NIEUWE Nieuws- en Advertentieblad UTRECHT en GELDERLAND. Het tterkenn ingsieeken, No. 92. Zaterdag 18 November 1893. Twee-en-twintigste jaargang. VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG. BINNEN LAND. Feuilleton. AMGRSF00RTSC9E COURANT. VOOR abonnementsprijs: Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Kijk. Afzonderlijke Nummers 3 Cent. Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag. Uitgever G. J. SLOTHOUWER, Amersfoort. advertentien: Van 16 regels f 0,40 iedere regel meer S Cent. Advertentien viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte. Armoede en liefdadigheid. (Slot.) Wat Scholl en anderen over bedelen geschreven hebben, doet het belangrijke en gezaghebbende van Paulian's werk „Paris qui mendie" des te meer uitko men en wel omdat deze zelf bedelaar geworden is om de bedelaars grondig te bestudeeren. Hoe hij hiertoe kwam? Een jaar of veertien geleden vatte Pau- lian het plan op om, op raad van Jules Simon, de som eens te berekenen die jaarlijks door liefdadige personen in Pa rijs aan de armen aldaar gegeven werd. Hy kwam met zjjn rekening nooit klaar om de eenvoudige reden dat er geen dag voorbij ging of hy ontving bericht van een of ander goed werk, dus een nieuw cyfer om by zyn rekening op te tellen. Was het hem onmogelijk het juiste cyfer te bepalen, door zyne onder zoekingen was hy tot de overtuiging gekomen dat er jaarlijks verscheidene miilioenen van particuliere zjjde aan de armen in Parijs gegeven werden. Bij deze som waren dus niet gerekend de miilioenen die het stedelijk armbestuur zelf iederjaar voor onderhoud aan ar men besteedde. En toch ondanks al die groote sommen bleef de armoede voort bestaan zonder dat er eenige verminde ring merkzaam was, integendeel hoe meer er gegeven werd, hoe meer het aantal armen aangroeide. Het was niet moeielyk dit raadsel te verklaren. De oplossing lag en ligt nog in het feit, dat verreweg het grootste deel der gitten niet in handen komt van de werkelijk behoeftigen, maar in die van de valsche armen, de bedelaars van beroep. Ten einde die valsche bedelarij geheel te kunnen ontmaskeren, nam Paulian het heldhaftig besluit om zeibedelaar te worden en aldus de gelegenheid te krijgen die dieven der armen op zyn gemak te bestudeeren. Van hooge be scherming verzekerd en over een groote mate van wilskracht beschikkende ge lukte het hem zich in het gilde der be delaars te doen opnemen. Hy begon als orgeldraaier en straatzanger en is ver volgens van alles geweest, blinde, lamme, doofstomme, gebrekkig, werkman zonder werk enz., de verschillende rangen der bedelary heeft hy doorloopen, de ver schillende typen der beroepsbedelaars bestudeerd, Hy is by hen geweest op straat, in hun huis, in de kroeg, aan het bureau van politie, in de gevangenis, aan het stert bed, en meer en meer werd hy gesterkt in zyn overtuiging, dat wan neer men op straat een aalmoes geeft, in Degen van de tien gevallen bestolen wordt. Het bedelen is, zooals wy reeds de vorige maal zeiden, een bepaald beroep, waartoe men opgeleid moet werden en waarin iemand, die de noodige talenten bezit naam en fortuin kan maken. Iedere type heeft zyne eigenaardige kenmerken en een bedelaar die iets nieuws ontdekt dat voordeel oplevert, vindt aanstonds getrouwe leerlingen die den meester, n.l. den bedelaar die geslaagd is, in alles navolgen. Paulian die zoo lang onder hen verkeerd heeft, kon dan ook aan een bedelaar zien tot welke school hy behoorde. Lichaamsgebreken zyn een bepaalde bron van inkomsten, hoe mis- maakter en ongelukkiger een kind is, dpe to -l-'o--1 -/ een klein beetje overleg kunnen deze van de genees- en voedingsmiddelen, die bun voor bet ongelukkige schepsel gegeven worden, leven. Kleine kinderen en wel bepaald zui gelingen verdienen onbewust voor hunne resp. eigenaressen goed geld. Een bede laarster met een zuigeling, die pijn lydt en daarom weent en kreunt, heeft hierin een zeker middel om de opmerkzaam heid der voorbijgangers tot zich te trekken en de giften ruimer te doen vloeien. De meeste kinderen sterven na drie maanden van nameloos lyden. Wat hindert dat 't Is maar een kleinigheid. Voor 30 sous (f 0,75) per dag kan men een ander huren, en de tegenwoordig heid van zoo'n klein kind vergoedt ruimschoots die dagelykscbe uitgaaf. Hoe guurder het weer is, des te spoediger sterft het kind, maar des te weekelyker wordt het gemoed der voorbijgangers gestemd, des te overvloediger stroomen de giften toe. Is dat geen weerzinwek kende engeltjesmakery op groote schaal? Paulian kende een bedelares die sedert '20 jaar haar vaste plaats op de straat innam met een zuigeling op haar arm. De vrouw werd ouder, het kind be reikte slechts een leeftijd van zes maan- Tot de geliefdkoosde en winstgevende standplaatsen behooren de ingangen dei- kerken Een kerkbezoeker of bezoekster is uit godsdienstige stemming spoediger dan anders geneigd in de beurs te tasten en aan een arme een aalmoes te geven. En de „armen" die dit heel goed weten, zien niet graag een nieuweling hun aantal by een kerk vermeerderen en doen al liet mogelijke om den „indrin ger" te weren. Paulian, die bij de bede huizen natuurlijk ook gestaan heelt, ont ving b.v. by de kerk Saint-Germain des- Prés binnen een kwartier 13 sous, en de hoogmis was nog niet begonnenZal een vrouw den ganschen dag hard wer ken om eenige stuivers te verdienen, als zy door alleen 's morgens by de kerk te bedelen een paar gulden kan ophalen Zulke armen n.l. zy die een vaste stand- of zitplaats hebben hebben hunne vaste klanten en kunnen hun jaarlijksch budget vooruit berekenen, niet geheel juist is ^fnUitófukltioe kunnen noemen, daar zy niet tot hun klanten gaan, maar hun komst geduldig afwachten en dus tot een andere hoofd- afdeeling behooren dan degenen die de gevers opzoeken. De zoodanigen moeten zich meer inspannen, komen veelvuldig in de gelegenheid hunne talenten op dit gebied te ontwikkelen. Van verschillende omstandigheden afhankelijk kunnen zy niet op een vaste dagelykscbe ontvangst rekenen, maar zoo het geluk hen dient en zy wat slim zyn uitgevallen, kunnen zy groote sommen verdienen. Onuitput telijk zyn zy in de hulpmiddelen om hun inkomen te vermeerderen, overal zyn zjj te vinden, bedelaarsadresboeken verge makkelijken bun het zoeken naar lief dadige personen. Vandaag Katholiek, morgen Protestant, overmorgen Israëliet of vrjj-metselaar, elk geloof nemen zy aan als er maar wat te verdienen is. Paulian noemt voorbeelden van kinderen die een dozijn malen Katholiek en Pro testant gedoopt werden, alleen om de gitten, die bij zoo'n gelegenheid te halen waren Uit het bovenstaande blijkt voldoende boe belangrijk Paulian's werk is. Wat hij meedeelt geldt niet alleen voor Parys den. Van boevele kinderen zou die i ot andere groote steden, maar ook voor vrouw den dood op baar geweten hebben? I kleinere, ook voor Amersfoort. Wy geven volmondig toe dat het in onze stad niet zoo erg is als Parijs. Dat zou vrijwel onmogelijk zyn. Menig bedelaarsberoep in Frankryks hoofdstad bestaanbaar en daar een goed inkomen verzekerend zou hier onmogelijk zyn. Maar daarmee kan het bestaan van alle valsche bedelary niet worden ont kend. Worden bier om slechts één punt te noemen, nooit giften in natura ver kwanseld, het gebedelde brood op „boter- hammenbeurzen" verkocht? Wat dan, moeten wy niet meer aan armen geven, en het vaste besluit nemen nooit iets meer voor behoeftigen van onze bezit tingen aftezonderen? Het zou verkeerd zyn, daarom hebben wy het bovenstaande niet geschreven. Wy hadden het tegen de valsche armen, niet tegen hen, die zooals wy in het vorige aangetoond heb ben, door noodlottige omstandigheden zich gedwongen zien een beroep te doen op de openbare liefdadigheid. Laat het geen wy geschreven hebben u niet af schrikken om liefdadig te zyn, maar gewoon waart. Een arme, die aan de deur of op straat ons om een aalmoes smeekt, geven wy iets, denkende, zoo handelende altijd als het niet ons eenig doel is van een lastigen bedelaar af te komen hem voor gebrek te bewaren, en ons zelf voor liefdadig te mogen houden. In negen van de tien gevallen is dit niet waar. Maar zelden beantwoordt een gift zonder verder on derzoek gegeven aan de bestemming waartoe zy gegeven wordt. In de meeste gevallen dient onze aalmoes niet omar- moede te doen verdwijnen, maar om die te bestendigen en aan liet bedelen nieuwe levenskrachten te geven. Geeft, blyft geven, maar geeft nooit op straat, nooit aan de deur, geeft alleen ua een ingesteld onderzoek, na u over tuigd te hebben dat uw weldoen werke lijk nut sticht. Het eerste gedeelte van onzen welgemeenden raad kan iedereen naleven; het tweede gedeelte, wy weten het, kan niet iedereen doen. Indien deze laatste echter ware liefdadigheid willen, vinden zij een hulpvaaardige bondge- noote in de hier bestaande vereeniging „Liefdadigheid." Aan iedereen is die vereeniging bereid inlichtingen omtrent behoeftigen te geven. Zy wil samenwer king van allen, zoodat de geschonken gaven kunnen beantwoorden aan het doel, waartoe zy gegeven worden, by haar strekt het verleenen van onderstand in de eerste plaats om verval tot armoede te voorkomen en om uit den toestand van hulpbehoevendheid op te beuren. De bedelary wil zy vernietigen, niet de ware echte liefdadigheid. Door huisbe zoek wil zy de meer gegoede standen in nauwere aanraking brengen met de minder begunstigde, de hulpbehoevende opwekken tot werkzaamheid, spaarzaam heid en andere maatschappelijke deug den. Welke weldenkende zal dat stre ven niet toejuichen en haar het beste toewenschen Maar met wenschen alleen komt men niet veel verder. Wil die veree- niginggoede vruchten van haar arbeid zien, dan is samenwerking van alle inwoners onzer stad noodzakelijk. Het lidmaat schap (f2,50 p. jaar) behoeft niet afte- schrikken, wat men anders aan de deur of op straat zonder vrucht weggeeft, zal voor menigeen die som bereiken. Vele kleintjes maken nog altyd een groote. de ttinlce gezonue ueuemar, uie ecu <u- keer van werken heeft, in het bedelen geen middel meer vindt om te leven en dus gedwongen wordt zich aan den alge- meenen regel te onderwerpen Het door den Oranjebond van Orde aangekochte veld, genaamd het Hofveld, gelegen in de Wormermark onder Apel doorn, is afgebakend in perceelen en het bouwen van acht woningen aanbesteed. Deze acht woningen zullen met aangele gen grond in eigendom verstrekt worden aan: een grondwerker, een bezembinder tevens grondwerker, een oudmilitair, een sigarenmaker en een opperman. Er is nu een kapitaal van tien duizend gulden bijeen waarvan de helft tegen '2 pet. rente en het overige tegen 2'/a 3 en 3'/, pet. is verstrekt. Van trein 245 van de Oosterspoor die te 9.58 's avonds van ZutfeD te Hil versum aankomt, is Woensdag nabij het station de achterste wagen, een dichte veewagen, ontspoord en gekanteld. Twee koeien, welke zich er in bevonden, bekwa men geen letsel, zoodat het ongeval zich VAN A. GODIN. 12) Hare echt vrouwelijke behoefte, allen, waarmee zij in aanraking kwam, wel te doen, kwam hem in honderde weinig beteekende, maar voorkomende kleinig heden te stade; zij verslond het, als rnet feeënhaDden te regeeren, zonder omslag iederen wensch te voorkomen en naast het behagelijke ook het schoone te bezi gen. Hoe eenvoudig het materieele leven van het paar ook ingericht was, het had toch steeds den indruk van feestelijkheid en overvloed voor den jongen geneesheer, wanneer hij van zijne bezoeken terug keerde. Alles was zoo net geregeld, altyd waren er frissche bloemen in de kamers, op de bescheiden gedekte tafel verscheen geene vrucht zonder prachtigen bladerenkrans, overal werd van het alledagsche eene bekoorlijkheid afgewonnen. Wanneer zich de prachtige gestalte zijner jonge huisvrouw om hem heen bewoog, eenvoudig, maar steeds smaakvol, in heldere kleuren gekleed, werd het hem zoo te moede, dat het dikwijls was, alsof een waas van vreugde over hem heenging en hij zelf zeide, dat hij tot heden niet geleefd had? Zeer dikwijls vertelde hij Elisabeth dan van zijne vreugdelooze kindsheid, die hem geen herinneringen van huiselijk geluk had nagelaten. De bleeke, stille gestalte zijner moeder zweefde nog steeds onbeperkt voor zijn geest, na haar dood had zijne oudste zuster de erfenis van haar arbeid en haar zorgen overgenomen, vooral haar zorgen 1 want hel was den sterken invloed der moeder nog dikwijls gelukt, den vader thuis te houden, wat de dochter echter niet kon bereiken 1 Zijn vader was vroeger in berg als belastingsraad aangesteld, een ambt, dat door de stad bezoldigd werd, doch wiens inkomsten in geene verhouding tot zijn hartstochten stonden, om het leven te geuieten. Geldelijke ongelegenheden wa ren het noodzakelijke gevolg van di menigvuldige uitstapjes en de leus van de famillie was: ontberiüg. Na zulke terugblikken verdubbelde de innigheid voor Elizabeth. Zij gaf zich geheel en al aan hem over, al haar ge dachten, iedere harer bezigheden haddeD slechts betrekking op hem; zij scheen er nooit aan te denken gelukkig te willen zijn, slechts gelukkig te maken. Zij ontving de levendige betuigingen van zijn dank, zijner teederheid met een deemoed, die tevens een sluier over de schitterende levendigheid van hare natuur wierp. D«ze vermenging van vuur en terughou ding, die Otto van het begin harer ken nismaking af was opgevallen, gaf het samenleven met haar, ook nadat zij de zijne geworden was, eene eigenaardige, tevens zelfs een opwekkende bekoorlijk heid. Er waren oogenblikken, waarin hij zich door hare plotselinge afgetrokken heid, hare bedeesde onderworpenheid, onaangenaam voelde aangedaan echter waren zulke indrukken slechts zeer kort en lieten geen sporen in zijn hart achter. Elizabeth had zich niet op die sa lontalenten toegelegd, die bij jonge meisjes zoo dikwijls opgewekt en zoo zelden goed ontwikkeld worden. Zij zong en speelde niet, zij maakte noch in stilte noch openlijk gedichten en kon niets anders teekenen dan borduurpatro nen evenwel bezat zy een talent, dat, zeldsn beoefend en weinig gekend, tot diegenen hehoort, die bet diepst het hart roeren. Zij las uitmuntend voor. In haar in het spreken reeds melodieus orgaan, kwam, zoodra zij las, een eigen aardig geluid, dat het oor streelde als muziek en tot in het hart van den hoor der trilde. Deze gave was voor Otto eene rijke bron van gelukkige uren. Wanneer hij 's avonds, lichamelijk vermoeid, in den hoek der sofa zat, de oude vriendin zijner jonkheid, de sigaar, in de mond, en Eli zabeth dan het boek ter hand nam, was hy oveigelukkig. Den blik onafgebroken op haar schoon gelaat gevestigd, luisterde hij met verbazing naar hare verrukke lijke voordracht, en als dan bij een pas sage, die haar dieper roerde, de donkere lieve oogjes zich plotseliog tot hem op hieven en in een snellen, vurigen blik de zijnen ontmoetten, kon ook hij zich bijna niet weerhouden haar in de rede te val len, om haar slechts een van de lieve woorden mee te deelen, die hem zijn hart vervulden. Dan weerklonken deze indrukken later in de toneD zijner vleu gelpiano, die in volle accoorden de hymne van zijn geluk aansloegen. DERDE AFDEELING. HET BRILJANTEN KRUIS. I. Het ging tegen den herfst. Reeds kwamen koele dagen eo lange avonden het aantal badgasten verminderde. Toch werd Schaumberg nog dikwyls geraad pleegd; eene epidemie van kinderziekten heerschte tamelijk boosaardig in den om trek en hield hein in voortdurende werk zaamheid. Elizabeth was daarom verrast, hem op zekeren morgen op een ongewoon uur tehuis te zien komen; bij den eer sten oogopslag merkte zij, dat hij niet wel of ernstig gestemd moest zijn. Met eenige hevigheid wees hy haar bezorgde vragen af, ging in zyne studeeerkamer en sloot de deur aebter zich. Het was de eerste keer dat hij Eliza beth onviiendelijk, ja afwijzend behan delde. De eerste keer 1 Welk een val uit den hemel op een steenen bodem des levens is het voor de jong bemin nende vrouw, wanneer het oog, dat tot nu toe steeds met verbazing op haar rustte, haar voor den eersten keer duis ter aasziet, wanneer de mond, die slechts allijd lieve wooiden sprak, niets vindt, dan een ruw woord 1 Het onschuldige hart zal zich dan afvragenhebt gy daaraan schuld en rust noch vrede vindt men, voordat dezen bangen twijfel is opgelost. Hoe is het hart te moede, dat zich tegenover den geliefde niet rein en vrij gevoelt, dat iets te verbergen heeft en in de wolk op lijn voorhoofd den bliksemstraal vermoedt, die alle ge luk en heil verteeren kan?

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1893 | | pagina 1