NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
FEUILLETON.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DE SCHIMMELRIJDER.
flo. 43.
Woensdag 31 Mei 1905.
Vier-en-dertigsten jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
Amersfoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad f 0.75;
Franco per post door het geheele Rijk f 1.
Afzonderlijke Nummers 8 Cent.
Ingezonden stukken intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER.
Bureau: Langestraat 77. Telephoonno. 69.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels 0.50; iedere regel meer 7'/i Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte
De zeeslag bij Tsoesjinia.
Het zal nog wel enkele dagen aan
houden, vóór de berichten van beide
partijen en van onpartijdige der
den het volle licht hebben ont
stoken over het drama dat zich in de
Straat van Tsoesjima heeft afgespeeld.
Vooropgesteld zij, dat op grond der
te Washington ontvangen officieele
berichten mag en moet worden ge
loofd aan een ware débacle der Rus
sische strijdkrachten ter zee. Nebo-
gatof gevangen, met twee- drieduizend
Russische schepelingenhet vlagge-
schip Sissoi Weliki in ontredderden
toestand door de Japanners genomen;
de trotsche Russische zeekasteelen bij
tientallen gezonkenvoor tientallen
millioenen van het modernste oorlogs
tuig weggezonken in de golven, vele
duizenden menschen met zich trek
kend weg in het diep, waar zij zijn
verdronken als ratten in een val.
Maar deze verdwenen schepen, deze
aan flarden geschoten of verdronken
mannen zijn op hel oogenblik wij
leven snel reeds bijna vergeten.
Waar zijn de restes der armada, daar
komt alles op aan. En bij elke poging
tot beantwoording dier vraag treft
het, hoe onvolledig en tegenstrijdig de
tot dusver ontvangen telegrammen
zijn. Wij weten dat Rodjestwenski's
vloot «naar het noorden vlucht." Niet
ten onrechte teekent een Duitsch blad
daarbij aan
»Het bericht, dat het Russische
eskader noordwaarts is gevlucht, wijst
nog niet noodzakelijk op een Rus
sische nederlaag want het einddoel
der Russische vloot, Wladiwostok, ligt
immers in het noorden, en indien het
den Russen gelukt ware zich den weg
daarheen te openen, dan zou een
dergelijk resultaat met het verlies van
een half dozijn schepen niet te duur
zijn betaald. Daarbij dient te worden
vooropgesteld, dat de naar het noorden
doorgebroken Russische vloot niet door
zwaar beschadigde schepen in haar
opmarsch worde belemmerd. Want
anders zou zij die óf moeten in den
steek laten, óf zij zou door de achter
volgende Japansche schepen worden
ingehaald en tot een tweeden slag
worden gedwongen. Bijna nog belang
rijker dan deze quaestie is die andere,
óf n.l. admiraal Togo met de geheele
vloot van admiraal Rodjestwenski heeft
te doen gehad, dan wel met slechts
een deel daarvan?
Op goede gronden mag worden aan
genomen, dat van een eigenlijke ver
deeling van Rodjestwenski's vloot,
vóór hij den slag aanvaardde, waar
schijnlijk niet kan worden gesproken.
Gebleken is toch dat het «Osjima",
waar volgens berichten uit Chineesche
bron slag zou zijn geleverd, niet de
plaats is geweest van dien naam bij
de Straat van Tsoegaroe. De buiten-
landsche bladen stellen Osjima dan
ook in de Straat van Korea. Niet on
waarschijnlijk is hier bedoeld het
eiland Iki-sjima, dat gelegen is tus-
schen Tsoe sjima en de Japansche
kust. Tusschen deze beide eilanden
toch moet de zeeslag zijn aanvang
hebben genomen en Iki-sjima is dan
ook het Okisjima, waarvan sprake
was in een der telegrammen uit
Tsing-tau de haven der üuitsche pos
sessie Kiau-tsjiau.
Vrijwel de interessantste tijding
van het gevecht welke tot dusver door
de telegraaf is gebracht, is Togo's
bekendmaking, dat geen enkel der
Japansche schepen averij van belee-
kenis heeft bekomen. Blijkt deze
mededeeling van den Japanschen vloot
voogd op waarheid te berusten, dan
zullen de heeren marine-deskundigen
heel wat te doorgronden en te do-
ceeren vindenechter niet dan na
eerst eenigen tijd bij de Japanners...
ter schole te hebben gegaan.
Door de Kerkeraden van ver
schillende Ned. Herv. gemeenten is
aan de Alg. Synode der Ned. Herv.
Kerk, het navolgende adres gezonden:
Hoogeerwaarde Heeren t
De Generale Kas in onzs kerk trekt
hare inkomsten vooreen aanmeikelijk
deel uit meer vrijzinnige gemeenten,
terwijl van wege de streng-orthodoxe
kerkeraden en gemeenteleden betrek
kelijk weinig bijdragen inkomen.
Nu zijn uit die Kas gemeenten ge
steund (wij wijzen op Beile, Brielle,
's Gravenzande), die noodlijdende zijn
geworden, omdat hare besturen be
slist onwillig waren om in de be
hoeften van andersdenkenden-te voor
zien.
Dit zal zoo kunnen voortgaan en
licht nog meer gebeuren.
In dit geval zullen gelden, voor
geen gering deel door meer-vrijzinnigen
op allerlei plaatsen bijeengebracht,
dienen om mogelijk te maken dat
elders vrijzinnigen worden onder
drukt en beroofd van hun recht op
godsdienstprediking en onderwijs in
overeenstemming met hunne* be
hoeften, hetwelk zij als leden der kerk
bezitten.
Het springt in het oog, dat een
en ander aanleiding moet geven tot
groote ontevredenheid. Van de meer-
vrijzinnigen kan niet worden ge
vergd te dragen, dat de bijdragen,
welke zij geven uit liefde voor de
kerk, zullen strekken om te helpen
personen, welke door eigen schuld,
immers door hun exclusivisme, in onge
legenheid zijn geraakt voor het
meerendeel ook nog vrienden van
allerlei vijanden onzer Kerk
Wij kunnen ons er niet bij neer
leggen, dat sommigen, tegen de
Reglementaire bepalingen in, zelf
weinig zullen bijdragen, maar wel
bewaard zullen worden voor de ge
volgen van hunne onverdraagzaam
heid en dat door de giften van geest
verwanten dergenen, tegen wie zij
die aan den dag leggen.
Ook weer in het vorig jaar heeft
een waarlijk niet onbescheiden, met
het oog op den bloei van het gods
dienstig en kerkelijk leven bij ons
volk alleszins aanbevelenswaardig voor
stel tot toevoeging aan het Alg.
Regiem, van een Art betieffende
verdeeling der grooteie gemeenten
in zelfstandige wijkgemeenten, in de
Prov. Kerkbesturen niet de vereischte
meerderheid kunnen verkrijgen, ten
gevolge van tegenwerking door be
doelde streng-orthodoxen die bevieesd
waren, dat daardoor op den langen
duur in groolere gemeenten ook min
derheden eenigermate zouden worden
gebaat.
Met het oog op de boven gememo
reerde feiten verzoeken wij U ernstig
en dringend maatregelen te nemen
die er toe kunnen leiden, dat na ver
loop van tijd aanhangers van eenige
exclusieve richting in mindere mate
dan thans gelegenheid zullen hebben
om druk te oefenen op de minder
heden, door nogmaals aan te
nemen en opnieuw aan het oordeel
der kerk te onderwerpen de invoe
ging in het Algem. Regiem, van een
nieuw Art. 17", als te voren is voor
gesteld, luidende in dezer voege
«Grootere gemeenten kunnen in
«zelfstandige wijk-gemeenten wor-
»den verdeeld, en worden in dat
«geval op een eigene wijze bestuurd,
«overeenkomstig de bepalingen van
«het desbetreffend Bizonder Regle-
«ment":
voorts het Reglement voor de Generale
Kas op zulk een wijze aan te vullen,
dat men zich in het vervolg niet meer
strafleloos zal kunnen onttrekken aan
zijne verplichting om voor haar bij
te dragen.
Uitvoering der Kieswet.
Het Niewsblad v. h. Noorden meldt,
dat naar aanleiding van enkele tot
de kennis van den minister van Bin-
nenl. Zaken gekomen onregelmatig
heden bij de uitvoering der Kieswet,
genoemde minister Ged. Staten der
verschillende provinciën heelt uitge-
noodigd de volgende punten onder
de aandacht te brengen van de bur
gemeesters, ten einde bij de vei kie
zingen een juiste uitvoering der wet
te bevorderen.
1. Inrichting van slemlokalen: er
moet worden zorg gedragen dat de
kiezer, tijdens hij aan den schrijfles
senaar vertoeft, op geenerlei wijze
buiten zijn weten kunne wordon be
spied (b. v. door weerkaatsing in een
spiegel).
2. Inrichtingen der stembiljetten:
bij samengestelde namen behoort de
naam ongesplitst te worden gelaten.
3. Rijstand van een lichamelijk
hulpbehoevend kiezer (art. 80): hier
wordt bedoeld een lichamelijk gebiek
en niet het gemis aan kennis van lezen
en schrijven.
«De wet" zegt de minister, «laat
den kiezer vrij in de keuze van den
persoon, aan wien hij het geheim van
de door hem uitgebrachte stem wil
toeverti ouwen.
Wordt de aanwijzing van den per
soon echter door den kiezer aan den
voorzitter van het stembureau over
gelaten, dan behoort deze in geen
geval daarvoor een politiebeambte aan
te wijzen.
Deze toch is geroepen tegen over
treding o. m. van de art. 126 en
127 van het Wetboek van Strafrecht
te waken en moet zich mitsdien streng
onthouden van een optreden, dat hem
in verdenking van zoodanige overtre
ding zou kunnen brengen-"
De Lager Ondervvijsuovelle.
Aan den vooravond van de behan
deling der Lager-Onderwijsnovelle
door de Eerste Kamer heeft het
hoofdbestuur van den Bond van
Nedeilandsche Onderwijzers zich met
een adres tot dat Staatslichaam ge
wend, verzoekende goedkeuring aan
bedoeld wetsontwerp te onthouden.
In het adres worden kortelijk de
bekende grieven tegen het ontwerp
opgesomd.
Oorspronkelijke novelle van TH. STORM.
17)
De duisternis spreidde langzamerhand haar
kleed over de uitgestrekte vlakte; het werd
steeds stiller om hem heen; alleen achter zich
in den stal hoorde hij het vee loeien; ginds
van den kant der heide meende hij reeds
piepen der klarinetten uit de herberg te ver
nemen. Daar hoorde hij het ruischen van een
japon, eD kleine, vaste stappen kwamen het voet
pad af, door de landerijen naar de heide liep.
Nu zag hij daar ook in de schemering een
gestalte zich voortbewegen, en hij wist, dat
het Elke was; zij ging ook naar de herberg
ten dans. Zijn adem stokte: zou hij haar niet
naloopen en met haar meegaan Maar Hauke
was geen held tegenover vrouwen; en terwijl
hij de vraag bij zichzelf overwoog, bleef hij
staan, totdat Zij in de duisternis verdwenen was.
Daarop, toen het gevaar om haar in te
halen voorbij was, sloeg hij denzelfden weg
in en volgde dien, totdat hij de herberg bij
de kerk bereikt had, waar hij het praten en
schreeuwen van het die voor het huis en in
de gang elkaar verdrongen, vernam en naar
het schrille geluid der violen en klarinetten
hem oorverdoovend tegenklonk. Onopgemerkt
drong hij tot de «gildezaal" door; zij was
niet groot en zoo vol, dat men nauwelijks
een paar pas voor zich uit kon zien. Zwijgend
ging hij tegen den deurpost staan en keek
naar het gewemelde menschen kwamen hem
voor half gek te zijn; hij behoefde ook niet
te vreezen dat nog iemand aan den strijd van
dien namiddag, of aan hem, die een uur ge
leden het spel gewonnen had, zou denken;
ieder had slechts gedachten voor zijn meisje
en draaide met haar rond in een kling. Zijn
oogen zochten slechts die eene en eindelijk
daar was zijZij danste met haar neef,
den jongen heemraad, maar meteen zag hij
haar niet meer; hij zag nog maar andere
meisjes uit den polder en van de heide, die
hem volmaakt onverschillig waren, Plotseling
zwegen de violen en klarinetten, en de dans
was ten einde; maar na enkele oogenblikken
begon ook al weer een andere. Eensklaps
vloog Hauke de gedachte door het hoofd, of
Elke het hem gegeven woord ook zou houden,
of zij misschien toch met Ole Peters langs
hem voorbij zou dansen. Bijna had hij het bij
dat denkbeeld uitgeschreeuwdmaar toen
ja, wat wilde hij eigenlijk? Maar zij scheen
dezen dans niet mee te doen, en eindelijk was die
ook uit: een galop, die hier juist in de mode
gekomen was, volgde, Als razend zette de
muziek in, de jonge boeren vlogen op de
meisjes toe, de kaarsen aan den wand flikkerden.
Hauke verrekte bijna zijn hals, om de dansenden
te kunnen zien, en daar, het derde paar, dat
was Ole Peters; maar wie was zijn danseres?
Een breedgeschouwerde boer stond voor baar,
zoodat hij haar gezicht niet kon onderscheiden.
Maar de dansende paren vlogen verder en Ole
met zijn meisje vloog voorbij. «Vollina! Vollina
Hardei sriep Hauke bijna luide en haalde
terstond daarop verruimd adem. Maar waar
bleef Elke? Had zij geen danser, of had zij
allen geweigerd, omdat zij niet met Ole had
willen dausen? En de muziek zweeg weer,
en er begon een niewe dans; maar weer zag
hij Elke niet! Doch daar naderde Ole, nog
steeds met de dikke Vollina in zijn armen!
«Nu nu." zeide Hauke; nu zal Jesz Harders
met zijn vijfentwintig pondemaat ook wel
gauw op stal gezet worden. Maar waar is Elke
toch?"
Hij liet zijn deurpost in den steek en drong
verder de zaal binnen; eensklaps stond hij£
voor haar, die hij zocht en die met een oudere
vriendin in een hoek zat. «Hauke!" riep zij,
met haar smal gezichtje naar hem opziende,
«ben jij hier? Ik heb je toch niet zien dansen
«Ik heb ook niet gedanst," antwoordde hij.
Waarom niet, Hauke?" en halverwege op
staande, voegde zij er aan toe: «Wil je met
mij dansen ik heb het Ole Peters geweigerd
die zal niet weerom komen."
Maar Hauke scheen er geen zin in te hebben.
«Dank je, Elke," zeide hij, «ik kan het niet
goed genoegze zouden je maar uitlachen
en bovendien hij bleef plotseling steken
en keek haar met zijn grijze oogen hartelijk
aan, alsof hij het aan deze over moest laten,
het overige te zeggen.
«Wat bedoel je, Hauke?" vroeg zij zacht.
«Ik bedoel, Elke, dat de dag voor mij immers
toch niet mooier kon eindigen dan reeds ge
schied is."
«Ja," zeide zij, «gij hebt het spel gewonnen.''
«Elke!" zeide hij nauwelijks hoorbaar op
verwijtenden toon.
Zij werd vuurrood. «Loop heen" zeide zij, wat
meen je?" en tevens sloeg zij de oogen ueer.
Maar toen nu de vriendin door een boeren
zoon werd afgehaald voor den volgenden dans,
zeide Hauke lnider: «Ik dacht, Elke, dat ik
wat beters gewonnen had
Nog een paar oogenblikken hield zij haar
oogen op den grond gevestigd; toen hief zij
ze langzaam op, en met een blik, waaruit de
kalme vastberadenheid, haar eigen, sprak, ont
moette zij zijn oog. «Doe zooals je hart j in
geeft, Haukezeide zij wij moesten elkaar toch
kennen." i Woritt vcriiolgtj,