NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
FEUILLETON.
SOESTDIJK.
No. 62
Woensdag 5 Augustus 1903.
Twee-en-dertigste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Amersfoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 1.Franco per post door liet geheele Rijk
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken intezenden uiterlijk Dinsdag en Yrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER.
Bureau: Langestraat 77. Telephoomio. 69.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels 0.50; iedere regel meer 7'/a Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte
De nieuwe Paus.
Gisteren te elf ure werd kardinaal
Guiseppe Sarto tot Paus verkozen. Hij
nam den naarn aan van Pius X.
Guiseppe Sarto werd den 2en Juni
1835 te Riese (Treviso) in Italië ge
boren. Hij is patriarch van Venetië
en werd op 12 Juni 1893 tot kardi
naal benoemd.
Kardinaal Sarto moet, naar beweerd
wordt, zich van de ondersteuning van
het Huis van Savoye verzekerd hebben.
Zou Sarto echter werkelijk de liberale
Paus zijn, dien de kroon in hem hoopt
te zien?
Men weet, dat de keuze van Pius
IX door de Italiaansche liberalen eerst
als een triamf bogroet en twee jaar
later als eene nederlaag beschouwd
werd.
In hoeverre in de bedoelde bewering
eenige waarheid schuilt, zal zeker nog
te bezien staan. Kardinaal Sarto moet
algemeen zeer geacht zijn: zijn goed
heid, zijn eenvoudigheid, zijn zachtheid
en zijn goed humeur hebben hem al
lang de sympathieën van de hooge
prelaten verzekeid. Hij kwam bijna
nooit in Rome en stelde zich niet op
den voorgrond. Paus Leo XIII noemde
hem den »CandidatodellaSerenissima".
Gedurende het laatste bezoek aan
het Vaticaan sprak kardinaal Sarto
over den eerbied, de hooge vereering
der Venetianen voor den Heiligen
Vader. Toen moet Leo XIII eene toe
speling hebben gemaakt, dat kardinaal
Sarto hem misschien later wel als een
zeer waardige Paus zou kunnen op
volgen.
»Wij weten, mijn zoon zoo zeide
Z H. dat gij zeer groote diensten
aan de Kerk zult kunnen bewijzen,
want gij bezit deugden, die u zeer
nuttig voor haar maken."
Vroeger scheen het alsof Sarto steeds
tol de lagere geestelijkheid zou blijven
behooren.
Op 40-jarigen leeftijd was hij nog
maar pastoor van Salzano. Eindelijk-
begon het geluk hem toe te lachen
Na een korten tijd aan het bisdom
in Mantua werkzaam te zijn geweest,
weid hij in 1893 tot patiiarch van
Venetië benoemd.
In Venetië is Sarto algemeen be
mind. De Venetianen hebben hem
lief, omdat hij zoo bescheiden, zoo
vriendelijk is jegens allen en zóó voor
beeldeloos is in zijn leven.
De gondeliers groetten hem steeds
met den allergrootsten eerbied, als
zij hem op het Groote Kanaal tegen
kwamen. Spoedig-zullen wij nog nadere,
uitvoeriger bizonderheden over het
ieven van den nieuwen Paus mede-
deelen. Het voorgaande moge voor
lieden volstaan.
Wat nu de afkondiging der Paus
keuze in Rome betreft, nadat het
feit der Pauskeuze door de scrutatoren
en recognitoren is afgekondigd, gaan
de opporceremoniemeester en de sac-
ristein, op het luiden der klok door
den jongsten kardinaaldeken, de ka
pel binnen.
De deken van het Conclave met
den eersten kardinaal priester en den
eersten kardinaal-diaken hegeelt zich
nu tot den gekozene en legt hem
de vraag voor: «Acceptasne electio-
nem de te canonice factum in Sum
mum Pontificem?" Neemt gij de op
U volgens canoniek recht uitgebrachte
benoeming tot opperpriester, aan?"
En met het bevestigende antwoord,
is, volgens decreet van Nicolaas II,
de gekozene de rechtmatige Paus.
Ten teeken daarvan doen thans alle
kardinalen de baldakijn boven hunne
zitplaats omlaag, hetwelk aanduidt,
dat hel opperbestuur van het Heilig
College geëindigd, en op den gekozene
is overgegaan.
En nu vraagt de kardinaal-deken
den uitverkorene, welken naam hij
als Pans wil dragen: Quomodo vis
vocari. d. i. hoe wilt gij genoemd
worden
En hij noemde zich Pius X.
Chamberlain en Botha.
Minister Chamberlain heeft Donder
dag bij de beraadslagingen over zijne
begrooting in het Lagerhuis verklaard
geen waarde te hechten aan generaal
Botha's bekenden brief; ..niet de
geringste waarde", heeft hij zelfs ge
zegd. Maar hij schroomde niet er nog
iets bij te voegen, namelijk, dat de
brief blijkbaar op bestelling geschre
ven was" en hij „zeer twijfelde, of
die wel geschreven was door generaal
Botha zeiven."
Zulke platte onbeschoftheid jegens
een dapper man, dien hij nog zoo
kort geleden had opgehemeld, merkt
de Daily News aan, zal het bestuur
over Zuid-Afrika niet gemakkelijker
maken. De Boeien, gaat het opposi
tieblad voort, zijn ijverig aan het
ploegen en aan het herbouwen van
hunne hoeven. Evenals hunne aan
voerders houden zij zich volkomen op
een afstand van een staat van zaken,
waarin alleen geweld hen heeft doen
berusten. Deze zwijgende, hardnekkige
onthouding zal waarschijnlijk niet
minder uitwerken dan de onstuimige
klaagzucht van andere verdrukte na
tiën. Maar de Engelschen die zich in
Transvaal komen vestigen, zijn veel,
te prikkelbaar om die te evenaren,
gaat de D. N. voort, en zij twijfelt
of lord Milner buiten de bent der
meest uitlanclsche mijneigenaars, nu
nog vrienden in Zuid-Afrika heeft.
Op het platteland in het
Russische Rijk.
Onlangs vermeldden wij den moord
aanslag, die in het Russische gou
vernement Riasan op een landheer,
prins Gagarin, gepleegd werd. Men
verneemt omtrent deze gebeurtenis
deze nadere bijzonderheden.
De 71-jarige prins had op zijn land
goed vier Kaukasische Tsjerkessen als
wakers in dienst genomen. Deze
woeste knapen maakten zich bij de
boeren bitter gehaat. Zij ranselden
de menschen om een beuzelarij met
stok en knoet
Eens op een dag betrapte een
Tsjerkes een boer op het stelen van
gras en doodde hem. De mare hier
van verspreidde zich snel in het dorp
en de boeren schoolden samen. De
prins liet inspannen en reed, verge
zeld van zijn vrouw en een buurman,
prins Sjterbatof, naar de plok waar
de doodslag bedreven was.
Middelorwijl trok een troep van
150 mannen, vrouwen en kinderen
naar het landgoed en drong het
wachthuis der Tsjerkessen binnen,
die den storm ziende aankomen, zich
weggepakt hadden. De woedende
boeren wierpen zich nu op het hee
renhuis en staken er den brand in.
De prins, onderweg de opstijgende
rookwolken bemerkend, reed met zijn
gezelschap ijlings terug, maar werd.
bij de poort gekomen, met een hagel
bui van steenen ontvangen en zwaar
gekwetst.
De paarden, schichtig geworden,
sloegen op hol. Dit was eeu geluk,
want zoo ontkwam het gezelschap
aan een wissen dood onder de hooi
vorken der boeren. Prins Sjterbatof
bracht eindelijk de paarden tot staan,
waarna de bewustelooze Gagarin naai
de woning van een priester vervoerd
werd. Hoe het drama verder afliep,
vinden wij niet vermeld.
Het legt een sprekend getuigenis
af van de toestanden op het platte
land in het Rijk van den Ts^ar.
De Koningin en de Prins gingen
Zondagnamiddag te Soest ter kerke.
H. M. de Koningin-Moeder deed
Zondagnamiddag met haar vorstelijke
gasten, nl. het Koninklijk Echtpaar en
den Groothertog van Saksen-Coburg-
Gotha, een rijtoer door Baarn en
omstreken. Bij het uitrijden stond
een dichte menigte voor het paleis
opeengehoopt en juichte de vorstelijke
personen luide toe. De Prins mende
zelf het rijtuig.
De groothertog, de"groothertogin,
de erfgroothertog van Oldenburg
worden deze week op het Loo ver
wacht.
De groothertogelijke familie, welke
zich per stoomjacht naar IJmuiden
begeeft, bevindt zich thans te Cuxha-
ven, alwaar het vaaituig herstelling
ondergaat van een klein defect op
reis bekomen, waardoor de aankomst
in ons land vertraagd is.
De Prins bij de wedstrijden van
Nimrod.
Prins Hendrik woonde Vrijdagmiddag
den jaarlijkscho schietwedstrijd bij van
de Kon. Nederlandsche Jachtvereeni-
ging „Nimrod". Te circa half vier
kwam de Prins, vergezeld van zijn
adjudant, jhr. Hooft Graafland, in een
rnet twee grauw-schimmels bespannen
victoria uit Apeldoorn op de schiet
baan aan het Lange Water, gelegen
op de grens der gemeenten Arnhem
en Rheden, aan. Bij den ingang werd
Z. K. H. ontvangen door de hoofdbe
stuursleden van Nimrod, de commissie
voor den schietwedstrijd, de plaatse
lijke baancommissie, terwijl mede ter
ontvangst aanwezig was de burge
meester van Arhem E. C. Baron
Sweerts de Landas Wyborgh. Nadat
de voorzitter van Nimrod de aanwe
zigen had voorgesteld, geleidde hij
den Prins naar de schietbaan; waar
de wedstrijden juist geëindigd waren
hier was ook tegenwoordig de burge
meester van Rheden, mr. A. H. Brandt.
Bij de komst van den Prins werd
weer met het schieten op z g. Swift-
sure clay- pigeons begonnen; ook
Z. K. II. loste met succes verscheidene
schoten op het zwevend doel. Tegen
zes uur werd langs den Velperweg,
waar druk gevlagd werd, de Steen
straat, Jansbuitensingel en Nieuwe-
Plein, waar overal de Prins doorliet
vrij talrijke publiek werd toegejuicht,
naar het hótel De Zon gereden,
waar te half zeven hot diner den
Prins aangeboden, aanving. Aan
tafel speelde de A. O. V.
5)
Een historische schets.
De oorkonde hiervan luidt
i'~LAu mille huit cent six, le 11 Decembre,
avant midi, Nous, Jean, Louis Simon den Teng-
nagel, Intendant du Chateau Royal de Loo,
chargé par son Excellence le Grand-Maltre de
la maison du Roy de prendre possession pour
le compte de sa Majesté le Roy de Hollande
du Cheteau de Soestdyk et de ses dépendances,
se sont réunis dans une des salles du dit Chateau
Royal:
1 e. Sr. C. F. Simond, Receveur des Domaines
de Soestdyk.
2e. B. Kittelaar, Garde des Bois.
3e. W. van Doorn, Garde des Bois.
4e. W. van Lier, Inspecteur des Vuvriers et
Gerrit Piaster, Charpentier des Bailments, aux-
quels nous avons declaré en presence du Sienr
Pranciscus Pen, Secretaire de munieipalité de
Baarn sous la jurisdiction de laquelle est
Soestdyk, et en présence des Sieurs J. Goris
et Aris van Leersum, membres de la muniei
palité de Baarn, qu'en vertu des ordres dout
Nous sommes porteur et que nous avons exhibé,
Nous prenons prossession au nom et pour le
compte de sa Majesté le Roy de Hollande,
notre gracieux Souverain, du Chateau Royal
de Soestdyk et de toutes ses dependance, en
joignons en consequence au Sieur Simon, Rece
veur des Domaines Royaux Soestdyk, que dès
eet instant il doit tenir instruit Son Excellence
le Grand-Maitre de la Maison du Roy de tout
ce qui se passera dans ce Domaine, lui faire
part des améliorations, dont ils pourrvient être
susceptibles et lui adresser enfin Extrait ou
Copie de tous les Baux qui ont été passés affin
de mettre Son Excellence au fait de la Dature
des Revenus; il joindra a eet envoi une obser
vation détaillée sur les Fermiers; en un mot
il dura par tous les moyens qui sont pouvoir
mettre Son Excellence a même de veiller aux
intéréts du Roy. De quoi nous avons rédigé
ce Procés Verbal que toutes les personnes y
denominées et qualifiées ont signé avec nons
au Chateau Royal de Soestdyk, ce jour, mois
et au, indiqués cy-dessus.
(L. S.) J. L. T. de Tengnaoel,
Intendant du Chateau Royal de Loo.
C. E. Simond,
Receveur des Domaines de Soestdyk.
Jan Gooris, B. Kittelaar,
Aris van Leersüm, Wilm. van Doorn,
Willem van Lier,
(L. S.) F. Pen, Gerrit Plaster.
Secretaire.
Lodewijk Napoleon, de rustelooze zwerveling
kwam zelfs een paar dagen op Soestdijk door
brengen zeer tot verveling van zijne hovelingen,
die het lustslot volstrekt geen «maison de
plaisance" vonden en blij waren dat het hof
weder naar het Loo optrok. Het domein moet
er toen en ook later als keizerlijk domein treurig
hebben uitgezien, doch aan den horizont gloorde
reeds de dageraad der vrijheid en toen in 1813
het Eransche juk werd afgeschud braken er
ook weldra voor Soestdijk gelukkiger dagen
aan. Bij de herstelling van onze onafhankelijk
heid werd Soestdijk hij eene wet van 8 Juli
1815 opgedragen aan den Prins van Oranje.
Het jachtslot zou ten koste van den lande in
bewoonbaren staat gebracht en gemeubileerd
worden. Mede zou er op het domein Soestdijk
eeu gedenkzuil worden opgericht «ter bijzondere
vereering van den moed in de hardnekkige
verdediging van les Quatrebras zoo luisterrijk
ten toon gespreid."
Door de architecten de Greef en Reyers
werd het 17e eeuwsche jachtslot geheel naar
de eischen des tijds gerestaureerd, terwijl de
aanleg van park en tuinen werd opgedragen
aan den welbekenden Zocher te Haarlem.
De obelisk aan het einde der Koningslaan
geplaatst en door den architect van der Hart
ontworpen bevat in het Nederlandsch, Latijn,
Fransch en Engelsch het volgende opschrift:
Ter eere
van
Willem, Frederik, George, Lodewijk,
Prins van Oranje
die
aan het Hoofd der Nederlandsche legerbenden
door zijn moed en beleid
op den lGen Juni 1815
aan dien Viersprong
boven Brussel
het eerst den aanval der Fransehen
wederstond
de overwinning bij Waterloo behaald
voorbereidde
en
Neerlands Onafhankelijkheid
behield.
Het dankbare Vaderland.
De beide veldstukken om het monument
geplaatst zijn veroverde Belgische kauonuen,
die den Prins tot aandenken zijn geschonken
voor de uitmuntende krijgsbedrijven in 1830
en 31.
C IYordt vervolgd.)