NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
DE STRANDJUTTER.
No. 65.
Woensdag 15 Augustus 1888.
Zeventiende Jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
BINNENLAND.
Feuilleton.
AMEBSFOORTSCHE COURANT.
VOOR
abonnementsprijs:
Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Rijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
advertentien:
Van 16 regels 0,40 iedere regel meer 5 Cent.
Advertentien viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
De Koning beeft den lOen Augustus
■1888 de geloofsbrieven ontvangen van
den heer Robert B. Roosevelt, als Minis
ter-resident van de Vereenigde Staten
van Amerika bij Hoogstdeszelfs Hof.
De Hertog van Nassau is Zaterdag
van het Loo, waar hij eenige dagen de
gast van H.H. M.M. was, in 's Konings
reiswagen naar Arnhem vertrokken en,
van daar in een salonwagen der Ned-
Rijnspoorweg-Maatschappij te 10 u. 45 m.
naar Duitschland teruggekeerd.
De Ilaagsche briefschrijver der
Arnh. Ct. schrijft onder anderen over
het bezoek van Prins Albrecht van Pruisen
en zegt daarvan o. m.
«Ik vind dat mijne stadgenooten wel
eenige voorzichtigheid konden in acht
nemen, en acht het ten minste hoogst
indelicaat dat zij dezen Prins, die in elk
geval een Duitsch Prins is, zonder relatie
tot het Nederlandsche volk, niet zoo
moesten naloopen met bedelpartijen en
verzoeken, om zuiver Nederlandsche in
richtingen en ondernemingen te steunen.
Ook in het waarborgfonds van onze ten
toonstelling is Prins Albrecht deelhebber.
Dit alles komt mij verkeerd voor. Niet
dat ik vrees dat de Prins ons land op
een kwaden dag zal annexeeren en voor
de voeten yan Bismarck leggen, maar ik
vrees voor eene toekomstige Prussificatie
van onze dynastie.
Al is onze Prinses en toekomstige
Koningin pas acht jaren oud, men her-
innere zich dat de quaestie der Spaansche
huwelijken ook met zeer jonge Prinsessen
werd gemoveerd. Wanneer onze Neder
landsche Ministers, staatslieden en heeren
van hooge coterieën, waaronder zelfs jour
nalisten geteld worden, zich zoo gemak
kelijk tot hovelingen en tafelvrienden
laten maken van een Pruisisch Prins,
die hier te lande meer en meer vasten
voet krijgt en zoons heeft, die een carrière
te maken hebben, zou ik vreezen, dat
hun oordeel niet geheel vrij meer zal
zijn, wanneer de gewichtige quaestie
van een huwelijk der regeerende Konin
gin van Nederland op het tapijt komt."
Den 8en September zal met het
stoomschip Noord-Holland naar Batavia
vertrekken een afdeeling aanvuilingstroe-
pen, sterk 3 onderofficieren en 40 min-,
deren, onder bevel van den 2en luit. der
inf. H. Kist.
Er zijn valsche gouden tientjes in
omloop. Zij zijn te onderkennen aan den
klank en aan de kleur, die lichter geel
is dan die van de echte. Een ieder waclite
zich voor schade.
Men schrijft uit Wageningen:
Door de commissie, benoemd voor de
feestelijke viering van den Prinsessedag
op 31 Aug. a. s., is eene circulaire onder
de ingezetenen verspreid, waarbij krach
tige financieele steun wordt verzocht,
om dien dag op echt vaderlandslievende
wijze te vieren.
Het plan bestaat om een optocht te
houden van de schoolkinderen en deze
te onthalen; verder volksspelen te orga-
niseeren en den dag te besluiten met
een concert en vuurwerk in Junushoff.
Den ingezetenen zal gelegenheid worden
gegeven, te teekenen voor een waarborg
fonds, terwijl het eventueel overblijvende
bedrag zal worden gedeponeerd op de
spaarbank, om bij volgende gelegenheden
voor de viering van den Prinsessedag te
kunnen worden gebezigd,
Aan 's rijks werf te Amsterdam
zullen voor rekening van het departement
van marine twee groot-model torpedo
booten worden aangebouwd, die den naam
zullen voeren van Idjen en Krakatau.
De majoor-commandant der d.d.
schutterij te Zutfen, de heer C. C. Bru-
nings, herdacht jl. Zondag den dag,
waarop hij vóór 30 jaren tot officier bij
de schutterij benoemd werd. De kader-
vereeniging bood hem een keurig souve
nir aan, terwijl de officieren der schut
terij en het corps tamboers en hoorn
blazers hunnen chef tegen vier uur hunne
opwachting maakten, tegen welken tijd
het muziekcorps der dd. schutterij den
majoor eene ovatie bracht.
Des avonds werd op de Buiten-Socië
teit ter eere van den jubilaris een con
cert gegeven, waarna de officieren zich
aan een souper vereenigden.
Op 15 dezer zal bij de Gooische
stoomtram te Amsterdam eene proefne
ming plaats vinden met den door de
«Vacuum Brake Company lim," geëxploi
teerd wordende zelfwerkenden remtoe-
stel, welke reeds op vele spoor-en tram
wegen in Europa is toegepast.
Te Zevenaar en in het daar nabij
gelegen Wehl is de vlekziekte onder de
varkens uitgebroken.
Men schrijft ons uit Ede: „Terwijl de
verzending van varkens voor Engeland
de laatste weken van weinig beteekenis
is, heerscht daarentegen aan de stoom-
slachterij groote levendigheid, Bijna da
gelijks worden uit verschillende deelen
des lands groote partijen aangevoerd.
Door een postduiven-vereeniging
in ons land werd dezer dagen een ver
gadering uitgeschreven, waarvan als doel
was aangegeven: loting voor een vlucht....
der honoraire leden. Historisch
Men schrijft uit Heemstede
«Terwijl de bewoners afwezig waren
is Zaterdagnacht alhier ingebroken in de
woning van den heer E., makelaar in
effecten, kantoor houdende te Amsterdam.
Voorloopig mist men eenig geld en zilver
werk, doch daar de heer E. nog op reis
is, kan het ontvreemde nog niet worden
opgegeven. Het geheele huis is door
zocht, vele meubelen zijn opengebroken.
De daders hebben zich achter in de woning
toegang weten te verschaffen."
Zondag had te Arnhem in het
«Hotel Bellevue" een feestmaaltijd plaats
van eenige leden van het korps vrijwil
lige jagers der Leidsche Hoogeschool, die
in 1830/31 de Belgische expeditie mee
maakten. Het was op .lien datum de
57ste verjaardag van den intocht der
Nederlandsche troepen in Leuven. Van
de 250 man die uittrokken van genoemd
korps, zijn er nog 35 in leven.
Te Sneek heeft zich eene vereeni-
ging gevormd met het doel, oud kinder
speelgoed te verzamelen, ten einde hier
mede op St. Nicolaas den minder bedeelde
te verrassen. Voor reparatiekosten wordt
eene contributie geheven van 50 cent.
Als een bewijs, dat te Dordrecht
veel liefhebberij voor paardrijden bestaat,
kan dienen, dat Zaterdag van daar ver
trokken vier heeren te paard, om een
reis van 10 dagen te maken over Gorin-
chem, Tiel, Berg-en-Dal, Kleef, Emmerik,
's-Heerenberg, Keppel, Lochern, Zutfen,
Apeldoorn, Amersfoort, Utrecht en Meer
kerk naar Dordrecht.
Gedurende de zomermaanden werd
in vorige jaren geen geslacht vleesch uit
Harlingen naar Engeland uitgevoerd; dit
jaar heeft, vanwege de lage temperatuur,
die uitvoer nog niet stilgestaan.
Voor waar wordt ons 't volgende
medegedeeld Hedenmorgen liep een boer
tje in de Linnaeusstraathijgendenschreeu-
wend de tram achterna, die zich naar
den Dam in beweging had gesteld. De
conducteur ziet den man draven, schelt
en de tram stopt. Het boertje komt nader
doch stapt niet in.
«Moet je niet meè?" vraagt de con
ducteur.
«Neen, maar ik wou een paar bussen
cacao van je hebben," was het antwoord.
Tableau I Amsterd. Crt.
Gevaugenisarbeid.
Te Breda en omstreken zijn, evenals
schier overal, een groot getal werklieden
zonder werk, en werkzoekende. Onder
hen bevinden zich vooral timmerlieden.
Deze bieden zich aan tegen het karig
loon van veertien cents per uur. En
veelal nog te vergeefsch, doordien het
werk, dat er nog is, grootendeels in de
gevangenis wordt vervaardigd tegen be
taling van slechts twintig cents weekloon
per dag.
Is dat niet ergerlijk? En dient aan
zulke schandelijke concurrentie, vooral
in dezen tijd van werkloosheid, geen
einde te worden gemaakt? Misschien is
men als meermalen het geval bleek, ge
neigd het door ons medegedeelde als on
waar of overdreven voor te stellen. Thans
is daar geen plaats voor. Wij kunnen
de voorwerpen, o. a. ramen en deuren
die aldaar vervaardigd zijn, aanwijzen,
en den patroon die ze vervaardigen noe
men.
Heeft de Minister van Justitie bij zijn
bezoek aan den gevangenissen, ook met
dezen toestand kennis gemaakt en het
voornemen opgevat de zoo lang gewensch-
te regeling te brengen in den arbeid der
gevangenen
Wij zijn er niet gerust op. Het vraag
stuk is niet nieuw, zelfs reeds oud en
een nieuw krachtig protest van allen, die
het wel meenen met onzen nationalen
arbeid, zal gewenscht zijn om de regee
ring aan te sporen tot het nemen van
afdoende maatregelen tegen zoo een
schandelijke en officieele concurrentie.
Maar nevens protesten en om voor deze
te beter grond te vinden is het wensche-
feiten te noemen, die treffen en spreken
zooals het bovengemelde. Voor de mede-
deeling daarvan houden wij ons aanbe
volen, met de verzekering, van het mede
gedeelde slechts onder het noodige voor
behoud gebruik te zullen maken.
Wkmsl).)
In Drente, waar men voor eenige
jaren nog zoo afkeerig was van den
militairen stand, neemt thans meer dan
40 pCt. der arbeidende jongelieden, hoofd
zakelijk boerenknechts, als plaatsvervan
ger dienst. De lage prijs, die voor de
remplaqanten besteed wordt schrikt hen
niet af, en reeds thans, nu sommige
bazen hunne knechten voor den dienst
1889/90 opnieuw willen huren, doet zich
de zucht naar dit «verkoopen" voor.
Sommigen besluiten tot vrijwillige dienst
neming voor den kolonialen dienst, en
komen hier dan eenige dagen doorbren
gen, zoodat men gedurig «oostgangers"
ziet. Jammer dat de wijze waarop som
migen de laatste dagen doorbrengen niet
de overtuiging geeft, dat hunne keuze
na rijp beraad heeft plaats gehad.
De heer W. te Helmond had met
zijn echtgenoote plaats genomen op het
balkon van een der wagens van tie stoom
tram. Op het oogenhlik van den afrit
sprong het hondje dat zij bij zich hadden,
uit den wagen. Zonder zich te beraden,
sprong de echtgenoote van den heer W.
eveneens uit den wagen, ten einde het
hondje weder op te vangen. Zij struikel
de echter; vier wagens gingen haar over
de borst, en zij gaf oogenblikkelijk den
geest.
Zondag is te Nieuw-Balingen, gem.
Westerbork, het volgende gebeurd. Zekere
H. Kloeze, smid aldaar, had oneenigheid
gehad met een arbeider Engeltien. Hij
vertoonde zich met een geladen geweer
hen huize van dien arbeider en dreigde
tet geheele gezin dood te schieten. Hier-
(Schets uit het Texelsche Volksleven.)
door
D. WEKKER.
4) Waren het zaken van waarde, die
te grooten omvang hadden om ze alleen
te bergen, dan gaven zij het bij den
strandvonder en ze kregen er in geid
hun aandeel van. Zoo ging het vroeger
nu kon men «gien vinger in de asch
steke" of men had een agent op de hielen,
was 't er geen van politie, dan was 't een
van de heeren, «die de strandjutterij op
ege voet en op groote skaal dreve," want,
zeide Jan Volkert: «mit ol dat skrieve
en vrieve" dat de heeren over de strand
vonderij deden, «bleef er zoo veul an
den striekstok hange," dat zij er het
meeste voordeel van hadden, de recht
matige eigenaars, zoo als de heeren de
menschen noemden, waarvan de goederen
afkomstig waren, er niets van terug
kregen en alzoo de «strandjutters" van
naam en beroep er alleen door benadeeld
werden, ten voordeele van de pennelikkers.
Volkert had dus zijne hut verkocht,
was vlak bij 't dorp gaan wonen, was
met eene boerderij begonnen, en het
ging hem in dit bedrijf ook wel. Sommigen
zagen hem wel met nijdige oogen aan,
vooral toen hij gedurig meer «beesten"
aankocht en meerdere landerijen in huur
nam, zij hielden het er voor dat hij aan
't. strand »'n gelukkie had had," en ook
wij veronderstellen dat hij niet te ver
geefs zoo lang en zoo veel op 't strand
heeft geloopen, want we weten toch
dat hij vroeger niets zijn eigendom kon
noemen, en iedei wist thans dat hij nu
in een «aardig gedoe" zat. Jan Volkert
liet zich hierover echter tegen niemand
uitdat waren zaken, waarover hij
zich tegenover geen sterveling behoefde
te verantwoorden tegenover zijn ge
weten kon hij dat wel naar zijne meening.
Wij hebben het reeds boven gehoord,
hoe hij dacht over 't geen de zee hem
opleverde, en geen wonder, zijn vader
had hem bij zijne opvoeding den stelregel
ingeprent: «ol wat je an 't strand fiend,
wat de zee je anbrengt, is je wettig
eigedom, datje mit'n gerust gewete voor
je zeivers kent houwe."
Wij willen niet beslissen in hoeverre
deze stelregel steek houdt, maar gelooven
met hem, dat velen die de «strandjutterij"
op groote schaal dreven of drijven, zoo
als Volkert zeide, van denzelfden stel
regel uitgaan.
III.
«'n Bedurve houtje is jow jonge, dat
seg ik rnaar," dus besloot buurvrouw
Kaap hare rede, toen zij hare klacht had
ingebracht bij jufvrouw Scherrel, de vroed
vrouw, die naast haar woonde, over den
ondeugenden knaap, den voorzoon van
haren echtgenoot, die haar ook heden
weder voor den gek had gehouden. De
jongen was ook wel ondeugend. De zoo
even ingediende klacht kwam op het
volgende neder: Vrouw Kaap, eene we
duwe, had een kruidenierswinkel; Dirk
Scherrel was heden in haren winkel ge
komen en had gezegd «Vrouw Kaap hè
je 'n holf pond brune stoksuker?" waar
op de winkelierster de gevraagde kandij
had afgewogen; maar toen zij het hem
in de handen gaf, had hij het pakje
weder op de toonbank neergeworpen en
had zich onderden uitroep: «skyntjeblok I"
snel verwijderd. t Is niet te verwonderen,
dat de goede vrouw verontwaardigd was
omdat de kwade jongen het had durven
wagen, haar op den eersten April zoo
beet te nemen, want dat was de zaak,
en het «skyntjeblokdat de jongen had
uitgeroepen, is het op Texel gebruikelijke
woord dat men zegt om zijne vreugde
aan den dag te leggen, dat de voorge
nomen bedriegerij gelukt is.
Dat hij zijns gelijken fopte, dat kon
er op dien dag nog door, en dat liet hij
ook niet; van morgen nog had hij
zijn zusje naar «Piet van Aai" gestuurd
om de «dagskeer," waaraan het kind
gereedelijk had voldaan. Wat het was
of beteekende wist hij evenmin als menig
volwassen Texelaar, maar hij had het
zoo dikwijls van anderen gehoord, dat
hij die aardigheid ook eens moest hebben.
Het kind was teruggekomen en had
gezegd »'t is skyntjeblok hewwe ze seit,"
waarop hij haar had uitgelachen.
Hierover zou moeder dan ook niets
gezegd hebben, maar dat hij de oude
vrouw op die wijze gefopt had, daarover
was zij lang niet tevreden.
Zij zeide dan ook, nadat de weduwe hare
klacht had ingebracht en hare rede met
de woorden straks vermeld had besloten:
Ja, de jonge is 'n regte maandagsmaan."
Dit beeld ontleende zij aan hare ondervin
ding of eigenlijk uit die van haren man,
die gepensioneerd bootsman bij de Ma
rine was, daar hij meermalen had op
gemerkt dat eene maan, welke op den
dag die haar naam draagt nieuw was,
doorgaans niet veel deugde, daar zij ge
woonlijk slecht en stormachtig weder aan
bracht.
En de jongen was werkelijk op Maandag
geboren. Dat de knaap, of liever zijne
opvoeding wat verwaarloosd was, daar
aan had vrouw Kaap geen ongelijk, maar
de schuld van jufvrouw Scherrel was het
niet. Vijf jaar geleden was de bootsman
Scherrel naar Oost-Indië uitgevaren, eene
ziekelijke vrouw en twee kinderen ach
terlatende; de vrouw was kort na het
vertrek van haren echtgenoot overleden,
en de kleine Dirk was komen inwonen
bij een vrouw, die altijd zeer veel van
't kind gehouden had, en nu gedurende
de afwezigheid van den vader haar best
scheen te doen, om door verkeerd ge
plaatste liefde den knaap in den grond
te bederven, 't Was dus niet ongelukkig
voor den jongen, dat zijn vader, na eene
afwezigheid van twee jaren, terugkwam
om te verhoeden dat zijne opvoedster
hem totaal bedierf. De toestand van den
vader, na zijne terugkomst, was niet
zeer gunstig. Was hij gezond en wel
naar Indië heengegaan, verminkt was
hij thuis gevaren, want hij had in de
Oost eene expeditie meègemaakt en eene
hand verloren, zoodat hij, ongeschikt voor
de dienst zijnde, bij de teiugkomst in
het vaderland was gepensioneerd. Zijne
