NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
FEUILLETON.
BARON MONTEZ
No. 57.
Zaterdag 16 Juli 1904.
ürie-en-dertigste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
T Stefantis Johannes Pantos Kroner.
BUITENLAND.
Amersfoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden f 1.Franco per post door het geheele Rijk
Met gratis Zondagsblad voor binnen de stad (naar buiten tegen vergoeding van port.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER.
Bureau: Lnugestrant 77. Telephooiuio. 69.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels 0.50; iedere regel meer 7'/i Cent.
Advertentiên viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte
Een groot en goed man is heen
gegaan Stetanus Johannes Paulus
Kruger is op 78-jarigen leeftijd te
Clarence (Zwitserland) overleden. Het
bericht kwam, niettegenstaande den
hoogen leeftijd van den oud-president
geheel onverwacht.
Paul Kruger werd geboren in het
district Colesberg (Kaapkolonië) 10
Oct. 1825. Reeds in zijn prilste jeugd
was zijn leven er een van onafge
broken strijd en moeiten.
In 1842 was hij reeds onder-veld-
kornet, in '52 ging hij als veldkornet
met den ouden commandant-generaal
Pretorius naar de Zandrivier om het
welbekend Zandrivier-tractaat te slui
ten. In hetzelfde jaar vocht hij als
commandant mee in een expeditie
tegen hetBakwena-opperhoofd Sechiel.
Dit was de eerste van een geheele
reeks Kafleroorlogen, waarin hij als
bevelvoerend officier optrad en zich
als een dapper en beleid vol aanvoer
der deed kennen.
Kruger's eerste optreden als poli
ticus was in 1857, in het conflict
tusschen den Vrijstaat en de Z. A.
Republiek. In het begin van den
burgeroorlog ('61'64) was hij com
mandant van het district Rustenburg
en het hoofd der conservatieve partij.
Toonaangevend lid der Pretorius-partij
en tegenstander van generaal Schoe-
man, trad hij nu steeds meer op den
voorgrond; ook als commandant wist
hij zijn tegenstander nederlagen toe
te brengen en bij onderhandelingen
werden al zijn voorstellen aangenomen.
Ilij zelf werd toen gekozen, met meer
dan 'l> van het aantal stemmen, tot
commandant-generaal. In twisten en
verwikkelingen werd hij telkens als
scheidsrechter uitgekozen wegens zijn
helder oordeel en onpartijdigheid zoo
wel op kerkelijk als politiek gebied.
Wij herinneren aan zijn deelname
als aanvoerder der Z. A. R. hulptroe
pen tijdens den Basoeto-oorlog, die
den Vrijstaat teisterde.
Onder de regeering van president
Burgers ontstond meermalen conflict
tusschen beide mannen volgens hun
verschil van inzicht in staatszaken,
vooral bij de onderhandelingen met
Shepstone. Dat zijn inzichten de juiste
waren, blijkt wel uit het feit, dat,
niettegenstaande Burger's goed ver
trouwen, op 21 Januari 1877 de
Engelsche vlag boven Pretoria woei.
Dat was geen feitelijke annexatie,
daar nog steeds onderhandelingen met
den Uitvoerenden Raad der Z. A. R.
als zoodanig werden gevoerd.
Mei '77 vertrok een deputatie be
staande uit de heeren Kruger, dr.
Jorissen en Bok (secr.) naar Engeland,
doch kon daar niet tot het gewenschte
resultaat (onafhankelijkheidsverkla
ring) geraken. In November van dat
zelfde jaar bezocht de deputatie Hol
land, Frankrijk en Duitschlaiid, om
te probeeren de mogendheden tot
interventie te bewegen. In Juli '78
vertrok een tweede deputatie naar
Engeland, waartoe wederom Kruger
en tevens generaal Joubert behoorden.
Het resultaat bleef wederom uit. Een
tweede reis door Europa volgde, met
even weinig resultaat als de eerste.
Alles wees dien tijd op oorlog: den
beroemden vrijheidsooi log '80—'81.
Een vergadering van het Afrikaansche
volk, op 8 December '80 gehouden,
verklaarde de Transvaal onafhankelijk
van Engeland en benoemde een drie
manschap: Kruger, P. J Joubert en
M. W. Pretorius, tot vooidoopige Re-
geering. De geschiedenis van dezen
oorlog is voldoende bekend: hij
eindigde met de onafhankelijkheids
verklaring op 8 Aug. 1881.
Eenige maanden na afloop van den
oorlog werd Paul Kruger voor den
tijd van 5 jaren tot Staatspresident
der Z. A R. gekozen, met 'It van
het aantal stemmen (de rest op Piet
Joubert). De eerste tijd van zijn
presidentschap werd door Kaffer-
oorlogen onrustig gemaakt en ook de
steeds grooter wordende bemoeizucht
der Engelschen in de binnenlandsche
aangelegenheden bemoeilijkte een ge
leidelijke ontwikkeling van den jongen
Staat. Langdurige onderhandelingen
met sir Hercules Robinson eindigden
met de sedert berucht geworden Con
ventie van 27 Febr. '84. Daarna begaf
zich de commissie, bestaande uit
president Kruger, dom. Dutoit en
generaal Smit, naar Europa om,
vooral in Holland, geld te krijgen
voor den aanleg van den Delegoabaai-
spoorweg. Wij maken nog melding
van het feit, dat president Kruger
uit Holland meebracht als Staats-
procureur dr. W. J. Leijds. Voor
namelijk door den krachtigen steun
van pres. Kruger kwam zonder bui-
tenlandsche hulp de spoorweg tot
stand. Zijn naam blijft verbonden
aan het hoogst belangrijk feit, een
verbinding tot stand te hebben ge
bracht van Pretoria met de zee
zonder Engelsche havens als eind
station.
Een nieuwe oorzaak van verwik
kelingen, misschien de grootste iri
de korte geschiedenis der Republiek,
was het ontdekken der Randmijnen
in '86; een onuitputtelijke bron niet
slechts van rijkdommen, maar ook
van de grootste ellende voor het
eenvoudige boerenvolk. Uitlanders,
voornamelijk Engelsche van het minste
allooi, overstroomden die streken en
wisten door hun steeds herhaald
geweeklaag de Engelsche Regeering
voortdurend reden te geven tot tus
schenkomst en protesten aan het
adres der Z. A. R. Regeering.
In '88 was de termijn van 5 jaar
verstreken en in '87 werd bij de
nieuwe verkiezing pres. Kruger met
groote meerderheid herkozen; zijn
eenige opponent was wederom Jou
bert. In '89 had een conferentie
plaats tusschen de zusterrepublieken
Ie Potchefstroom, en hierop werd
besloten, dat beide republieken elkaar
ingeval van een aanslag of de onaf
hankelijkheid van een barer elkander
zouden steunen.
In '93 waren er drie candidaten
voor het presidentschapKruger,
Joubert en hoofdrechter Kotze. De
uitslag waspres. Kruger 7854,
Joubert 7009 en Kotze 81 stemmen.
In '95 werd de Delagoa-baai-spoor
geopend door haar ijverigsten voor
stander Paul Kruger. Do meest tref
fende gebeurtenis tijdens zijn derde
presidentschap was de Jameson-inval.
De herinneringen aan de nobele rol,
welke Kruger ten opzichte van deJohan-
nesburgsche verradersbende speelde,
ligt nog te versch in ieders geheugen,
dan dat wij deze uitvoerig behoeven
te memoreeren.
De verpletterende meerderheid, die
Kruger in '98 bij de vierde presidents
verkiezing behaalde, was zoowel voor
vriend en vijand een verrassing:
Kruger kreeg 12858, Schalk Durger
(progr.) 3750 eri Joubert 2001 stem
men. 12 Mei '98 werd hij voor de
vierde en de laatste maal ingezworen.
De tragische verdere loop van zaken,
hoe de oude president op 10 December
afscheid nam van zijn land en volk
en het bestuur achterliet in handen
van Schalk Rurger, Reilz, Louis Botha
en De la Rey, staat ieder nog helder
voor den geest. Evenzoo het geweldig
enthousiasme, waarmee Paul Kruger
toen hij op zijn pelgrimstocht den
voet op ilollandschen bodem zette,
overal werd ontvangen. Wij mogen
hier niet stilzwijgend voorbijgaan de
stilzwijgende hulde, welke Koningin
Wilhelmina den ouden president
onder toejuiging van heel het Neder-
landsche volk de Gelderland ter
beschikking stelde, om hem naar ons
land over te brengen.
Moeten wij met een paar woorden
Paul Kruger schetsen dan zouden wij
hem noemen een geloofscheld en
patriot bij uitnemendheid. Een ge
loofsheld: immers, op zijn rotsvast
geloof bouwde hij zijn heele leven
zijn Bijbel gaf hem de kracht waar
door hij vele en zware beproevingen
die hem zijn heele leven had te door
staan, te boven kwam. En zijn helder,
alles ontledend verstand en voorzie-
nende geest rechtvaardigen volkomen
Bismarck's uitlating, dat hij Paul
Kruger een der grootste staatslieden
der 19e eeuw vond.
Hulde aan de nagedachtenis van
den grootsten patriot!
Macedonische troebelen.
In Macedonië wordt de toestand
met den dag minder gunstig In plaats
van te verbeteren wordt de stemming
tusschen Turkije en Bulgarije meer
en meer verbitterd. En de consulaire
berichten uit Monastir doen thans
nog zien, dat de kerkelijke quaesties
de verhouding tusschen de Bulgaren,
Grieken en Koetzowallachen zoodanig
hebben verstoord, dat daardoor alleen
de hervormingen al niet lot hun recht
kunnen komen.
Krachtig optreden zoo nood
zakelijk in deze omstandigheden
kan de Porte niet. Wel maakt zij
door haar aarzelende houding en haar
langzaamheid den toestand voort
durend slechter. En wanneer men
dan nagaat, dat de tioepen in Mona
stir en Saloniki in maanden geen
soldij hebben ontvangen en zich op
roerig gaan betoonen, en dat een
aantal officieren in deze vilajots hun
ontslag hebben gevraagd dan behoeft
men zich werkelijk den toestand niet
als rooskleurig voor te stellen.
Het is nu zoover, dat onder het
olïicierskorps nadrukkelijk waarbor
gen worden gevraagd voor de toe
komst, omdat dergelijke misstanden
tenminste niet meer voor zullen
komen.
Wanneer de Porte niet meer op
haar troepen zal kunnen vertrouwen,
dan zullen moord en doodslag weer
spoedig aan de orde van den dag
door
ARCHIBALD CLAVERING GUNTER.
74)
Bij de aanlegplaats is Louise nagenoeg her
steld met een verschrikt gelaat hoort zij de
vraag van mrs. WinterburnZoudt gij denken
dat hij de moordenaar was?»
Wie
«Wel Aguilla, de man, die in dat huis woont."
«Hij Neenroept het meisje. «Hij is zulk
een goedhartig Franschman als er ooit een
is geweest! Hij is eerlijk en braaf! Er moet
een ander zijn die zoo teerhartig is. Maar om
Godswil zwijg! Mijn toekomst hangt van
die belofte af!"
•Heel goed," antwoordt de jonge vrouw;
«ofschoon ik het mijn vrouw liever zou ver
tellen."
Ik zal het hem zeggen, wanneer het noodig
is."
Zij stappen aan boord van de stoomboot, die
weer door het blauwe water snijdt en in een
uur Panama heeft bereikt. Gedurende dien
tijd heeft miss Minturn zitten peinzen geen
blik heeft zij der omgeving gegund; strak staart
zij voor zich uit in het water. «Hij vermoedde
het! Hij wist het! Ik zal het Harry Larchmont
vertellenIk zal hem vergiffeuis vragenIk
zal hem zeggen, dat ik dwaas heb gedaan
Ik zal hem vragen, of hij mij wil helpen, en
wanneer Montez schuldig is, zal ik hem helpen
om dezen te ontmaskeren
Een wanhopig verlangen grijpt haar aan naar
den man, dien zij eens de rug heeft toegekeerd.
Zij vergeet wat haar gehinderd heeftzij voelt
kracht genoeg om hem vergiffenis te vragen.
Bij haar thuiskomst roept de oude Martinez
uit; «Gij schijnt niets vermoeid, senorita Louisa
nw oogen staan zoo helder en uw wangen zijn
zoo frisch gekleurd! Kom," vervolgt hij, «maak
nog een wandelingetje met mij en mijn doch
ters. Hier gaat iedereen op Zondagmiddag wan
delen naar het bolwerk.
«Goed!" antwoordt het meisje opgewekt
Want een geheimzinnige stem fluistert haar
toe«Wanneer iedereen daar wandelt zal Harry
Larchmont er misschien ook zijnDan kan
zij hem aanspreken en hem zijn hulp vragen.
Het bolwerk ligt dichtbij, zodat zij het spoe
dig hebben bereikt; zij klauteren de oude wallen
op, aan welker voet de stedelijke gevangenis
zich bevindt, en zien vandaar de stad in al
haar glorie de witte kleedjes der dames,
de vroolijke kleuren der negers, en de Parijsche
modes; aan de eene zijde het blauwe water, aan
de andere de oude stad.
Een schitterende menigte beweegt zich hier.
Het militaire muziekcorps geeft een uitvoering
en ofschoon de omgeving geheel en al Fransche
levendigheid, is de muziek Spaanseh, zacht,
liefelijk, zooals Spaansehe muziek kan zijn,
steeds tot het jonge meisjeshart sprekend van
liefde.
Tranen schieten er in Louise's oogen angstig
zoekt zij naar Harry Larchmont, als zij bemerkt,
dat er in haar nabijheid plotseling een meer
dan gewone Fransche beweging en drukte
ontstaat. Zij ziet een schoone vrouw, gekleed
volgens de laatste Parijsche mode, die met
trotsehen blik en even trotschen stap door de
menigte wandelt. Aller oogen zijn op haar geves
tigd zij lacht, speelt met haar parasol en roept
Bichon! Yiens ici, Bichon! Vite!" tot
een Pranschen poedel, die op zeer artistieke
wijze geschoren is en door een meid aan een
koord wordt geleid. Zij praat met een jonk
man, wiens gestalte Louise meent te herken
nen; het meisje krimpt ineen, wanneer zij ook
het gelaat ziet. Want het is Harry Larch
mont, die alle minnaars beeft verdreven, die
daar nu naast haar wandelt, en zich houdt alsof
hij haar beminde.
Het meisje hoort zich iets in het oor
fluisteren. Het is de stem van den ouden
Martinez, den notaris, die ieder kent. «Draait
uw hoofd om, dames! Dat is de gevaarlijke
Fransche actrice de gevreesde mademoiselle
Bébé des Champs Elysées, de heldin van honderd
liefdehistories, de chère amie van baron
Montez den financier!"
Miss Minturn wend echter haar hoofd niet
af! Met strakken blik ziet zij den jongen man
aan, die, wanneer hij ook haar ziet, haar wil
aanspreken, doch voor dien blik het hoofd
buigt, terwijl een blos van schaamte zijn wangen
kleurt en zijn lippen beven, ofschoon hij ze
tot spreken moet dwingen.
HOOFDSTUK XVII.
Vadalia Cardisai.is.
Mademoiselle Bébé de9 Champs Elysées en
Harry wandelden verder, gevolgd door de
jaloersche blikken en het gemompel van
nieuwsgierige wandelaars.
Louise heeft wel is waar den jongen man
strak aangekeken, maar toch voelt zij nu iets,
alsof de zon van den hemel is verdwenen,
evenals liefde, hoop en geloof in het mensche-
lijk geslacht uit haar hart.
I Wordt vervolgd/.