Gemeenteraad.
Plaatselijk Nieuws.
ster, roosjesslijper, knoopjesmaakster)
aanwezig om het beeld der huis
industrie nog te verduidelijken.
Mogelijk nog interessanter, dan
hetgeen in het gebouw zelf is te zien,
is, hetgeen men op het achter »Velox"
gelegen en voor deze gelegenheid met
een hooge schutting omheinde, terrein
krijgt te aanschouwen. Hier zijn ver
schillende huisjes gebouwd, getrouwe
copieén van bestaande woningen van
huisarbeiders en daarin kan men
verschillenne voorwerpen, in dezelfde
armoedige omgeving waarin dat ge
woonlijk geschiedt, zien vervaardigen.
En ook langs den schutting aange
brachte, aan de voorzijde open ka
mertjes, zijn mannen en vrouwen
aan hun dagelijkschen arbeid.
Een zilversmid uit Schoonhoven
maakt hier zijn lepels, en vertelt,
desgevraagd, dat hij f 3.per dozijn
loon ontvangt, een hoeveelheid waar
over hij ongeveer 2 dagen werkt.
»En hoe lang werk je niet per dag
»Nou meneer, van vijf uur 's mor
gens tot tien uur 's avonds." Hetgeen
zoowel door den belangstellenden vra
ger als door de overige omstanders
wel een beetje te lang wordt geacht.
Een jonge Harderwijksche schoone
kijkt met baar donkere oogen vrij
moedig de wereld in, terwijl ze vlijtig
garnalen pelt. Ze heeft juist aaneen
dame vertelt, dat ze voor dit werk
f 0.0S per pond ontvangt. En hoe
lang doe je over een pond?"
sTwee uur mevrouw." En dit is
bovendien nog seizoen-werkslechts
4 maanden per jaar kunnen de Harder-
wijkschen het voorrecht hebben zich
hiermee onledig te houden.
De meeste belangstelling toonen de
bezoekers voor de verrichtingen van
een oud kantwerkstertje uit Moer
(N.-B.). En het is ook de moeite
waard haar aan het werk te zien;
het lijkt wel tooverij. Haar rappe
magere vingers verleggen zonder dat
ze zich een oogenblikje behoeft te
bezinnen de kantklossen, en hoe ze
deze uit elkaar kan houden is voor
ieder een raadsel. Thuis werkt ze ook
zoo, den ganschen dag van 's morgens
G tot 's avonds 7 en verdient in die
13 uur de somƒ0.30. »En
dan" vertelt ze ikrijg je nog geen
geld; je loon wordt uitbetaald in
winkelwaren."
De tentoonstelling van huisindustrie
heeft tot doel een inzicht te geven in
de toestanden die in de buisindustrie
bestaan en daardoor iedereen te over
tuigen van de noodzakelijkheid, dat
er door onze wetgeving iets moet
worden gedaan om het lot van den
buisarbeider te verbeteren. Het is te
hopen, dat dit doel wordt bereikt,
eenige verbeteringen in de bestaande
toestanden zijn, daar wordt men hier
van overtuigd, geen onnoodige weelde.
v. M.
Ter gisterenmiddag onder praesi-
dium van den Burgemeester Jbr.
J. W. A. Baichman Wuytiers ge
houden vergadering van den gemeente
raad waren de heer A. Hamers en
E. L. Visser met kennisgeving af
wezig. De voorzitter deelde mede dat
ingekomen waren de navolgende
stukken
Besluit van de Gedeputeerde Staten
van Utrecht van 29 Juni 1909 3e afd.
No. 2303/1518 tot goedkeuring van
het raadsbesluit van 22 Juni 1909
No. 210 strekkende tot wijziging der
begrooting.
van vertelde, dan kwam er een glans
van vreugde op zijn goedig gelaat,
waar de bittere ervaring lijnen van
weemoed op had geteekend.
En wanneer de collega's lachten
over Gerriije van Valen, zoodra diens
naam, in verband met eenig delict,
genoemd werd, dan was de oude
president ernstig.
xAtro carbone" zei bij, maar er
was leedwezen in de manier, waarop
hij 't uitsprak.
En eindelijk dan was hij den
recidivist gaan opzoeken...
dKun-je dan niet de kracht vinden
om een ander beter leven te beginnen
zei hij, toen de boef 't hoofd zoo diep
liet zinken.
't Was stil in de kamer van den
directeur. Aan een der wanden hing
een klokje te tikken. En een vogeltje
sprong aanhoudend van stokje op
stokje in z'n kooi.met iets onge
durigs. geagiteerds, dat indruk gaf of
't diertje óók smachtte naar vrijheid...
Dit de verte van verwijderde gangen
kwamen vage klanken van voetstappen
op steenen vloer, van knarsende
sleutels, van gerinkel... 't Waren harde,
(Voor kennisgeving aangenomen.)
Besluit van de Gedeputeerde staten
van Utrecht van 7 Juli 1909 3e afd.
No. 2390/1603 tot goedkeuring van
het raadsbesluit van 22 Juni 1909
No. 205 betreffende de al koop van
erfpachtrecbt van gronden gelegen
aan de Zuiderzee.
(Aangenomen voor kennisgeving).
Missive van Burgemeester en Wet
houders van 24 Juni 1909, afd. I.
No. 908 en 7 Juli 1909 afd. I. No. 947
en een adres van het bestuur van
de Ambachtsschool betreffende uitbe
taling van de subsidie over 1909 en
goedkeuring van de rekening over
1908.
Naar aanleiding hiervan vraagt en
verkrijgt de heer Gerritsen het woord.
Spr. zegt zich volkomen op het stand
punt van Burgemeester en Wethouders
te kunnen plaatsen, doch zoude het
jammer vinden wanneer de Ambachts
school om eene quaestie van »Recht-
haberei" daaronder zou moeten leiden.
Hij spreekt den wensch uit dat naar
aanleiding van bet nader toelichtende
schiijven van Burgemeester en Wet
houders het buitengewoon verdienste
lijke bestuur der Ambachtsschool zich
met hun college zal mogen vestaan.
Ook de heer Plomp spreekt in den
zelfden geest en stelt ten slotte de
navolgende motie voor:
De Raad der Gemeente Amersfoort,
Gezien de briefwisseling tusscben
Burgemeester en Wethouders der
gemeente Amersfoort, en het Bestuur
der Ambachtsschool en omstreken te
Amersfoort, inzake de goedkeuring
van de rekening dier instelling over
het jaar 1908.
Overwegende dat onder de bepa
lingen waaronder door de gemeente
aan die vereeniging subsidie is verleend,
voorkomt dat de rekening jaarlijks
aan Burgemeester en Wethouders ter
goedkeuring wordt ingezonden.
Overwegende dat die bepaling tot
dit jaar zoodanig is toegepast, dat
het onderzoek plaats had aan de
Ambachtsschool.
Overwegende dat door Burgemeester
en Wethouders thans aan de Veree
niging is gevraagd overlegging ten
stadbuize van de rekening met de
daarbij behoorende bescheiden,
Overwegende dat, toegelicht als
die opvraging is bij brief van Burge
meester en Wethouders dd 6 Juli
1909 door den Raad hierin niet kan
worden gezien eene aanranding van
de zelfstandigheid der Ambachtsschool,
maar slechts een middel tot behoorlijke
controle.
Geeft te kennen:
Dat naar zijne meening de opvatting
van Burgemeester en Wethouders
niet kan geacht worden in strijd te
zijn met ile bedoeling van de bepaling,
Vertrouwt dat de vereenigmg Am
bachtsschool het nut eener behoorlijke
contróle erkennende zal medewerken
tot het opheffen van het verschil door
alsnog aan het verzoek van Burge
meester en Wethouders t# voldoen.
Ondersteund door den heerJorissen
in stemming gebracht, wordt deze
motie met algemeene stemmen aan
genomen.
Nog waren ingekomen Een verzoek
van den gemeenteontvanger om ver
lof van 325 Augustus (op voorstel
van den voorzitter verleend). Het ver
slag over 1908 van de Ambachtsschool
(ter secretarie ter inzage voor de
leden). Een adres van D. Bos c.s.
houdende verzoek een overdekte
inrichting te maken voor het tellen
en inpakken der eieren.
strenge geluiden. Dan werd 't weer
beel-stil...
En de oude boef ademde zwaar,
als zwoegde hij terug, iets, dat hem
telkens naar de lippen drong...
De president observeerde dien kop
van zware, grove lijnen, waar brute
passie in gegroefd had... De rimpels
om oogen en mond... Zag ook dat er
zachter expressie moest geweest zijn...
En toen van Valen hem bad aange
zien, had de president gelezen in het
grijs van die oogen. Een waas van
onverschilligheid lag er over... En
daaronder iets, wat hij maar zeer
zelden had waargenomen in de oogen
van verdachten, van boeven... Slechts
in enkele gevallen waarvan hij zon
graag vertelde uit zijn ervaring, sprekend
met z'n vrienden uit klein-intiemen
kring...
»Stort je hart eens uit, Van Valen I"
had de president eensklaps gezegd,
en er was zoo'n hartelijkheid in zijn
toon, dat de boef zich op de lippeu
moest bijten om niet uit te schreien...
Dat zag de ander de rechter...
sVan Valen" hernam hij toen. »Je
bent zoo slecht niet. Dat beb ik dik-
Dit gaf de heer Oosterveen aan
leiding om nogmaals bij B. en W.
op verbetering van den bestaanden
toestand aan te dringen. De eieren-
markt alhier is toch te belangrijk'om
niet alles te doen deze alhier te
bouden. Ook de heeren Jorissen, Veis
Heijn en van Duinen braken nog een
lans ter verbetering der bestaande
toestand, doch ten slotte wordt het
adres ter griffie gedeponeerd of met
Hollandsche woorden gezegdin de
doofpot gestopt.
Daarop was aan de orde punt l
der agenda:
Voorstel van Burg. en Wetb. tot
het geven van eervol ontslag aan de
onderwijzeres aan de Hoogere Bur
gerschool Mej. H. C. van Eyk van
Voorlhuysen.
De voorzitter doet door den secre
taris de conclusie van het rapport
der in deze zaak benoemde commissie
voorlezen, welke luidt als volgt:
Naar aanleiding van de opdracht
haar door Uw Gollege in zijne open
bare vergadering d.d. 22 Juni 1909
gegeven, heeft de Raadscommissie
terzake de H. B. S. de eer het volgende
ter Uwer kennis te brengen:
1. dat zij den leden van den Raad,
de heeren Jorissen en Oosterveen
verzocht heeft zitting in haar midden
te nemen, aan welk verzoek door
beide heeren voldaan is,
2 dat zij in hare vergaderingen
van den 24 Juni en 26 Juni gehoord
heeft, den Directeur der H. B. S., de
leerares mej. H. C. van Eyk van Voort-
huysen, den wethouder den heer M.
L. Celosse, en de beeren F. Wesseling
en J. M. Thiel,
3. dat zij de notulen dier ver
gaderingen aan Uw College overlegt,
4. dat zij de eer heelt op te merken
dat door Mej. H. C. van Eyk .van
Voorthuysen is erkend
a. dat door haar niet met den
Directeur der H. B. S. is gesproken over
feiten door haar gerelateerd in haar
memorie van grieven voor zoover het
tegendeel niet uit die feiten blijkt,
b. dat de Directeur der H. B. S.
strafte wanneer zij zulks heeft voor
gesteld,
c. dat door haar niet aan den
Directeur is verzocht strenger op te
treden,
d. dat de juistheid van sommige
feiten niet door haar is onderzocht,
(b.v. het gebeurde in Februari 1907
met de leerlingen d'Aulnis en Prins
Visser, het door A. C. Perk in 1904
in zijn opstel gerelateerde feit,)
5. dat het der Commissie dan ook
niet gebleken is, dat juist is de be
wering van Mej. H. C. van Eyk van
Voorthuysen dat de schuld van hare
tekortkomingen moet geweten worden
aan den Directeur der H. B. S.
De Raadscommissie terzake de H B.S.
vindt, in het bovenstaande aanleiding
als hare meening te kennen te geven,
dat het onderzoek geen grond heeft
opgeleverd, Burgemeester en Wet
houders uit te noodigen een nader
voorstel te doen.
De Raadscommissie voornoemd,
De Voorzitter,
C. J. PLOMP.
De Secretaris,
J. K. H. DE BEAUFORT.
Het voorstel van Burgem. en Weth.
wordt dan ook z. d. met algemeene
stemmen aangenomen.
Tot onderwijzer aan de O. L.
school 2e soort aan de Beekstraat
wordt in de vacature mej. Akker
manBakker met algemeene stemmen
wijls volgehouden tegenover derden.
Als ze zeiendie man is onverbeter
lijk... Dan was ik degeen die beweerde
Gij beoordeelt hem verkeerd... Hij is
beter dan hij lijkt... Ondanks alles!...
Van Valen, 't zou mij zoo'n leed doen
indien ik moest erkennen gedwaald
te hebben. Wil-je mij niet vertrouwen?"
Toen was 't den boef te kras gewor
den. Hij had eerst z'n vuisten gebald,
met z'n groote gevangenis-schoenen
getrapt op den vloer... Zijn lippen
beefden, sidderden... En toen waren
dikke tranen gaan rollen over zijn
vuile, gore, ongeschoren wangen. Met
z'n knuisten had bij gewreven over
z'n gezicht. En uit z'n keel hadden
zich gewrongen schorre, beesche ge
luiden van smart, die zich tracht te
verkroppen; van feilen, woesten strijd,
die in het gemoed van den recidivist
kookte, ziedde...
Toen had de president nog iets ge
zegd. Zacht vriendelijk, aanmoedigend..
Maar de man had, in smeekend ge
baar, de armen naar hem uitgestrekt
en hem aangezien met een blik, waarin
zóó'n doodsangst leefde... Angst, dat
het zwijgen hem te zwaar zou kunnen
benoemd de heer H. J. Mensink, onder
wijzer te Kampenin de vacature
Akkerman aan diezelfde school be
noemde de Raad de heer E. Elsinga,
onderwijzer te Epe.
Het voorstel van Burg. en Weth.
tot het verlengen van het verlof aan
den onderwijzer J. Hilke tot 1 Augustus
wordt z. d. en. z. h. st. aangenomen
en het Dag. Best. tevens gemachtigd
in de tijdelijke vacature te voorzien.
Tot regentesse van het Burgerweeshuis
werden herbenoemd mevrouw Celosse
Pistorius eri mevrouw SandersHuide
koper. De voordracht bestond uit:
a. Vacature mevrouw Celosse
Pistorius.
Ie. Mevr. CelossePistorius.
2e. HagedoornSchutte.
3e. HollandVerwij Méjan.
b. Vacature mevrouw Sanders
Huidekoper.
Ie. Mevr. SandersHuidekoper.
2e. HollandVerweij Méjan.
3e. HagedoornSchutte.
Tot regenten derzelfde inrichting
werden herbenoemd de heeren B. A.
Siddré en Mr. H. J. M. van den Bergh.
De voordracht bestond uit.
a. Vacature B. A. Siddré.
Ie. B. A. Siddré.
2e. M. van Heioma.
3e. J. W. C. Bloem.
b. Vacature Mr. H. J. M. van den
Bergh.
Ie. Mr. H. J. M. van den Bergh.
2e. M. van Heioma.
3e. J. W. C. Bloem.
Het voorstel tot af- en overschrijving
op de begrooting, dienst 1908, van
een bedrag van f7 75 voor gewone
kosten der Gemeentereiniging werd
z. d. en z. b. st. aangenomen.
Tot leden der commissie in zake de
onbewoonbaarverklaring van de per-
ceelen 9, 11 en 13 Achter de Kamp
werden benoemd de raadsleden Tromp
van Holst, Salomons en Van Esveld.
Een voorstel om f9.af teschrijven
op de inkomstenbelasting dienst 1908
werd z. d. en z. b. st. aangenomen.
Op dezelfde wijze hechtte de Raad
zijn goedkeuring aan het afschrijven
van een bedrag van f 1085.25 op de
inkomstenbelasting dienst 1909, en
tot vermindering van het budget dier
belasting met f90.
Hiermede was de agenda afge
handeld. Bij de gebruikelijke rondvraag
verkreeg eerst de heer Gerritsen het
woord om Burg en Weth. nogmaals
te wijzen op den onhoudbaren toestand
van den Bisscbopsweg na regenbuien,
een sloot vol modder en een gevaar
voor de gezondheid en op verbetering
daarvan aan te dringen. De heer
Jorissen wijst er op dat in een vorige
raadsvergadering toen datzelfde punt
ter sprake was gebracht, gebleken was
dat de eigenaars der buizen langs
dien weg niet willen bijdragen in de
kosten en acht het daarom gevaarlijk,
de verbetering dier wegen geheel ten
koste der gemeente te doen uitvoeren,
daar de andere wegen met name het
Sasje, Kroontjesmolen e.a. eveneens
daarop zullen aandringen. De heer
Plomp vindt dat na het vroeger be
sprokene een besluit tot verbetering
Diet van de Raad moet uitgaan maar
van de belanghebbenden zelf.
Op een desbetreffende vraag van
den beer Van Duinen zegt de voor
zitter dat bij aansluiting van de gas-
en waterleiding van aan den nieuwen
weg naar Birkhoven te bouwen per-
ceelen alleen het ruiterpad, hetwelk
niet verhard wordt, zal behooren te
worden omgegraven. Naar aanleiding
eener vraag van den heer Hagedoorn
worden, voelde de rechter... dat hij
wegging...
»Ik heb 't u wel gezegd," fluisterde
de directeur, den voorzitter der Recht
bank uitleidend, bemerkend bet
sombere, ontstemde op het gelaat van
president, nik zei 't u toch wel, me
neer... Die kerel is..."
Maar hij zweeg. Want de ander
scheen knorrig te worden... Ant
woordde niet... Tikte toen direc
teur zijn diep-deferente afscheidsbui-
ging maakte, de deur wijd openhou
dend voor Z.E.A. slechts heel-even-
tjes aan de rand van zijn boed...
»Hij heeft de bokkepruik op 1" zei
directeur, in de huiskamer bij z'n
vrouw terugkomend, swil ik je'swat
zeggen, Jaan? Die president wordt
knapjes oud. Ze hebben gelijk... Op
zekeren leeftijd moesten die menschen
ontslag nemen... Op 't laatst krijg-je
nog kindsche rechters!"
»Och mensch," zei de directeurs
vrouw, klaarblijkelijk het gebruikelijke
middagkarafje klaarzettend voor man
lief, die door 's president stugheid uit
z'n nopjes was geraakt, »och mensch,
trek-er je toch niks van an!... Je weet
zegt de voorzitter, dat in een volgende
vergadering voorstellen van Burg. en
Weth. betreffende het verkeer van
automobielen in de gemeente zullen
worden ingediend.
Hierop wordt de vergadering ge
sloten.
„Handel eu Nijverheid."
Maandagavond vergaderde deze ver
eeniging onder voorzitting van den
heer Van Duinen. De notulen van
17 Juni werden gelezen en ongewijzigd
goedgekeurd. De agenda was niet rijk.
Ingekomen: het prae-advies van
mr. Korthals Altes over het crediet-
vraagstuk.
Jaarverslagen van de Kamer van
Koophandel en van Vreemdelingen
verkeer te Amersfoort.
Bericht van het ontvangen van de
verguld zilveren medaille door de
vereeniging Handel en Nijverheid aan
de Middenstands-tentoonstelling ge
schonken.
Mededeelingen van de regelings
commissie voor het congres.
Medegedeeld werd, dat nog enkele
reclameplaten voor de middenstands
tentoonstelling verkrijgbaar zijn, Var-
kensmarkt 44 en dat de firma Gebr.
Hamers besloten heeft haar zaak om
9 uur te sluiten.
De persoon uit Putten, die zich
bier metterwoon vestigde, heeft aan
leiding gegeven, dat de leden een
roode kaart ontvingen.
Er heeft zich een als lid opgegeven.
De heer Morsink wilde nog andere
kaarten doen verzenden om de leden
eenigszins te waarschuwen, waarop
de voorzitter aanmerkt, dat dit zeer
moeilijk zou gaan.
Hierna sloot de voorzitter de ver
gadering, die nog geen uur duurde.
De tentoonstelling en de open
bare lessen van DonderdagS en Vrijdag
9 Juli aan de Industrie- en Huishoud
school mochten zich ondanks het
minder gunstige weer in een druk
bezoek verheugen. Regende het buiten,-
binnenshuis kreeg men niettemin, dank
zij de doelmatige indeeling en goede
verlichting van het gebouw, een
opwekkenden indruk, verhoogd door
de goedgekozen, eenvoudige ver
sieringen en de harmonieerende kleuren
die overal het oog aangenaam troffen.
Inzonderheid de verschillende lessen
in koken, waschbehandeling, huishoude
lijk werk, teekenen en huisvlijt
(boeken innaaien) woiden met blijk
bare belangstelling gevolgd, en bet
kan niet anders of zulke dagen brengen
er veel toe bij om het industrie- en
huishoudonderwijs in breeden kring
te doen kennen en waardeeren. Vooral
trof ook de aanwezigheid van zoovele
ouders van leerlingen, zoowel van
die der dienstbodenopleiding als van
die der andere klassen.
De bus ten bate van kosteloos
vakonderwijs aan meisjes, door eene
der leerlingen bij den ingang den
bezoekers aangeboden, heeft een bedrag
opgeleverdvoldoende om met den
nieuiven cursus in het onderwijs van
eenige onvermogende leerlingen te
voorzien. Mochten er belangstellenden
zijn, die zich door deze mededeeling
aangespoord gevoelen alsnog hunner
zijds voor dit doel ook iets af te
zonderen, het wordt door de
Directrice gaarne te allen tijde in
ontvangst genomen.
Tot het oudste studiejaar van
den Hoofdcursus zijn bevorderd de
toch, die oude meneer Van Dijk wordt
algemeen 'n kwast gevondenAan
ééD woord van jou hechten ze meer
waarde as van al die praatjes van dien
president! Dat wéét je toch!"
»Zekerzei directeur, wiens gelaat
opklaarde, en terwijl-ie z'n eérste bor
reltje van dien middag omwipte, glin
sterde in zijn oogen ijdelheids-bevre-
diging, die verjoeg de spijtigheid van
daar straks...
En de oude president was nog even
het Paleis binnengewipt om den rechter
commissaris te spreken over Van
Valen.
Voordat de instructie werd voort
gezet, moest de politie toch nog eens
nagaan... Want de angst, de wanhoop
in de grijze oogen van den boef, toen
hij smeekend de armen naar hem bad
uitgestrekt, zag hij zóó scherp vóór
zich, dat de president zich niet ont
trekken kon aan het voortpiekeren
over dat geval...
Zoodat rechter-commissaris, toen hij
meer dan een half uur over de zaak
met president geconfereerd had, tegen
griffier Uiterwijk mompelde, een
knorrig-bedenkelijk gezicht trekkend
