NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad TÉP
voor de Provincie Utrecht.
Sctten uil de rectaal.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
fllo. 68.
Woensdag 25 Augustus 1909.
Aoht-en-dertigste jaargang»
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
FEUILLETON.
Amersfoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 0.75;
Franco per post door het geheele Rijk 1.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever O. J. SLOTHOUWER.
Bureau: Langestraat 11. Telephoonno.69.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels 0.50; iedere regel meer 7Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
De «Hertekamp" bij Vaassen.
Ongeveer een uur afstands van
Vaassen, achter de bosschen van het
oude slot »De Cannenburgb," strekken
zich onafzienbare heidevelden uit,
bier en daar afgewisseld door mooie
dennen- en eikenbosschen.
Eenige jaren geleden zijn al deze
woeste gronden aangekocht door Z.
K. H. Prins Hendrik, deels tot ont
ginning, deels ook als jachtterrein.
Een merkwaardig plekje op deze
heide is de zoogenaamde Hertekamp,"
welke men slechts kan bereiken langs
moeilijk begaande zandpaden en door
een bosch, dat rijk is aan prachtige
natuurtafereelen.
De ïHertekamp" moet in overoude
tijden herhaaldelijk hebben gediend
tot woonplaats van Germaanscbe
volksstammen, en nog veel bevatten,
dat op die vroegere toestanden wijst.
Vooral zijn bet de groote heuvelen
op dit terrein, die spreken van gods
dienstige verrichtingen en plechtig
heden in lang vervlogen tijden.
Teneinde hierover in het belang
der oudheidkundige wetenschap meer
licht te doen opgaan, heeft ongeveer
zes weken geleden Dr. Holwerda uit
Leiden, een begin gemaakt met on
derzoekingen, waartoe thans vijf groote
en eenige kleine heuvelen worden
ontgraven.
Dit geschiedde met groote omzichtig
heid, na voorafgaande opmetingen.
Met de schop werd het zand als 't
ware laagje na laagje verwijderd,
totdat men op het een of ander voor
werp stuitte.
De vorige week zijn deze opgravingen
gestaakt. Waarschijnlijk zullen zij in
den volgenden zomer worden voort
gezet.
Hoewel ditmaal niet zooveel werd
gevonden, als in de omgeving wel
verwacht werd, kan men toch over
de aanvankelijke uitkomsten tevreden
zijn. Behalve eenig aardewerk, een
pot met napje en scherven van oud
aardewerk, zijn ook verscheidene
beenderen aangetroffen alsmede over
blijfselen van hout.
Het belangrijkste moet echter zijn
de inrichting dezer heuvelen, waar
onder een zwarte aardlaag duidelijk
valt waar te nemen, dat het inwen
dige met zorg bewerkt is. Men ziet
daar kleine vierkante ruimten, ver
moedelijk bewaarplaatsen voor aarde
werk vormeo, welke doen denken aan
een tafel, een oven, put, banken, enz.
Van deze voor de geschiedenis der
oudheid zeer leerrijke bijzonderheden
zijn photographische opnemingen ge
daan en afdrukken in gips genomen.
Voorts is al het gevondene zorg
vuldig verpakt naar Leiden verzonden,
van waar uit men nu binnenkort wel
meer omtrent deze vondsten zal ver
nemen.
Arbeiders uit Gortel en Niersen zijn
thans bezig de kuilen in de heuvelen
weder dicht te werpen; blijkbaar
hebben zij de opdracht het bestaande
niet te beschadigen. In het opgedolven
zand vindt men ook fraai gekleurde
steenen (grind of bergsteen).
Z. K. H. Prins Hendrik, die veel
belang stelt in de historische vondsten
op zijn jachtgebied, heeft tijdens de
opgravingen meermalen een bezoek
aan de kuilen gebracht en zich daarbij
door Dr. Holwerda doen inlichten.
Gedurende de opgravingen worden
geen bezoekers op het terrein toe
gelaten. Ook bij het inpakken van de
gevonden voorwerpen enz. werden geen
nieuwsgierigen geduld.
Ten behoeve van de voorberei
ding van een wettelijke regeling, welke
ten doel zal hebben loonarbeid van
arbeiders op Zondag zooveel mogelijk
te verbieden of te beperken, heeft de
Minister van Landbouw tot de Kamers
van Arbeid een vragenlijst gericht,
welker beantwoording vóór 15 October
moet geschieden.
Een zestal vragen bedoelt een
beantwoording uit te lokken over aard,
duur per etmaal en in het jaar; over
wisseling van meerdere arbeiders van
arbeid verricht tusschen Zaterdag- en
Zondagnacht 12 uur.
De Kamers van Arbeid hebben het
begrip arbeiden zeer ruim op te nemen,
zoodat opgaven worden verkregen
ook over kantoor- en handelsbedienden
en anderen die door bet gewone
spraakgebruik niet als arbeider worden
aangeduid, maar toch voor loon
werken.
Ook dienen de gegevens te loopen
niet alleen over ben, die in fabrieken,
werkplaatsen, kantoren, hotels, koffie
huizen, restaurants enz. werkzaam
zijn, maar ook over hen, die buiten,
maar ten behoeve van zulke inrich
tingen arbeid verrichten.
Weersverwachting Kon. Ned.
Meteorologisch Instituut.
De min. van Landbouw brengt ter
kennis, dat de weersverwachting van
bet Kon. Meteorologisch Instituut te
de Bilt, onmiddellijk na ontvangst
der telegrammen wordt uitgehangen
in een kastje, aan den gevel van de
telegraafkantoren te Alkmaar, Amers
foort, Amsterdam, Arnhem, Breda,
Delft, Deventer, Dordrecht, Eindhoven,
Goes, Gouda, 's-Gravenhage, Gronin
gen, Haarlem, Heerenveen, Den Helder,
Hellevoetsluis,'s-Hertogenbosch, Hulst,
Leeuwarden, Leiden, Lemmer, Maas
tricht, Middelburg, Nijmegen, Roer
mond, Rotterdam, Schagen, Tilburg,
Utrecht, Venlo, Vlissingen, Winscho
ten, Zutphen en Zwolle.
In gemeenten, waar meer dan één
telegraafkantoor is gevestigd, geschiedt
de uithanging voorloopig alleen aan
het hoofdkantoor.
De verwachting geldt voor een
tijdvak van 24 uren, aanvangende op
den avond van den dag waarop zij
wordt uitgehangen. Zij wordt om
streeks balt elf v.m. uit de Brit ver
zonden en zal in den regel vóór 12
uur worden uilgehangen.
Omtrent de beteekenis der termen,
waarin de verwachting gewoonlijk is
vervat, wordt verwezen naar de ver
klaring opgenomen in de Sl.-Ct. no.
197, waarvan op aanvraag gratis
exemplaren door bovengenoemd Insti
tuut worden verstrekt.
Fruit.
Men meldt uit de Betuwe:
De groote fruitverkoopingen duren
voort. Er is veel kooplust, doch de
prijzen zijri iets dalende. Het schijnt,
dat de kooplieden door de ondervin
ding wijzer zijn geworden en niet zoo
sterk tegen elkaar opbiedenvoor
zichtigheid is aan te bevelen, daar
de fruithandel een ware windhandel
is en er bovendien uit het buitenland
berichten komen, dat aldaar de fruit
oogst groot zal zijn. In de laatste
twee jaren is veel geld verloren. De
prijzen waren voor goede soorten
appelen en peren f3—4, voor mindere
soorten f2.502.75 per H.L. op het
hout.
De Engelsche kroozen, die naar
Engeland waren verzonden, brachten
f67 per H.L. op, daar de prijs te
laag is in verhouding tot de koopsom,
zal men nogmaals naar Duitschland
gaan verzenden. Duizenden guldens
worden met dezen handel verloren.
Met het plukken van vroege peren
en appelen gaat men ijverig voort
en brengen op de veilingen tamelijk
goede prijzen op. Ze zijn over 't
algemeen klein van stuk eri door bet
groote gewas verwacht men spoedig
daling in prijzen.
De pruimen zijn sterk aangerijpt
en vinden willige koopers; men ver
koopt ze: blauwe voor 69% cent;
witte voor 813 cent; abrikoosprui-
men voor 2022 cent, groene pruimen
voor 1416 cent per K.G. Roode
en witte bessen in kleinere hoeveel
heden aangevoerd, deden 58'/2 cent
per Vi K.G. De pluk der zwarte bes
sen is afgeloopenover 't algemeen
was de oogst gering, doch de booge
prijzen maakten veel goed. De qualiteit
van morellen valt tegen en brengen
op le qualiteit 1418 cent; 2e
I qualiteit 512'/, per K.G.
Abrikozen zijn duur en schaarsch,
terwijl de aanvoer van perziken groot
is, ze gelden groote; 8—11 cent;
middensoort 4—7 cent, kleine 2'/, 3
cent per stuk. Moerbeien deden 8
cent; frambozen 1019 cent per
K.G. Men verlangt sterk naar warm
en droog weder.
Uit Barneveld schrijft men:
Het honiggewin is dit jaar zoo
slecht te noemen, als het nog maar
zelden of ooit geweest is. Van het
drijven der stokken, dat gewoonlijk
om dezen tijd van bet jaar reeds heeft
plaats gehad, kan in het geheel geen
sprake zijn, Een imker, die reeds 36
jaar bijen heeft gehouden, vertelde
ons nog nooit zoo'n slecht jaar als
dit gekend te hebben. En ook thans
nog wordt op de beide niets gewonnen.
Ten eerste, deelde ons genoemde
imker mede, bloeit de heide verre
van mooi, en ten tweede, wordt in
de bloempjes geen honig gevonden,
wat vermoedelijk moet worden toege
schreven aan het vallen van brak
water, gedurende een onweersbui.
Iu het zuiden en zuidwesten van
Rusland en het Noorden van den
Kaukasus heeft men dezen zomer
zeven weken achtereen buitengewone
warmte gehad, tengevolge waarvan
er ongeveer 400 menschen zijn over
leden en duizenden dieren omkwamen.
Ongeveer een week geleden daalde
de temperatuur eenigszins. Maar Zater
dag is de thermometer weder gestegen
tot 104° F. in de schaduw en 150° in
de zon. Er zijn nu weder een aantal
sterfgevallen tengevolge van de warmte
voorgekomen.
Trein-misdaden.
Herhaaldelijk komen in den laatsten
tijd in Duitschland gevallen voor van
berooving in den trein. Voor een paar
Veete.
Onbluschbaar
De vrouw liad vader al een paar
maal, onder tafel, met de knie aan-
gestooten en ook hoer Eggers zelf had
op een aparte manier z'n pijp zitten
uitkloppen, tikkend tegen het asch-
bakje terwijl er toch geen kruimeltje,
geen gruisje meer in te bekennen viel....
Maar Derk deed ook zoo raar.
Toen Mina hem dan verteld had van
het nieuws, dat Kees en Gesien tóch
de volgende week zouden «aanteeke-
nenop het Gemeentehuis, toen zei
Derk eerst geen boe of ba. Hij knikte
maar met het groote, grove hoofd en
snoof alleen door z'n neusgaten, net
of ie erg verkouden was. Aaltje, de
oudste dochter, die zoo'n onverschil
ligheid van oome Derk niet verkrop
pen kon, zei nog: »'t Is een knap
paartje, dat mag gezeid! Dat vindt
't heele dorp ook. En Gesien zou toch
met geen ander ooit gelukkig zijn ge
worden, waar moê?"
De vrouw knikte, maar terwijl zij
het kommetje koffie met beide handen
vlak onder d'r neus hield, slurpte ze
harder dan anders....
Manus, de zoon, die zat te dommelen,
't hoofd tegen den muur geleund en
de lange beenen slingerend om de
pooten van z'n stoel, zelfs Manus
keek toch eens op....
«Oome Derk is jaloersch. Die wofi
zelf nog wel 's.... Hè, oome?" En de
jongen grinnikte over zijn aardigheid.
Doch vader voelde zich niet op z'n
gemak. Ineens was 't hem te binnen
geschoten.... Van nu toch wel twintig
jaar geleden.... Hoe Biesters, de vader
van de bruid.... Drommels, 't stond
hem nu weêr zoo helder vóór den
geest.... Derk, toen een jong van zes-
of acht en twintig (hij was de jongste
uit grootv&'s gezin) zóo verliefd op
Geurtje van Biesters, dat zij er alle
maal om lachten. Hij koD met gemak
een uur in den stortregen op 'r staan
wachten.... En als, met kermis, een
ander met haar lansen wofl, dan flik
kerde 't in Derk z'n oogen of er kom
pleet vonkjes in zaten.... Derk was
altijd een driftkop geweest. Vader her
innerde zich nog best, dat z'n oude
moeder eens tegen den jong gezegd
had «Derk, luister naar m'n woorden.
Als jij je niet leert betoomen, dan
loopt 't nog eens slécht met je af
En éénmaal had 't een haartje ge
scheeld of er wès een ongeluk gebeurd.
Ook om diezelfde Geurt Biesters. Als
hij, vader, toen niet net bijtijds de
hand van broer Derk gegrepen had,
waar het vlijmscherpe, nieuwe mesje
in geklemd was, dan zou die lange
Piet Donker.... Ja, nou herinnerde
Eggers 't zich alles of 't gisteren den
dag gebeurd was. Geurt d'r broer had
de zaak geketst.
Die had eigenlijk thuis meer te
zeggen dan de moeder, al sinds
jaren weduwe. In dien tijd zaten ze
er bij Biesters niet zoo bijzonder goed
voor... Dat wisten, toen, maar Bommi-
gen. Jan Eggers had er de lucht van...
En ook waarom Geurt d'r broer met
alle geweld wou doordrijven dat trou
wen van z'n zus met den veertigjarigen
Mulder, van de Kerkewijk... Die 'm
eigenlijk aan de hand was gedaan
door den notaris, die dat hypotheelge
moest regelen, waar ze bij Biesters
zoo over in-zaten...
De boer pufte zulke dichte rook
wolken uit z'n pijp, dat er een nevel
in de kamer hing. En duidelijk voelde
hij nu 't stooten van z'n vrouw d'r
knie tegen zijn been... En hem-zelf
was 't ook, of er een drukkend, on
rustig, klemmend gevoel in zijn borst
opkroop... Want hij kende Derk zoo
goed...
«Je zegt geen woord, oome," zei
Aaltje, rood van nijdigheid. En net
dat zij moeder aankeek... Van wat
die er wel van vond... Bespeurde zij,
zoo schemerig en rookerig als
't in het vertrek mocht wezen, dat
moê haar knikjes en oogknipjes gaf...
Van verbazing liet Aal het naaiwerk,
waar zij meê bezig was, op haar schoot
neerzinken...
Wat beduidde dAt nou!...
De stilte spande heviger in de som
bere kamer. Men hoorde nog slechts,
nu, het bonken van Manus z'n slin-
gerbeenen tegen de stoelpooten...
«Nog een kommetje, Derk," vroeg
de boerin haar zwager en zij zocht
de lucifers, want het zaakje maakte
haar angstig.
«Dank-ie" zei Derk.
Hij was opgestaan. Had z'n pet al
gegrepen. Een pruim achter de kiezen
gestopt.... Knoopte z'n jas dicht. Vader
hield zich bedaard, maar 't hart bonkte
hem in het lijf.... Verbeel-je dat Kees
en Gesien nu eens net toevallig thuis
kwamen.... In zoo'n stemming was
Derk in staat....
Plotseling onderbrak oome de bange
stilte.
Hij kwam vlak bij de tafel staan.
Zijn ruige, forsche knuisten trilden....
«Jij mot weten wat ze met jouw
kinders doet" zei hij tegen z'n broer,
«maar dit wil ik je wèl vertellen"....
nu onderstreepte hij z'n woorden met
harde tikken op 't tafelblad....
«Dit wil ik je wèl zeggen.... as je
Gesien met den jongen van dién vent
laat trouwen, dan krijgen jelui nooit
van z'n leven een rooie cent van me....
Geen duit!.... En.... en...."
Hij stotterde van opwinding....
«En.... en.... as je maar weet, Jan....
Dat ik mijn centen van dat huisie....
Die hypotheek van de Junushoeve....
met Pinksteren van 't volgend jaar....
zónder pardon.... En.... en.... afijn, je
zult nog wel...." Moeder was naast hem
komen staan. Probeerde zwager te
sussen.... Trok hem aan z'n mouw....
Kom, hij most nu eens gaan zitten....