NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
No. 32.
Zaterdag 20 April 1907.
Zes-en-dertigste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
Het woningvraagstuk.
Plaatselijk Nieuws.
EEN EENVOUDIGE.
Amersfoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 0.75;
Franco per post door bet gebeele Rijk 1.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER.
Bureau: Langestraat 77. Telephoon n». 69.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels f 0.50; iedere regel meer 7'/> Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte
Een goede woning en eene yoede
huishoudster is voor den werkman
een groote schat. Sommige vrouwen
zijn dit als 't ware bij ingeving, goede
huishoudsters, maar ook worden er
gevonden, die de taak van huishoud
ster nimmer leeren. Een goede woning
voor iedereen, niet het minst voor den
daglooner is eene bepaald vereischte.
De werkman heeft dikwijls geen uil-
lokkend lehuis en daarom verwijt men
hem dikwijls zijne uithuizigheid dat
hij liever zijne ontspanning zocht er
gens anders, dan twist in den liuise-
lijken kring.
Er worden lieden gevonden, die
maar dadelijk zeggen de Staat of de
gemeente onteigent en bouwt, wat is
er gemakkelijker en eenvoudiger?
Doch dien weg opgaande, zouden zij
die zoo redeneeren misschien spoedig
over distelen en doornen struikelen.
In Frankrijk is op het gebied van
het woningvraagstuk in de laatste tien
jaren een poging beproefd, die zeer
zeker in overweging dient genomen
te worden.
In België werd in 1889 een wet op
het gebied van werkmanswoningen
aangenomen en in Frankrijk in 1^94
In alle gemeenten zullen zooveel
mogelijk plaatselijke comné's worden
opgericht voor goedkoope arbeiders
woningen. Die wet stelt aan de be
woners zekere vermindering van directe
belastingen toe en waarborgt het be
zit, bij overlijden ook al waren er
alleen minderjarige kinderen, 't Is geen
rechtstreeksche subsidie, toch heeft de
ondervinding geleerd dat deze wet
uitstekend heeft gewerkt. Te Parijs
werken thans meer dan 30 en in de
provincies een 80 comité's met zeer
goeden uitslag. Op braakliggende gron
den laat de Parijsche openbare armen
zorg in den laatsten tijd geheele ar
beiderswijken stichten.
In Engeland is men op dit gebied
weer een geheel andere i ichting toe
gedaan, daar woidt door particulieren
gewerkt. Niet nieuwe woningen bou
wen, maar oude opkoopen en dan ze
naar de eischen der gezondheid ge
makkelijk inrichten.
Is de woning verhuurd dan worden
de menschen op kiesche wijze gehol
pen in de keuze der meubels en wordt
hen den raad gegeven hoe men met
weinig geld een woning kan versieren
en een gemakkelijk aanzien kan geven.
Deze pogingen verdienen ongetwij
feld toegejuicht te worden, maar toch
zouden wij aan de coöperatieve bouw
verenigingen nog de voorkeur geven.
De deelnemers betalen geregeld oen
zeker deel van hun loon aan de kas
der bouwvereniging en op die manier
worden zij mettertijd huurders en
tevens eigenaars. In het buitenland
en vooral in Amerika heeft men uit
stekende woningen voor den wetk-
manstand verkregen.
Ook ons land begint op dat gebied
zachtjes aan mee te doen. Te Am
sterdam werkt sinds eenige jaren een
maatschappij, die zoogenaamde dub-
beltjeswonmgen verhuurt. Ieder be
woner is verplicht boven zijn huur
elke week een dubbeltje te betalen
en dit kan heel gevoegelijk geschieden,
want elk jaar worden dan tusschen
alle deelnemers een of meer huizen
verloot zoodat elke huurder bij tijd
van leven kans heeft om eigenaar te
worden, 't Is te begrijpen dat er naar
dergelijke woningen veel vraag is, dat
er geheele lijsten van adspiranten
moeten bijgehouden worden.
Sommige millionaire te Londen en
te Parijs wenden ook hunne kapitalen
aan tot aankoop van terrein en bouwen
daarop arbeiderswoningen, die tegen
een luttel bedrag verkrijgbaar worden
gesteld. Er is op dit gebied nog zooveel
te doen; een goede woning, waarin
de meubelen met geoefende hand wor
den gerangschikt verhoogt de huise
lijkheid. Want het is vooral de be
woonster, die een woning aantrekkelijk
moet maken, door bloemen, die zoo
zeer de huiselijkheid verhoogen, dooi
gepaste meubelen en wat dies meei
zij Wanneer de meisjes goed ondei-
ncht krijgen in de kunst van huis
houden dan kunnen de gevolgen op
den duur niet uitblijven, en zal dit
een heilzamen invloed uitoefenen op
individu en maatschappij
Ingevolge aanschrijving van het
Departement van Oorlog, zal geduien-
de de maanden Mei, Juni, Juli en
Augustus eiken Zateidag van 12 tot
ongeveer 8 uur namiddag op de Leus-
derheule gelegenheid zijn om zich te
oefenen in hel schieten met bet geweer
Model '95, onder leiding van een
Officier van het 5e Regiment Infanterie
te Amersfoort.
Aan de oefeningen kunnen deelne
men
le. Miliciens en landweerplichtigen
met grootverlof;
2e. Kaderreservisten met onbepaald
verlof;
3e. Alle mannelijke ingezetenen uit
Amersfoort en omliggende Gemeenten,
van 16 tot 35-jarigen leeftijd, nadat
zij, zoo noodig, vooraf met vrucht
het noodige vooi bereidend schietonder-
richt nebben doorloopen.
Zij die aan boven vei melde oefenin
gen wenscben deel te nemen, kunnen
zich daartoe van 4 Mei af iederen
Zaterdag aanmelden, op de uren hier
boven genoemd, bij den officier op
de schietbaan aanwezig. De oefeningen
zijn geheel kosteloos.
Aan hen, die zonder kennisgeving
of zonder bepaalde redenen meer dan
driemaal acntereen zijn weggebleven
of die zich misdragen, kan bel verdei
deelnemen aan de oefeningen worden
ontzegd.
Aan het einde van het schietjaar
zal er een schietwedstrijd woiden ge-
uouden, waaraan alleen kan worden
deelgenomen door tien, die aan 3/4
van hel aantal gehouden oefeningen
hebben deelgenomen. Voor aankoop
van piijzen woidl voor eiken deelne
mer aan den wijdstrijd een gulden
beschikbaar gesteld
Deze schietoefeningen, die van
groote waarde zijn voor de weerkracht
van het Land, worden in de belang
stelling der tot de oefening gerechtig
den ten zeerste aanbevolen.
Voortaan zal bij deze schietoefenin
gen ook het bewijs van schietvaardig
heid kunnen worden behaald noodig
voor lien die willen worden ingedeeld
bij de viermaanders.
Zij die niet aan deze schietoefenin
gen deelnemen en bij het examen
voor viermaanders niet voldoen aan
de eischen van schietvaardigheid zul
len bet bewijs van militaire bekwaam
heid niet kunnen verwerven.
Nadere inlichtingen zijn te bekomen
ten bureele van den Kolonel-comman
dant van het 5o Regiment Infanterie
te Amersfoort en op de schietbaan
bij den Olficier-onderwijzer.
Zooals onze lezeres zich zullen
herinneren werd in de jongste raads
zitting door den heer Gerritsen tot
den burgemeester de vraag gericht,
of het Dag. Best. bekend was met
zekere ingezonden stukken door een
leeraaar der H. B S. in een der
groote bladen geplaatst en zoo ja,
welke maatregelen dan tegen dezen
gemeenteambtenaar zouden worden
genomen.
B. en W hebben daarop thans
aan den Raad hei navolgend antwoord
gezonden
Naar aanleiding van een vraag
van den heer Gerritsen in uwe ver
gadering van 3 April, betredende het
schrijven van een der leeraren over
de Hoogere Burgerschool in een der
dagbladen, hebben wij de eer u liet
volgende mede te deelen.
Inderdaad heeft onze aandacht ge
trokken een schiijven van J M Tbiel,
voorkomende in de «Nieuwe Rottei-
damscbe Courant" van Woensdag
'0 Maart 1907. Eerste blad A. In dat
schrijven worden de toestanden aan
de Hoogere Buigerschool in strijd
met de werkelijkheid voorgesteld
immers, terwijl slechts in werkelijk
heid bij schriftelijk «lijstwerk" ge
surveilleerd wordt door leeraren, on
bevoegd in het vak, waarin het lijst
werk wordt gemaakt, wordt daar
medegedeeld, dat door onbevoegde
leeraren schriftelijk werk der leer
lingen geleid wordt, waaruit, mede
in verband met de gemelde klactit
betredende overtreding van artikel
4 der wet op liet middelbaar onder
wijs, do conclusie getrokken kan
worden, dat onderwijs gegeven wordt
door onbevoegden.
De geschetste toestanden worden
voorts als «ongewoon" gekenmerkt,
ofschoon niet alleen de schrijver zelf
sedert jaren aan de gevolgde wijze
van surveillance heeft medegewerkt,
maar hem ook uit ervaring bekend
is, dat dezelfde wijze van surveilleeren
gevolgd wordt bij hel van rijkswege
afgenomen eind-examen der Hoogere
Buigerscholen.
In het genoemde schrijven wordt
verder medegedeeld, dat «een paar in
gezetenen van Amersfoort" eene
klacht ger icht hebben tot den minister
van Btnnenlandsche Zaken over de
beweerde overtreding van artikel 4
der wet op het middelbaar onderwijs,
(welke klacht reeds is ingetrokken),
zonder dat daarbij vermeld wordt,
dat de leeraar Thiel en een collega
van hem deze ingezetenen zijn. Ware
dit aanstonds medegedeeld, dan zou
de waarde, die aan die «klacht" ge
hecht kan worden, terstond beter be
oordeeld kannen worden.
Wij hebben bet zeer betreurd,
dat een ambtenaar van de gemeente
het goedgevonden beeft, dergelijke
onware en onvolledige berichten te
publiceeren, waardoor de bloei van
de Amersfoortsche Hoogere Burger
school, diu zich ook buiten de gemeen
te in een goeden naam mag verheu
gen, ernstig geschaad kon worden.
Hoever de vrijheid van een ambte
naar tot het verkondigen zijner denk
beelden ook gaan moge, die vrijheid
3)
En 't was een zéér zeldzaam geval, wanneer
Jan een kijkje gaf op de luchtkasteelen, die
hij optrok al wandelend, bellend en «asje
blieft" roepend. Eenvoudig en kunsteloos waren
ze van stijl, geen grootsch bouwwerk en toch
bekorend door hunne naive schoonheid.
«Vrouw als Anna nu eens met me mee gaat
om de Haarlemmer rond te brengen" had hij
al gezegd, toen Anna pas van wal durfde
steken.
«Dat zal nog wel een poosje aanloopen Jan
en dan mag je wel wat kleiner stappen nemen
dan tegenwoordig, anders houdt ze je niet bij."
En dat poosje, waarvan de vrouw sprak,
bleek inderdaad een poos te zijn, doch die
lange tijd ging rustig en vredig voorbij. Jan
bracht Rotterdammers en Haarlemmers rond,
speelde met Anna en rookte zijne pijp in de
keuken, in de kamer mocht dat niet ge
beuren vanwege de helderwitte gordijntjes,
en eindelijk was de dag daar, waarop het
luchtkasteel van Jan Duit werkelijkheid werd,
Anna zou meegaan.
Moeder zet haar 't hoedje op en strijkt
voor de zooveelste maal het schortje glad. Jan
laat den paraplnstok thuis; zijn linkerhand
moet vrij blijven voor Anna, en vergeet
zijn pijp. Moeder blijft aan de deur staan om
't tweetal na te kijken, dat eindelijk, omkijkend
en wuivend, om den hoek verdwijnt. Jan heeft
lang werk dien avond met de «Haarlemmer",
maar zijn gang is ook een triomftocht.
De triomftocht van een krantenluoper,
't klinkt wel wat dwaas, maar toch was 't zoo.
Daar begint het al dadelijk bijden notaris.
De meid die open doet, stqat versteld. «Maar
Jan, is dat jou kind? Wat een pronk! Neen
maar, die moet wat van tante hebben." Ze
verdwijnt in de keuken en komt terug met
twee prachtige appels. Anna moet zeggen hoe
ze heet. Ze moet een handje geven, »'t mooie"
zegt vader. De appels worden in vaders zak
geborgen en nadat de meid nog eens en nog
eens verklaard heelt, dat 't een «pronk"
van een kind is en dat Jan er trots op mag
wezen, gaan vader en dochter verder. Van
't eene huis naar 't ander en haast overal
trekt kleine Anna de aandacht, «dat zoo'n
suffe krantenman nu ook zoo'n lief kind had,
met zulke heldere, schrandere kijkers' je zou
zeggen." Jan kwam dien avond veel later
thuis dan gewoonlijk. Moeder dribbelde al
drie kwartier onrustig heen. en weer tusschen
keuken raam en voordeur vóór ze Jan met
Anna het Kerkplein op zag komen.
De kleine is nog niet goed binnen, of Moeder
heeft haar in de armen. «En ben je nu heel
lief geweest?" is de eerste vraag. Jan, van
wien 't antwoord verwacht wordt, zwijgt. Hij
vindt, misschien wel voor 't eerst in zijn
huwelijksleven, dat zijne vrouw iets onnouzels
vraagt, dat spreekt immers van zelf, wie kan
daar aan twijfelen of naar vragen?
Hij zegt niets, maar begint zijne zak uit
te pakken. Koekjes, appels en peren komen
te voorschijn en eene gevierde actrice kan
niet met meer welgevallen haar kransen en
bloemstukken bekijken, dan Jan die kleine ge
schenken voor zijn kind.
Jan heeft zijne pijp gestopt en de vrouw
merkt niet, dat dichte rookwolkjes om hare
heldere gordijntjes kringelen ze luistert.
Jan is aan het woord en hij toont memorie
te hebben De talels van v nneiiigviil liging
had hij er nooit in kunnen krijgen en de
meester had wel eens g /.egd dat Jan ten
garnalengelieugen had. Hoe zou de goede
man hebben staan kijken, als hij Jans relaas
nu gehoord had. Keetje van den Notaris zei
«dit" en Mietje van den dokter zei «dat" en
de nieuwe meid van Jansen, den kruidenier,
had er de Juffrouw bij geroepen en zoo gaat
hij maar door, geen oogenblik verlegen, als
moeder telkens nog meer bijzonderheden vraagt.
Na dien tijd mocht Anna geregeld mee,
als vader de «Haarlemmer" ging rondbrengen
en werd er al niet voortdurend zóó op haar
gelet als de eerste maal, toch had menigeen
dikwijls een vriendelijk woord of eene ver
snapering over voor Anna van den krantenman.
De kinderen voor het raam knikten haar toe,
als ze met vader op den stoep stond, of ze
kwamen in den gang om een praatje met haar
te maken. En toen 't St. Nicolaas werd kwam
er meer dan een geheimzinnig pakje in het
huisje op 't Kerkplein. Eeu mooi jurkje, een
hoedje, speelgoed, wat lekkers. Kleine Anna
werd niet vergeten.
Op haar zesde jaar ging ze naar school.
Jan nam haar eiken morgen mee; hij had
zijn weg zoo genomen, dat hij, zonder veelte
verzuimen de kleine naar school kon brengen.
De bovenmeester stond altijd aan de deur en
Jan ruim steeds beleefd de pet af, liij gevoelde
nog altijd gren/.mlooze eerbied voor den man,
die even vertrouwelijk omging met de tafels
van vermenigvuldiging als hij met zijne pijp.
(Wordt vervolgdf
