NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
i\o. 77.
Zaterdag 25 September 1909.
Acht-en-dertigste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
DE WEEK.
Plaatselijk Nieuws.
Amersfoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad f 0.T5;
Franco per post door bet geheele Rijk 1.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER.
Bureau: Langestraat 77. Telephoonn». 69.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels 0.50; iedere regel meer 7'l, Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
23 September.
De Ouden hadden toch maar gelijk
toen zij verkondigden: «Zelfs Jupiter
kan 't niet ieder naarden zin maken
Dat heeft, in de jongste dagen, het
Kabinet-Heemskerk ruimschoots on
dervonden. De Openingsrede, namens
de Koningin door den minister Heems
kerk uitgesproken op den 21 n Sep
tember 1909, ter opening van de
nieuwe zitting der Staten Generaal,
zij droeg een sober, gematigd, zakelijk
karakter. Zij verloochende geenszins,
of «verzweeg" ook slechts de
Rechtsche afkomst van dit Kabinet.
Maar de passus, dat de Regeering,
«evenals tot hiertoe, naar de toepassing
van Christelijke rechtsbeginselen blijft
streven" is werd algemeen erkend
zeer gelukkig van redactieallerminst
agressief jegens den andersdenkende.
Vanwaar nu echter dat halfironische,
half medelijdende toontje, waarop
enkele organen ter Linkerzijde uit
riepen: «Zóó'n Openingsrede had De
Meester waarachtig óók wel kunnen
houden!... Van een ministerie, dat in
de beide Kamers over eene verplette
rende meerderheid kan beschikken,
hadden we iets pittigers verwacht!..."
Juist waar de man, die de macht in
handen heeft, een sober gematigden
toon kiest, daar verdient hij achting
en sympathie; geeft bovendien blijk
van krachtsbesef, dat niet tot over
drijving of onmiddellijk »'t onderste
uit de kan" te begeeren, blijk behoeft
te geven... 't Tegendeel is waar en mr.
Heemskerk kan zijne positie, ook voor
de naaste toekomst, slechts versterken
door op den thans ingeslagen weg
voort te gaan.
Lang is de Openingsrede; zij duidt
op zulk een stapel van arbeid, die
wacht op afdoening (natuurlijk bedoelt
zij niet slechts het zittingsjaar 1909-' 10)
dat reeds daarin voor de heeren
eene wel duidelijke vingerwijzing is te
zien om ons nu daden, allereerst en
allermeest, niet bovenal «woorden",
dikkere en dunnere te gaan
geven 1...
Over 's lands middelen is de toon
der Rede al bijzonder pessimistisch.
Somberder (het «zeer aanzienlijke te
kort op den komenden dienst vordert,
in afwachting der blijvende versterking
van de Rijksontvangsten, buitengewone
maatregelen tot aanvulling der midde
len" 1) dan de cijfers der vervolgens
gepubliceerde milhoenenrede recht
vaardigen... En vanwaar moeten nu de
vereischte extra dubbies komen?... De
opcenten op Vermogens- en Bedrijfs
belasting blijven; (toen deze woorden
werden gelezen, kwam er toch heel
eventjes 'n blosje op mr. Kolkman's
wangen); de accijns op gedestilleerd
gaat met 1 Januari a.s. de hoogte in;
we krijgen een «voorloopige" verhoo
ging der Invoerrechten met 30 pCt.
moetende leiden, allengs, tot een defi
nitieve. Dit punt zou althans niet op
het program eener Linksche Regeering
hebben geprijkt... Zeker is er veel geld
noodig. Verplichte ziekteverzekering,
verplichte invaliditeits- en ouderdoms-
verzekering (de heeren Troelstra c s.
waren gelukkig absent, anders hadt
men misschien eene interruptie, aan
overkropt gemoed ontsnapt, gehoord!.
de kustverbetering en het materiaal
der zeemacht, bestemd voor de ver
dediging van de zeegaten, vereischen
't «noodige", en dat wel «eerlang'
de schoolbouw moet ondersteund voor
het bijzonder lager onderwijs...
Ook hier ziet men de tinten van
de «Kabinets-vlag" toch wel tamelijk
duidelijk Het «voornemen bestaat"
om een staatscommissie voor grond
wetsherziening in het leven te roepen...
Een stuk of wat bladen hebben dat
het «allergewichtigste" van heel de
openingsrede genoemd. Men zou er
van kunnen zeggen, dat «een kinder
hand dr& gevuld is," want deze vage
Btoekomst-muziek" heeft m.i. al bitter
weinig om het lijf; iets wat ik, voor
mij-zelf, volstrekt niet betreur, maar
van het standpunt eens menschen,
die naar grondwets-revisie hunkert
acht ik de toezegging toch bijster-
flauwtjes
De «staart" der openingsrede geeft"
nog eene gansche reeks van dingen,
die komen zullen; o.a. landstorm,
bakkersraden, herziening van zoowat
al'e wetten die onder min. Talma's
bestier ressorteerentegengaan der
vervuiling van de openbare wateren,
verbetering der grcfote rivieren... Et
cetera, etcetera, j'en passe, et des
meilleurs 1...
De allereerste woorden der Rede,
zeggend dat de Koningin «door haar
moederplicht', verhinderd werd de
zitting te openen, vind ik de aller
schoonste. Daarin ligt een heerlijke
les voor alle Nederlandsche moeders
gesloten.
Voor 't overige is thans afwachten
de boodschap. Vooral onduidelijk is
en blijft, waar de middelen vandaan
moeten gehaald voor het verbijste-
rend-vele. dat de Staat, na uitvoering
van bet program, hier genoemd, zal
hebben te bekostigen en voortswaar
dan de gelden, uit de thans reeds
genoemde nieuw te openen bronnen
vloeiend, voor zullen besteed.
De campagne is thans aangevangen
en we moeten nu verder met rustige
aandacht verbeiden wat in 's Lands
Raadszaal in de eerstvolgende dagen
schriftelijk en mondelings den volke
zal worden kond gedaan
Nestor Lieftinck heeft, op de hem
eigen gezellige en ook wel soms
geestige wijze, z'n taak van tijdelijk-
praeses vervuld. De welbespraakte
keizer van Haarlem's «Trou moet
blijcken" hield een paar pittige toastjes
en is nog steeds een van do «jeugdigste,"
kranigst-krasse nestors, die ooit bet
Parlement tijdelijk gepresideerd heb
ben. Dat de Tweede Kamer graaf
Van Bylandt, den Apeldoornschen
afgevaardigde (met 51 van de 91
stemmen) tot haar praeses aanwees,
is ik wees er in mijn vorig over
zichtje reeds op eene goede, ge
lukkige keuze. De chr. historische
oud-diplomaat Van Bylandt is een
goedhartig, eenvoudig, algemeen ge-
eerd man, met schitterende «staat
van dienst." In den eersten tijd vooral
is hot hooge ambt van praeses uiter
mate inspannend en graaf Van Bylandt
nadert reeds de zeventig zoetjes-aan...
Doch hij is nog krachtig en helder
van geest; bovendien heeft hij een
zóó eminenten en ervaren griffier,
vraagbaak en voorlichter, als mr.
Arntzenius naast zich
Nummero-twee, »vice-praeses",
als men wil werd (ook met 51
van de 91 stemmen) de Nijmeegscbe
heer Van Nispen tot Sevenaer, voor
wien misschien op rijperen leeftijd de
presidiale waardigheid is weggelegd?...
En, more majornm, stond men no. 3
van het lijstje aan Links af, doch
hier openbaarde zich de felle anti
pathie van Rechts tegen mr. Goeman
Borgesius, doordien niet bij (de oud-
vice-praeses toch) maar mr. Druc-
ker, na korte worsteling, werd ge
kozen.
Alle «formaliteiten" waren hiermeê
niet geëindigd, want het eigenaardige
geval deed zich voor dat tot toelating
van jhr. Ruys de Beerenbrouck uit
Gulpen, niet aanstonds kon worden
besloten... Het protest tegen diens
verkiezing leek ernstig genoeg... Op
het oogenblik, dat ik dit neêrschrijf,
is de decisie, ten aanzien van zyne
verkiezing gevallen, me nog niet be-
kend.
Dit eenmaal achter den rug, kan
de Kamer met «full speed" en jeug
digen ijver, versche en frische arbeids-
lust, aan den slag gaan.
Over de cijfers der millioenenrede
zei ik straks, dat mr. Kolkman's pessi
misme me niet gansch duidelijk is.
Zeker, 1908 bracht een tekort ad
c.c. 11 millioen. Maar de eerste acht
maanden van 1909 leverden acces
van c.c. 2'/i millioen, dat zal aan
wassen tot c.c. 3'/i millioen. Alles
en alles saamgevat, zou het schrik
wekkend tekort dus slinken tot vijf
millioen, voor uwe en zeker mijne
porte-monnaie bar genoeg, doch voor
de staatskas toch niet zoo erg... De
nieuwe Begrooting wijst een stijging
der uitgaven (Totaal: f 207.187.206)
f 1.339.425 voor buitengewone. Van
de 30 pCt. meer, invoerrechten ver
wacht de minister een sommetje, groot
f3.730.000.
De heeren zijn airast bezig om
zich op de zee van cijferkens wat
te «oriënteeren," bezigheid, die
voor sommigen van hen lastig ge
noeg is 1...
Onze vroede vaderen van de Eerste
Kamer zijn inmiddels met vollen
ijver aan den gang getogen. President
Schimmelpenninck vond 't bij de
eerste zitting noodig en oirbaar,
op «waardigheid van toon" bij de
Senaats-debatten aan te dringen.
Zonderlinge, overbodig-schijnende ver
maning, indien niet het «enfant
terrible", genaamd mr. Van den Biesen,
senator ware
En deze warmbloedige nooit blaadje-
vóór-z'n-mond-nemende Brabander is
al dadelijk, deze week, weèr naar
ouden trant van wal gestokenDe
wijziging der Kinderwetten ging er
«als koek" door, maar bij de
Achterstands-ontwerpen brak een
allerbedenkelijkst stormpje in den
Senaat los!... Noch de «unus judex"
(alleen rechtstprekende rechter) noch
de bepaling, dat rechters, die op hun
70ste jaar pensioen vragen (raads-
heeren Hoogen Raad op hun 75ste)
vol troctement als pensioen behouden,
vond genade in de oogen der heeren
Van Feltz, Vermeulen, Penninck...
Onrechtmatig, ongrondwettig gunst
betoon, daverde 't telkens door de
zaal... Slechts mr. Kist steunde den
minister, schoon niet eens extra-
enthusiast..
Maar mr. Van den Biesen
«Duizend gulden had ik er voor ge
geven als 'k een remplacant naar de
Kamer bad kunnen sturenriep hij
uit. Maar 't moestMet bloedend
harte moest hij zijn ouden vriend en
«pays," mr. Nelissen, te-lijf
En het zwaard kletterde tegen het
ministerieele schild, dat de vonken
ervan af-sputterden Een anderen
minister van Justitie is niet zoo erg
riep mr. Van den B. uit «maar een
knak in het prestige der Kamer is
onherstelbaar
Nu kan men denken wat er zal
gehoord worden als de Brabantsche
senator eens tegen een vijand gaat
fulmineeren De gedachte alleen
jaagt den praeses-generaal eene kille
koortsrilling over den rug .1
Voor iets anders dan het aanstippen
van Binnenbof-nieuws c. a. rest me
geen plaats. Aan «stof" anders geen
gebrek ditmaal... Het Haagsche duel
proces, dat nu toch eens voor ieder
duidelijk maakte, hoe noodig 't is
dat er een zuiverende, verfrisschende
luchtstroom ga door de muffe atmos
feer van het «militairisme", ook te
onzent... De diverse stakingen te
Amsterdam, tot nu zelfs van de Atax
chauffeurs toe, dewelke het verder
felijke, ellendige, al-maar voortwoe
kerende «fooien-stelsel" vanzelf weer
aan de orde van den dag brengt..
De allerzonderlingste historie van den
grof-krenkenden,officieelen uitval tegen
het mormonisme... Om van de meest-
recente moorden, (die te Onna brengt
een sdoux pays!" op de lippen) niet
eens te reppen...
Mijn schuld is 't niet dat ik eindi
gen moet met aan te stippen iets dat
voor de belangen van onzen landbouw
inderdaad een treurig verlies is,
nl. het vertrek vandir.-generaalLovink
naar Indië, als opvolger van Treub.
Moge Toewan-basaar Idenburg ons
niet nog meerdere «kopstukken" op
zijn aanstaande reis naar Insulinde
ontschaken.
Mr. ANTONIO.
Agenda voor de openbare ver
gadering van den raad der gemeente
Amersfoort, op Dinsdag 28 September
1909, des namiddags ten half 2 ure.
1. Voorloopige vaststelling van de
Gemceoterekening over 1908.
2. Vaststelling van de rekening van
het stratenfonds over 1908.
3. Idem van het Burgerlijk Armbe
stuur over 1908.
4. Idem van het Burgerweeshuis
over 1908.
5. Voorstel van Burg. en Weth.
tot afwijking van de ifVerordening
regelende de voorwaarden waarop in
de gemeente Amersfoort gas uit de
gemeente gasfabriek wordt verstrekt,"
ten aanzien van de verlichting van
het terrein behoorende bij het Rijks
opvoedingsgesticht.
6. Voorstel van Burg. en Weth.
tot wijziging van de Bouwverordening
vastgesteld door den Raad op 28
Augustus 1906.
7. Voorstel van Burg. en Weth.
tot het onttrekken aan den openba
ren dienst van een strook grond en
tot het aangaan eener ruiling van
eenige strooken grond met den nota
ris J. Bolk.
8. Voorstel van Burg. en Weth.
naar aanleiding van een verzoek van
het bestuur van de Industrie- en Huis
houdschool tot het sluiten van een
crediet-bypotheek.
9. Voorstel van Burg. en Weth.
naar aanleiding van een adres van
het bestuur der afdeeling Amersfoort
van het Utrechtsch Genootschap voor
Landbouw en Kruidkunde.
10. Voorstel van Burg. en Weth.
tot het geven van machtiging tot
het aangaan eener tijdelijke geld-
leening.
11. Benoeming van tijdelijke leer
aren aan de Burgeravondschool.
12. Voorstel van Burg. en Weth.
tot vaststelling van de jaarwedde van
den tijdelijken leeraar J. Hovens Greve.
13. Benoeming van een Hoofd der
School aan de Koningstraat.
14. Voorstel van Burg. en Weth.
tot het geven van eene gratificatie
aan den onderwijzer E. Lindenhovius.
Op de voordracht voor de be
noeming van een Hoofd aan de open
bare lagere school 3e soort in de
Koningstraat komen voor:
le. C. J. F. Prins, alhier. 2e P.
Keete, te Leusden. 3e. E. H. Buijten-
huijs, alhier.
Nationale Tentoonstelling voor
Huisvlijt.
Het Bestuur der Nationale Tentoon
stelling voor Huisvlijt welke, uitgaande
van den Volksbond tegen Drank
misbruik, in de zomermaanden van
1910 te Den Haag zal worden gehouden
onder eere-presidium van Z. K. H.
Prins Hendrik der Nederlanden, is
thans met de voorbereidende werk
zaamheden voor een groot deel gereed
gekomen.
Vastgesteld is het plan van de
tentoonstelling, hetwelk twaalf af-
deelingen te zien geeft, namelijk deze
I. Oorsprong, geschiedenis en ont
wikkeling der Huisvlijtbeweging in ons
land. Literatuur, leerboeken en ge
schriften; leermiddelen, werktuigen
en grondstoffen ter bewerking.
II. Een moderne huisvlijtschool met
openbareles en nieuwste hulpmiddelen.
III. Huisvlijt-produclen uit vroegeren
tijd.
VI. Houtbewerking en metaalbe
werking.
V. Papier-, leder-en beenbewerking,
riet-, touw- en stroovlechtwerk.
VI. Nuttige en fraaie handwerken.