NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht,
Schetsen uit de rectaal.
BINNENLAND.
No. 52
Woensdag 30 Juni 1909.
Acht-en-dertigste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
UIT ZUID-NEDERLAND.
FEUILLETON.
Amersfoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 0.75;
Franco per post door bet gebeele Rijk 1.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER.
BureauLange straat 71. Telephoonno. 69.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels f 0.50; iedere regel meer 7V. Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Wie veel reist, en zich een beetje
ophoudt met die droge maar belang
wekkende lijsten die men «statistieken
noemt, kan een verschijnsel waarne
men dat voor het Germaansch gedeelte
van Europa zeer verheugend mag
heeten. Het groote internationale ver
keer der reislustigen richt zich inder
daad steeds in verminderden mate
naar het heldere en wellustige Italië,
naar het gloeiende Algerië of de weel
derige Zuidkust van Frankrijk. De
stroom gaat opwaarts tot den versten
Scandinavischen uithoek, en indien
men een hotel op den Noordpool kon
inrichten, 'k wed dat het druk bezocht
zou worden.
Wat zou daarvan de oorzaak zijn?
Gewis de steeds groeiende en bloeiende
ontwikkeling der Germaansche volke
ren. Het licht komt van hst Noorden
Daar worden hoogescholen gesticht
voor het volk, daar wordt het drank
misbruik uitgeroeid, daar worden
omwentelingen op wreedzame wijze
bewerkt
Ook de kunst heeft daar haar deel
aan, en wie het in twijfel trok heeft
slechts na te gaan wat er tusschen
Zuid en Noord gebeurd is in de laatste
jaren. Het is toch nog zoo lang niet
geleden dat er tusschen de twee
landen een intellectueele grens was.
Wie wist in het eene wat de gees-
tesstroomingen waren van het ander?
De Nederlandsche Congressen hebben
veel bijgedragen tot een intiemen
versmelting, tot een volkomen op-de-
hoogte-zijn-en zie, langs beide kanten
heeft men echt verrassende ontdek
kingen gedaan. De namen van de
groote schrijvers zijn tot welke pro
vincie der Nederlanden zij ook be
hoorden even populair geworden.
Wie heeft niet in het Noorden, de
mooie, zangerige verzen gelezen van
een Gezelle? De manhaftige en held
haftige dichtstukken van een Roden-
bach? Het schilderachtige proza van
een Stijn Streuvels die in ijzer en
brons zijn visioenen vereeuwigt. Wie
heeft er niet gedroomd bij die stik-
vloeiende zangen van Karei van de
Woestyne? En wordt cyriel Buysse,
een Vlaming in merg en been, niet
door velen als een Noordnederlander
aangezien
En hier, in het Zuiden, zou er wel
een intellectueel zijn die niet genoten
heeft een Couperus en een Van Looy,
een Van Deyssel en een H. Swarth?
En Van Maurik vindt men hier in de
handen der straatjeugd, zooals ik
eens een boek van Conscience zag
liggen op de knieën van een bedelaar
dicht bij Amsterdam.
Die instellectueele omgang heeft
tusschen beide landen een zeer gevoe
lige toenadering bewerkt die uiterst
gelukkig is. En die toenadering blijkt
uit een reeks feiten, de eene zoo be
langrijk als de andere. Het meest
kenschetsende in de laatste maanden
is natuurlijk het oprichten der offici
eels commissie belast met het opzoeken
der practische middelen om het
goederen- en gedachten verkeer tus
schen Noord en Zuid te bevorderen.
Maar wie weet niet hoe druk het
onderlinge verkeer tusschen de twee
landen reeds wasDe Vlaamscbe
studenten gaan naar Leiden, waar zij,
zooals een hunner het op den eersten
vakantieleergang uitdrukte, leeren
trotsch zijn op hunne taal! En de
Noordnederlandsche reislustigen ko
men naar hier, naar Vlaanderens
gouden kust, naar Oostende, de ver
gaderplaats van wat Europa aan
Highlife telt, naar Blankenberghe, het
vroolijke en burgerlijke stadje, naar
Heist en Knocke en Dumbergen, de
rustige en stemmige badplaatsen waar
men zich komt verpoozen in de gouden
tinteling der zee, het gouden zand
van het strand en de gouden stralen
der heete zomerzon. Het Zoute, de
laatstgeboren Belgische badplaats,
zoo dicht bij Walcheren, nu nog
eenvoudig en stil, morgen misschien
een druk bezochte en weelderige
badplaats, stil aan 'l groeien. En zoo
sluit zich de eene schakel aan den
anderen en wordt de rijke kroon
voltooid die de badplaatsen hier glin
sterend op het hoofd van het trotsche
Vlaanderen drukken.
Julius Sabbe
Prof.
Brugge 30 Juni 1909.
De Koningin en de Prins hebben
Zondagmiddag een rijtoer gemaakt in
een victoria met twee schimmels,
door den Prins gemend.
De Koningin.
Men schrijft uit Apeldoorn aan 't
Handelsbl.:
Sinds haar verblijf op het Loo rijdt
de Koningin bijna dagelijks uit, door
gaans naar de Hoog-Soerensche en
Wiesselsche bosschen. Slechts bij uit
zondering strekt H. M. hare uitstapjes,
die gewoonlijk niet langer dan
anderhalf of twee uur duren, uit tot
het dorp. De Prins vergezeld veelal
H M. op deze rijtoeren. Dan gaat
geen gevolg mede en ment de Prins
zelf de schimmels.
Gistermorgen te 10 uur vertrok
Z.K.H. per auto naar Zwolle, om daar
zich bij de Koningin-Moeder aan te
sluiten voor de reis naar Groningen.
De Koningin reed te half twee met
een hofdame uit naar Hoog-Soeren,
waar vandaag het Juliana-feest met
kinderspelen, wedstrijd van versierde
rijwielen, muziekuitvoering enz. wordt
gevierd.
H. M. ziet er in de laatste'dagen
bijzonder opgewekt uit.
De Maatschappij van Welda
digheid te Frederiksoord zal in Augus
tus a.s. haar 25 jarig bestaan vieren.
Z. K. H. Prins Hendrik der Neder
landen heeft de uitnoodiging van
commissarissen om het feest met zijne
tegenwoordigheid te vereeren aange
nomen.
Een prijsvraag.
De Nationale Vereeniging tot be
strijding van den Woeker te 's-Graven
hage heeft het voornemen een prijsvraag
uit te schrijven en wel:
a. voor prentbriefkaarten. De
teekening mag niet grooter zijn dan
13 c.M. lengte bij 8 c.M. breedte en
moet behalve den naam der Vereeni
ging: Nationale Vereeniging tot Be
strijding van den Woeker, eene pak
kende voorstelling geven, waardoor
propaganda gemaakt wordt voor het
doel der Vereeniging. De door de jury,
bestaande uit de heeren Joh. Braaken-
siek, AmsterdamToon Dupuis, Den
Haag, en J. J. v. d. Sande Bakhuyzen,
Den Haag, bekroonde teekening blijft
het eigendom der Vereeniging. Aan
den bekroonde zal een prijs worden
toegekend van f50.
Teekeningen worden ingewacht vóór
'1 September 1909 bij den secretaris,
Groot Hertoginnelaan 121 te 's-Graven-
hage, in gesloten couvert, zonder naam,
maar alleen voorzien van een motto
De naam van den inzender moet
bijgevoegd worden eveneens in ge
sloten couvert met hetzelfde motto.
b. Voor een etiket ter groote van
5'/, c.M. lengte bij 3'/i c.M. breedte.
Dit etiket moet ook den naam dragen
der Vereeniging en mag verder be
vatten een teekening met of zonder
pakkend opschrift, hetzij zoodanig
opschrift alleen. Voor het bekroonde
ontwerp wordt een prijs van f 25
toegekend.
Een tentoonstelling op een eiland.
't Klinkt wel ongelooflijk, toch is
het waar. Op Urk zal binnenkort een
tentoonstelling gehouden worden van
alles wat betrekking heeft op huisvlijt.
De vereeniging voor werkverschaffing
heeft besloten een tentoonstelling te
houden van Urker houtsnijwerk, dat
in vroeger en later jaren door Urkers
in de vrije uren met gebrekkige hulp
middelen is vervaardigd. Zij zal ge
houden worden, gedurende de maanden
Juli, Augustus en September in de
oud-Ürker kamer, en belooft zeer be
langrijk te worden, daar reeds vele
zeer kunstig bewerkte voorwerpen zijn
ingezonden als stoven, doozen, mangel-
planken, keurig uitgevoerde knipsels,
enz.
Voor de fraaiste der ingezonden
voorwerpen, die in den afgeloopen
winter zijn vervaardigd, zijn prijzen
uitgeloofd.
Het doel der tentoonstelling is het
aanmoedigen van de houtsnijkunst en
het bevorderen van het vreemdelingen
verkeer. ZwCt.)
Fruit.
Men meldt uit de Betuwe:
De kersenpluk is begonnen. Op de
veilingen der vereeniging «Over-
Betuwe" werden in de afgeloopen
week 27.000 pond aangevoerd, die
willige koopers vonden. Men besteedde
voor le qualiteit 8 a 14 cent, voor
2e qualiteit 4 a 6 cent per pond.
De bessenoogst is afgeloopen en
heeft bevredigende resultaten opge
leverd.
Peren en appelen zijn er voldoende
en beloven bij middelmatige prijzen
een goede opbrengst.
De pruimenoogst zal echter niet
meevallen.
Dure tijden.
Men schrijft uit Friesland:
Als een bewijs, hoe slecht het er
op 't oogenblik in het landbouwbedrijf
uitziet, kan dienen, dat bij een plaats
gehad hebbende verpachting van het
grasgewas, zulke fabelachtige prijzen
geboden werden, dat de notaris een
oogenblik de verkooping onderbrak
door te vragen of men wel begreep,
dat men niet het land kocht, doch
alleen maar het op 't veld staande
gewas. Slechts even had dit woord
echter invloed, want spoedig daarna
werd weer met groote woede geboden.
Andere boeren, die hieraan niet mee
doen, gaan reeds vee afzetten, zoodat
het op de veemarkten wel najaar lgkt,
Op z'n minst t....
't Afgodje.
....Toen ze kwam kijken of ie nu
klaar was om uit te gaan, vond zij
den ouden man zitten in een hoek bij
het raam; met het gezicht in de handen
verborgen
Heel zachtjes ging zij naar hem loe.
Sloeg een van haar schrale, knokige
armpjes om zijn schouders en drukte
haar wang tegen de zijne....
«Vader,» zei ze, haast fluisterend,
en hij begreep wat er in dat woord,
toen ze 't uitsprak, lag....
«Vader,zei ze, hem over de grijze
haren strijkend. «Zou je nou niet
gaan?.... 't Is al over zevenen.... An
ders is ie misschien weg.»
Ze deed zoo baar best om gewoon,
kalm te schijnen, het strompelende
vrouwtje, dat in de laatste weken wel
tien jaar ouder was geworden.... Zij
voelde zoo diep, wat er, nu, in hem
moest omgaan. Nu veertien dagen ge
leden; toen zij hem het verschrikkelijke
vertellen moest, dacht ze dat hij krank
zinnig zou worden.... Hij had zich ge
rukt aan de haren en terwijl de tranen
hem over het gelaat stroomden, had
ie dan weer plotseling uitbarstend in
geschater, gejoel van valsche, schrille
geluiden, geschreeuwd van «Kom dan
bij paatje, kleine Loes!.... Waar is
m'n Loesje dan?....» Hij was neer
gehurkt, met uitgestoken armen,
als wachtend een klein kindje, dat op
hem aan kwam trippelen.... En hij
vroeg aan het onzichtbare, denkbeel
dige wichtje: «Raad eens wat paatje
voor je heeft meegebracht, Loes?....
Ja, maar eerst 'n lekker zoentje! Eerst
een zoen voor paatje!»
En dan brulde hij weer in smart,
zóó vlijmend dat ze zich niet kan uiten.
Die de ziel verscheurt. Die wonden
slaat, als een mes dat kerft; dat
scheurt....
«Och God, manlief,» had moeder
gesmeekt. «Kom toch tot je zelf 1
Denk toch ook eens aan mijAlles
kan nog terecht komen....»
Hij had haar gewenkt om weg te
gaan; hem alléén te laten met z'n
verdriet.
Ze was bang.... Had telkens om een
hoekje gegluurd. Maar hij lag op het
bed en zijn zwaar, breed lichaam sid
derde van verdriet. Werd geschokt
door uitbarstingen van het groote leed,
dat over hem was gekomen. En dien
heelen avond had hij gezeten met Loes
d'r portretje.... Van toen ze vijf of zes
jaar oud was.... In z'n hand. Moeder
begreep zoo heeiemaal wat er in hem
omging.
Zij wist wat Loes voor vader ge
weest was, altijd... Hoe ze zijn lieveling,
zijn afgod was geweest. Van wie hij
geen kwaad kon hooren... Tegen ieder
een was Willem Hopmans een strenge,
stugge, barsche kerel. Z'n arbeiders
hadden allemaal 't land aan den baas...
Erkenden dat-ie eerlijk was, maar
haatten het snauwerige, ruwe, hem
eigen. Tegenover iedereen was bij wan
trouwend norsch... En zelfs moeder
had in de twintig jaren van bun
getrouwd-zijn geleerd hem naar
de oogen te kijken... Toeu zij zoo
ziek was geweest en dat ongemak
aan haar slrompelende been eruit had
overgehouden, ja, toen zorgde vader
voor dokter en medicijnen, maar daar
mee was 't ook uitHij zag haast
niet naar moeder om... Ging in z'n
werk op. Alleen Loes kon vader om
haar vinger winden. Als die een pruil
lipje trok, dan kwam er iets aDgstigs
op het beenderige baardgezicht van
de grove, zware lijnen. En 't gebeurde
dat vader... Die drukkende zorgen had
en wiens zaken zachtjes maar zeker
achteruit waren gekrabbeld... Dat
vader erop uit toog om iets te koopen,
te halen, waar Loes 'm om zeurde,
om soebatte«Nee," had-ie eerst
gezegd, »'t kost teveel ceoteoDaar
mee uit!"
Loes had hem eerst verbaasd-ver-
schrikt; toen giftig-verontwaardigd
aangekeken... En een boek genomen,
waar ze in ging zitten lezen. Moeder
bespiedde alles.... Hoe vader om de
minuut oogje wierp naar Loes... Zou
ze boos zijn?...
Hij vroeg iets. Maar het meisje
antwoordde met een knikje; bleef in
d'r boek turen. Al zou je moeder nu
ook honderd gulden hebben geboden,
zóó-iets zou ze Diet gewaagd hebben.
En een halfuurtje later, toen vader
uitging, en bij, naar gewoonte, Loes
een kus wou geven, draaide ze haar
hoofd om en duwde hem weg...
Moeder zag nu zeer duidelijk den
angst in zijn oogen, de verslagen
heid, den schrik, de droefheid. Toen-ie
op zijn gewone uur thuiskwam, bad
hij een pakje, in grauw papier ge
wikkeld, bij zich. Moeder begreep
dadelijk wat er in zat...
Hij ging 't Loes, die al naar bed
was, zelf brengen. En toen bij in de
huiskamer terugkeerde, was-ie een
ander mensch... Met licht en vroolijk-
heid in de oogen... Wreef bij zich
vergenoegd in de handen. Smakte hij
zóó gezellig-lustigjes aan z'n pijp of
hij een fortuintje had gekregen...
Dat-alles doordien Loes «weergoed
op hem was..."
Vroeg-verouderd, sukkelend strompel-
vrouwtje had geen wrok, alleen maar
eindeloos medelijden met hem toen ze
ging kijken of vader nog niet gekleed
was...
't Portretje van zesjarige Loes lag
weer voor hem... Van 't Hummeltje
met de groote blauwe kijkers en de