NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor do Provincie Utrecht.
FEUILLETON.
No. 87.
Woensdag 30 October 1912.
41e jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG
BINNENLAND.
BUITENLAND.
Amor met den Korporaalslok.
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 1.15;
Franco per post door het geheele Rgk 1.25.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrij dag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Laugestraat 77. Telephoonn. 69
AD VERTENTIËN:
Van 1regels 0.50; iedere regel meer 7'/> Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Vrijzinnige samenwerking in 1913.
Door de hoofdbesturen van de drie
vrijzinnige partijen is aan de aange
sloten kiesvereenigingen een stuk ge
zonden over de mogelijkheid van
samenwerking bij de aanstaande ver
kiezingen.
Voorshands ontleenen wij daaraan
het volgende
De samenwerking van de drie vrij
zinnige partijen zal berusten op den
navolgenden grondslag:
Algemeen kiesrecht voor mannen
moet worden ingevoerd, zonder dat
aan die hervorming als voorwaarde
wordt verbonden het nemen van maat
regelen tot verzwakking van den volks
invloed, dien men door het algemeen
kiesrecht tot volle ontwikkeling wil
brengen.
De gelegenheid moet worden geo
pend, aan de vrouw hot kiesrecht te
verleerien. zonder dat daarbij eischen
van maatschappelijken welstand mogen
worden gesteld, De beletselen tegen
verkiesbaarheid der vrouw moeten
worden weggenomen.
Evenredige vertegenwoordiging moei
worden ingevoerd.
De verhouding tusschen Kroon en
Volle, zooals die in onze Grondwet is
geregeld, moet worden bestendigd.
Onverzwakt moet ook als waar
borg voor de deugdelijkheid van bet
geheele volksonderwijs de openbare
school worden gehandhaafd, waar
ieders godsdienstige gevoelens worden
geëerbiedigd. Herziening van bet
schoolwezen en verbetering van de
opleiding en de positie der onder
wijzers, teneinde het volksonderwijs
op hooger peil te brengen, is drin
gende eisch.
Verandering in onze vrijhandels
politiek moet worden afgewezen.
In de behoeften ontstaan door
ouderdom moet voorzien worden door
uitkeeringen uit de Staatskas, onver
schillig of de behoeftigen al dan niet
tot de loonarbeiders behooren. Ver
zekering van uitkeeringen boven het
minimum, dat aan behoeftigen wordt
verstrekt, dient van Staatswege be
vorderd en geldelijk gesteund te
worden.
Noodzakelijk is eene algemeene
voorziening op het gebied van de
geneeskundige en geldelijke hulp bij
ziekte en invaliditeit van on- en min
vermogenden. Hiervoor zal eene wet
telijke regeling van de ziekenfondsen
on ziekenkasseu en van den daarbij van
Staatswege te verleenen steun hel uit
gangspunt moeten zijn.
Tot het verkrijgen van de voor
sociale hervormingen benoodigde mid
delen zal, voorzoover die niet gevon
den worden uit bijdragen van belang
hebbenden en uit bestaande inkomsten
van den Staat, niet mogen worden
ternggedeinst voor verhooging van
directe heffingen.
Wij noodigen u uit, uwe goedkeu
ring te hechten aan bet voorstel van
de hoofdbesturen der diie viijzinnige
partijen, om, op den grondslag van
voorgaand stuk, bij de verkiezingen
van 1913 samen te werken.
Medische raadpleging voor het
huwelijk.
Zeer zoudt u ons Comité verplichten
door de aandacht te vestigen op «Een
boek voor het christelijk gezio«, dat
dezer dagen is verschenen onder den
naam van »Het Huwelijkte beweikt
naar den 7den druk van Dr G. Boeckb's
Ehefragen door A. Dupont, Genees
heer-Directeur van bet idioten gesticht
»Lozenoord« te Ermelo. Met bet oog
op het doel dat ons Comité tracht
te beieiken, zou het van groot belang
zijn dat dit werk in handen kwam
van ieder waarvoor het is geschreven,
dat zijn: «Gehuwden en Verloofden«.
De enkele passages, die wij uit dat
werk hieronder doen volgen, mogen
een denkbeeld geven aan des schrijvers
ernst, Godsdienstzin, en menschen-
liefde, welke bet geheele boek door-
adelt. Zoo lezen wij daarin (op bi. V):
«Daar ons nu liet welzijn van het
gezin aan het hart gaat, zoo hebben
wij het ondernomen eenige lijnen van
natuurlijk, zedelijke echtelijke-levpn
aan te geven.(BL. VI) «Mijn bij
zondere werkkring deed mij herhaalde
lijk in aanraking komen met kinderen,
die leden tengevolge van vei keerde
keuze, van verkeerde handelwijze, van
ziekten eri zonden der ouders. Meerdere
kennis op dit gebied kome ook in
ons land.« (op bl. 10) «Niet alleen
onze kinderen moeten voor onze ver
keerdheden en zonden mede boeten,
maar ook vaak nog hun kinderen en
kleinkinderen, gelijk ons de Bijbel leert.
De kinderopvoedingisalzooeen pijnlijk-
ernstige en verantwoordelijke zaak,
zoowel met het oog op onze kinderen
en hun nakomelingen, als ook op het
groote geheelden Staat. (bl. 43)
de alwetende en alwijze God zal geen
verloving, geen huwelijk kunnen goed
keuren bij welke tot standkoming
veistandsoverwegingen en eeuwen
lange ervaringen met voeten getreden
zijn geworden. In den loop der tijden
hebben wij menschen, en in 't bijzonder
wij artsen, uit de vaak zoo treurige
gevolgen van huwelijken tusschen
dragers van bepaalde ziekte, ons een
schat van ervaringen kunnen ver
zamelen, die ods het recht geeft,
huwelijkscandidaten, die een of ander
lijden hobben, voor het trouwen te
waarschuwen of het hun zelf direct
te verbieden, om hem voor een mis
lukt leven te bewaren, voor grooter
lijden en om een, misschien nog ge
zonden man of vrouw voor ziek worden
door besmetting te beschermen.
Vaak weliswaar, voor zoover het
geen geslachtsziekten geldt, is het aan
doovemans deur geklopt en moeten
wij toezien, boe jonge lieden met
open oogen den weg betreden van
gewis onheil Als stomme toeschouwers
worden wij dan getuige van smartelijke
voorvallen, welke hadden kunnen
worden voorkomen.
Immer weder zullen wij onze stem
vei heffen moeten, tot zich in de breede
lagen des volks de erkentenis baan
breekt, dat voor het huwelijk een
volwassen en volkomen gezond lichaam
nog veel meer noodzakelijk is, dan
uitwendige schoonheid, stand of geld.
(bl. 55) Vele jonge meisjes, met name
uit de lagere klasse, zouden voor
ernstig ongeluk in den echt zijn
bewaard gebleven, als zij voor het
huwelijk er opmerkzaam gemaakt
waren geworden, dat het van het
grootste gewicht is, zich over den
gezondheidstoestand van den bruide
gom te vergewissen. Men kan tot dat
doel een geneeskundig attest ver
langen (bl. 57) Heeft een verloofde
of haar familie grond tol het vermoeden,
dat de bruidegom vroeger een geslachts
ziekte heeft doorgemaakt, zoo stelle
men zich niet tevreden met de bloote
verzekering, dat alies genezen is, maar
men verlange het getuigenis van een
specialiteit
Als ons uit het hart gegrepen is
hetgene wij op bladzijde 44 lezen n.l
dat zijn (des schrijvers) waar
schuwingen «eerst dan overbodig
zullen worden als eenmaal de tijd
gekomen is, dat zich elke huwelijks-
candidaat jongeman of jongedochter,
voor de gewichtige schreden in den
echtelijken stand door een vei trouw
den consciëntieuze» arts laat onder
zoeken en den dan verkregen
raad, ook als die hen pijnlijk mocht
zijn, opvolgt. Van dien tijd af zullen
minder huwelijken vooi komen, in
kommer, zorg en treurigheid zich
afspelend». Moge dit boek zijn weg
vinden, en het nut stichten dat wij
er van hopen.
In den jaro 1912.
Men schiijft ons:
Niet ver van Utrecht ligt het vreed
zame dorpje K. Onlangs echter werden
de bewoners uit die rust gewekt door
een voorstel, dat de gemoederen in
heftige beroering bracht, Bij de vroede
vaderen was n.l. niets meer of minder
ter tafel gebracht, dan het aan
schaffen van een telefoon I
Een storm van verontwaardiging
ging op uit den raad en keerde zich
voornamelijk tegen den burgemeester,
den ontwerper van het snoode plan.
Wel komen uit het naburige B. jaar
lijks, volgens ambtelijke opgave, 250
telegrammen, waarvoor thans aan
bodeloon f 125 wordt betaald en zou
de brievengaarder, wien de burge
meester met het bedienen der telefoon
wilde belasten, jaarlijks met f50 ge
honoreerd worden, doch op het oogen-
blik zou toch een bedrag ineens van
f60 uit de gemeentekas, moeten wor
den getrokken voor het bouwen van
een telefooncel.
Wie een telegram wil vei zenden
aldus redeneerde men moet er
het bodeloon maar voor over hebben,
en bovendien zij, die de meeste tele
grammen verzenden, zouden het
meeste voordeel hebben bij een tele
foon, terwijl de anderen er toch niet
van zouden profiteeren.
Het voorstel heeft dan ook in den
raad geen meerderheid gevonden.
«Er zijn op het dorp twee stoom-
fietsen« waren de woorden van een
der raadsleden. Maar die twee fietsen
zijn niet van hem, en ook niet van
de gemeente.
Tegen de bandieten.
Zooals bekend is, beijvert de Parij-
scbe politie zich in het bezit te komen
van verdedigins- en aanvalswapenen
om eventueele navolgers van Bonnot
en consorten zonder verlies van
menscbenlevens levend te kunnen
vangen.
De noodige schilden zijn daartoe
reeds beproefd en aangeschaft. Ook
zijn proefnemingen gedaan met bom
men, gevuld met stoffen, die bij ont
ploffing bedwelmende gassen versprei
den, zoodat de aangevallenen hierdoor
tijdelijk buiten gevecht worden ge
steld en kunnen worden gevangen ge
nomen.
Men was echter nog niet gewapend
(5)
De vrouwelijke kolonel ging hierop
de handen op den rug, zwijgend voor
den fraaien grenadier heen en weder.
Vervolgens op eenigen afstand van hem
stilhoudend, vroeg mevrouw von Mellin
«Zijt ge waarlijk zulk een domkop
Iwan Nahimoff, of is het eerder trots
en eigenzinnigheid bij u
De adonis gaf geen geluid.
«Nu, antwoordt toch, kunt ge het
niet onthouden, dat ge de patroon moet
afbijten?»
»Neen,« zei de rekruut.
«Waarom niet? Waarom onthoudt
ge het, dat ge den laadstok in den
loop moet stooten?//
«Omdat ik den laadstok in mijn hand
heb, maar de patroon niet,» antwoordde
de grenadier, «en bovendien niet weet
hoe een patroon er uit ziet.»
«Er is logica in hetgeen gij zegt,//
zei mevrouw von Mellin.
Vervolgens riep zij den ouden korpo
raal en beval haar een scherpen pa
troon te brengen.
Met de patroon in de hand voerde
zij nu nog eens de tempo's uit en gaf
ze vervolgens aan Iwan.
«Zult ge het nu uitvoeren?»
»Ja.«
«Welaan. Geef acht op het kom-
mando I
Het ging voortreffelijk.
«Zeer goed, nog eens.»
Weder liep de zaak behoorlijk af.
«Ha, ik zie, ge zijt een zoon der na
tuur,» riep mevrouw von Mellin. «Voor
u deugt het abstracte niet, gij moet
zien, hooren of voelen, wat ge aan moet
vatten: Kunt gij lezen?//
«Neen.0
«Zoudt gij het willen leeren?//
vroeg zij.
«O, gaarneantwoordde de schoone
grenadier.
«Wacht, wij willen dadelijk een
proef nemen.// Mevrouw von Mellin
haalde een boekje uit den zak van
haar groen fluweelen overrok en be
gon, de hand op den schouder van den
soldaat leggend, hem de letters te wij
zen en te verklaren.
«Maar dit zijn geen Russische letters 1"
zei Iwan.
«Hoe weet ge dat?»
«Ik heb meermalen de groote kerk
boeken gezien bij onzen ouden kerk
zanger.
«Ja-, het is waar, het zijn Latijnsche
letters.»
«En de woorden versta ik ook niet.»
zei de grenadier, «het is niet onze
taal.»
«Inderdaad,// gaf mevrouw von Mel
lin ten antwoord; «het is Fransch het
boek heet Candide, en de man die
het geschreven heeft, Voltaire, is het
grootste vernuft van onzen tijd en wordt
door keizers en koningen als huns ge
lijke geacht.//
«Ik zou dat boek gaarne lezen," zei
Iwan, «ja. ik zou alles willen lezen,
alles leeren en vernemen wat was en
is en de toekomstige dingen; ik zou
de oude krouijken willen kennen en
weten hoe het in vreemde landen is,
in Frankrijk en bij de Turken.»
«Nu, uw wensch zal vervuld worden,//
zei mevrouw von Mellin glimlachend,
«gij behaagt mij, gij behaagt mij zeer
goed, ik zal u laten onderwijzen, ja,
ik zelve, zal mij met uwe beschaving
belasten.»
«God zal er u voor loonen,» riep de
grenadier, terwijl hij zich naar de ge
woonte der Russische boeren voor zijn
overste neerwierp en den zoom van
haar helder vrouwenkleed kuste«al de
heiligen zullen u beschermen, schoon
moedertje, en zal ik ook Fransch
leeren
«Ja, ook Fransch!//lachte mevrouw
von Mellin.
IV.
Een jaar en meer was sedert den
morgen op het excercitievold van het
regiment Tobolsk verstreken, en Iwan
Nahimoff was, dank zij de door de be
ginselen van Rousseau bestuurde zor
gen van zijn schoon moedertje de ko
lonel, dank zij zijnen leermeesters en
nog meer de verbazende Russische leer
zaamheid van een onwetenden boer,
een half wilden lijfeigene, een beschaafd
en fijn gemanierd man geworden, wel
is waar niet in den geest van den te-
genwoordigen tijd, maar bij wist van
de wereld, hare lotsrollen en instel
lingen, van geschiedenis, aardrijkskun
de, natuurlijke historie en literatuur
ongeveer evenveel, als Catharina'shove-
lingen, hij gedroeg zich met de welge-
gemanierdheid en bevalligheid eens
edelmans van Lodewijk XV, en wat de
hoofdzaak was, hij sprak het Fransch
beter dan de meeste Russen van dien
tijd, en las Fransch, waartoe het minste
getal zijner beschaafde landgenooten
in staat was.
Maar voor alles was hij een goed ge-
excerceerd soldaat, niet alleen vergat
hij niet meer de patroon af te bijten,
hij had het in de lading tempo's tot
een snelheid gebracht, zoo als die slechts
bij de beste oude grenadiers van Fre-
derik den Groote gevonden werd, en
werd voor den besten «driller// van
jonge soldaten gehouden. Lang reeds
versierden de onderscheidiDgsteekens
1 van sergeant zijn uniformrok, maar hij
streefde naar hooger. Het was een tijd
toen gemeene soldaten door hunne dap-
1 perheid tegenover den vijand, door
hunne talenten of de gunst van schoone
vrouwen, tot de hoogste militaire waar
digheden stegen, de tijd der OrlofFs en
Potemkins. "ok Iwan Nahioioffdroom
de van gouden epauletten en het breede
lint van het St. Joriskruis. Iedere mi
nuut, welke hem de dienst des k-izer»
vrijliet, besteedde hij ouverinoeid ertoe
zich in militaire dingen te bekwamen
met een Pruisischen deserteur, den zoon
van een dorpsgeestelijke, bestudeerde
hij de taktiek der Grieken en Romeinen