NIEUWE Nieuws- en Advertentieblad voor ie Provincie Utrecht. No. 5. Woensdag 17 Januari 1900. Negen-en-twintigste jaargang. VERSCUIJW WOENSDAG EN ZATERDAG. BUITEN! ANP. i\ N E NTANDT Amersfoortsche Courant ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden 1.Franco per post door het gelieele Rijk. Afzonderlijke Nummers 3 Cent. Ingezonden stukken in tezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag. Uitgever G. J. SLOTHOUWER, Amersfoort. ADVERTENTIËN: Van 16 regels 0.40; iedere regel meer 5 Cent. Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte. Het uitblijven van berichten omtrent generaal Buller's operatiën aan de Toegela baart in Engeland groote ongerustheid. Door het zenden van zijn telegram waarin van bet bezetten van de Potgietersdrift sprake is, heeft hij groote verwachtingen gewekt, welke nu zij niet vervuld worden, verkeeren in zorg en ongerustheid. Zondag was de spanning te Londen groot; alleilei geruchten deden de ronde, eerst heette het dat Bulier opnieuw een nederlaag had geleden, dan weer dat hij de overwinning had behaald, dat Ladysmith ontzei was enz. De ongunstige geruchten waren gebaseerd op naar men zeide parti culiere telegrammen aan officieren van de gardefuseliers te Londen, welke aan het ministerie van oorlog echter niet werden bevestigd, doch in een vorm, die de conclusie toelaat dat er toch wel iets van aan kon zijn. Ook het gister vermelde telegram van generaal Roberts, dat er geen verandering in den toestand was ge komen wordt als ongunstig beschouwd; men neemt nu voor bet naast maar aan dat er sedert een paar dagen een groot gevecht over de gelieele linie aan den gang is zonder dat nog een beslissing is verkregen Opdegc lijken grondslag rust dit vermoeden echter niet. Wel meldt de Daily Mail dat generaal Warren met HOOG man in de richting van Weenen is opge lukt om den linkervleugel der Boeren aan te vallen, ja zelfs wordt geseind, dat deze de Toegela reeds over is, doch officieel is daaromtrent niets bekend. Ook de militaire medewerker van de Westminster Gazelle vindt bet uitblijven van nadere berichten ver ontrustend. Hij verondersteld echter dat de regeering wel tijding heeft, maar dat deze ongunstig is en daarom achtergehouden wordt. En dat er telegrammen van Buller zijn aangekomen, blijkt inderdaad zoo ie wezen. Die het departement van oorlog er van bekend maakt zijn echter zoo mager, dat zij nauwelijks der vermelding waard zijn. Het eerste telegram is van den 14en en ver meldt de namen van twee Britsche officieren, die te Pretoria krijgsge vangen zitten. Dit feit was reeds een maand lang bekend. Het tweede is een heliogram van generaal White, verzonden uit Lady smith den 14en Januari en vermeldt eenige sterfgevallen aan typheuse koorts, die den vorigen dag te La dysmith plaats hadden. Het groote nieuws, het ontzet van Ladysmith, blijft echter uit, en dat is het juist wat men reikhalzend tege moet ziet en waarop men nu alle hoop had gevestigd, daar de Boeren op vier plaatsen tegelijk een aanval van de Engelschen te verduren zouden hebben, n.l. bij Potgietersdrilt, bij Colenso in liet front, op den linker vleugel der Boeren bij Hlangwanbeu vel en bij Ladysmith van den kant van White, die door het oplaten van vuurpijlen zijn voornemen le kennen zou hebben gegeven bij den algemee- nen aanval niet werkeloos te zullen blijven. Omtrent de bestorming van Lady smith door de Boeien op 6 dezer, die intusschen zooals dr. Leyds reeds vermoedde een uiUal van de Engel scben is geweest, is nu ook een lezing van de Boeren bekend. Het telegram is gedateerd 9 Januari, hoofdlager bij Ladysmith en tamelijk verminkt over gekomen het luidt: (»De Engelschen) vielen de Boeren aan de bezetten Zaterdagavond de zuidelijke hellingen van Bester's Kop, ten slotte de commando's dwingende terug te trekken. Commandant Nel ten Westen van de stad en het Pretoria-commando ten Noorden hebben kopjes genomen, die Caesar's kamp beheerschen en vuren voortdurend op de Britsche troepen. Twee veldcornets van Pretoria houden een heuvel bezet bij het deelpunt van de spoorlijn naai Har- rismilh, dicht bij de stad. liet Pre toria-commando verloor zes dooden en zeven gewonden door den roeke- loozen stormloop van burger Willemse en anderen bij een poging om het lort te bestormen. Verdeie bijzonder heden over de verliezen der Boeren worden in den morgen verwacht." De lusschen haakjes geplaatste woorden komen niet in het telegram voor; blijkbaar moet hier toch »de Engelschen" gelezen worden, anders zou de eerste alinea geen zin hebben. Waaruit dan volgt dat niet de Boeren, maar de Engelschen de aanvallers zijn geweest. Een ander officieel telegiam uit Pretoria geeft de verliezen der Boeren bij dezen uitval op te bedragen 54 dooden en 96 gewonden. Dalzicl's correspondent geeft nog eenige bijzonderheden omtrent het gevecht. De Boeren slaagden er wel, is waar in, zegt hij, de onderste verschansingen te vermeesteren, maar hun aanval tegen den sterk verschan sten top mislukte. Ten slotte werden de Boeren gedwongen, de meeste veroverde stellingen weer prijs te geven. Op het eind was het een verwoed gevecht van man tegen man. Een onweer kwam tusschenbeide. Ook Kimberley, welker bezetting langen tijd niets van zich liet hooren, schijnt nu op het voetspoor van Mafe- king en Ladysmith een uitval gedaan te hebben doch met even weinig resul taat. De correspondent van Dalziel te Lourenzo Marques heeft dit uit het Boerenkamp van Kimberley vernomen. Bijzonderheden daaromtrent ontbre ken echter nog. Generaal French geeft alleen nog teeken van leven door af en toe Coles- berg en de stellingen der Boeren te beschieten, blijkbaar zonder resultaat. Zoo meldt een officieel telegram van dien generaal van gister dat hij de voetbrug met granaten beschoot. Hij meldt er bij «geen ongevallen" het geen er zeker op wijst dat de Boeren terugschoten. Bij dergelijke artillerie- duels schijnt het vooiloopigte blijven. In de positie van de generaals Methuen en Gatacre kwam geen ver andering. Het moet een genot zijn in een land le wonen, dat bij den dag meer vooruitgaat, dat zich in't binnenland met hart en ziel toewijdt aan handel en industrie, aan landbouw en veeteelt, en op al die gebieden mdt reuzen schreden vooruitgaat: en dat zich. buiten zijn grenzen voortdurend uit breidt en een handelsvloot schept, die met eere genoemd mag worden. Dat alles is Duitschland na 1870, na zijn grooten ooi log ten deel ge vallen Er zou een dik boek le schrij ven zijn, louter met cijfers en sta tistieken, dat een merkwaardig over zicht geven zou van de ongeëvenaarde vlucht, die Duitschland's industrie en handel in de laatste kwart eeuw ge nomen hebben. Twee ministerieele redevoeringen komen deze feiten staven. Ten eerste de rede van Miquel. De algemeene indruk over Duitsch land is nog steeds, dat liet een be trekkelijk arm land is en nu kwamen daar ineens de millioenen voor den dag. die bet met zijn harde werk verdiend beeft, zonder bet zelf zoo recht te weten. Een batig saldo van 85 millioende vermogensbelasting 15 millioen meer dan het vorige jaar!! bet belastbare vermogen 4'/a milliard meer sinds twee jaren het was om van te duizelen. Daarop volgde de plechtige van stapellating van de Deutschland dat waren pas getallen en cijfers, die men daarbij te hooren kreeg. De gelieele geschiedenis van bet Duitsche volk sinds '70 op het gebied van handel en nijverheid was samen gevat in de enkele feiten, die graaf Bülow in zijne dooprede noemde. Vijftig jaar geleden werd de Maat schappij die nu de Deutschland had laten bouwen, gegrond heel modest v\as alles toen; bet kapitaal nog geen half millioen mark bet eerste schip, dat ook Deutschland heette, met ruimte voor slechts tweehonderd passagiers. Dit jaar heeft de Hamburg-Amerika over een kapitaal van vijf-en-zestig milloen te beschikken; de tonnemaat harer vloot is al over de 400,000, haar personeel is negenduizend man sterk. De Deutschland van heden is het grootste schip ter wereld op één na (de Oceanic van de firma Harland Wolfi, die 28,500 ton meet tegen de 23,000 der Deutschland, maar slechts 16'5 knoopen loopt legen de Deutschland 23) en het allersnelste. De vorige week pas heeft zij een eveneens reusachtig schip van stapel gelaten, voor den maildienst op het verre Oosten be stemd. Met de Bremer Lloyd is zij nu de grootste reederij ter wereld. En de Vulcan, aan wien zij den bouw van haar prachtig schip toe- betrouwde, heeft een even trotschen levensloop gehadvan een nederig begin heeft de werf het gebracht tot den eigendom van zeven scheepshel lingen. En niet alleen de Duitsche marine, ook die van vreemde rijken bestelt bij baar oorlogsbodems. De Vulcan voor scheepsbouw; de Ham burg-Amerika voor reederij; Borsig voor locomotievenIvrupp voor ka nonnen liet zijn vier namen, die luider klinken dan namen van veld slagen zij symboliseeren Duitschland's zegevierende positie op het gebied van den hedendaagschen handel en nijverheid. Ja, sedert hij den zwie- rigsten zijner bespotters zoo hard handig bij den kraag nam, is de arme Michel een prins geworden. Graaf Bülow mocht het zeggen in zijn sierlijke rede: de natie heeft de oude Hanzespreuk, die zij te lang vergeten had, weder tot de hare ge maakt. »Mein Feld ist die Welt.a Zij kan liet zeggen nu; zij is er sterk genoeg voor geworden. Uit den krijg kwam een vereenigd Duitschland te voorschijn. De eeuwenlang geknevelde handel richtte zich op, en zocht weder den ouden weg, den weg naar de z.ee, waar eertijds de vlaggen der Hanze wapperden. En een nieuwe politiek ontstond om dien nieuwen handel te beschermen. Sedert 1860 is de handel- omzet van twee-en-een half op acht- en-een-lial! milliard gestegenheeft de tonnemaat der handelsvloot zich ver- vijftien-voudigd, is het land opge klommen tot op één na de hoogste plaats in de lij der handeldrijvende natiën. Orn zulk een wereldhandel te beschermen, is een wereld politiek noodig geworden. En ten einde een wereld-politiek te kunnen drijven, is een vloot noodig. Aardbeving in Indië. Een ernstige aardbeving beeft te Soekaboerni vele buizen benevens den spoorweg verwoest. Soekaboerni is de hoofdplaats van de gelijknamige afdeel ing welke de meest westelijke is van de residentie Preanger Regentschappen. Het ligt aan den grooten spoorweg die van Batavia door gansch Java loopt. De stad ligt op een der uitloopers van den Gedeh. Men heeft er een fraai uitzicht op den Solak, een uit- gedoofden vulkaan, die echter door de inlanders nooit wordt vertrouwd, en aan den anderen kant op den Gedeh, die nog altijd werkzaam is en al heel wat uitbarstingen en aard bevingen op zijn geweten heeft. Soekaboerni is een fraaie plaats, bekend om haar gezond klimaat, waarom er dan ook een gezondheids- etablissement is, waar vele Holland ders, die aan de strandplaatsen ziek zijn geworden, genezing komen zoe ken. De plaats heeft verder een groot en fraai ingericht station; een mooie adsistent-residentswoning en sociëteit en een vrij groot Ciiineescb kamp. Het is een plaats van druk vertier, omdat daar dikwerf de landheeren van de thee-plantages, die in deze afdee- lingen talrijk zijn herhaaldelijk samen komen. Op Voor Transvanl. Onder bovenstaanden oproep ver scheen in de vorige maand in een 150tal Nederlandsclie nieuwsbladen een uitnoodiging, door den beer W. P. Noëls Van Wageningen gericht tot bet Nederlandsclie volk, om met hem te stichten een Fonds, waardoor aan de Zuid-Afrikaansche Boeren republieken daadwerkelijke steun zou kunnen worden verstrekt, door het uitzenden van flinke jonge mannen die daar die diensten zouden kunnen verrichten, welke niet in strijd zijn met de- oorlogswetten en daardoor tegelijkertijd hetNederlandsch element in die republieken te versterken. De heer Noëls van Wageningen heeft zegen gehad op zijn werk, want het Fonds tot daadwerkelijken slcun is inderdaad opgericht (zetelKeizers gracht 258, Amsterdam) dus bestaat èn werkt reeds Het Bestuur is samengesteld uit een Werk-comité van 5 personen, eene Financieele Commissie, verder in de verschillende steden sub-comité's waarin steeds een geneeskundige zit ting heeft, en correspondentschappen in de plattelandsgemeenten, waartoe bij voorkeur notarissen en hoofdon derwijzers zijn uitgenoodigd. Reeds zijn zij gevestigd in Alblasserdam, Arnhem, Baarn, Breda, Delft, Gorin- chem, 's Gravenhage, Groningen, Hel mond, 's-Hertogenbosch, Kampen, Katwijk a/d R., Leiden, Monnikendam, üostmarsum, Serooskerke, Utrecht, Westkapelle, Antwerpen, Brussel, Gent, Kopenhagen, Luik, Lissabon, Paterson N. J. (N.-Amerika) Neu- chatel, Zurich, terwijl het bestuur zich aanbevolen houdt voor aanbieding van heeren in de hierboven nog niet genoemde gemeenten. Voorzitter van bet Bestuur is de stichter van het Fonds, de heer W. P. Noëls van Wa geningen, Amsterdam. De volledige opgave van bestuur- deren en medewerkers zal weldra geschieden. Vol ksweerbaarheid. Nü de gebeurtenissen in Zuid-Afri- ka de groote kracht, ook van rnoree- len aard, van een werkelijk weerbaar volk helder in het licht hebben ge steld, kon de vraag niet uitblijven: wat moet er geschieden om ook de Nederlanders tot zulk een volk te maken Na samenspreking en onderling overleg werd door eenige personen besloten een poging aan te wenden tol stichting van een groote vereeni- ging «Volksweerbaarheid", waarvan een ieder, die aan het vrij en onaf hankelijk voortbestaan van ons vader land is gehecht lid zoude kunnen worden, welke politieke of godsdien stige richting men overigens ook toe gedaan mocht zijn. Men begon met een beperkt aan tal bekende personen van allerlei richting en uit verschillende doelen des lands, met toezending van ont werpstatuten, uit te noodigen om als lid en tevens als oprichter der ver- eeniging toe te treden, en zoo moge lijk i3 Januari te Utrecht ter verga dering te komen. Alsdan zou de vereenigirig kunnen worden gesticht door het vaststellen der statuten, het kiezen van een liooldbestunr, enz. Daarna kon dan, steunende op die

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1900 | | pagina 1