nieuwe
Nieuws- en Advertentieblad
voor «Se Fr vincle Utrecht.
Ao. 99.
Woensdag 14 December 1898.
Zeven-en-twiiitigste jaargang.
verschijnt woensdag m zaterdag.
BUITENLAND.
FEUILKETON.
Het kleine Ms Mj Steven's HeiHe.
Amersfoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden f 1.Franco per post door het geheele Kijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in tezenden uiterlijk Dinsdag en Yrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER, Amersfoort.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels f 0.40; iedere regel meer 5 Cent.
Aclvertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte»
II riy a pas un grand et un petit
art il y a fart. Ennemi implacable
des sophismesjcprotesterai toujours
contre cette division aussi fausse que
subtile.
Ernst Grandidier.
La Céramique Chinoise.
Bij de oprichting van de Ver-
eeniging tot het houden van Kunst
beschouwingen werd in de circulaire,
die tot deelneming uitnoodigde, de
belofte gedaan om behalve teekenin-
gen en aquarellen, ook, indien dit
mogelijk bleek, voorwerpen van kunst
nijverheid tentoon te stellen.
Die belofte zal in vervulling komen.
Op 17 en 18 dezer zal de vereeni-
ging de tapijten, volgens teekeningen
van Colenbrander, waarvan de uit
voering bij de Hm. Garjeanne in zulke
goede handen is, voor de leden ter-
bezichtiging stellen, dank zij de be
reidwilligheid van den Meer Mouton.
directeur der Naaml. Vennootschap
»de Amersfoortsche tapijtfahriek.a
De Amersfoortsche lapijtfahi iek ex
poseert hare artistieke tapijten in
Den Haag,Rotterdam, Leiden, Utrecht,
Berlijn, Paiijs, Londen en oogst overal
bewondering en lof, maar zooals het
de profeet betaamt, in'zijn eigen stad
wier naam hij draagt bleef hij onop
gemerkt, en evenals voor korten lijd
schrijver dezer regelen, zijn de meeste
inwoners onzer stad totaal onbekend
met het feit dat er hier in ons mid
den kunstwerken worden voltooid die
over de geheele wereld de Hollandsche
kunstindustrie doen bewonderen; en
al klinkt het vreemd, men weet tot
nu toe over 't algemeen iu Amster
dam, Rotterdam en Dcti Haag beter
dan wijzelve welk bizonder werk hier
op 't gebied van toegepaste kunst
wordt voortgebrachtzoo vermeld o.a.
»De Nieuwe Rollcrdamsche Courant
»van 17 Dec. 1896 dat dc inzending
»van do Amersfoortsche tapijtfabriek
«bijzonder de aandacht trok van dc
«talrijke bezoekers der tentoonstelling
«van toegepaste kunst in onzen Rot
«lerd&mscben Kunstkring. Naar wij
«vernemen zal die' inzending
«vervangen worden door ander werk
«van dezelfde fabriek b.v. een kolos-
«saal tapijt, dat het bravoure-stuk
»van Colenbrander wordt geheelen en
«dat te Parijs, vanwaar 'liet dezer
«dagen terugkwam uit eeu tentoon-
«toonstelhng bij Bing, groote sensatie
«maakte."
Colenbrander is een van die werk
zame steeds naar 't hoogste zoekende
kunstenaars. Hij bezit een bewonde
renswaardig talent tot het teeltenen
van dessins uit onze Nederlandsche
omgeving. Bij voorkeur zoekt hij zijne
motieven uit de Natuur: Tuin, Takken,
Lente. Vlammen heeten zijn ontwer
pen, de bruine beuk, de groene bla
ren, gele en roode bloemen geven
hem zijn kleurencombinatie voor bet
eerste ontwerp, maar daarna wordt
dit door hem verwerkt, vervormd,
met liet oog op de bestemming van
het voorwerp dat versierd, zoowel als
inet het oog op het materiaal waar
mee gewerkt moet worden Het aan
leidingsmotief is dan ook in de uit
gevoerde werken voor den beschou
wer een raden of een gelooven ge
worden.
Colenbrander is een baanbreker
op het gebied der decoratieve kunst,
hij heeft zich los gemaakt van het
telkens herhalen der motieven van
de oude stijlen Rococo, Renaissance,
Louis XV enz., maar geheel vrij heeft
hij zich door ernstige, diepgaande
studie een eigen richting gevormd,
die eerst toen hij 52 jaren oud was
bekend, maar toen ook bewonderd,
werd
Noodig is het voor de bezoekers
van de tentoonstelling dit te weten,
opdat zij niet na een enkelen blik op
het tapijt te hebben geworpen, on
verschillig verder gaan, zonder ge
tracht te hebben het bizondere van
het werk van lijnexpressie en kleur
combinatie in zich te hebben opge
nomen. Een kunstwerk in wol heeft
even goed recht op een aandachtige
beschouwing als een schilderij in olie
'pin-.;-; evenals Jacob Maris Vilt, l-.wv,1.-
schap zooals bij dat ontwerpt eri
vervormt tot een schoon geheel van
lijn en klour, zoo werkt ook Colen-
brander in zijn kieedeu.
Noodig is het voor den bezoeker te
weten dat hier werken van een ern
stig diepvoelend kunstenaar worden
tentoongesteld, die soms jaren gezocht
heeft alvorens hij over liet ontwei p
voor een tapijt tevreden was. Naar
fnen ons mededeelde werkte hij aan
een der ontwerpen 15 jaren.
Colenbrander is een kolprist die
met. zijn kleuren wonderen doet In
zijn kleurencombinatie is hij kras en
stout en levei t daardoor het bewijs,
dat een talent als hij alles kan en
alles durft, dat hij kleuren als hard
groen en helrood bij elkander brengt
en tot een schoon geheel weet te
vormen
Maar niet alleen kolorist ook zeld
zaam is zijn zuivere liefde voor lijn
en voi m, onberispelijk wiskunstig juist
zijn zijne teekeningen, zoodat wij
starend op het werk van dezen man,
genieten van liet bekoorlijke der kleu
ren en der verfijning van lijn die
gevoelt zijn, geïnspireerd door een
idee zooals Tranen, door een impres
sie zooals zijne bloemen- en boom-
moiieven.
Op hetzelfde beginsel waardoor de
tapijten zoo beroemd zijn berust ook
het werk van de fabriek «Holland" te
Utrecht, welker directeur de Heer J.
\V. Mijnlieff ons in de gelegenheid
stelt zijn faience te bewonderen.
Reeds in de 17e eeuw bestond deze
fabriek, toen een bloeiende industrie
van Delftsch aardewerk, waarvan de
herinnering nog slechts in de muur
tegels voortleeft, doch naast de oude
fabriek is een tweede ontstaan. De
Heer Mijnbel! was zoo welwillend ons
in de gelegenheid te stellen een en
ander to bezichtigenwij zagen hoe
de klei gedroogd gepulveriseerd woidt
en vervolgens door een stoompers
tot broze drooge tabletten geplet
wordt en in de oven geb' ac'.A de noo-
uiHo vastheid verkrijgt om de faience-
tegel te vormen. De vazen, borden,
schotels echter worden als kleideeg
in gipsmodellen vastgeplakt of wel
in vloeiende toestand gebracht en
gegoten, om daarna met de hand 'te
worden afgewerkt en staalhard ge
worden de vuurverfversieringen te
ontvangen. Zoo mogelijk zullen op
de tentoonstelling eenige voorwerpen
in hare verschillende stadiën van
wording bovenstaande voor den be
zoeker verduidelijken.
Berust zooals bovengezegd de ver
siering bij de fabriek «Holland» op
hetzelfde beginsel als bij de tapijt-
fabriek, hel is echter geen slaafsche
navolging. De lieer Leurs die zoowel
vorm als versiering der faience-Hol
land ontwerpt is een zelfstandig
kunstenaar.
Bij zijn zoeken naar vorm en ver
siering van faience moet hij in de
eerste plaats lekening houden met
't verband dat tusschen deze beide
bestaat bij een strenge eenvoudige
pulvorm zal een grillig klein motief
niet tot zijn recht komen, heeft hij
dus een impressie voor een van beide
tot ontwerp dan zal hij eerst trachten
een daarbij passend motief voor het
andere zoeken
Het eigenaaidige of het bekoorlijke
van de vorm dei' vaas moet zoo
mogelijk nog door de versiering meer
tot haar recht komen.
Het kenmerkende van de wijze der
versiering is dat ze niet meer zooals
vroeger beslaat uit enkele voorwer
pen op een fond geteekend, zooals
bijv. een roos op een groen veld,
maar ook de fond zelf wordt inge
deeld en tot de schoonste vormen
verwerkt, waarbij rekening wordt
gehouden met het onderwerp waarop
het ontwerp is gebaseerd en ook
al weder met de vorm der vaas. En
zoo wordt vomi, figuur en fond met
elkander in verband gebracht, ver
vormd gewijzigd, lot het geheel de
eenheid geeft die den beschouwer
door heerlijke kienvschakeeringën en
I expressie van lijn in verrukking brengt.
Tot een der grootste moeilijkheden
bij de faiencebeschildering behooi t
de omstandigheid dat de teekenaar
het resuhaat van zijn werk eerst te
zien krijgt als van vorbeteren geen
sprake rneer kan zijnde kleuren
toch hebben bij de beschildering een
geheel ander aanzien dan na de
stoking en ondergaan door de in
vloed der glazuur nog groote ver
anderingen, zoo is bijv. geel vóór de
verandering zwart, bruin groen, groen
zwart enz. zoodat er een langdurige
en nauwgezette studie toe vereischt
wordt om de gewilde kleurcombi-
natiën te verkrijgen. Behalve de hee-
ren Moubon en MijnlielT heeft de
heer ,1. L. Schouten civiel- en bouw
kundig ingenieur te Delft eenige
kunstproducten uit zijn atelier van
gebrand glas »'t Prinsenhof# toege
zegd, terwijl de heer Kortbeek alhier
ter opluistering eenige sierplanten
welwillend ter beschikking stelde.
Wij hopen dat door dit schrijven
eenige belangstelling gewekt wordt
in de op handen zijnde tentoonstel
ling en dat de bezoekers in de over
tuiging dat hier superieur werk wordt
geëxposeerd met bizondere aandacht
deze decoratieve kunst zullen in
oogeuschouw nemen. Decoratieve
kunst ja maar daarom niet minder
leunst.
X.
Men kent de lezing omtrent de
geheime stukken in het proces-Drey-
fus. Deze zouden nl. den krijgsraad
in raadkamer zijn voorgelegd, waarop
Dreyfus, was veroordeeld. Nu geeft
de afgevaardigde Guillemet daarvan
in de Palriote de la Vendie een ge-
heel andere lezing, waardoor de Temps
j zich gedrongen gevoelde om persoon-
lijk nadere inlichtingen bij Guillemet
in te winnen. Het was volkomen
waar, verklaarde Guillemet, dat hij
met een marine-officier een onder
houd had gehad, waarin die officier
Uit het Dagboek van een geneesheer.
Naar bet Engelsch
van
L. F. MEADE en Dr. Cl. HALIFAX.
3)
«Duid me niet ten kwade," zeide ik
op eens, «gij schijnt ongesteld te zijn
en pijn te lijden."
Hij had mij over het zachte, veer
krachtige gras niet hooren aankomen,
en schrikte geweldig, toen ik hem
eensklaps aansprak. Hij droeg een
zachten vilten hoed, welke tamelijk
ver over zijne oogen was gehaald, en
nu staarden, van onder den gebogen
rand, twee ontstelde, lijdende en zeer
donkere oogen mij onrustig aan.
«Ik ben niet wel, ik dank u, sir,"
zeide hij met een beschaafd accent;
«Maar ik ben niet ver van huis, en
als ik dddr gekomen ben, twijfel ik
geen oogenblik, of een weinig rust
zal me weêr opknappen."
Hij sprak deze woorden hortend en
stootend uit, en nauwelijks had hij
zijn ziu teneinde gebracht, of hij
hoestte alweder, en onmiddellijk
vloeide er een' hoeveelheid bloed uit
zijn mond.
«Gij zijt ernstig ongesteld," zeide
ik. «Ik hen dokter, en op weg naar
Londen. Kan ik u in eenig opzicht
van dienst zijn?"
«Dokterriep hij uit.
Hij duwde zijn hoed vau het voor
hoofd, en beschouwde mij oplettend.
«Goede Hemel," mompelde hij, «dat
heeft veel van een' goddelijke beschik
king. Versta ik u goed, sir, dat gij
een Londensche dokter zijt?"
»Ja," hernam ik.
Hij droeg een stevigen stok, waarop
hij onverwachts zwaar leunde.
«De zaak is," zeide hij op eens, «dat
me een leelijk ongeluk is overkomen;
ik ben ernstig gewond, en
«Hij brak af, om weder pijnlijk te
hoesten.
«Wilt gij me toestaan, u naar uw'
woning te geleiden?" vroeg ik.
«Neen", hernam hij«dat zou niet
verstandig zijn. Ik ben u zeer ver
plicht, maar ik had liever niet, dat
gij me naar m'n woning geleidet. Wel
licht is het u mogelijk, me hier een
klein advies te geven."
«Bezwaarlijk," zeide ik. «Gij zijt
öf gewond, öf er is een bloedvat ge
sprongen. Gij moet liggen, en nauw
keurig onderzocht worden, alvorens er
iets ter Uwer verlichting kan worden
gedaan."
Hij hoestte opnieuw.
«Ik ik dank u, sir, maar ik zou
liever alleen naar huisgaan,her-1
haalde hij.
«Een, nieuwe hoestbui belette hem 1
verder te spreken, en een roode golf
vloeide van zijne lippen.
«Kom," zeide ik, «gij hebt mij on
verwacht ontmoet; gij moet dit, zoo
als gij terecht hebt gezegd, beschou- j
wen als een beschikking der voorzie
nigheid. Gij zijt niet in staat alleen
te gaan. Neem m'n bijstand aan, en
acht u zelf gelukkig, dat gij iemand
hebt ontmoet, die u kan helpen."
«Ik moet ook aan m'n vrouw den
ken," zeide hij. «Ik kan niet veel
spreken m'n vrouw zal zich onge
rust maken, dat me iets overkomt.
Gij kunt vertrekken, zoodra ge me
onderzocht hebt, sir ja, misschien
is het 't beste."
»'t Is 't eenige, wat u te doen staat,"
zeide ik. «Neem nu m'u arm, en spreek,
als ik u verzoeken mag, zoo min mo
gelijk, of de bloeding zal erger wor
den. Beantwoord me evenwel nog éóue
vraag. Wat meent gij, dat de oorzaak
van uwe ongesteldheid is
«Een' kogelwond," zeide hij, thans
naar lucht snakkende. «De ellendeling
heeft me, geloof ik, in de long ge
schoten."
Zijne woorden klonken me onver
wacht in de ooren, en deden me ont
stellen, maar ik had geen oogenblik
tijd om aan mezelf te denken.
«Leun op me,» zeide ik op gebie
denden toon, «en wijs van tijd tot tijd
met uw vinger de richting aan, welke
we te volgen hebben."
Hij was te zwak en ziek om verder
te redeneeren. Ik trok zijn' hand door
mijn arm, en wij wendden ons op eens
links.
Onze weg leidde ons in tegenover
gestelde richting van het spoorweg
station. Wij bereikten spoedig een
hollen weg, waarin wij afdaalden. De
man kon nu niet meer spreken, maar
wees nu de richting aan, welke wij
te volgen hadden. Wij staken den
hollen weg over, beklommen een klei
nen heuvel, kwamen zóó in een dicht
geboomte, en het volgende oogenblik
weder in het midden van een open
gedeelte, waarop een langwerpig, laag,
ouderwetsch huis stond. Een zwak
licht scheen uit het voorhuis, en viel
regelrecht op ons pad de man
slaakte een zucht van verlichting.
«Is dat uw huis?» vroeg ik.
Hij knikte toestemmend. Het vol
gende oogenblik stonden wij in het
voorportaal. Een' jonge vrouw, die
blijkbaar onze voetstappen moest ge
hoord hebben, snelde ons tegemoet.
Zij was in het wit gekleed, en haar
haar hing min of meer in wanorde
op haar rug.
«O, Ben!" riep zij, een arm om
's mans hals slaande, «wat heb ik me
beangst gemaakt, en wat ben je laat!"
Eensklaps zag zij mij en deinsde
met een half onderdrukten kreet van
schrik achteruit.
«Waarom heb je dien vreemdeling
mee naar huis gebracht?" vroeg zij
den gekwetsten man.
Mijn patient deed blijkbaar een
poging om te spreken, wat ik in zijn
tegenwoordigen toestand zeer gevaar-
