NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT EN GELDERLAND.
ANKARSTROM.
No. 67.
Woensdag 20 Augustus 1890.
Negentiende jaargang.
abonnementsprijs:
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
advert en tien!
BINNENLAND.
Feuilleton.
AMERSFOORTSCHE CD1B1III!.
VOOR
Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Rijk.
Afzondert ij ke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever A. M. SLOTHOUWER, Amersfoort.
Van 16 regels 0,40 iedere regel meer 5 Cent.
Advertcntiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
H. M. de Koningin en Prinss Wil-
helmina hebben Zondagmiddag een wan
delrit gemaakt door Deventer.
De minister van Oorlog heeft gebruik
gemaakt van de gelegenheid, hem aange
boden bij het sluiten van de jongste spoor
wegovereenkomsten, om de voorziening
in de behoefte aan steenkolen in oorlogs
tijd meer te verzekeren dan tot nu toe
het geval was. In de overeenkomsten toch
wordt de volgende bepaling aangetroffen
De maatschappij verbindt zich, op de
door den Minister van Oorlog aan te wij
zen stations, mits aldaar depóts voor lo
comotieven zijn gevestigd, eene hoeveel
heid steenkolen in voorraad te houden,
in het geheel niet minder bedragende
dan heigeen voor den dienst op al de
door haar op Nederlandsch grondgebied
geëxploiteerde spoorwegen gedurende een
tijdvak van ten minste twee maanden
gevorderd wordt.
De Duitsche vice-consul te Rotter
dam, de heer von Herff, is tot Duitsch
consul voor de Zuid-Afrikaansche Repu
bliek benoemd. De zetel van het consu
laat is Pretoria.
De heer G. Visser, werkzaam op het
bureau van de Holl. spoorwegmaatschappij
te Winterswijk, is benoemd tot stations
chef in de Transvaal.
Den 4 en September zal mr. E. de
Man Ez., zijn 20-jarig jubilé als burge
meester van Breda en zijn 40-jarig lid
maatschap van den Gemeenteraad aldaar
herdenken. De thans 73-jarige grijsaard
is de nog eenig overgeblevene van de
45 Raadsleden, die den len Sept. 1850,
na de afkondiging der thans nog regee-
rende gemeentewet, als Raadsleden wer
den gekozen.
Ter gelegenheid van den nationalen
schietwedstrijd te Hoorn op 2428 Au
gustus e k., zullen door de Nederl. Spoor
wegmaatschappijen aan de deelnemers op
vertoon van hun legitimatiebewijs, speciale
retourkaarten worden afgegeven tegen
enkelen vrachtprijs, geldig van 23 tot en
ir.et 29 Augustus a s.
DOOR
Mr. William 3. teil Hoet.
Aan Wolfgang.
5) Den tijd welken hij er doorbracht,
gebruikte Ankarstrom echter, om eene
uitgebreide zeer scherpe memorie van
grieven op te stellen, aan den koning
zeiven gericht. Als een recht eischte hij
daarin de herziening op 's Konings bevel,
van zijn burgerlijke vordering en ten
tweede, als militair, om alsnog voor een
krijgsraad te worden terecht gesteld.
Beide vroeg hij van den Koning in wèl
eerbiedige, maar toch uiterst krasse be
woordingen.
Dat adres was op weg gegaan even
voor den dag van Alfred Aarbergs on
verwacht bezoek en ofschoon Ankar
strom gedurig verzekerde dat er niets
van komen zou, omdat de Koning zijn
wenschen toch niet vervullen wilde
oo luisterde hij niet ongaarne naar de
erzekeringen van zijn vriend, dat de
De Prinsessedag zal te Hilversum
niet onopgemerkt voorbij gaan. Het be
stuur der vereeniging «Floralia" zal te
dier gelegenheid hare jaarlijksche bloe-
men-tentoonstelling houden, die evenwel
in plaats van op 31 Aug op Woensdag
4 Sept. gesteld is. Reeds zijn door som
mige ingezetenen prijzen beschikbaar ge
steld, terwijl het bedrag der inteeken-
lijsten de commissie ruimschoots in staat
stelt, alle deelnemers bijkans allen
schoolgaande kinderen feestelijk te
onthalen.
Te Naaiden is onder den naam
«Burgerplicht" eene onzijdige, onafhan
kelijke kiesvereenging opgericht, die zich
ten doel stelt voor staat, provincie en ge
meente de keuze te bevorderen van per
sonen, van wie op goede gronden ver
wacht mag worden, dat zij onder gee
nerlei invloed staan. Als voorzitter treedt
op de heer J. H. Maas.
Aan de verschillende korpsen van
het leger, die van de nieuwe velduitrus-
ting zijn voorzien, zijn door de artillerie
inrichtingen te Delft een groot aantal
ijzeren blokjes toegezonden, welke moeten
dienen om de patroontasschen op het
juiste gewicht te brengenvoor de hou-
dertasschen hebben deze blokjes den vorm
van patroonhouders. De manschappen be
hoeven dus niet voortdurend voorzien te
zijn van een groot aantal scherpe patro
nen. Men hoopt dat dit een begin zal
zijn tot het nemen van een algemeenen
maatregel, om den soldaat voortaan in
vredestijd niet meer voortdurend in het
bezit te laten van scherpe patronen.
Te Groningen zal voor rekening
van den industrieel W. A. Scholten een
kinderziekenhuis gebouwd en aan de stad
geschonken worden. Voor dit doel is in
het midden der stad een groot huis met
uitgestrekten tuin aangekocht. Op de
plaats van het afgebroken huis, in de
onmiddellijke nabijheid der Groote Markt,
zal deze inrichting verrijzen. De aanbe
steding zal 27 Augustus plaats hebben.
Eigen Haard bevat deze week eene
beschrijving van het Centraal Israëlietisch
Weeshuis te Utrecht met een overzicht
van het ontstaan en de ontwikkeling er
van door den heer M. Brinkgreve. Deze
bijdrage is opgeluisterd door twee fraaie
rechtschapenheid, de liefde des Konings
voor recht en billijkheid boven alle be
denking verheven waren dat nog nie
mand in 't geloof daaraan zich bedrogen
had gezien.
Om zulke stellige betuigingen te kun
nen doen, was van Aarherg uitgegaan
van de meening; vooreerst, dat Ankar
strom in beide gevallen gelijk had, in
zijn recht was, en zijne vriendschap bracht
er hem gemakkelijk toe dat voor waar
aan te nemen. Ten andere, van zijn vast
geloot in de grootheid van ziel eens mo-
narchs die als 't ware door hem aange
beden werd en eindelijk door den
hartgrondigen wensch die hem bezielde
om zijn vriend te troosten. Maar hij be
dacht niet dat de hartstochtelijke stem
ming waarin de rekwestant zich bevon
den had, toen hij de «bede" aan den
koning schreef, maar al te licht het mis
lukken daarvan medebrengen kon, wan
neer de stijl, de woorden, waarin het
zoogenoemd verzoek vervat was, al te
ongeschikt waren om een nagenoeg on
beperkt alleenheerscher gunstig te stem
men. Hij bedacht vooral niet dat een
licht gewekte, toch teleurgestelde hoop
een vreeselijk terugwerkenden schok aan
zijn vriend zou kunnen toebrengen.
Slechts weinige weken nog dacht de
Vrijheer op zjjn zoo noordelijk gelegen
afdeelingenhet Weezengezin aan den
maaltijd, naar eene uitstekende pentee-
kening van den heer J. C. U. Legner,
alhier, en de Weezen in den tuin naar
eene vooral met het oog op de be
zwaren, die het terrein voor eene goede
groepeering en opneming der groep aan
bood, voortreffelijk uitgevoerde pho-
tografie, mede van een stadgenoot, den
heer E. A. van Blitz.
Bij het baggeren in de Maas te
Venloo is een muntstuk, iets grooter dan
een rijksdaalder, gevonden, dat later geble
ken is goud te zijn van het zuiverste
gehalte. Op de eene zijde draagt het 't
opschrift: Ferd. Ill D. G R Imperator
Sa op de keerzijde: Ger Hvn
Dohema Hex 1643.
Het wapen bestaat uit een hoofd, om
geven met een gebladerden boomtak. De
munt weegt 34% gram en is voor oud
goud op eene waarde var. f55 getaxeerd
zij behoort thans in eigendom aan den
heer Frederik Nellissen te Venloo.
Men schrijft uit Rotterdam
«In een brief uit Java van een der
pleïaden, laat van Lennep deze schrijven
Twee dingen zijn er, die hier (op Java)
volstrekt niet in tel zijn, namelijk
poëzie en oud blik".
Hetzelfde kan men uit Rotterdam
schrijven, vooral wanneer het woord
«poëzie" veranderd in «architectonisme,
kunst, historische bouwkunst."
Niet alleen getuigen de talrijke nieuw
gebouwde huizen, dat men hier ter stede
weinig gevoel heeft voor architectonisch
schoon er zijn enkele uitzonderingen
ten goede maar ook voor het behoud
van historische gebouwen schijnt men
weinig over te hebben.
Blijkens een aankondiging zal Woens
dag 27 dezer voor afbraak worden ver
kocht, het perceel aan de Groote Markt,
bekend onder den naam van «in duizend
vreezen."
Hoewel dit perceel nu niet die histo
rische beteekenis heeft, welke er gewoon
lijk aan gehecht wordt, valt het toch niet
te ontkennen, dat het gebouwtje voor
historische kunst niet van belang ontbloot
is. Vreemdelingen landgenooten en
buitenlanders die onze stad bezoeken
verzuimden nooit het gebouw in oogen-
schouw te nemen.
buitenverblijf door te brengen en er wer
den reeds voorbereidselen getroffen tot
een vermakelijkheid, waarmede hij ge
woonlijk zijn oponthoud in die streek
placht te besluiten en die hij tot een
soort van volksfeest had gemaakt, voor
de bewoners der omliggende hutten. Voor
den heer van Aarberg in 't algemeen
voor eiken reiziger die de streken van
het hooge Noorden slechts weinig kent,
had de geheele zaak zooveel eigenaar
digs, dat het der moeite wel waard is,
die voor eenige oogenblikken van nabij
te bezien.
Hoe onherbergzaam die kusten op zoo
hooge breedten den menschen ook mo
gen voorkomen, die zich maar zelden en
dan nog door nood gedrongen hier een
zaam vestigen, zoo tiert en beweegt zich
het vroolijke geslacht der gevederde lucht
bewoners daar des te drukker en leven
diger. De uitgestrekte regionen van den
arktischen hemel zijn hun speelplaats,
rotsholten hun t'huis't rimpelend vlak
der noorder-oceaans hun steeds gedekte
disch. Hier schept zich het gepluimde
volkje vreugde in 't luchtig bewogen le
ven en een talrijke nakomelingschap be
volkt de spleten der rotsen. Terwijl de
wilde zwaan in haar karakteristieke schoon
heid statig voorzeilt op de donkere wate
ren van den eenzamen Fiord, waagt zich
Volgens een volkslegende zou dit per
ceel zijn naam hebben ontleend aan het
volgende voorval. Toen op 9 April 4572
Rotterdam door graaf van Bossu was in
genomen en de Spanjaarden zich aan al
lerlei wreedheden schuldig maakten, had
den verscheiden lieden zich in dit huis
verscholen, nadat zij eerst een bok ge
slacht en het bloed van dat dier langs
drempel en stoep hadden laten stroomen.
Toen de Spaansche soldaten dit bloed
zagen, meenden zij, dat anderen hen reeds
waren voorgeweest, en gingen, zonder
het huis binnen te treden, verder.
Eenige in den voorgevel geplaatste ge
kleurde tegels, een voorstelling bevat
tende van Mattheus X vs. 46, schijnen
op bovengenoemd voorval te moeten
doelen. In de Uithangteekens van van
Lennep en ter Gouw treft men een vrij
nauwkeurige afbeelding dezer tegels aan.
Evenwel is het bijna zeker, dat het
gebouw althans in zijn tegenwoordigen
vorm niet bestond in 4572, want blijkens
een steen in den gevel, dagteekent het
eerst van 4594.
Het zou echter in elk geval te betreu
ren zijn, indien niet voorkomen werd, dat
des mokers hand het gebouwtje slechten
ging. Het kan als een der oudste wereld
lijke gebouwen van onze stad beschouwd
worden. Het geheel is opgetrokken in
den zoogenaamden Zuid-Hollandschen
bouwstijl met uitstekende booglijsten op
consoles, als overdekking der vensters.
In latere jaren schijnt men het gebouw
eenigszins te hebben willen rnodernisee-
ren waardoor liet wel min of meer wan
staltig is geworden.
Het is te hopen, dat nog tijdig genoeg
het kunstgevoel ontwaakt om dit gebouw
voor ondergang te behoeden.
Naar men wil, moeten onderhandelin
gen om het aan het Rijk of de Gemeente
te verkoopen schipbreuk hebben geleden.
Naar wij vernemen is de acteur
Ruijgrok van den kleinen schouwburg te
Rotterdam, die voor den nieuwen schouw
burg geëngageerd was, overgegaan bij het
«Leger des Heils." (Am. Ct).
Men schrijft uit Houtrijk en Pola-
nen
«De beetwortel-suikerfabriek Holland
alhier, is ook dit jaar weder aanmerke
lijk uitgebreid; behalve de aangebrachte
het vraatzuchtige lichtgevlerkte meeuwen
volkje tot vlak bij den edelen bevleugel-
den schipper, die, met fiere minachting
nu en dan maar eens den kop opslaat en
de vleugels uitspreidt om den troep le
venmakers uit zijn nabijheid te weren.
Hier komt de bergeend ook bijscho
len, uit de moerassen naar den voet der
Fiallen trekkend, om zich de glinsterende
vederen weer in de wateren des Oceaans
te reinigen en in hun ineengedrongen
kenmerkende trekken, mengelen zich ver
scheidene soorten van dit talrijk geslacht.
Het stormvogeltje, een der minsten onder
zijn gevlerkte broertjes, laat zich, nadat
hij dagen lang aaneen schier, over de
schuimkoppen der woelende golven heen
gezwierd heeft, zonder dat men vermoeid
heid aan hem hespeuren kan, soms mid
den onder It schreeuwend snaterend volkje
neder en zijn behendigheid doet hem de
kruimkens zamelen, die *van de tafel zij
ner rijkere genooten vallen. Slechts de
eidergans, hierin haar stamverwant, de
zwaan, gelijk, versmaadt den rumoerigen
drom en vischt eenzaam aan den voet der
rotsen, door ziedende branding omringd.
Maar niet altoos verheugen zich de geve
derde vissehers in zoo behagelijke rust;
de donzen pluimen van hun kleed prik
kelen te zeer de hebzucht der menschen
en ze bemachtigen die in een driemaal
vergrootingen heeft de directeur der fa
briek zich echter ook genoodzaakt gezien,
inrichtingen te doen daarstellen, ten doel
hebbende om met weinig of althans min
der arbeidskracht te werken.
De herhaalde weigeringen van enkele
ploegen arbeiders om voor het bedongen
loon niet meer te werken en daarbij
komende omstandigheden, zijn oorzaak,
dat men naar middelen heeft omgezien
en thans heeft verkregen, om die arbei
ders of ten minste een deel hunner te
kunnen missen.
De beetwortelen, vroeger met manden
uit de schepen naar de fabriek gedragen,
worden thans grootendeels door middel
van stroomend water daarheen geleid,
zoodat slechts een paar man ze in de
daarvoor aangebrachte goten behoeven
te werpen, terwijl de pulp (afval der
beetwortelen) door een dit jaar aange
brachte inrichting, hij vervoer en lading
in de schepen slechts enkele arbeiders
vereischt."
Twee jongens, die Vrijdagmiddag
op last van hun patroon bij eene juffrouw,
wonende op den Noordsingel te Rotter
dam, eene quitantie moesten innen, wer
den minder vriendelijk ontvangen. Op een
gegeven oogenblik loste de lastig gevallen
wordende juffrouw op de twee jongens
eenige revolverschoten, die gelukkig hun
doel misten. De jongens kozen het haze-
pad, en hebben van het voorgevallene
aangifte gedaan bij de politie, die een
onderzoek instelt.
Een Amsterdammer, de heer Pameyer
die zich dezer dagen te Bruinisse bevond,
heeft een stout maar tevens roekeloos
stuk ondernomen, dat hem door weinigen
zal worden nagedaan. Hij heeft de rivier
het Zijpe over eene breedte van pl. m.
400 M. heen en weder achter elkander
overgezwommen.
Aan een 8 Juli uit Edi aan de Ja-
vabode gezonden brief is het volgende
ontleend
Zooals ik reeds den vorigen keer
meldde, is er na den 24. niets meer in
Edi te vechten geweest. De bevolking
hield zich rustig, nadat zij de oproer
kraaiers door de compagnie had zien ne-
derleggen,
Den 22. werd reeds een aanvang ge-
's jaars wederkeerenden oogst. Schier alle
watervogels, maar vooral de eidergans,
tooien 't inwendige zoowel als den rand
hunner kunstvolle nesten, met een dik
tapijt der beste donsvederen. Liefde tot
hun kroost schrijft de ouden voor, het
zachte dek aan eigen boezem te ontruk
ken, om 't gebroeide ei, het naakte kui
ken daarin te koesteren, als de warme,
nu ontvederde borst der moeder, fluks op
voedsel uitgetogen, dien post niet langer
bekleeden kan. Op die gewoonte vestigt
de kustbewoner zijn roofgierige plannen.
Hij weet het maar al te wel, dat de
zorgvolle vogel 't gestoorde werk van vo
ren af aan begint en zoo rooft hij de
eerste maal veeren en eieren. Ook ten
tweeden male haalt hij de eersten voor
zich uit maar zonder zich van de ande
ren meester te maken en eindelijk voelt
nu de schier geheel ontblootte, naakte
moeder 't warme leven, 't bewegen der
kleintjes onder haar hart. Heeft eindelijk
de Oceaan de prettige zwemmertjes, juist
de kinderschoentjes ontwassen, opgeno
men dan bezoekt de kustbewoner de
leege nesten voor den derden keer en
zamelt nu de verontreinigde, slechtste
veeren in. Die oogsten zijn evenwel niet
zonder menigvuldige gevaren te verkrij
gen. De listige vogels, bezorgd zich tegen
's menschen roofzucht te beveiligen, nes-