NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Schetsen uit ie rechtzaal.
lxo. 72.
Woensdag 8 September 1909.
Acht-en-dertigste jaargang»
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
FEUILLETON.
Amersfoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 0.75;
Franco per post door bet gelieele Rijk 1.
Afzondert ij ke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever O. J. SLOTHOUWER.
Bureau: Langestraat 77. Telephoonno. 69.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels 0.50; iedere regel meer 7Cent.
Advertentiên viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Een tweede poolontdckker.
Slechts weinige dagen geleden kwam
uit 't hooge Noorden het verrassend
bericht, dat het een stoutmoedig rei
ziger, den Amerikaan dr. Cook, was
gelukt de Noordpool te bereiken en
thans reeds seint een ander Noord-
poolreiziger, eveneens een Amerikaan,
dat ook hij is doorgedrongen tot den
Noordpool en de sterren- en strepen-
vlag aldaar heeft geplant. Met onbe
zweken ijver heeft deze ontdekker
het doel, dat hij zich eens voor oogen
had gesteld, vervolgd en zich noch
door bezwaren, noch door teleurstel
lingen laten weerhouden om telkens
weder opnieuw een poging te wagen,
totdat zijn streven met een gunstigen
uitslag zou worden bekroond.
In het jaar 18S6 hij was
toen een 20-jarig marine-officier
drong hij reeds van de Diskobaai op
Groenland uit 160 K.M. ver voorwaarts
en in het jiar 1891 trok hij weder,
thans in opdracht van deAkademie van
Wetenschappen te Philadelphia met
een expeditie naar het Noorden. Met
zijn echtgenoote en vijf andere reis-
genooten bereikte hij de Cormichbaai
van de Smith's Sond en van daar uit
ondernam hij met den Noor Astrup
een sledetocht, die eenige maanden
duurde (van 15 Mei tot 5 Aug. 1892).
waar hij op 83 gr. N.b. de ombuiging
van de Groenlandsche kust naar het
Oosten en Zuid-Oosten en op 4 Juli
op 81 gr. 27' de Independance-baai
aan de Oostkust ontdekte.
In 1893 vertrok Peary, wederom
vergezeld van zijn vrouw, met het
stoomschip »Falcon" nogmaals naar
de Bowdoinbaai aan de Inglefield-golf,
om van daar uit de Independance-baai
te bereiken. Door tegenspoed gedwon
gen, moest bij echter dezen tocht
voorloopig opgeven. Het meerendeel
zijner begeleiders aanvaardde toen
de terugreis, maar Peary zelf trok
met Hugh Lee en een bediende, nadat
hij nogmaals overwinterd had, in
April 1895 weder naar Independance-
baai. Zij bereikten deze ook, maar
konden toen niet verder, daar de op
een pooltocht onmisbare honden waren
gestorven, en keerden dus naar de
Bowdoinbaai terug, waar zij werden
opgenomen door bet stoomschip »Kite,"
dat uitgezonden was om hen te hulp
te komen. In 1896 en 1897 ondernam
Peaiy weder twee tochten naar Groen
land, ten einde de meteorische ijzer
massa, die, naar tiet heette, door James
Ross bij kaap York was ontdekt, te
bergen. Het gelukte hem dan ook
deze, 70,000 K.G. zware, massa naar
de Vereenigde Staten over te breDgen.
In 1898 toog hij er met de »Wind-
waad" weer op uit. Zijn tocht was
betekend op een duur van 5 jaren,
door de ongunstige ijstoestanden
echter zag hij zich genoodzaakt ge-
ruimen tijd in het Kennedy-kanaal
te blijven. Eerst in het begin van
1892 kon hij van Fort Conger uit
weder een eind vooruitkomen over
het poolijs, echter niet verder dan
tot 84 gr. 17' N.B.
In Juli 1905 vertrok bij nogmaals,
thans met het voor een poolreis
gebouwde en ingerichte schip en
daarmede heeft hij nu, blijkens de
jongste telegrammen, eindelijk het
doel, dat hij zoo lang heeft nagestreefd,
bereikt.
De opstijgingen die het luchtschip
Zeppelin III heeft volbracht met
genoodigde leden van den Bondsraad
en den Rgksdag, zijn zeer goed ge
slaagd, bij zeer mooi weer.
Een groote menschenmenigte aan
de oevers van het Meer van Constanz
en aan boord van met vlaggen ver
sierde schepen in roei- en motorboo
ten, was er bij tegenwoordig en Graaf
Zeppelin, die sommige tochten mee
maakte en anders aan boord van een
stoomboot meevoer, werd telkens met
geestdrift toegejuicht.
Het luchtschip daalde met veel ge
mak en zekerheid op het meer een
paar keeren ook op het land neder,
om andere passagiers op te nemen.
Tot de zestien Rijksdagleden, die
den eersten tocht niedemaakten, be
hoorden Bassermann, Spahn en Lie-
bermann van Sonrienberg. Later gin
gen ook de ministers Delbrück en
Dernburg, alsook de vice-president
van den Rijksdag, Paascbe met Zep
pelin mede.
Het officieuze blad de sNorddeut-
scher Allgemeiue Zeitung wijst in zijn
weekoverzicht op het nationaal karak
ter van de geestdrift, die zich aller
wegen voor Zeppelin openbaart.
»Duitschland", zegt het vereert in
Zeppelin een zijner kioekste zonen,
die geheel en al Duitscber is in de
wijze waarop bij zich verdiept in een
gedachte en die geleidelijk tot ver
wezenlijking brengt en de vele be
zwaren en moeieiijkheden overwint.
»Maar geen verstandig Duitscher,"
zoo vervolgt het blad, »zal het suc
ces, dat in het buitenland op dit
gebied vooral door de Franscbe lucht
vaarttechniek werd behaald, willen
vei kleinen of geringschatten en nie
mand zal zeker minder geneigd zijn
tot zelfzuchtige hoovaardij en mis
kenning van het buitenslands tot
stand gebrachte dan graaf Zeppelin.
«Alleen de «Vorvvarts (het socia
listen-orgaan) kon het nadrukkelijk
wijzen op het nationaal karakter van
den Berlijnschen Zeppelindag zooda
nig opvatten, alsof daardoor het bui
tenland chauvinistisch voor het hoofd
werd geslooten."
Het verbod van drankverkoop en
verbruik, dat in Zweden voor den
duur van de staking is uitgevaardigd,
wordt natuurlijk op allerlei wijze ont
doken.
Men heeft de stakers er op betrapt,
dat zij bij een branderij vaten, die
om 't springen tegen te gaan met
water gevuld waren ledig tapten,
omdat het water door den alcohol,
die in het hout was getrokken, veel
van sterken drank had, een soort van
»grog" geworden was.
Aan een spoorwegstation werd een
partij worst ingeladen toen, door een
wat ruwe behandeling een der groote
worsten barstte en geen vleesch
maar sterken drank bleek te bevatten
De politie nam nu al de worsten in
beslag, die alle met steiken drank
gevuld bleken te zijn.
Een boer, die een begrafenis in
zijn familie zou hebben en vond
dat daarbij, naar oud gebruik, sterke
drank moest worden geschonken, nam
uit Malmö vijftien bootwerkers mede,
die ieder, evenals hij, een flesch drank
onder hunne kleedereu binnensmok
kelden.
Het Russische ministerie van oorlog
is er met een luchtschip ieelijk inge-
vlogen.
Zekere uitvinder, met name Tata-
rinof, zou een bestuurbaar luchtschip
bouwenbet ministerie en eenige
grootvorsten hadden hem reeds onge
veer 100,000 roebel verstrekt. De
voorbereidingen duurden al een heelen
tijd, maar nu zou bet dan toch ge
beuren de termijn waar binnen de
uitvinder had aangenomen zijn schip
te vertoonen was verstreken. Toen
men nu evenwel niets van den man
bemerkte ging de minister met een
aantal genie-officieren naar het groote
park van de luchtvaartafdeeling, waar
ook voor Tatarinof werkplaatsen waren
gebouwd. Het geheele reusachtige
terrein was door soldaten afgezet
voor het geval de man vliegen zou,
want dan zou niemand buiten de
militaire wereld er iets van mogen
zien. Het moest alles diep geheim
blijven.
Toen niemand zich roerde, ging de
minister met zijn staf naar de geheim
zinnige loods waarin de machine
moest zitten. Men verschafte zich
toegang en vond in het atelier
geen luchtschipEr was een klein,
ruw getimmerd model maar daaruit
viel niets op te maken en overigens
lagen en stonden hier en daar wat
werktuigen. Dat was alles. De minister
kon niet anders doen dan het heele
atelier laten sioopen, want van het
vliegen kwam niets.
Vrijdagmiddag is in het verkoop
huis to Brussel publiek in veiling ge
bracht hel hótel en museum van
Waterloo benevens de historische ver
zamelingen. De Engelsche regeering
en de Fransche maatschappij La
Sabretache, waren vertegenwoordigd.
Er werd een bod gedaan van 125.000
fres. en later één van 175.000 fres.
Op 5 Nov. zal de finale toewijzing
plaats hebben.
Gouden tientjes met beeltenis van
de Koningin.
Zooals bekend, waren er betrekkelijk
weinig gouden tientjes met de beel
tenis van de Koningin in omloop en
hadden zich handelaars in en liefheb
bers van zeldzaamheden van een groot
deel der in omloop zijnde stukken
meester gemaakt, tengevolge waarvan
deze geldstukken zeer schaars waren
en meer of minder belangrijk op
geld deden.
Gegronde redenen voor het betalen
van een zoodanig opgeld waren er
evenwel niet, daar er een vrij be
langrijk bedrag van deze muntsoort
was aangemunt, maar de Nederland-
sche Bank, in overeenstemming met
de door haar sedert jaren gevolgde
politiek om zoo min mogelijk goud in
circulatie te brengen, geene gereede
afgeefster van gouden tieDtjes in het
algemeen en dus ook niet van die met
de beeltenis van de Koningin was.
Vermoedelijk, in verband met het
feit dat de goudvoorraad van de Bank
in de laatste maanden zeer aanzienlijk
is toegenomen, schijnt de Bank thans
minder angstvallig te zijn met het
afgeven van goudgeld. En zoodoende
zij in de laatste dagen ook vrije
afgeefster geweest van gouden tientjes
Katoogjes
Van een brieQe.
«Ze möt!" riep hij uit, en bleef vlak
vóór z'n vrouw stil staan; wijdbeens,
haar aankijkend met strakken, norsch
dreigenden blik.
Betsy, de vrouw, knikte zachtjes van
dat ze hem gelijk gaf. Zeker, ze
möt I.... Maar haal de centen eens uit
d'r kast als zij niet wil.
Hij schokschouderde minachtend.
Waarom zou ze, desnoods, niét!?....
«Jawèl" mompelde Bets «als Karei
d'r niet was. Maar je weet...."
Hij voelde iets voor haar tegenwer
ping. Zeker, Karei was niet voor
de poes. Bets zelve trok met haar man
één lijntje. Die zag niet tegen 't een
of ander op.... Dat wist de heele fa
milie. Van haar jeugd af was Bets 'r
eentje geweest om voor op te passen.
Die had streken.... In die zat «een
natuurtje," had tante Leen gezegd «om
te zorgen dat je kisten en kasten solied
gesloten hebt als zij in de nabijheid
komt...."
Met hun beidjes Betsy en Hen
drik, d'r man hadden ze moê ge
plukt, vóórdat iemand er erg in had.
Bets kon meesterlijk «komedie spelen".
Den arm om moê's hals slaan, haar
hoofd tegen d'r schouder leggen en
dan zachtjes schreien.... Dat de tranen
lauwig drupten.... Met een snikje er
nu en dan tusschen....
Dat moê naïef, weekhartig, goedig
moê 't terug zon krijgen.... Eerlijk
terug krijgen.... Zoo wéér als....
En arm bedrogen vrouwtje kwam
dan tot-ziehzelve. Voelde nö eerst wat
ze gedaan had... Wrong zich de han
den in stijgenden angst... Hèmeltje-
lief, als Karei, haar zoon, 't merkte I...
En wat moest zij beginnen wanneer,
den 15en, dat wisseltje van Leemans
werd gepresenteerd!... Moê schreide
nu tranen van vrees en wanhoop...
Bad en smeekte, dat Bets toch haar
zieltje net zoo hard zat mee telwoord zou houden...
huilen. En wanneer moê dan vroeg of I Zat nog wel een kwartier nadat
zij 't «heusch zoo heel erg noodig dochtertj e vertrokken waste suffen,
hadden", dan knikte Bets, zonder iets te piekeren, handen in den schoot,
te zeggen, al maar snikkend, van ja'; hoofdschuddend; vruchteloos pogend
van dat 't toch zoo schrikkelijk drin-
gend was.... Wat moésten ze beginnen....
Moê peinsde dan een poosje. Drib
belde rond in de kamer. Bets, het ge
zicht achter zakdoek verborgen, hoorde
kastje kraken.... Gluurde tusschen haar
vingers door naar wat moê deed. Glim
lachte stiekum.... Net of ze niets be
speurde. En dan voelde zij plotseling
iets in haar hand stoppen.... Een pa-
tl* vinden een middel om het gat te
stoppen... Want dat Bets haar woord
zou houden...Zelfsnaïef moêken voelde,
begreep toch wel...
Eens, toen Bets weêr geld kwam
aftroggelen, nu: hatelijk, scherp,
krenkend werd moeder grove dingen
zei... Dat ze geen hart in haar lichaam
had... Dat andere ouders hun kinderen
overladen met weldaden, inplaats van
piertje of een rolletje geld.... Pakte, ze te laten soebatten om hulp... Dat
zoende, knuffelde moeder in extase van moê nooit van haar gehouden had...
onstuimige dankbaarheid. Bezwoer, dat j Dat ze zich moest doodschamen... Een
bloedeigen kind... 'n Eénige dochter
En Bets, merkend dat ze veld be
gon te winnen, begon al tranen te
storten over haar verdriet over moe
ders harde liefdeloosheid... Begon
sentimenteelig te doen... Terwijl het
vrouwtje al-maar riep: «Kind ik hèb
'tnieti... Ik bezweer je bij al wat jou
lief is, ik kén 't niet missen
Toen Karei binnenkwam. De armen
gekruist, bij de deur bleef staan... Zijn
zuster, die nu plotseling zweeg; zich
snel een paar traantjes afwischte,
strak aankeek... Daarna losbarstte. Dat
moê hem om den hals vloog, bang
dat-ie iets zou beetpakken in z'n
woede-
Maar hij pakte uit. Hij flapte Bets
al d'r huichelen, bedriegen, fleemen
in het gezicht... Schreeuwde 't uit, dat
de bovenburen woord voor woord
konden verstaan...
«D'r uit, floddermadam!" riep hij,
de deur wagewijd opensmijtend «d'r
uitEn probeer 't nog eens, moeder
te komen uitzuigen..."
Bets vloog de straat op.
Zag hoe de buren haar nakeken...
Met verontwaardigde, minachtende ge
zichten... Durfde 't eerst niet aan
Hendrik vertellen... Merkte echter,
dat haar man liever niet «verant
woording" ging vragen aan boutigen
Karei, met z'n getrainde spieren...
Doch wanneer, sinds dien dag, ter
sprake kwam moê's geldkistje, dan
verrees de angstwekkende gedachte
aan Karei vóór hnn geest. Moesten
er allerlei slimmigheidjes worden ge
vonden om te maken dat moê bereikt
werd...
»'t Mót!" riep Hendrik, maar hij
wist zelf wel, dat 't makkelijker gezegd
dan gedaan was.
Zij, Bets, trommelde met de spichtige
vingers op de tafel. Bekeek dan
heel-aandachtig, haar puntige nagels.
Krauwde zich met de andere hand in
het golvende poney-haar, dat 't voor
hoofd grootendeels bedekte... Tuurde,
met haar sluwe, groenige oogen op
d'r vingertoppen...
«'t Is," zei ze nog eens «alleen met
Karei... Anders..."
En dén öf ze 't heeft?" vulde
hij aan «met tweehonderd pop lap ik
het zaakje magnifiek... M'n kop-af,
als ik er niet biDnen de maand een
lapje van honderd meê verdien... Op
