «Enkel slecht
gewapend landvolk staat tegenover ons;
wel is waar in eene goede positie; maar
voor onze Zweden zijn zulke stellingen
geen beletsels."
«Op een wenk van Wrangel ging
Falkenburg heen."
«Dus niet de hand des vredes?" zeide
de gravin.
«Tot mijn spijt, neen! Overigens ben
ik geheel tot uwen dienst. Maar de
aanval zal volgen. Ik laat de vesting
twee uren bedenktijd, voor de overgave,
onvoorwaardelijke overgave, en, zooals
gezegd is, ontwapening van het geheele
land."
«Dat nooit!" riep de gravin. «Onmoge
lijk! Dus ik moet terugkeeren zon
der eene belofte van vrede te kunnen
rnedenemen? Dan is mijne opdracht
geëindigd
Zij wilde gaan, doch Wrangel hield
haar terug.
«Vergeef mij," zeide hij, gij zult voor
het einde van den strijd het slot niet
meer kunnen verlaten. Deze maatregel
dient voor onze wederzijdsche veiligheid."
«Gij wilt mij hier houden?" vraagde
de gravin verbaasd.
«Ik gaf u reeds eenmaal vrijen aftocht,"
antwoordde Wrangel, «maar voor de
tweede maal niet meer. Overigens zijt
ge onbeperkt meesteres in het slot."
«O God, mijn kind!" jammerde de
gravin, «mijne arme dochter, zij wacht
mij in de vesting! De strijd zal beginnen
en zij is aan al de wisselvalligheden van
den oorlog blootgesteld!"
«Heb geen zorg," zeide Wrangel,
«rnijn zoon zal een trouw beschermer
voor uwe dochter zijn."
De gravin richtte zich op en zeide op
waardigen toon
«Wee over u, generaal!" Wee over
u! Bijna dertig jaren bid ik tot God, orn
verlossing van den geessel van dezen
oorlog. Eindelijk scheen er verhooring te
komen. De toorn Gods scheen uitgewoed.
Nu komt gij, en u was het nog niet
genoeg zooveel jammer te hebben ver
oorzaakt. Geslachten stierven uit, bloeiende
steden zijn'verwoest, het land is ontvolkt,
duizenden weiden gedood, een menschen-
leeftijd is, in bloed en moord verstikt,
vervlogen. Gij hebt nog een arm om te
strijden een voorhoofd om te dreigen.
«Wee over uGij zijt nog niet zóó
hard als onze rotsen, nog niet zóó vrij
als de stormen op onze meren en er
zoude, door de laatste stuiptrekkingen
van woede en onmacht een slag kunnen
vallen, die ook uw hoofd treft
Bedenk dat generaal! Eene grijze profetes
