NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT en GELDERLAND.
NA KERSTMIS,
BUITENGEWONE AANBIEDING
„Het geheim van de Oude Juffrouw"
Nü. 70.
Woensdag 31 Augustus 1892.
Een-en-twintigste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
Aan onze geachte Abonné's!
Vijftig Centen
Feuilleton.
AMEHSFOORTSCIE COURANT.
VOOR
abonnementsprijs:
Per 3 maanden ƒ1.Franco per post door het geheele Rijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukkeu en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G J. SLOTHOUWER, Amersfoort.
advertentien:
Van 1 6 regels 0,40 iedere regel meer 5 Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Met den uitgever van nMAKtlTT'S
Geïllustreerde Werken", opnieuw
in bet Nederlandsch vertaald en met
oorspronkelijke plateu voorzien
is een overeenkomst getroffen, waardoor
wij in slaat zijn aan de abonné's van ons
blad een
te doen.
De in elk huisgezin zoo nuttige boe
ken van MADLITT op een hoogst
gemakkelijke wijze in eigendom
te bekomen, ziedaar het plan, dat wij
ons voorsteiden uit te voeren en dat,
naar wij vertrouwen, door onze lezers
met ingenomenheid zal worden begroet.
Bij het begin van elke maand zullen
wij n.l. onzen lezers de gelegenheid bieden
om tegen betaling van slechts
een gekeel compleet werk van E. MAR-
LlTT met oorspronkelijke plateu
in eigendom te verkrijgen.
Beginnende met
zal o. a. een maand later sHET HEIDE-
PRINSESJE," eveneens tegen betaling
van slechts SO ceut, worden aange
boden; daarna „RIJKSGRAVEN! GI-
SEEA" enz. enz.elke maand een nieuw
werk tegen betaling van slechts v y f tl g
ceut, totdat alle Romans en Novellen
van MAREITT COMPLEET zijn en
desverkiezende in twee Prachtban
den, mede voor lagen pi ijs verkrijgbaar,
kunnen worden ingebonden.
Hoewel wij verwachten dat al onze
lezeis gaarne gebruik znllen maken van
de gelegenheid, om op goedkoope en
gemakkelijke wijze alle DE WER
KEN tan MAREITT in bun bezit te
krijgen, stellen wij de inteekening slechts
per compleet deel open en behoudt
ieder de volkomen vrijheid op ééu, méér
of alle deelcu in te teekenen.
Voor verdere bijzonderheden omtrent
het eerst verkrijgbaar gesleldecouipleete
werk van E. MAREITT:
„HET GEHEIM VAN DE OUDE JUFFROUW"
leze men s. v. p. achterstaande adver
tentie met inteekenbiljet.
DE UITGEVER.
Nu de cholera asiatica meer en meer
ons land nadert, achtten wij het niet
ondienstig, onderstaand stuk, voorkomende
in het Bataviaasch Nieuwsblad van 14 Juli
1.1., in zijn geheel over te nemen.
PROPHYLAXIE DER CHOLERA ASIATIGA.
Zijn de woorden ahet is beter te voor
komen dan te genezen" op ziekten in het
algemeen van toepassing, in het bijzonder
gelden ze voor de indisclie choleraeen
ziekte, welke ieder jaar talrijke offers
maakt onder de bewoners van het lieete
Oosten.
Wat is cholera asiatica?
In de geneeskundige wereld onderscheidt
men twee soorten van cholerade cholera
nostras en de cholera asiatica.
De eerste is een locale ziekte, welke
in de maag zetelt en veroorzaakt wordt
door dieetfouten en in alle stadia geoeese-
lijk, de laatste daarentegen is een mias-
matische koorts van den hoogsten graad,
tengevolge van de opslorping van onein
dig kleine dieren, bacillen genaamd, in
het organisme, en welke hoogstens een
half uur, nadat zij zich heeft verklaard
met succes bestreden kan worden. De
cholera-miasma ageert voornamelgk op het
ruggemerg, zooals de krampachtige pijnen
der darmen het aanduiden.
De huid van het aangetaste wezen is
ijskoud; de thermometer in het rectum
gebracht wijst 41 a 42° C, een teeken
van grooten organische» brand. De ont
lastingen van boven en beneden zijn eiwit
houdend, en het bloed van zijn waterige
stoffenserumberoofd wordt kleverig,
dik en circuleert niet; de bloed wording
houdt op, hetgeen duidelijk blijkt uit de
moeielijke en pijnlijke ademhaling. De
pols is niet meer te voelen, de stem wordt
heesch en klankloos, het gelaat valt in,
de neus wordt spits, de oogen zinken diep
in de kassen, en krijgen blauwe kringen.
Weldra wordt het lichaam blauw en de
huid rimpelt zich. De urine-afscheiding
houdt op en kramp in de kuiten ontstaat.
De zieke gelijkt op een verdroogd lijk.
Men begrijpt, dat in zulk een toestand
de lijder hopeloos verloren is echter zoo
lang er leven is moet de kunst tot het
einde toe worstelen. Verstandig handelt
men dus door de ziekte niet tot dien graad
te laten komen.
Om dit doel te bereiken staan ons twee
wegen open, of de cholera-asiatica voor
komen öf haar onmiddelijk, nadat zij zich
heeft verklaard met de hieronder geci
teerde medicijnen bestrijden.
De prophylaxie of voorkoming der azia-
tische cholera heeft ten allen tijde de
aandacht der medici getrokken; onge
lukkig genoeg ziet men weinig voorzorgs
maatregelen nemen door het gros van het
publiek, dat Gods water maar over Gods
akker laat vloeien, d. w. z., dat de meeste
menschen het fatalisme huldigen.
Hoe krijgen we eigenlijk de choleia-
bacillen in ons organisme?
Tot op den huidige» dag kan deze
vraag nog niet volledig beantwoord
worden.
Volgens de professoren Pasteur en
Burggraeve door het water en door in
ademing, terwijl professor Koch beweert,
dat het alleen plaats vind door het
voedsel, dat men nuttigt en door hel water
dat men drinkt. Hij tracht deze bewering
te staven door aan te halen, dnt gedurende
de Cholera-epidemie in 1884 te Parijs
in de hospitalen geen enkele dienstdoende
geneesheer of ziekenvader, behalve één,
door de ziekte werd aangetast. De daar
aan overleden ziekenvader, zegt deze
geleerde verder, gebruikte zijn avondmaal
naast het bed eens lijders, en drie uren
daarna deden de verschijnselen dier ge
vreesde ziekte zich bij hem voor.
Hoe het ook zij, men zal de volgende voor
zorgsmaatregelen in acht hebben te nemen
wil men de indische cholera voorkomen.
Primo. Zorg goed voor uw drinkwater;
verdacht water moet men altijd koken.
Speciale emmers voor het vervoer van
drinkwater zal men houden.
Secundo. Draag zorg voor eene gere-
gelden dagelijksclien stoelgang heeft men
die niet, zoo neme men zijn toevlucht tot
het zout Chanteaud, in te nemen met
citroensap.
Tertio, 's Morgens en 's middags ont
smette men woning, kantoor en privaat
met carbolzuur, chloor-kaik of andere
desinfecteer-middelen.
Tuin en goten houde men rein.
Quarto. Het water, waarmede men
zich baadt en voor andere dagelijksche
behoeften gebruikt, moet ook zoo zuiver
mogelijk wezen. Na het baden
kan het geen kwaad het lichaam,
na het afgedroogd te hebben, met azijn
te wiijven.
Quinto. Ga 's avonds zoo min moge
lijk uit; denk dat na zonsondergang de
mias's welke de zon gedurende den dag
tegenhoudt, zich in de lucht in een groo-
ter aantal bevinden.
Sexto. Volg uw gewone leefwijze mits
zij regelmatig zij. Gebruik nimmer iets
in de nabijheid van een lijder.
Septimo. Vermijd niet het gebiuik van
vruchten, doch draag zorg, dat ze
rein gewasschen worden, alvorens ze te
schillen en te eten. Ook zult gy niet al
leen proper in uw eten wezen, doch ook
het proper doen beieiden; men moet de
ingrediënten niet op onreine plaatsen be
waren en zij zullen altijd vóór de berei
ding met zuiver water gewasschen worden.
Octavo. Koester geen vrees voor de
cholera; ofschoon de vrees deze ziekte
niet voortbrengt, kan zy haar doen ont
wikkelen.
Nono. Vermijd zooveel mogelijk het
gebruik van alkoholische drankende
voorkeur verdienen veifrisschende dran
ken, zooals limonade, apollinaris, gember
bier enz.
Decimo. Het looken is zeer aan te be
velen in besmette omgevingen aan dames
en kinderen raden wij bet gebiuik van
gember aan.
Undecimo. Zij, die zich naar kantoor
of ergens anders builen huis begeven,
nemen vóór het vertrek in0,5 mG.
arsenikzure strychnine en 3 mG. hydro-
ferro cyanate de quinine (in korrels); op
kantoor gekomen, bij het heengaan
's middags en bij tehuiskomst dezelfde
dosis te gebruiken. Degenen, die wegens
hun betrekking of om andere redenen
eon groot gedeelte var, den dag in een
besmette omgeviDg moeten blijven, dienen
bovenvermelde middelen om liet uur in te
nemen. Bij de minste koliek nemen zij
daarbij in0,5 mG. hyoskiamine en 1
mG. chlorhydrate de morphine, bij de
minste misselijkheid: 0,5 mG. sulfate de
strychnine en 0,5 mG. hyosciamine om
het half uur te herhalen, totdat de ziekte
verschijnselen ophouden. Is men misselijk
en heeft men daarbij kolieken dan neme
men vermelde drie medicijnen om hel
half uur in. Personen, die niet om het
uur de middelen innemen aan hen, die
in een besmette omgeving zijn, voorge
schreven, en die misselijk worden of wel
kolieken hebben of ook beide ziekte
verschijnselen ontwaren, moeten bij de
reeds voor deze symptomen aangegeven
middelen 2 a 3 mG. hydro-ferro-cyanate
de quinine voegen. De quinine is een
bittere loopsoort of alcoloïd, welke de
eigenschap heeft om cholera-microben te
dooden.
Ziedaar de hygiënische en moderne
therapeutische middelen ter voorkomiug
der cholera-asiatica in tijden, wanneer
deze gevreesde ziekte epidemisch heerscht.
Door ze aan het publiek, dat van genees
kundige zaken zoo bitter weinig weet,
bekend te maken hopen wij der mensch-
lieid nuttig te zijn. Een groote fout van
onze eeuw is, dat het algemeen onderwijs
alle vakken omvat behalve die, welke
voor den mensch zoo heilzaam en nuttig
is, de hygiëne en de noodzakelijk daar
aan verbonden wetenschappen als pbysio-
logie en anatomie. Door het individu
bekend te maken met de wetten van
zijn eigen lichaam zullen de geneeskun
digen daarin veel steun vinden in de be
strijding van ziekten en andere plagen,
welke bet leven van der, mensch zoo zeer
vergallen.
De geneesheer is mensch, derhalve is
het serrare bumanum est" ook op hem
van toepassing. Hoevele malen maakt bij
niet een verkeerde diagnose alleen omdat
zijn patient hern niet de noodige inlich
tingen weet te geven? Geroepen bij een
zieke moet hij maar al te dikwijls con-
stateeren, dat de kwaal reeds organisch
is en dat er dus van genezing nooit meer
sprake kan zijn.
De patient onbekend met de wetten
van het organisme denkt, dat zijn ge
neesheer een prul is en zoekt alsdan zijn
troost in de kwakzalverij. Van daar, dat
er zoovele menschen hun brood verdie
nen met den verkoop van kwakzalvers
middelen geschikt voor alle mogelijke
kwalen! De geneesheer, zegt professor
Bruggraeve, heeft slechts één wapen om
zich te verdedigen, en dat is, de weten
schap.
Na deze kleine uitweiding zullen we
overgaan tot de behandeling der azialisohe
cholera, ook wel cholera morbus (sic)
genaamd.
Zooals wij reeds boven zeiden is ge
nezing slechts mogelijk ongeveer een
half uur nadat deze ziekte zich heeft
verklaard; de reden waarom na dien tijd
zeer zelden iemand gered kan worden
willen wij den lezers hier uitleggen. Om
DOOR
WILKIE COLLINS.
{Naar het Engelsclie: Miss or Mrs?)
SLOT.
21) „Mijnheer riep dadelijk om hulp, miss/'
zeide de bediende, die het gebeurde beschreef,
zooals het hem verteld was, „en de man
een groote, dikke oude man werd naar
de herberg vervoerd. De herbergier herkende
hem; hij had dien dag kamers in de herberg
gehuurd, en de politiebeambte vond voor
werpen van waarde bij hem een benrs
met geld en een gouden horloge met ketting.
Er waren geen de minste bewijzen wien
deze benrs en dit horloge toebehoorden. Toen
mijn meester en de docter de herberg bin
nentraden, was men eerst te weten gekomen
wien hij had bestolen en had willen vermoor
den. Alles wat hij in zijn bewusteloosheid
uitliet, voordat zij kwamen, was, dat iemand
hem er toe had aangezet. Hij noemde dien
persoon kapitein, en somtijds, Kapitein Go-
ward." Men veronderstelde indien men
aan de wartaal van een krankzinnige kan
geloof slaan dat hij een beroerte had ge
kregen, toen hij zijn hand op Sir Joseph's
hart legde om te voelen of 't had opgehou
den te slaan. Een soort van visioen moet
hem (naar mijne meening) op dat oogen bi ik
hebbeu overmeesterd. Men vertelde mij, dat
hij van het klotsen der zee en van het kerk
hof raaskalde, en van een verdrinkend matroos,
die op een kippenkorf voortdreef, een matroos
die hem bij zijn haren naar de hel meesleep
te en meer van die vreeselijke wartaal, miss.
Hij was nog bezig te ijlen, toen mijn mees
ter en de dokter de kamer binnentraden.
Zoodra hij een hunner bespeurde men
denkt, dat hij mijnheer Turlington voor zich
meende te zien hield hij eensklaps stil
en viel stuiptrekkeud achterover in de armen
van de liedeu, die hem vasthielden. De dok
ter gaf het een geleerden naam, die zooveel
beteekende als krankzinnigheid uit dronken
schap, en zeide, dat het een hopeloos geval
was. Hij gelastte echter, dat de kamer zou
worden ontruimd van de toegevloeide me
nigte, om te zien, wat hij nog doen kon.
Men verzocht mijn meester bij den dokter
te blijven, om te zien ot de man herleefde
of stierf, toen ik het dorp verliet, miss, met
het antwoord van mijnheer op uw briefje.
Jk durfde niet te blijven om le hooren hoe
't afliep, uit vrees, dat mijnheer Turlington
mij ontdekken mocht."
Toen hij aan 't einde van zijn verhaal
was gekomen, keek de mau ODgerust naar 't
venster, 't Was onmogelijk te zeggen, wan
neer zijn meester zou terugkeeren, eu 't was
hem zooveel als zijn leveu waard, in het
huis gevonden te wordeD nadat hij er bui
ten was gesloten. Hij verzocht het venster
te mogen openen, en naar den stal terug
te sluipen, terwijl 't nog tijd was. Toen hij
de blinden ontgrendelde, schrikten zij op
door eene stem, die hun van omlaag te ge-
moet klonk. Het was de stem van Launce,
die Nathalie bij haar naam riep. De knecht
verdween en Nathalie lag in Launce's
armen eer zij recht tot bezinning was geko-
komen.
In een oogenblik van onuitspekelijke
zaligheid liet hij haar aan zijne borst rusten
toen stiet zij hem eensklaps met schrik van
zich af.
Waarom komt gij hier? Hij zal u vermoor
den, als hij u in huis viudt. Waar is hij?"
Launce wist even weinig van Turlington's
handelingen als de bediende. „Waar hij zich
ook moge bevinden, ik ben Goddank, voor
hem hierDat was alles, wat hij antwoor
den kon. Nathalie en hare tante hoorden hem
iu stomme vrees aan. Sir Jozeph ontwaakte
en herkende Launce voor dat er nog een
enkel woord verder was gewisseld. „Ach,
beste jongen!" mompelde hij flauw. 9 Welk
een genoegen u weer te zien. Hoe komt
gij hier?" Hij was volkomen tevreden met
de eerste verontschuldiging, die hij te baat
nam. „Morgen zullen wij er over spreken,"
zeide hij, en legde zich weer te ruste.
Nathalie deed nogmaals eene poging om
Lauuce te overreden 't huis te verlaten.
„Wie weet, wat er gebeurd is," zeide zij.
„Hij is u wellicht gevolgd op uw weg hierheen
Hij heeft u misschien met opzet het huis
laten binnen gaan. Verlaat ous, terwijl 't
nog mogelijk is."
Miss Lavinia voegde haar overredings
kracht bij die van hare nicht, 't Baatte niet.
Launce sloeg bedaard de zware blinden voor
de vensters en deed er de ijzeren bouten
voor. Nathalie wrong wanhopig de handen.
„Zijt gij bij den mayor geweest? vroeg
zij „Vertel ons tenminste of trii hier zijt
gekomen op zijn raad Koiut nij ons helpen
Launce aarzelde. Als hij de waarheid had
verteld, had hij moeten bekennen, dat hij
zich daar bevond in lijnrechten strijd met
de raadgevingen van den overheidspersoon.
Hij antwoordde ontwijkend: »Als een predi
kant niet komt, dan komt de docter toch.
Ik heb hem gezegd, dat Sir Joseph verbed
moest worden. Schep moed, Nathalie! De
dokter zal hier spoediger zijn dan Turling
ton."
Nauwelijks was deze naam over zijn
lippen gekomen, 'en zonder dat eenig ge
luid van buiten hen had voorbereid op
hetgeen stond te gebeuren of Turlington's
stem drong plotseling vlak achter het geslo
ten venster in de kamer door.
„Gij zijt 's nachts in mijn huis ingebroken,"
riep hij, langs dien weg zult gij niet meer
ontsnappen."
Miss Lavinia viel op haar knieën. Nathalie
snelde naar haar vader. Ziju oogen waren
wijd opeugespalkt van angst en hij kreunde
zachtjes, toen hij de stem herkende. Het vol
gende geluid, dat zij vernamen, was het
wegbrengen van deu ladder van het balkon.
Nadat Turlington daar langs was gekomen,
had hij dien weggenomen. Nathalie had
maar altewei ingezien, wat er zou gebeuren.
De dood van den medeplichtige van deu
misdadsger had hem van alle verdenkingen
in het dorp bevrijd. Hij was voorbedachtelijk
Launce op den voet gevolgd, en had hem
met opzet zichzelven in 't ougelijk laten
stellen, door hem heimelijk in 't huis te
lateu binnengaan.
Er verliep een korte poos een vreese
lijke tueschenpoos eu daarop hoorde men
de straatdeur openen. Zonder op te houden
om ze weder te sluiten, steeg Turlington
den trap op en sloeg de hand aan de geslo
ten deur der kamer.
„Kom er uit, en geef u over!" riep hij
door de deur heen Ik heb miju revolver bij
mij eu lk heb 't recht te schieten op een
man, die in mijn huis heeft ingebroken.
Wanneer gij de deur niet opent voor dat ik
