NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad itt
voor de Provincie Utrecht, |R
No. 57.
Woensdag 17 Juli 1912.
41e jaargang.
PEUILLETON.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG:
Over een spreekgestoelte en nog wat.
f 38.50
VERVLOEKT EN VERSTOOTEN,
Amerstoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 1.15;
Franco per post door het geheele Rijk 1.25.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestrnat 17. Telephoonn. ft9.
AD VERTENTIËN:
Van 16 regels 0.50; iedere regsl meer 71/. Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
In eene bijeenkomst ter bespreking
van onze handelspolitiek werd door
een der propagandisten voor het
tariefontwerp, in tegenstelling met
hetgeen door den inleider gezegd
was, de vraag of viijhandel dan wel
bescherming ons meerdere welvaart
zou brengen, de meest eenvoudige
ter wereld genoemd. De vraag was
door hem reeds lang opgelost en met
een slag op bet spreekgestoelte ter
vertolking van zijne innigste over
tuiging, riep hij do aanwezigen op,
om met hem te getuigen, dat indien
»dit meubel" in China of Duitschland
vervaardigd was zulks buitenlandsche
werkkrachten ten goede zou zijn ge
komen, terwijl bij vervaardiging in
Nederland de verdiensten aan ons
land ten deel zouden vallen Met dit
betoog achtte de spreker het geheele
vraagstuk onherroepelijk beslist.
Denzelfden gedachtengang vinden
wij telkenmale terug, zij het in
minder concreien en vooral in minder
bevatlelijken vorm gekleed. Er be
staat hier een misverstand, schijnbaar
onoplosbaar. Toch willen wij tot die
oplossing eene poging wagen door
niet te blijven hangen aan de opper
vlakte der dingen, maar door tot het
wezen door te dringen. Wij zullen
daartoe het ons gegeven beeld in
alle onderdeelen ontleden. Dat voor
onzen tegenstander alles zich herleidt
tot eene kwestie van arbeidsloonen,
hoogstens van ondernemerswinst,
stippen wij slechts volledigheidshalve
aan, zonder daarvan een grief te
maken, waar wij gaarne ei kennen
dat hem de gelegenheid ontbrak in
verdere ontleding te treden der fac
toren, die de prijzen beheerschen.
Om geene verwarring te stichten
volgen wij zijn voorbeeld en spreken
dus niet b.v. over rente van het ge
bezigde kapitaal die in verschillende
landen en onder verschillende om
standigheden zeer uiteen kan loopen.
Nemen wij aan, dat de eigenaar
van het lokaal, waarin de bijeenkomst
plaats vond, zich bet spreekgestoelte
bij een timmerman of meubelmaker
kon aanschaffen voor een prijs van
f50. Indien wij dit bedrag willen ont
leden, zal een willekeurige greep niet
geheel vermeden kunnen worden,
doch zooals men later zal zien ook
bij wijzigiug der cijfers, zal de waarde
van ons betoog niet verminderen.
Wij ramen dan voor grondstoffen uit
het buitenland te betrekken f 35.
werkloonenx> 10.
ondernemerswinst waar
onder vergoeding vaste
kosten, voor huur werk
plaats enz5.
f 50.—
Hetzelfde meubel kan ook kant en
klaar worden aangekocht in een
winkel, waar dergelijke voorwerpen
uit den vreemde woiflen gëimporteerd.
De prijs daarvan is wij stellen
het verschil met opzet zoo gering
mogelijk f 49.50. Indien het buiten
land, ondanks de nadeelen verbonden
aan vervoer en inkomende rechten,
nog kan mededingen dan moet
minstens eene der productievoor-
waarden daar gunstiger zijn dan bij
ons. Vermoedelijk zijn de grondstoffen
goedkooper of bleven de werkloonen
als gevolg van betere techniek lager.
Wij ontleden daarom het bedrag als
volgt:
grondstoffenf 30.—
werkloonen5.
vracht5.
inkomende rechten 2.50
winst van deD winkelier
vaste kosten 7.—
f 49.50
Maken wij thans de vergelijking.
In het eerste geval zou in ons land
verdiend zijn
werkloonenf 10.
ondernemerswinst. 5.
f 15.—
en in het tweede geval:
besparing op den koopprijs f 0.50
inkomende i echten aan de
schatkist2 50
winst winkelier 7.
aandeel vracht aan Neder-
landsche ondernemers 1 50
f 1150
Een verschil dus ten gunste van
het eerste geval van f3.50.
Mocht men ons dit verschil zege
vierend willen tegenwerpen als bewijs,
dat indien wij de stelling onzer tegen
standers niet geheel onderschiijven,
wij die toch voor een deel als juist
erkennen, dan merken wij dadelijk
op, dat het voorbeeld nog niet vol
ledig is uitgewerkt en dat wij nog
het een en arider hebben toe te voegen
De timmerman of de meubelmaker
en hunne werklieden hadden misschien
vast gerekend op bestelling van het
spreekgestoelte, waarin nu door aan
koop van buitenlandsch fabrikaat
voorzien werd. Zou dit nu werkelijk
beleekenen dat patroon en werklieden
een aantal uren in ledigheid gaan
doorbiengen en dat dus het uitblijven
der bestelling voor hen eene mindere
verdienste van f15 heteekent? Is het
niet veel waarschijnlijker, dat zij in
hun eigen vak arrderen, zij het minder
loonende arbeid ter hand zullen nemen
waardoor het hierboven berekende
verschil van f3.50 kans heeft gdheel
te verdwijnen. Wij kunnen echter
giootmoedig zijn en waar wij
slechts eeri vermoeden kunnen opperen
en geen bewijs kunnen leveren, zullen
wij ook niet op eenige concessie aan
dringen. Wij behoeven bet gestelde
voorbeeld slechts volledig uit te wer
ken om het verliessaldo in een winst
saldo te zien verkeeren.
De buitenlandsche leverancier eisebt
natuurlijk betaling van den winkelier.
Het bedrag van de rekening is f35.
Deze som, zoomede f3 50 voor aan
deel in de vracht, moeten uit Neder-
landsche in buitenlandsche handen
overgaan. Vermoedelijk zal voor het
verschuldigde een wissel op den debi
teur getrokken worden, deze ter inning
aan een bankier of kassier hier te
lande worden toegezonden en deze
zal weder door toezending van een
wissel op het boitenland' de rekening
vereffenen. Er worden dus schuld
vorderingen tegen elkaar uitgewisseld,
want wij kunnen uit de weekstaten
der Nederlandsche Bank nagaan, dat
zelfs in bewogen tijden vereffening
,door munt of muntmetaal in verhou-
I ding tot de geheele handelsbeweging
hoogst onbeduidend is. In ieder geval
wijst de stand der wisselkoersen er
dit oogenbhk op dat er meer kans is,
dat het buitenland munt of munt
materiaal bierheen zal zenden dan dat
het van ons betrekken zal.
Aan onze schuldvorderingen op het
buitenland kunnen ook verkoopen van
effecten ten grondslag liggen, waar
tegen dan weder rekening gehouden
moet worden met de schuldbrieven
door ons op buitenlandsche markten
gekocht. Maar ook hier weder mag
met volkomen zekerheid worden aan
genomen dat Nederland zijn bezit aan
schuldbrieven van het buitenland
vooral indien men ook onze koloniën
deartoe rekent niet heeft inge
krompen, maar belangrijk heeft uit
gebreid.
Blijft dan ten slotte als ondergrond
voor de vorderingen van Nederland
op het buitenland, als ondergrond van
de wissels waarmede wij de buiten
landsche leveranciers betalen, de dien
sten welke wij aan bet bnitenland
bewijzen. Vorderingen uit het tran-
sitoverkeer voortspruitende en die
zich voor het overgroote deel oplos
sen in arbeidsloonen en ondernemers
winsten, vorderingen uit levering van
goederen. Tegenover de groote waarde
aan goederen die Nederland impor
teert, staat eene evenredige waarde
aan goederen, die worden uitgevoerd.
Om tot ons spreekgestoelte terug te
keeren, ook de waarde daarvan zal
door eene gelijkwaardige 'goederen-
zending vereffend moeten worden.
Laat ons aannemen, dat daarvoor
manufacturen of schoenen of kaarsen
gebezigd worden en dat dezelfde ver
houding tusschen arbeidsloon-onder
nemerswinst lot grondstoffen daarby
is aan te nemen als bij het product
van den meubelmaker, dan zou im
mers de betaling gescbien door
grondstoffen 70% f26 95
werkl. en ondernemersw., 30% 11 55
waardoor het oogenschijnlijk verlies
voor Nederland ten bedrage van f3.50
zich wijzigt in een wei keltjk voordeel
van f 11.55 min f3.50 of 18.05.
In plaats van één benadeelde en
één bevoordeelde partij, komt het
ruilverkeer beiden partijen ten goede.
4
Men is geneigd te erkennen, dat
bet verkeer berust op ruil van dien
sten en dat daarbij bet goederenver
keer een hoofdrol speelt. Maar, zoo
meent men, het is niet onverschillig
welke goederen geruild worden. Door
beschermende rechten wil men een
dwang opleggen, waardoor eenerzijds
grondstoffen Worden ingevoerd, ander
zijds fabrikaten worden uitgevoerd.
Men meent, dat daardoor meer loonen
in het eigen land verdiend kunnen
worden; dat, om den gelijkten term
te bezigen, daardoor de nationale
arbeid zal worden bevorderd. In den
regel stelt men het daarbij voor, als
of onze uitvoer van gefabriceerde
goederen hoogst onbeduidend is. Dat
deze opvatting niet strookt met de
feiten is reeds bij herhaling aange
toond, maar blijkt ten overvloede uit
de mededeeling van de regeering, die
voor menig protectectionist eene ont
hulling geweest zal zijn:
»De grootindustrie is inderdaad hier
te lande voor een belangrijk deel
export-industrie, maar dit is ook het
geval bij een aantal middenbedrijven."
Ook omtrent het begrip «grond
stoffen als maatstaf voor de loonen
door de werklieden daaraan heerscht
misverstand en vei warring. Wij ver-
Een Roman uit de laatste Poolsche Revolutie
JULIUS ALICZNT.
47)
Meermalen had Sara beproefd een
verzoekschrift aan een der Senatoren
te overhandigen, om door diens voor
spraak eene audiëntie te verkrijgen,
zooals een geraadpleegden advocaat
haar had geraden; maar nog was
het haar niet gelukt. Op een dag echter
bleef een hooggeplaatst persoon, die
haar waanschijnlijk reeds meermalen
had gezien bij haar staan, nam het
verzoekschrift aan en toen hij eenige
regels gelezen had, haalde hij een
brieventasch te voorschijn, Dam er een
muntbiljet van twintig roebels uit,
legde het in het verzoekschrift en gaf
het de ongelukkige terug. Maar bede
len wilde Sara immers niet zij wilde
slechts de vrijheid van haar vader
afsmeeken. Zij herhaalde hem oprecht
haar toestand, en hij luisterde belang
stellend naar de levendige schildering
van haar lijden.
«Dergelijke verzoeken ontvangt zijne
majesteit helaas, maar al te dikwijls,"
zeide hij, «gisteren nog wendde zich
een jonge vorstin, Anka Felotiskoff
geheeten, tot onze allergenadigste
grootvorstin, om hare bemiddeling ter
bevrijding van een gevangene te ver-
leenen."
«O, voer mij ook tot haar, ik bid,
ik bezweer het u," riep het meisje.
«Ook ik wil de grootvorstin, die een
teeder goed hart moet hebben, mijn
leed klagen, en zij zal niet ongevoelig
zijn."
Na lang weifelen gaf hjj eindelijk
aan de bede van het meisje toe.
Zij traden het paleis binnen en toen
zij verscheidene prachtige kamer waren
doorgegaan, hielden zij in een zaal
halt en Sara's geleider verwijderde
zich. Na lang anstig wachten opende
een lakei de deur en en liet de ver
zoekster een zaal binnentreden. Zij
schrikte bij de plechtige stilte, die
daar heerschtenooit had zij zulk eene
rijke en helder verlichte kamer gezien.
Een talrijk gezelschap was tegen
woordig: jonge edellieden speelden aan
een tafel in een hoek der zaal. Twee
generaals, groote imposante gestalten,
de borst met orden opgeschikt, gingen
arm in arm heen en weder. De groot
vorstin zat met eenige dames in zwaar
zijden kleederen aan een partij
Boston.
Aller blikken waren op Sara ge
richt.
Zoodra de grootvorstin haar zag,
wenkte zij dat zij zou naderen. «Ik
heb uw verzoekschrift gelezen," zeide
zij vriendelijk.
Sara vatte al haar moed bijeen, ver
haalde hare geschiedenis en smeekte
om het leven van haar vader Baruch
Levi en dat van graaf De wbinsky. Toen
zij den laatsten naam noemde bewoog
een fijne glimlach de lippeD der groot
vorstin. «Welk een zonderling toeval!"
hoorde Sara de voorname dame mur
melen, zonder dat zij begreep wat zij
er mee zeggen wilde.
De heeren en dames hadden om
Sara een kring gevormd, en men zag
aan alleD dat zij eenige belangstelling
voor de ongelukkige gevoeldende
vorstin was door de kinderlijke liefde
en de opofferingszin van Sara in ver
rukking, zij beloofde voor haar te
zullen zorgen.
Toen de grootvorstin alleen was,
zeide zij.voor zich: «Nu heb ik twee
in mijne bescherming aanbevolenen,
die hier elkander ontmoeten om twee
mannen te bevrijden, wier lot dezelfde
uitspraak der wet aaneengesmeed
heeft. De Czaar zal de gelegenheid
hebben, al zijn grootmoedigheid in
het helderste licht te stellen 1"
Alexander II, Czaar van Rusland,
zat in volle uniform in zijn schrijf-
kabinet van het winterpaleis. Ijverig
schreef hij eenige brieven, en over
handigde ze aan ziju opperhofmeester
ter verzending.
De opperhofmeester verwijderde zich;
de keizer ging nu in gedachten heen
en weer en streek zich nu en dan met
de hand over het voorhoofd, als wilde
hij sommige gedachten verdrijven. In
de voorkamer werd het levendig.
De vleugeldeuren werden geopend,
de opperhofmeester trad in het salon,
en diende de grootvorstin met twee
dames aan. De Czaar glimlachte, als
ware hij reeds voorbereid op hetgeen
volgen zou.
«Nu,begon de grootvorstin, terwijl
zij met de grootste gratie en bemin
nenswaardigheid een barer geleidsters
voorstelde, «vorstin Anka Felotiskoff,
draag zelf uw verzoek voor!»
Met korte woorden verhaalde Anka
want zij was het inderdaad hare
ontmoeting met Dewbinsky, het be
luisterde tooneel in den tuin vaD haar
vader en haar bezoek bij den graaf
om hem te waarschuwenvoorts de
gevangenneming van haar vader en de
laatste gebeurtenissen; namelijk, dat
men haar tot een huwelijk met Senia-
witsch had willen dwingen, dat zij nog
in het laatste oogenblik, gedreven door
den angst der vertwijfeling, een stout
plan had opgevat en buiten voorkennis
harer ouders naar Petersburg was ver
trokken, om de genade van zijne majes
teit af te smeeken, zoowel voor zich-
zelve als voor haar geliefde.
Bij de laatste woorden kon zij nauwe
lijks meer spreken de aandoening op
haar gelaat zeide echter den vorst
meer dan alle woorden.
«Ik kende Dewbiusky als den schrij
ver van eenige artikelen, die verschil
lende regeeringsmaatregelen afkeur
den. Ik ben niet tegen de vrijheid
der pers, zoolang zij binnen behoorlijke
grenzen blijft, want zij maakt op nut
tige verbeteringen opmerkzaam, ook
is mij 'voor den graaf reeds een ver-