NIEUWE Nieuws- en Advertentieblad itt voor de Provincie Utrecht, |R No. 57. Woensdag 17 Juli 1912. 41e jaargang. PEUILLETON. VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG: Over een spreekgestoelte en nog wat. f 38.50 VERVLOEKT EN VERSTOOTEN, Amerstoortsche Courant ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden met Zondagsblad 1.15; Franco per post door het geheele Rijk 1.25. Afzonderlijke Nummers 3 Cent. Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag. Uitgever G. J. SLOTHOUWER Bureau: Langestrnat 17. Telephoonn. ft9. AD VERTENTIËN: Van 16 regels 0.50; iedere regsl meer 71/. Cent. Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend Groote letters en vignetten naar plaatsruimte. In eene bijeenkomst ter bespreking van onze handelspolitiek werd door een der propagandisten voor het tariefontwerp, in tegenstelling met hetgeen door den inleider gezegd was, de vraag of viijhandel dan wel bescherming ons meerdere welvaart zou brengen, de meest eenvoudige ter wereld genoemd. De vraag was door hem reeds lang opgelost en met een slag op bet spreekgestoelte ter vertolking van zijne innigste over tuiging, riep hij do aanwezigen op, om met hem te getuigen, dat indien »dit meubel" in China of Duitschland vervaardigd was zulks buitenlandsche werkkrachten ten goede zou zijn ge komen, terwijl bij vervaardiging in Nederland de verdiensten aan ons land ten deel zouden vallen Met dit betoog achtte de spreker het geheele vraagstuk onherroepelijk beslist. Denzelfden gedachtengang vinden wij telkenmale terug, zij het in minder concreien en vooral in minder bevatlelijken vorm gekleed. Er be staat hier een misverstand, schijnbaar onoplosbaar. Toch willen wij tot die oplossing eene poging wagen door niet te blijven hangen aan de opper vlakte der dingen, maar door tot het wezen door te dringen. Wij zullen daartoe het ons gegeven beeld in alle onderdeelen ontleden. Dat voor onzen tegenstander alles zich herleidt tot eene kwestie van arbeidsloonen, hoogstens van ondernemerswinst, stippen wij slechts volledigheidshalve aan, zonder daarvan een grief te maken, waar wij gaarne ei kennen dat hem de gelegenheid ontbrak in verdere ontleding te treden der fac toren, die de prijzen beheerschen. Om geene verwarring te stichten volgen wij zijn voorbeeld en spreken dus niet b.v. over rente van het ge bezigde kapitaal die in verschillende landen en onder verschillende om standigheden zeer uiteen kan loopen. Nemen wij aan, dat de eigenaar van het lokaal, waarin de bijeenkomst plaats vond, zich bet spreekgestoelte bij een timmerman of meubelmaker kon aanschaffen voor een prijs van f50. Indien wij dit bedrag willen ont leden, zal een willekeurige greep niet geheel vermeden kunnen worden, doch zooals men later zal zien ook bij wijzigiug der cijfers, zal de waarde van ons betoog niet verminderen. Wij ramen dan voor grondstoffen uit het buitenland te betrekken f 35. werkloonenx> 10. ondernemerswinst waar onder vergoeding vaste kosten, voor huur werk plaats enz5. f 50.— Hetzelfde meubel kan ook kant en klaar worden aangekocht in een winkel, waar dergelijke voorwerpen uit den vreemde woiflen gëimporteerd. De prijs daarvan is wij stellen het verschil met opzet zoo gering mogelijk f 49.50. Indien het buiten land, ondanks de nadeelen verbonden aan vervoer en inkomende rechten, nog kan mededingen dan moet minstens eene der productievoor- waarden daar gunstiger zijn dan bij ons. Vermoedelijk zijn de grondstoffen goedkooper of bleven de werkloonen als gevolg van betere techniek lager. Wij ontleden daarom het bedrag als volgt: grondstoffenf 30.— werkloonen5. vracht5. inkomende rechten 2.50 winst van deD winkelier vaste kosten 7.— f 49.50 Maken wij thans de vergelijking. In het eerste geval zou in ons land verdiend zijn werkloonenf 10. ondernemerswinst. 5. f 15.— en in het tweede geval: besparing op den koopprijs f 0.50 inkomende i echten aan de schatkist2 50 winst winkelier 7. aandeel vracht aan Neder- landsche ondernemers 1 50 f 1150 Een verschil dus ten gunste van het eerste geval van f3.50. Mocht men ons dit verschil zege vierend willen tegenwerpen als bewijs, dat indien wij de stelling onzer tegen standers niet geheel onderschiijven, wij die toch voor een deel als juist erkennen, dan merken wij dadelijk op, dat het voorbeeld nog niet vol ledig is uitgewerkt en dat wij nog het een en arider hebben toe te voegen De timmerman of de meubelmaker en hunne werklieden hadden misschien vast gerekend op bestelling van het spreekgestoelte, waarin nu door aan koop van buitenlandsch fabrikaat voorzien werd. Zou dit nu werkelijk beleekenen dat patroon en werklieden een aantal uren in ledigheid gaan doorbiengen en dat dus het uitblijven der bestelling voor hen eene mindere verdienste van f15 heteekent? Is het niet veel waarschijnlijker, dat zij in hun eigen vak arrderen, zij het minder loonende arbeid ter hand zullen nemen waardoor het hierboven berekende verschil van f3.50 kans heeft gdheel te verdwijnen. Wij kunnen echter giootmoedig zijn en waar wij slechts eeri vermoeden kunnen opperen en geen bewijs kunnen leveren, zullen wij ook niet op eenige concessie aan dringen. Wij behoeven bet gestelde voorbeeld slechts volledig uit te wer ken om het verliessaldo in een winst saldo te zien verkeeren. De buitenlandsche leverancier eisebt natuurlijk betaling van den winkelier. Het bedrag van de rekening is f35. Deze som, zoomede f3 50 voor aan deel in de vracht, moeten uit Neder- landsche in buitenlandsche handen overgaan. Vermoedelijk zal voor het verschuldigde een wissel op den debi teur getrokken worden, deze ter inning aan een bankier of kassier hier te lande worden toegezonden en deze zal weder door toezending van een wissel op het boitenland' de rekening vereffenen. Er worden dus schuld vorderingen tegen elkaar uitgewisseld, want wij kunnen uit de weekstaten der Nederlandsche Bank nagaan, dat zelfs in bewogen tijden vereffening ,door munt of muntmetaal in verhou- I ding tot de geheele handelsbeweging hoogst onbeduidend is. In ieder geval wijst de stand der wisselkoersen er dit oogenbhk op dat er meer kans is, dat het buitenland munt of munt materiaal bierheen zal zenden dan dat het van ons betrekken zal. Aan onze schuldvorderingen op het buitenland kunnen ook verkoopen van effecten ten grondslag liggen, waar tegen dan weder rekening gehouden moet worden met de schuldbrieven door ons op buitenlandsche markten gekocht. Maar ook hier weder mag met volkomen zekerheid worden aan genomen dat Nederland zijn bezit aan schuldbrieven van het buitenland vooral indien men ook onze koloniën deartoe rekent niet heeft inge krompen, maar belangrijk heeft uit gebreid. Blijft dan ten slotte als ondergrond voor de vorderingen van Nederland op het buitenland, als ondergrond van de wissels waarmede wij de buiten landsche leveranciers betalen, de dien sten welke wij aan bet bnitenland bewijzen. Vorderingen uit het tran- sitoverkeer voortspruitende en die zich voor het overgroote deel oplos sen in arbeidsloonen en ondernemers winsten, vorderingen uit levering van goederen. Tegenover de groote waarde aan goederen die Nederland impor teert, staat eene evenredige waarde aan goederen, die worden uitgevoerd. Om tot ons spreekgestoelte terug te keeren, ook de waarde daarvan zal door eene gelijkwaardige 'goederen- zending vereffend moeten worden. Laat ons aannemen, dat daarvoor manufacturen of schoenen of kaarsen gebezigd worden en dat dezelfde ver houding tusschen arbeidsloon-onder nemerswinst lot grondstoffen daarby is aan te nemen als bij het product van den meubelmaker, dan zou im mers de betaling gescbien door grondstoffen 70% f26 95 werkl. en ondernemersw., 30% 11 55 waardoor het oogenschijnlijk verlies voor Nederland ten bedrage van f3.50 zich wijzigt in een wei keltjk voordeel van f 11.55 min f3.50 of 18.05. In plaats van één benadeelde en één bevoordeelde partij, komt het ruilverkeer beiden partijen ten goede. 4 Men is geneigd te erkennen, dat bet verkeer berust op ruil van dien sten en dat daarbij bet goederenver keer een hoofdrol speelt. Maar, zoo meent men, het is niet onverschillig welke goederen geruild worden. Door beschermende rechten wil men een dwang opleggen, waardoor eenerzijds grondstoffen Worden ingevoerd, ander zijds fabrikaten worden uitgevoerd. Men meent, dat daardoor meer loonen in het eigen land verdiend kunnen worden; dat, om den gelijkten term te bezigen, daardoor de nationale arbeid zal worden bevorderd. In den regel stelt men het daarbij voor, als of onze uitvoer van gefabriceerde goederen hoogst onbeduidend is. Dat deze opvatting niet strookt met de feiten is reeds bij herhaling aange toond, maar blijkt ten overvloede uit de mededeeling van de regeering, die voor menig protectectionist eene ont hulling geweest zal zijn: »De grootindustrie is inderdaad hier te lande voor een belangrijk deel export-industrie, maar dit is ook het geval bij een aantal middenbedrijven." Ook omtrent het begrip «grond stoffen als maatstaf voor de loonen door de werklieden daaraan heerscht misverstand en vei warring. Wij ver- Een Roman uit de laatste Poolsche Revolutie JULIUS ALICZNT. 47) Meermalen had Sara beproefd een verzoekschrift aan een der Senatoren te overhandigen, om door diens voor spraak eene audiëntie te verkrijgen, zooals een geraadpleegden advocaat haar had geraden; maar nog was het haar niet gelukt. Op een dag echter bleef een hooggeplaatst persoon, die haar waanschijnlijk reeds meermalen had gezien bij haar staan, nam het verzoekschrift aan en toen hij eenige regels gelezen had, haalde hij een brieventasch te voorschijn, Dam er een muntbiljet van twintig roebels uit, legde het in het verzoekschrift en gaf het de ongelukkige terug. Maar bede len wilde Sara immers niet zij wilde slechts de vrijheid van haar vader afsmeeken. Zij herhaalde hem oprecht haar toestand, en hij luisterde belang stellend naar de levendige schildering van haar lijden. «Dergelijke verzoeken ontvangt zijne majesteit helaas, maar al te dikwijls," zeide hij, «gisteren nog wendde zich een jonge vorstin, Anka Felotiskoff geheeten, tot onze allergenadigste grootvorstin, om hare bemiddeling ter bevrijding van een gevangene te ver- leenen." «O, voer mij ook tot haar, ik bid, ik bezweer het u," riep het meisje. «Ook ik wil de grootvorstin, die een teeder goed hart moet hebben, mijn leed klagen, en zij zal niet ongevoelig zijn." Na lang weifelen gaf hjj eindelijk aan de bede van het meisje toe. Zij traden het paleis binnen en toen zij verscheidene prachtige kamer waren doorgegaan, hielden zij in een zaal halt en Sara's geleider verwijderde zich. Na lang anstig wachten opende een lakei de deur en en liet de ver zoekster een zaal binnentreden. Zij schrikte bij de plechtige stilte, die daar heerschtenooit had zij zulk eene rijke en helder verlichte kamer gezien. Een talrijk gezelschap was tegen woordig: jonge edellieden speelden aan een tafel in een hoek der zaal. Twee generaals, groote imposante gestalten, de borst met orden opgeschikt, gingen arm in arm heen en weder. De groot vorstin zat met eenige dames in zwaar zijden kleederen aan een partij Boston. Aller blikken waren op Sara ge richt. Zoodra de grootvorstin haar zag, wenkte zij dat zij zou naderen. «Ik heb uw verzoekschrift gelezen," zeide zij vriendelijk. Sara vatte al haar moed bijeen, ver haalde hare geschiedenis en smeekte om het leven van haar vader Baruch Levi en dat van graaf De wbinsky. Toen zij den laatsten naam noemde bewoog een fijne glimlach de lippeD der groot vorstin. «Welk een zonderling toeval!" hoorde Sara de voorname dame mur melen, zonder dat zij begreep wat zij er mee zeggen wilde. De heeren en dames hadden om Sara een kring gevormd, en men zag aan alleD dat zij eenige belangstelling voor de ongelukkige gevoeldende vorstin was door de kinderlijke liefde en de opofferingszin van Sara in ver rukking, zij beloofde voor haar te zullen zorgen. Toen de grootvorstin alleen was, zeide zij.voor zich: «Nu heb ik twee in mijne bescherming aanbevolenen, die hier elkander ontmoeten om twee mannen te bevrijden, wier lot dezelfde uitspraak der wet aaneengesmeed heeft. De Czaar zal de gelegenheid hebben, al zijn grootmoedigheid in het helderste licht te stellen 1" Alexander II, Czaar van Rusland, zat in volle uniform in zijn schrijf- kabinet van het winterpaleis. Ijverig schreef hij eenige brieven, en over handigde ze aan ziju opperhofmeester ter verzending. De opperhofmeester verwijderde zich; de keizer ging nu in gedachten heen en weer en streek zich nu en dan met de hand over het voorhoofd, als wilde hij sommige gedachten verdrijven. In de voorkamer werd het levendig. De vleugeldeuren werden geopend, de opperhofmeester trad in het salon, en diende de grootvorstin met twee dames aan. De Czaar glimlachte, als ware hij reeds voorbereid op hetgeen volgen zou. «Nu,begon de grootvorstin, terwijl zij met de grootste gratie en bemin nenswaardigheid een barer geleidsters voorstelde, «vorstin Anka Felotiskoff, draag zelf uw verzoek voor!» Met korte woorden verhaalde Anka want zij was het inderdaad hare ontmoeting met Dewbinsky, het be luisterde tooneel in den tuin vaD haar vader en haar bezoek bij den graaf om hem te waarschuwenvoorts de gevangenneming van haar vader en de laatste gebeurtenissen; namelijk, dat men haar tot een huwelijk met Senia- witsch had willen dwingen, dat zij nog in het laatste oogenblik, gedreven door den angst der vertwijfeling, een stout plan had opgevat en buiten voorkennis harer ouders naar Petersburg was ver trokken, om de genade van zijne majes teit af te smeeken, zoowel voor zich- zelve als voor haar geliefde. Bij de laatste woorden kon zij nauwe lijks meer spreken de aandoening op haar gelaat zeide echter den vorst meer dan alle woorden. «Ik kende Dewbiusky als den schrij ver van eenige artikelen, die verschil lende regeeringsmaatregelen afkeur den. Ik ben niet tegen de vrijheid der pers, zoolang zij binnen behoorlijke grenzen blijft, want zij maakt op nut tige verbeteringen opmerkzaam, ook is mij 'voor den graaf reeds een ver-

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1912 | | pagina 1