nieuwe
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
No. 1.
Woensdag 3 Januari 1900.
Negen-en-twintigste jaargang.
VERSCniJ'M WOENSDAG Ei\ ZATERDAG.
Merlaid's toekomst ii Transvaal.
BLIITÊNIAJNÏ).
-try
Amersfoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Rijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in tezenden uiterlijk Dinsdag en Yrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER, Amersfoort.
ADVERTENT1ËN:
Van 1^-6 regels f 0.40; iedere regel meer 5 Cent.
Adyertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
5, godvruchtig en een-
Sedert het midden der XVIIe eeuw
hebben zich Nederlanders in Zuid-
Afrilca gevestigd en door de weinige
aanraking met vreemden konden zij
hun landaard, hun groote deugden
en gebreken vrij zuiver bewaren.
Slechts een vreemd element kwam
de kolonisten versterken n.l. de
Franschen. Waren de Nederlanders
Oud-Hollanders die pas gelouterd
waren door den grooten vrijheids
kamp, ook de Franschen waren ge
heel anderen dan de thans levende
bewoners van Parijs. Daar Zuid-
Afrika onder Nederlandsch bestuur
stond hadden de Hollanders het
groote voordeel dat hun taal de
heerschende bleef, al stond het later
aangekomen Fiansche element wat
beschaving betrof veel hooger. Deze
toch stamden meest uit adellijke en
patricische geslachten die'de Katho
lieke regeering in net moederland
uit geloofsovertuiging ontvlucht waren.
De samensmelting der beide rassen
had als resultaat het ontstaan van
een krachtig
voudig volk.
Op het einde der XVIlle eeuw
begon de invloed van Albion en een
eeuw lang hebben de Afrikaanders
den strijd volgehouden tegen de
indringers, dio hun zeden kwamen
bederven en door hun zendelingen-
schacheraars, zoowel de jonge blanke
meesters als de gekleurde bedienden
kwamen vergiftigen. De landerijen,
van geslacht op geslacht door de
Afrikaanders ontgonnen en verbeterd,
werden verlaten om in verder wegge-
legen streken de oude deugden en
zeden over te planten, maar
steeds volgde Engeland als een demon
en roofdier. Het zedenbederf was
begonnen en woekerde krachtig voort.
Waren z g. «strijkhaartjes" (onechte
kinderen uit gemengd bloed) vroeger
een uitzondering, onder het Engelsch
bestuur nam hun aantal toe en latei-
niet alleen door de schuld der
Britten. Tegen het jaar 1879 was
de toestand in de Afrikaansche we
reld reeds zoo geworden dat ingrij
pen van het Engelsche gouvernement
niet geheel onbillijk kon genoemd
worden.
Oranje-Vrystaat was, vooral ook
door het Tolverbond en de Engelsche
kapitalen langzameihand vrijwel in
dezelfde mate van Groot-Britanje
afhankelijk geworden als bijv. Portugal.
Dank zij het krachtig initiatief van
enkelen in Transvaal, die den .ouden
Boerenaard onvervalscht bewaard had
den en de hulp van hen die in een
zelfbestuur meer voordeel zagen, vocht
de Transvaal zich weder vrij. Wel
waren de Burgers gelouterd door den
strijd, maar Engelsch geld en Engelsche
manieren begonnen toch krachtiger
dan ooit te werken.
Nederland gaf in 1884 duidelijk
blijk, dat de sympathie in woorden
zeer groot was, inaar daadwerkelijke
steun werd niet verleend. Enkele
Nederlanders togen nog wel naar
Zuid-Alrika, maar een groot contin
gent leverden diegenen die hier hun
liedje al vrijwel uitgezongen hadden.
Al mag met trots gewezen worden
op het intiatief van de Z. A. S. M.
en een viertal handelsondernemingen,
krachtige versterking van het Holland-
sche element bleef uit; met het ge
volg dat Transvaal rneer en meer
verengelschte.
Hadden de Britsche kapitalisten
nog een paar jaar hun hebzucht kun
nen bedwingen, dan zou waarschijn
lijk Transvaal met een volgend ge
slacht een Engelsch land zijn gewor
den. Gelukkig had Rhodes geen tijd
om te wachten.
De Jameson-raid maakte het natio
nale gevoel wakker, men begreep het
gevaar en door den oorlog is nu voor
goed de Engelsche invloed vernietigd.
De rassenhaat zal niet eerder zwijgen
voor de laatste oflieieele Brit uit
Zuid-Afrika vertrokken is.
Wie zullen de opengevallen plaat-
spn der Britten innemen?
Zullen het Hollanders zijit?
De'antipathie van'de Boeren tegen
een Hollander kwam tot nog toe die
voor de Roodbaaitjes vrij nabij, al was
die van een anderen aard.
Zelfs de vele' nobele Nederlanders
die zich in de Republieken vestigden
mochten lang niet altijd op'veel sym
pathie rekenen, en dat handelson
dernemingen zelden slaagden, vindt
zijn redenen in oorzaken, die de con
suls maar al te vaak genoodzaakt
waren in hun rapporten te moeten
aanduiden.
Er ligt zulk een heerlijk groot veld
daarginds braak voor ondernemende
Nederlanders; er is zulk een groote
toekomst weggelegd voor den ouden
stam, 'op de [dek waar de nieuwe loot
zich thans zoo krachtig ontwikkelt;
maar zullen wij deze gelegenheid dit
maal benutten en niet als helaas
zoo vaak reeds bij andere gelegen
heden ongebruikt voorbij laten
gaan
De groote fout der Engelschen is
geweest, dat zij de Boeren onderschat
hebben. Zouden wij onszelf,misschien
ook wat o v e rschat hebben Zou het
mislukken van zooveel ondernemingen
van maatschappijen en particulieren
zijn oorzaak ook kunnen vinden in
onvoldoende kennis van het land daar?
De naam Boeren, de eenvoudige taal,
het koddige dialect en .de vast-
gowortelde traditie is wellicht oorzaak
geweest dat wij, niet veel wijzer dan
de Britten, de Burgers der republieken
voor «boertjes" hebben gehouden?
Zoo ja, laten we dan nu ten minste
inzien dat we ons vergist hebben
laten we begrijpen dat de «Boeren"
werkelijk «mannen" zijn van wie wij
veel kunnen leeren, dat zij ons niet
noodig hebben, maar dat wij hen
wel broodnoodig hebben dat wij hen
te vriend moeten zien te krijgerfom
in hun land nieuwe markten voor
onzen handel, nieuwe afvoerkanalen'
voor onzo industrie te verkrijgen.
Eerst als we zullen leeren inzien,
dat er volstrekt geen sprake is van
opbelling der Burgers door ons Neder
landers eerst als we werkelijk-
begrijpen, hde zeer ons eigenbelang
betrokken kan zijn in de toekomst
van Zuid-Afrika, eerst 'dan is er kans
dat 'Nederland zal kunnen proliteeren
van de Republiekendat werkelijk
voor Nedeiland ei- alles aan gelegen
zal zijn dat Zuid-Afrika niet voorgoed
voor ons verloren zal gaan.
Behalve wij Nederlanders, zijn er
nog meer volken in Europa die het
oog op Zuid-Afrika gevestigd houden
J.
Colesburg hebben bezet, doch vóór lijden, zal Engeland ondervinden dat
Na een betrekkelijk langen stilstand
in de krijgsbedrijven, werden wij op
Nieuwjaarsdag nog laat in deri avond
verrast meteen bericht) dat op 't eerste
gezicht, een slechte tijding is. Volgens
een telegram aandsdïngelsche bladen
bracht generaal French den Boeren
in de Kaapkolonie een volledige neder
laag toe. Het telegram is uit Rends-
burg (ten Z. van Colesbs'rg), gedateerd
1 Januari, en luidt als volgt:
Hedenmiddag bracht generaal
Fiench Jen Boeren "een vottionraii
nederlaag toe en bezette Colesberg.
Fiench dreef den vijand Zaterdagen
Zondag zoo in het nauw, dat hij-hem
geen tijd liet om lang tegenstand te
bieden. Hedenmorgen waren de En
gelschen op voldoenden afstand om
tot den aanval over te gaan. Gister
avond gingen alle cavalerie, artillerie
en infanterie, deze laatste op de
munitiewagens', om de algemeene
bewegelijkheid te verhoogen, op weg
voor een nachtmarsch om den rech
tervleugel der Boeren orn te trekken.
De infanterie en de Britsche veld
artillerie deden een frontaanval, terwijl
intusschen de cavalerie en de lichte
artillerie de rechtervleugel der Boeren
omtrokken. Dezen waren volkomen
verrast en zagen hun.terugtochtsweg
bedreigd. Zij vluchtten in wanorde
en lieten Colesberg in handen der
Engelschen.
Wat er van ''eze «overwinning"
aan is, zal nog nader ..icr'nn blijken,
maar tot heden(Woensdag)moi'gen w"s
er officieel omtrent dit schitterend
wapenfeit nog niets bekend. Waar
schijnlijk is liet terugtrekken, van de
Boeren niets anders dan de uitvoering
van een vooraf overlegd plan. Blijk
baar heeft French in den laatsten tijd
belangrijke versterkingen gekregen en
leken de stellingen der Boeren on
houdbaar. Zij hadden zich bij Rends-
burg verschanst doch waren reeds
Zaterdag, volgens een olïicieele be
kendmaking door het departement van
oorlog op Colesberg "teruggetrokken,
daar de cavalerie hun verbindingslijn
bedreigde. Deze schijnt hen daarbij
dicht op de hielen gezeten te hebben,
zoodat zij, gelijk het telegram zegt,
geen tyd hadden zich in behoorlijke.t
staat van verdediging te stellen et
zoodoende ook Colesberg inderhaast
hebben moeten ontruimen. Men weet,
dat generaal French hier volgens de
Daily Graphic in een «ideale streek
voor cavalerie" opereert en dit schijnt
nu 'door deze gelukte manoeuvre be
vestigd te worden. Van de verliezen
der Boeren wordt niet gesproken het
geen ons. doet vermoeden, dat die
niet bijster groot zijn.
Het is ontegenzeggelijk een voor
deel voor de Engelschen dat zij
zij den Vrijstaat binnenrukken zullen
zij eerst nog Norvals Pont op de
Vrijstaters moeten veroveren om
daarna de Oranjerivier te forceeren
de Vrijstaters zullen echter wel zoo
vrij zijn de groote brug daar evenals
de Transvalei s met die over de Toe-
gela deden, te vernielen en dan de
Engelschen aan gene zijde der rivier
afwachten.
Gelijk de Boeren van Colesberg
moesten terugtrekken voor de troepen
van generaal French hebben de
manschappen van generaal Gatacre
bij Dordrecht een achterwaartsche
beweging moeten maken. Ten noor
den toch van Dordrecht kwam kapi
tein Montmorency, van het '21e
Jansiers, in botsing met een sterken
troep van de Boeren, die hem met
kanonvuur bestookte. In den loop
van den dag werd kapitein Mont
morency eciiter .gedwongen, terug
te trekken naar-Dordrecht, hetgeen
in goede orde geschiedde.
Aldus een officieel bericht. Reuter
voegt er aan toe, dat het gevecht
6 uur duurde en dat de Engelschen
eerst terugtrokken, toen de Boeren
versterking van artillerie kregen.
Het bericht omtrent het zware
'vuren in de richting van Stormberg,
waarvan voor een paar dagen sprake
was, is niet bevestigd. Wel schijnen
de Boeren een nieuwen aanval daar
te verwachten, want volgens Reuter
versterken zij nog hun stellingen.
Een belangrijk bericht, dat geen
gunstig licht werpt op de veilige
positie van de Engelsche troepen in
de Kaapkolonie komt uit Victoria
West, ten Z-Westen van De Aar,
de operatiebasis van lord Methuen.
Er werd daar door Engelsche troepen
een scherp geweervuur gewisseld met
een troep Boeren, die naar men ge
loofde plan had, den spoorweg op te
breken. Ook te Deelfontein ten Zui
den van De Aar hebben de Boeren
(ongbtV.-ijfeld Hollandsche Afrikaan
ders) pogingen aangewend om den
spoorweg op te breken; ten einde
dat in 't vervolg te beletten, zijn
door de Engelsche overheid in dat
district vrijwilligers opgeroepen.
Overal trouwens is het Afrikaan-
derdom in de Kaapkolonie op de hand
der Boeren. Zoo ook te Beaufort West
in 't Zuiden der kolonie; de bewoners
verheugen zich zeer in de overwin
ningen der Boeren, doch zij blijven
voorshands nog gematigd in hun
houding; zij maker, van hun sympathie
voor de Boeren echter volstrekt geen
geheim. De Engelschen in de Kaap
erkennen dan ook dat hun jongste
nederlagen den afval in verschillende
centra en de agitatie hebben doen
toenemenzij meehen echter dal er
'van een algemeene samenspanning
tegen Engeland nog geen sprake is
en dat de maatregelen der regeering
tot vermeerdering van de Britsche
strijdmacht in Zuid-Afrika bun doel
niet missen. Het opereeren in een
land waar de meerderheid hun vijandig
of onsympathiek gezind is, is echter
'niet gemakkelijk en eerst dan als de
krijgskans der Boeren onverhoopt
mocht keeren en zij eenige nederlagen
het de Afrikaanders mede zal te be
strijden hebben. Dit althans is de
meening van een Afrikaander, die
door het Hdbl. onlangs is geïnter
viewd. Intusschen ziet liet er voor
Engeland in de Kaapkolonie nu reeds
niet al te best uit.
Aan de Modderrivier, waar lord
Methuen gekampeerd is, geen nieuws.
Daarentegen, komt er een belangrijke
tyding uit Mafeking via Pretoria. De
belegerden in die stad schijnen liet
nu langzamerhand erg benauwd te
krijgen; zij deden althans 'volgens
rapport .van generaal Snijr8an, den
commandant der belegerende Boeren
den 24 Dec. een warihopigen uitval.
Kolonel Baden-Powell viel met een
groote macht met geschut, maxims
en een gepantserden trein een der
Boerenstellingen aan. De Boeren be
hielden echter hun fort ep sloegen
den vijand met een verlies van 109
doodea en ge.woi.déii. Zij zeJf hafjdeji
slechts 2 dooden en 7 gewondën. Van
de Engelschen werden er 3 krijgs
gevangen gemaakt en dezen ver
klaarden dat een officier van kolonel
Baden-Powell's staf is gesneuveld, en
dat lord Edward Cecil [.zoon van lord
Salisbury) en lord Charles Cavendish
Beutinck gewond zijn.' Het doel van
den uitval was, zich meester te maken
van een kanon der Boeren.
Nog een ander gevecht is in deze
omgeving gevoerd.en wel Noordwaarts
van Mafeking bij Derdepoort (op de
grens van Transvaal en West Bechu-
analand). Wat dit gevecht zijn belang
rijkheid geeft is het feit; dat hét tegen
door Engeland gewapende Kaflers is
geleverd. Den 22 December, rappor
teert commandant Swart, viel ik in
de nabijheid van Doidépoort de Baro-
longkalTers aan en nam na een hevig
gevecht hun stellingen. De Boeren
verloren drie doóden /en hadden vijf
gewonden.
Engeland ontziet zich dus niet de
Kaffers tegen de Boeren uit te spreien
en laadt daatdoor een groote ver
antwoordelijkheid op zteh.
Uit Natal wordt het bericht dat
uc Boeren hun stellingen ten Zuiden
van de T:?ege!a wegens het wassen
van de rivier zouden hebben ontruimd,
niet bevestigd. Zij hebben Hlang-
waniheuvel nog bezet en vuurden
den 3Öen op een, Engelsch verken-
nihgsdetachement.
Van 31 Dec. wordt uit hét kamp
bij Frère aan de Daily Telegraj>h
geseind dat gisterenavond uit diet
kamp twee niet geslaagde operaties
werden verricht. De nacht was den
ker en stormachtig. De troepen waren
doornat en over het algemeen in een
slechte stemming.
De Times vernam nog van 29 Dec.
uit liet kamp bij Frère, dat bet bericht
van een uitval van generaal White
niet is bevestigd en ook niet wordt
geloofd, hoewel zelfs een tweede
Kaller liet heeft verteld.
Ladysmith wordt nog steeds door
de Boeren gebombardeerd en met
goed gevolg ook. Den 29 December
viel een granaat in de eeltent van een
groep officieren van wie er een ge
dood en 8.gewond weiden.
