NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
No. 88.
Zaterdag 31 October 1896.
Vijf-en-twintigste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
HET PROGRAMMA DER
LIRERALE UNIE.
BINNENLAND.
Feuilleton.
Amersfoortsche Courant
abonnementsprijs:
Per 3 maanden f 1.Franco per post door het geheele Kijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER, Amersfoort.
advertentien:
Van 16 regels f 0,40 iedere regel meer 5 Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal bsrekend
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Zaterdag 14 November zal een Alge-
meene Vergadering gehouden worden der
leden van de Libeiale Unie, waai bij het
programma zal worden vastgesteld, waar-
aun zich de aangesloten kiesvereenizingen
in de aanstaande verkiezingspeiiode zul
len hebben te houden en waaraan zij
de te kiezen afgevaardigden naar de
Tweede Kamer zullen toetsen.
Het bestuur der Unie zond ook ons
twee ontwerp-besluiten, die tezamen het
Hervormings programma zullen vormen,
van welke tneu het eerste de zoogenaamde
desiderata of wenschen ten aanzien van
wetgeving en regeeringsbeleid, en het
tweede het program van actie zou kun
nen noemen. Uit den aard der zaak is
het tweede daarom van meer belang,
omdat veel van wat in het eerste verlangd
wordt nog wel een geruimen tijd lot'do
pia vota of vroir.e wenschen zal blijven
behooren. Ingrijpende hervormingen op
het gebied der wetgeving gaan in ons-
parlement niet met stoom, en of daarin
door de nieuwe kieswet veel verandeiing
gebracht zal worden, kan men wel hopen,
maar is, naar onze bescheiden meenirig,
verre van waarschijnlijk. Maar hierover
kunnen de meeningeu verschillen, het is
een interessante quaestie voor een de
bat de toekomst zal leeren, wie ge
lijk heelt, Jean qui pleure ou Jean qui rit.
Voorshands zij dan zoo kort mogelijk
meegedeeld No. I van het Hervormings
programma.
1. Ten aanzien van het kiesrecht blijft
de Liberale Unie een zoo ruim mo
gelijke uitbreiding van kiesrecht noodza
kelijk achten, los van eiken band met
belastingen.
2. Ten aanzien der sociale viaagstukken
wordt verlangd:
a. kamers van arbeid,
b. regeling van het arbeidscontract,
c. regeling van de pachtovereenkomst,
d. beperking van overmatigen arbeids
duur en een wekelijksche rustdag,
e. een stelsel van verplichte verzekering
bij den arbeid,
f. verbetering van woningstoestanden,
g. hervorming van het onleigeningsrecht,
h. behartiging der volksgezondheid,
i. maatregelen tegen drankmisbruik,
k. herziening der armenwet.
3. Voorschriften omtrent arbeidstijd en
loon.
4. Ten aanzien der volksopvoeding zijn
noodzakelijk
a. invoering van leerplicht.
b. uitbreiding van vakonderwijs,
c. behartiging van het lot van verwaar
loosde kinderen, waar noodig op
heffing of beperking der ouderlijke
macht.
5. Herziening van het personen recht
en erfrecht, met name tot
o. verbetering van den rechtstoestand
der vrouw,
b. verbetering van den rechtstoestand
vari natuurlijke kinderen, opheffing
van hei verbod van onderzoek naar
het vaderschap,
c. uitbreiding van het erfrecht van den
langstlevenden echtgenoot,
d. opheffing van de wettelijke eifopvol-
guig van verwijderde bloedverwanten.
6. Behartiging van landbouw, veeteelt,
handel en nijverheid, niet door bescher
mende rechten, maar o.a. door verbete
ring van verkeers- en gemeenschapsmid
delen, verbreiding van landbouwonder
wijs, samentrekking van dé bestuurstaak
ten aanzien der landbouwbelangen bij één
der departementen van algemeen bestuur,
herziening van de jachtwet.
7. Defensiewezen.
a. persoonlijke vervulling van den dienst
plicht. Opheffing der schutterijen;
b. nieuwe regeling van den rechtstoe
stand van den militair.
8. Invoering van administratieve recht
spraak.
Vereenvoudiging van het procesrecht.
9. Herziening van gemeentewet ter ver-
zekeiing van een krachtiger werkzaam
heid der gemeentebesturen, vooral op
sociaal en hygiënisch gebied.
10. Op het gebied der financiën:
a. gemeentefinaDciën de gemeenten wor
den van staatswege te gemoet ge
komen in den druk die het gevolg is
var. uitgaven haar in het rijksbelang
opgelegd;
haar belastinggebied worde verruimd
1). Rijksfinanciën een zuinig beheer sta
op den voorgrondmochten echter
ingrijpende sociale hervormiogen ver
sterking van middelen onvermijdelijk
maken, dan geen accijnsen hellen op
de eerste levensbehoeften, naar de-
bietrechten en heffiDgeo op voorwer
pen van vertering en weelde, alsmede
belasting op goederen in de doode
hand.
c. hervorming in het samenstel der be
lastingen worde voortgezet, door het
beginsel van progressie, ook bij de
successiebelasting, ruimer in toepas
sing te brengen,
11. Op het terrein der koloniale staat
kunde.
a. bevordering der vrije ontwikkeling
der particuliere nijverheid, onder
krachtdadige bescherming van de
rechten en belangen der inlanders;
b. de centralisatie van de I estuurstaak
in onze Oost-Indische bezittingen
c. Maatregelen tol verbetering van de
welvaart der West-Indische koloniën.
Een achtbaar lijstje inderdaad, dat, zoo
het bij gemeen overleg van alle partijen
in ons parlement, kans had van te worden
verwezenlijkt, ons vaderland zou maken
tot een modelstaat van Europa.
Edoch hoe van harte gaarne wij dit
zouden wenschen, de praktijk en de er
varing van het leven noopt tot beschei
denheid. Van al hetgeen in deze elf
punten, nog in onderscheidene onderdeelen
geplitst, is opgenoemd, zal in de eerst
volgende zittingsperiode der Tweede Ka
mer na de groote verkiezingen, maar
betrekkelijk weinig tot stand komen.
Hel is daarom beter zijn eischen wat te
beperken, denkende Ie mieux est l'ennemi
du bien.
Dit heeft het bestuur van de Liberale
Unie ook begrepen en daarom de vol
gende zeven punten uit het groote pro
gramma gedistilleerd
1». invoering van een stelsel van ver
plichte verzekering tegen de nadeelen
waaraan de arbeid blootstaat, tengevolge
vao ongevallen,ziekte, invaliditeit en ouder
dom, en zulk, althans voor invaliditeit en
ouderdom, ten deele op kosten van den
Staat
2o. regeling van het arbeidscontract,
tot betere verzekering van de wederzijd-
sche rechten en verplichtingen, beperking
van overmatigen arbeidsduur, ook voor
volwassen mannelijke arbeiders, en ver
zekering van een wekelijkschen rustdag,
zooveel mogelijk den Zondag;
3». vaststelling van bepalingen tot in
grijpende verbetering van woningstoe
standen
4°. herziening der armenwet, tot ver
zekering der samenwerking vari alle arm
besturen en tot erkenning van den plicht
der overheid, zoowel om nood te lenigen
als om voor twoekering van het pauperisme
te keeren;
5°. invoering van leerplicht, ook voort
gezet of voor herhalingsonderwys
6°. regeling der levende strijdkrachten,
met invoering van het stelsel der persoon
lijke vervulling van den dienstplicht en
met opheffing van de schutterijen;
7°. verbetering van den rechtstoestand
der vrouw, zoo wat haar persoon als haar
vermogen betreft, en in 't bijzonder tot
waarborging van het recht der gehuwde
vrouw op de opbrengst van haar arbeid
behartiging van het lot van verwaarloosde
kinderen, waar noodig onder opheffing
of beperking van de ouderlijke macht.
Deze zeven punten nu verlangt het
bestuur in dien zin op den voorgrond te
brengen, dat de Liberale Unie van de te
stellen candidaten (bij de algerneene ver
kiezingen van lb97) zal verlangen, niet,
enkel dat zij instemming betuigen met
de strekking van het geheele Hervor-
mings-programma, maar ook dat zij van
die laatstgenoemde maatregelen met volle
overtuiging de urgentie erkennen.
Indien wij, wat natuurlijk niet het ge
val zal zijn, op de aanstaande vergade
ring der Liberale Unie tegenwoordig
waren, dan zouden wij bij deze zeven
punten deze opmerking maken, dat zjj
bovenal met het oog op de misstanden
in de groote steden zijn opgesteld. Hoe
huiverig wij ook zijn van uitgebreide
programma's, noode missen wij in dit
program van actie de paragraaf, die in
liet grooter program slaat op de behar
tiging van landbouw en veeteelt. Deze
groote tak van nationale welvaart is der
mate krank, dat zij die geroepen worden
als geneesheeren op te treden, wel in de
allereerste plaats aan deze ziekte hun
aandacht dienen te wijden.
Aan Hare Majesteit de Koningin-
Regentes is 24 Oct. verzonden het vol
gend adres:
Het Hoofdbestuur der Vereeniging voor
Vrouwenkiesrecht, gevestigd te Amster
dam en goedgekeurd bij K. B. van 1 Aug.
veroorloofd zich de vrijheid Uwe Majesteit
met gepasten eerbied te verzoeken, geen
wet aanhangig te maken by de Tweede
Kamer der Staten-Generaal speciaal be
trekking hebbende op het huwelijk der
Koningin.
Het Hoofdbestuur voornoemd verzoekt
U liever door een wetsontwerp te willen
bevorderen de herziening van het Burg.
Wetboek in dien zin, dat de Koningin
der Nederlanden kan huwen als iedere
andere Nederlandsche vrouw, zonder aan
Hare zelfstandigheid te kort te doen
Indien hel Uwe Majesteit mocht beha
gen een willig oor te leenen aan dit ons
verzoek, dan zou voorzeker een der laatste
daden van Uwer Majesteits ten einde
spoedend Regentschap U aanspraak geven
op de groote dankbaarheid der Neder
landsche vrouw, en tevens de troonbe
stijging van Koningin Wilhelmina een
onvergetelijk feit worden in de geschie
denis van ons Vaderland.
't Welk doende
Namens het Hoofdbestuur der Vereeniging
voor Vrouwenkiesrecht
A. W. L. VERSLUYS—POELMAN,
Presidente.
ELISE A. HA1GHTON.
lste Secretaresse.
Woensdagnacht heeft men in de
buitenplaats «Terschuur», nabij Barne-
veld, bewoond door den heer Dijkman,
ingebroken. Nadat men zich door een
raam dat aan de binnenzijde gesloten
was, toegang tot een der voorkamers
verschaft had, is een lade van een schrijf-
bareau opengebroken, en hieruit ont
vreemd voor f 8 aan geld, voor f 3 aan
postzegels, waaronder eenige buileoland-
sclie en twee spaarbankboekjes waarin
bü de spaarbank tot Nut van 't Algemeen
te Zwolle voor een bedrag van f 240
was ingeschreven. De dief of dieven
94)
«Het viel u zeker niet in, veronderstel
ik,<t zeide Lord Fairholme: »dat zij er
van zoude hooren zjj, die zich daar
begraven heeft en een anderen naam
aannam, opdat zjj zich zoude verbergen
voor u en u vergeten.»
Lord Ryvendale zag hem aan, als door
den bliksem getroffen.
»Wat!« riep hij uit: «Gij weet waar
zij is? Gij hebt haar gezien Pt
>Ja, dat heb ik,» gaf de ander uitda
gend ten antwoord.
«En toch hebt gij mij duizendmaal
over haar hooren sprekenhebt gij mijD
verlangen naar haar en het kind gekend,
en nooit één woord gesproken om mij
te doen veronderstellen dat gjj meer van
hen wist, dan ik deed
lik had mjj liever de tong afgesne
den,» sprak Lord Fairholme.
«Wat bedoelt gij?» riep de ander met
gefronsd gelaat.
lik bedoel dat haar eenige kans om
gelukkig te zyn, bestaat in het vergeten
dat gij ooit hebt bestaanHaar oom
heeft alles voor haar gedaan, wat in zijn
macht was; hij heeft den knaap aange
nomen, en hem zijn naam geschonken;
volgens zijn raad heeft zij afstand gedaan
van haar eigen naam en titel. Zij houdt
zich half met het kind, half met gods
dienst bezig; er is niets meer om haar
te herinneren dat zij u ooit kende of dat
gij haar onrecht aandeedt, als haar eigen
hart alleen. Zij leeft in volslagen afzon
dering, er is niemand om haar geheim
te verraden, tenzij gij verkieven mocht
dal te doen.»
«Waar ziet gij mjj vóór aan?» riep
Lord Ryvendale uit de hoogte.
«Ik weet, waarvoor ik u aan zal zien,»
gaf de ander fier ten antwoord, «indien
gij pogen mocht, haar of hel kind te
zien.»
De twee mannen, die tien minuten
geleden getrouwe vrienden waren, staan
elkander nu aan te zien met vlammende
oogen en een bitter gevoel in het hart.
«En ik bid u,« zegt Alsager op kouden,
harden toon, nadat hij zichzelven een
weinig is meester geworden«mag ik
vragen wat het u aangaat? En raag ik
weten hoe indien» (hier heeft hij
weer de moeieljjkheid met den naam)
«indien de Hertogin zoo geheeel verlangt
met het verleden te breken, het komt
dat zij u aan huis ontvangt?»
«Ja, dat moogt gij,» antwoordt Lord
Fairholme met een warmen gloed op
zijn fraai gelaat: «en ik zal u antwoor
den; het is zeer eenvoudig; ik heb Me
vrouw de Feuil altijd bemind,» zon
der het te willen, verraadt hij haar aan
genomen naam, en Alsager merkt het
op «en dat van af de eerste maal
dat ik haar zag. Toen zij onder uwe
bescherming leefde,» (hij rilt terwijl hij
dat zegt) «had ik haar hef; ik zeide het
haar; ik smeekte haar, zich aan mij toe
te vertrouwen; gij waart reeds begonnen
met haar te verwaarloozenen ik zwoer
dat, waDneer de Hertog stierf, waar of
wanneer het ook zyn mocht, ik haar tot
mijne vrouw zou nemen. «En, hij God
sprak de jongeling hartstochtelijk, «ik
zoude mya eed op andere wijze gehouden
hebben als gij den uwe.»
«En gij durft mij dat te zeggen I»
roept Lord Ryvendale woedend uit.
«Durven is een dwaas, twistgierig
woord,» spreekt Lord Fairholme koel.
«Zij verbood mij haar huis, en ik zag
haar niet terug, vóórdat gjj haar hadt
verlaten.»
«Ik verliet haar niet,» valt Alsager
hem iri de rede. «Dat is een leugen.»
«Wij behoeven niet over een woord
te vallen. Gij maaktet het haar zóó
duidelijk dat gij haar moede waart, dat
haar geen ander middel overbleef, dan
om u te verlaten. Eu kunt gij nu de
hand op het hart leggen en zeggen, dat
gij niet wist dat de Hertog dood was,
toen gij de tegenwoordigen Lady Ryven
dale huwdel? Welnu! ik dacht dat
ik haar vergeten had, totdat ik haar,
kort na uw huwelijk, in Zwitserland ont
moette. Ik vroeg haar toen mijne vrouw
te worden; zij weigerde mij; ik heb het
haar daarna gesmeekt; Mr. Carlton heeft
voor mij gepleit, maar zij weigert nog
steeds. Doch indien zij ooit van besluit
verandert, zal ik haar morgen, de vol
gende maaod, liet volgend jaar, over
tien jaren, wanneer het ook zijn moge,
trouwen,»
«En al dien tijd,» roept Lord Ryven
dale met bitteren wrok in zijne slem:
«hebt gij uwe rol gespeeld, hebt gij be
weerd, mets meer van haar af te weten
dan ik.»
«Ik heb niets beweerd; ik heb u aan
gehoord en mijn eigen raad gevolgd.
Maar thans is voor mij het uur van
spreken daar, en ik zeg dat, zoo gij poogt
haar of hel kind te zien, en gij kunt
Bertie niet zien, zonder het haar ter
ooren komt, gij de zwartste misdaad uws
levens zult bedrijven!»
«Eene misdaad! dwaasheid!» ant
woordde Alsager; «Ik wensch haar niet
te zien gij behoeft geen ontmoeting met
mij te vreesen, maar waarom zoude ik
hel kind niet zien Het is mijn eigen
vieesch en bloed, ik heb recht het te
zien.»
«Gij heb u als een vader jegens hem
gedragen, niet waar?» roept Lord Fair
holme, onbekwaam om de beschimping
te weerhouden.
Maar zonder haar op te merken, gaal
Lord Ryvendale voort:
«Ik vraag niets meer dan hem van tijd
tot tijd te zienhij zal nooit van mij
vernemen dat ik zijn vader ben. Gij
moet toch voorzeker mijn gevoelen be
grijpen! Grj weet mijne bittere teleur
stelling, omtrent Lady Ryvendale's kind,*
(en hij siddert): «waarom zoude ik den
troost niet hebben, den knaap te zien,
naar wien heel mijn hart vraagt? Het
is voorzeker reeds genoeg straf dat ik
hem niet als den mijnen kan erkennen
«Gij schynt niet volkomen te beden
ken, wat uw verlangen insluit,» merkt
Lord Fairholme koud op. «Gij zegt dat
gij den knaap verlangt te zien; dat zyn
aanblik u heden gevoelens heeft inge-
boezend, welke gij nimmer te voren ken-
det. Indien gij voortging hem te zien,
zouden zij waarschijnlijk krachtiger wor
den zoudt gij buiten staat zyn, ze te
