PREDIK8EU
lEill.
benden zelf zijn, dio hun eigen be
langen waarnemen.
Laten zij zelf zorgen, dat het voor
hen zoo schadelijke ontwerp-Kolkman,
dat nu nog maar voorloopig van de
baan is, voorgoed van de baan blijft.
Voor zoover zij kiezers zijn, hebben
zij het in hun hand te voorkomen, dat
hun eigen belangen door de Regee
ring geheel worden verwaarloosd, en
tegelijkertijd, dat een algemeen lands
belang van moeilijk te overschatten
beteekenis, onherstelbaar wordt ge
schaad.
Als de landbouwbevolking het niet
wil komt de Tariefwet er nooit.
De boerenstand vormt een macht
in den Staat!
Kamer van Koophandel en
Fabrieken.
Onder -voorzitterschap van den hoer J. Gar.
Kleber vergaderde Donderdagavond de Kamer
van Koophandel en Fabrieken ten Raadhuize.
Afwezig de heer Eysink met kennisgeving.
Na opening las de secretaris de notulen van
22 Maart 1.1. welke ongewijzigd werden goed
gekeurd.
Ingekomen waren, behalve de gewone perio
ds ken en jaarverslagen:
Een jaarverslag van de vereeniging i>Het
Buitenland*. Aangenomen voor kennisgeving.
Een jaarverslag over den landbouw in Ar
gentinië. Aangenomen voor kennisgeving.
Een missive van den Minister van Landbouw,
Handel en Nijverheid betreffende ongevallen
statistieken van i Januari 1907 tot 31 December
19i'7. Aangenomen voor kennisgeving.
Een jaarverslag van de Middelbare Handels
school voor Amersfoort en Omstreken. Aan
genomen voor kennisgeving.
Een missive van den Raad van Administratie
van de Hollandsche Spoor als antwoord op het
adres van de Kamer te Dordrecht over het
beschikbaar stellen van overzichtelijke tarieven,
en een missive van de Staatsspoor over hetzelfde
onderwerp. Aan het adres kan niet worden
voldaan. Aangenomen voor kennisgeving.
E-n missive van Dr. H. J. Reynders, archi
varis, inzake antwoord »Glaskuta. Reeds inde
vorige ver adoring besproken. Als voren.
E-n schiyven v?.d het Gemeentebestuur, dat
de rekening v*n de K^ruer is goedgekeurd.
Aangenomen voor kennisgeving.
Ee, missive van den Minister van Waterstaat
m kei nisgeving van de benoem.ng der leden
an de Commissie van Spoorwegdiensten. Aan-
geuomt-n voor kennisgeving.
E n adres van de Nederlandsche vereeniging
van g'oothandeiaren tegen verzwaring van het
tanef vo'.r invoerrechten. De voorzitter vindt
be' moei'yk de bezwaren te beoordeelen. Aan
genomen vuor kennisgeving.
Aa de orde is een adres van den Algemeenen
N»-de/landschen Bond van Schoenfabrikanten,
he gevangeniswezen in Indië voorziet in de
brho- ften, zoodat aan het verzoek niet kan
voldaan worden. Aangenomen voor kennisgeving.
Ingekomen het eerste jaarverslag van de
N-"terlandfcche Kamer van Koophandel te Pacific
(N.A.) met uitnoodiging lid te worden. Aan
genomen voor kennisgeving.
Een missive van de Duitsch-Nederlandsche
T'-legraatmaatschappij om telegramverminking
te voorkomen. By den secretaris ter lezing.
Rondvraag.
De heer Van Haselen vraagt het woord en
zegt: Mijnheer de voorzitter, 't Spijt me over
't zalfde onderwerp meermalen te moeten spre
ken of liever gezegd, weer klaagtonen te moeten
uiten. Circa een jaar geleden heeft de Kamer
na verschillende schippers gehoord te hebben,
den Gemeenteraad verzocht ter wille van de
veiligheid ecu geleidelicht aan den ingang van
de Eem by te plaatsen en de ducdalven te ver-
beteien. Wij meenden, dit een goed onthaal
g-vonden had, maar tot heden is noch het een,
noch het ander geschied. De winter met zijn
stoira cn ijs en lange nachten is weer voorbij
gegaan en alhoewel voor rampen bewaard is
't ons toch niet gegeven eenigszins te omschrijven
de spanning, waarin de respectievelijke schippers
verkeerd hebben om niettegenstaande het ont
braken van een geleidelicht het diepste vaar
water te vinden en bun scheepje by nacht binnen
1e loodsen. Op gevaar af van verdrinken tracht
iedere schipper ook bij nacht, wanneer het getjj
hei vordert, binnen te komen. Dat hieraan bij
den huidigen toestand gevaar verbonden is,
mijnheer de voorzitter, hebben wij j.l. Zaterdag
kunnen zien toen de tijding tot ons kwam: ide
Amersfooi tsche boot is aan de monding van de
E-m gestrand.» Na mij ter ooro kwam, moet
de kapitein, een oud ervaren zeeman, zich vergist
hebben met het licht. Wanneer 't echter alles
goed gaat en de schipper, dank de vaargeul,
door stoomboot en stroom open gehouden, is
binnen gekomen, dan is het leed echter nog
niet geleden. De klachten over het meer en
meer ondiep worden van de Eem, van af de
brug tot Amersfoort, zijn legio. 1 April j.l. heeft
de Amersfoortsche boot op 10 minuten afstand
van hier nog aan den grond gezeten, terwijl
schipper Kuik van Oudewater bij een diepgang
van 5'/i voet na 'snachts binnen gekomen ie
zyn tot 9 uur gesukkeld heeft om met z\jn schip
hier te komen en is het hem eindeljjk gelukt
met gebruik van staaldraad en lier ligplaats in
de haven te krijgen; terwijl op 29 April do
Amersfoortsche boot en de schippers Van de
Peis en Van der Geest opgehouden werden door
een schip, dat bij Koelh <rst aan den grond zat.
Den volgenden dag 30 April hebben éveneens
schipper De Beste met kolen voor de gasfabriek,
schipper Veld en Hoogeveen op diezelfde hoogte
aan den grond gezeten. Schipper De Beste was
Dinsdagavond half tien tusschen Koelhorst en
Amersfoort en is by een diepgang van 5 Va voet
Woen .dagmiddag 3 uui pas inde. baven gekomen.
D«t dergelijke to stand een schade is voorden
hanoel, behoef ik zeker niet te zeggen. Zoowel
groot- al kleinhandel lyden er onder. Mijnheer
de voorzitter ik kan u verzekeren, dat de schip
pers noodgedwongen naar Amersfoort gaan,
tenzij uit onbekendheid verlokt door de hooge
vrachten. Zooals ik reeds zeide, groot- en klein
handel Jijden er onder. De groothandel door de
meerdere vracht en de kleinhandel door het
dikwijls genoodzaakt zijn, hun goederen, welke
aan bederf onderhevig zijn, of op bepaalden tijd
ve> zonden moeten worden, per spoor te moeten
verzenden in plaats van per beunm n. Dit is,
mijnheer de voorzitter, zeer te betreuren en erg
schadelijk. In de rat-este gevallen zijn de vracht-
piyzen per spoor duu der dan per boot, vooral
h'-'i-rt d- 8taiu»nskosten, zijnde 4 cent per 100
K.G., e» bov*n komen. Maai- ook is de v-*rz Tiding
p i schip ot booi do -r^aans wenschölijker omdat
ae goedeien dooroverladingalsanderzinsminder
te ligden hebben. Neg een groot ongerief is, dat
tij een gunstigen wind de schippers meest allen
tegelyk binnen komen, en de haven dan zoo
vol is, dat de beurtschepen nauwelijks ligplaats
kunnen krygen en werkkrachten ontbreken om
al de schepen tijdig gelo3t te krygcn, wat ook
dikwyls voor den handel verlies oplevert. Mijn
heer de voorzitten dit moest niet zoo zyn. Evenals
in andere plaatsen, moesten n.l. de beurtschepen
of booten een vaste ligplaats hebben tegen abon
nement. In Amsterdam, Rotterdam eD Haarlem
wordt door de beurtschippers voor havengeld
by vaste ligplaats betaald 80 cent per ton en
per jaar. Te Gouda maar 30 cent per ton en
per jaar met speciale gemeente opslagplaats,
waar voor gemeenterekening alles aangenomen
en bij dag en nacht geladen en gelost kan
worden. Mijnheer de voorzitter, als men nagaat
wat in andere plaatsen, waar de havengelden
nog minder zijn dan hier en waar zelfs minder
handel en scheepvaart is, voor de scheepvaart
gedaan wordt, dan is een klaagtoon hier niet
misplaatst.
Beverwijk bijvoorbeeld heeft met steun van
rijk en provincie gedaan gekregen, dat over
een half uur gaans, behalve de uitdieping,
speciale kanaaloevers voor stoombootdienst zijn
gemaakt, wat een uitgave van ruim f 100.000
gekost heeft, terwijl de gemeenteraad door den
minister er op gewezen is, dat zij in verhou
ding tot de inkomsten veel te weinig voor
onderhoud van het vaarwater gedaan had.
25 April jl. heeft de gemeenteraad van Mui-
den een voorstel van B. en W. goedgekeurd
om 2000 gulden beschikbaar te stellen voor
het uitdiepen der haven.
EIburg staat met havengeld gelyk Amersfoort,
doch heeft ter wille van de vaart de haven
naar zee circa 250 M. verlengd, zoodat ze nu
voor de haven altijl 6 voet water hebben.
Als men nu EIburg vergelijkt met Amers
foort wat handel en scheepvaart betreft, dan
zal, mijnheer de Voorzitter, een ieder toch tot
de conclusie komen, dat voor Amersfoort niet
te veel gedaan wordt.
Huizen heeft voor 2 jaar 2 geleidelichten
naar binnen laten zetten tot het bij nacht
binnen loopen van de haven, enz. enz.
Mijnheer de Voorzitter dit alles overwegend
komt het my zeer gewenscht voor, dat de
kamer op zijn minst genomen nogmaals bij
het gemeentebestuur aandringe op het uit
voeren van het reeds toegezegde, nl. het ver
beteren der ducdalven en bijplaatsen van een
geleidelicht en verder haar bijzondere aan
dacht schenke aan den onhoudbaren toestand
van de rivier de Eem voor handel en scheep
vaart beide.
De heer Van Haselen wenscbte de vraag
beantwoord te zien: Waarom wordt er in deze
zoo weinig gedaan
De Voorzitter merkte op, dat eenige jaren
geleden een boottocht is ondernomen um de
klachten te onderzoeken.
De regeeiing bemoeit er zich niet mee,
omdat de Eem voor een particulier water geldt.
Hij stelde voor nogmaals op de gevraagde
verbetertngen aan te dringen.
Dit werd aangenomen.
Hierna iloot de Voorzitter de vergadering.
Dr. C C Hooijkaas, uit Vlaardingen,
hoopt morgen Zondag de predikbeurt
te vervullen in de Rem. kerk alhier.
De 21 ontwerpen voor de mo
numentale bank, op te richten in de
nabijheid van >Lusidunai> en als aan
denken aan de viering van het eerste
eeuwfeest van Neerland'* onafhanke
lijkheid aan te bieden aan de Gemeen
te, worden heden [geëtalleerd in het
magazijn van den heer J. G. Fontein,
aan de Langestraat.
De commissie van beoordeeling, be
staande uit de heeren S. J. van Dui
nen. G. A. Groote Haar en A. P
H. J. van Weezei Errens, met mr. A.
van Traa ais Voorzitter, deed reeds
een keus De uitslag daarvan zal later
worden bekend gemaakt. De heer G.
C. Beltman meende geen zitting te
kunnen nemer» in de de commissie
omdat een vieital ontworpen hem
reeds bekend was en bij hierdoor
vreesde, dat zijn oordeel niet onpar
tijdig zou zijn.
Mogen de thans ten toon gestelde
ontwerpen er toe bijdragen, dat flink
wordt geteekend op de lijsten en daar
door het blijvend gedenkteeken kan
worden aangeboden aan de Gemeente,
waarvan het een sieraad zal uitma
ken.
Het Dagelijkse!) Bestuur der feest
commissie maakt van de gastvrijheid,
door de bladen verleend, tevens ge
bruik orn te vragen of stadgenooten
wellicht in het bezit zijn van dag
boeken of andere aanteekeningen om
trent minder bekende bijzonderheden
uit of omtrent 1813
Zoo ja, zouden ze daarvan dan be
richt willen doen aan den heer F.
Wesseling lid van de commissie, Wij-
ersstraat 6.
De R K kiesvereeniging besloot
de zitting hebbende leden wederkan
didaten te stellen voor Kamer en
Siaten.
De heeren G. J. baron Van
Boetzelaar, te Hoogland; W. H. de
Beaufort, te Maarnen W. van Beu-
ningen, te Maarsbergen, hebben de
hun door de vrijzinnige concentratie
aangeboden voorloopige candidatuur
voor de Provinciale Staten in het dis
trict Amersfoort niet aangenomen.
De heer J D. Struve hoopt 1
Juni den dag te 'herdenken waarop
hij 25 jaat geleden we» ff benoemd tol
marktmeester.
De heer S. J. de Jonge Mulock
Houwer, adjunct-ingenieur bij de H. IJ.
S. M., is in gelijke betrekking benoemd
bij de Ned. Indische spoorweg-maat
schappij en zal in Augustus naar Se-
marang vertrekken.
Dr. E. J. Beumer heeft de Kamer
candidatuur voor Kampen aange
nomen.
Aau mej. J. J. A. H. van Heerde.
benoemd tot onderwijzeres bij hei
openbaar voorbereidend ondevvijs te
Amsterdam, is met 15 Mei a.s. eer
vol ontslag verleend als on der wijzere:»
aan de Fröbelschool alhier en als zoo
danig benoemd mej. L. Sinnige.
Van af Zaterdag a.s. zal het
carillon van O. L Vrouwetoren bij
het beele uur ten gehoore brengen
het Nationaal Volkslied, woorden van
mr. H. van der Meij, muziek van Adr
P. Hamers. Met het halve uur: Ge
zegend roemrijk Nederland.
Tot bestuursleden van het Depar
tement Amersfoort der Maatschappij
tot Nut van 't Algemeen zijn m de-
plaats van de heeren N. E Rost(wegens
vertrek) en W. H. Kam (afnedend,
niet hei kiesbaar) gekozen de heer C.
J F.Pi insen mejuffiouw E.Middelburg.
In het bestuur van het Ziekenfonds
werd hei kozen de heer H. W. van
Esveld en in plaats van wijlen den
heer B. A. Siddré de heer I. Terschuur.
De heer J. W. Jorissen is door
de algemeene vergadering van hel
Nederlandsche Roode Kruis geplaatst
op de voordracht aan H. M.de Koningin
ter benoeming als lid van het Hoofd
comité
Bij de op 6 Mei gehouden stem
ming voor 10 leden van het Kiescollege
bij de Ned. Hervormde Gemeente alhier
zijn herkozen de heeren J J Berend
(384/ A C Comée (372), H. G. van
Ginkel (417) A. Veen (359) en A J.
de Wil«ie (336) en gekozen de heeren
Mr J. K. 11 de Beaufort (349), F. S.
an Eijbergen (325), J. E. van Nie
(337) en Ds J. V sser (336).
Herstemming moet plaats hebben
tusschen de heeren M A van Bemmel
(237) en D. Ruys (228).
Ingeleverd waren 585 stembriefjes,
waaronder 2 van onwaarde en '1 blanco,
zoodat de volstrekte meerderheid 292
stemmen bedroeg.
Programma van het concert, te
geven door de staf.nuziek van het
5e Regt. Inf op Zondag, den eersten
Pinksterdag des avonds te acht uur
op het terras van »Amicitia"
1. Salut au drapeau. Bikkers. 2
Ouverture »Le barbier de Sévillea.
Rossini. 3. Wein, Weib und Gesang.
Walzer, Strauss. 4 Grande fantaisie
sur des molifs de l'opéra »Le dragons
de Villarsa. Maillart-Van Aaken.
5 Ouverture Manschaft an Bord, Vo»«
Suppé. 6. Des Negers Traum, Ame-
rikanische Fantasie, Myddleton. 7. Blu
menlied, Lange-Bikkers. 8 Musikali-
scbes Aktien Unternehmen, groszes
Poutpourri, Conradi.
Dinsdag 13 Mei zal door de
Amersfoortsche muziek vereeniging
Directeur de Heer J. A. Jochems bei
2e concert gegeven worden in hei
plantsoenaanvang 8 uur.
Prugramma
1. Confraterniié Passedoublé. A. van
Berg. 2. Le Reveil du Printemps
Ouverture H. Hilgers. 3. Si tu Savais!
Wals. L. E. Koogerstein. 4 La Bay*»
Polka Chinoise Q Wegener. 5. Ker-
messe Wallonne Scènes-Ohampètres.
H. Holt zager.
6. Ouverture Les Ménestrels. J.
Steenebrugen. 7. Aspirations Suite
de Valses. (J Tieberghien. 8. a Bonne
Humeur Polka de Concert. C. Faust
b lm Zigeunerlager Marsch. H. Car-
pantje. 9. Caprice sur l'opera Norma.
J. Bellini. 10. Marsch finale.
De Vereeniging „Ambachtsschool voor
Amersfoort en Omstreken" hield gisterenavond
een buitengewone ledenvergadering in „De Ver
eeniging".
Punt van behandelingVoordracht van den
Voorzitter over de oprichting cener Middelbare
Technische School te Amersfooït.
Aanwezig waren o.a. de Wethouders Rijkens
en Van Duinen, de Gemeente-Secretaris en de
raadsleden Briët, v. d. Wal, Van Acbterbergh
en Tromp van Holst.
De heer G. J. Buys, de voorzitter, heette allen
hartelijk welkom en gaf een korte inleiding over
de wordingsgeschiedenis der plannen voor de
Middelbare Technische School, waarna hij de
rede hield:
De Middelbare Technische School stelt zich
ten doel jongelieden op te leiden tot werktuig
bouwkundige en electrotechnicus. Zij is bestemd
voor hen, die in de industrie der metalen of bij
de electrotechniek leiding en toezicht aan de
arbeid zullen geven. Terwijl de Technische Hooge-
school te Delft de wetenschappelijke opleiding
geeft voor den Ingenieur, den aanstaanden leider
en organisator van industrieele ondernemingen,
zal de Middelbare Technische Schooi al degenen
opleiden, die als rcchtstreeksche medewerkers
van den bedrijfsleider optreden, waken voor de
richtige uitvoering van den arbeid, en dus den
onmisbaren schakel vormen tusschen Ingenieur
en werklieden.
Naast een zekere mate van wetenschappelijke
kennis en ontwikkeling zooveel als nood
zakelijk is voor het juiste begrip van de theo
retische beginselen, die bij de industrie toepas
sing vinden eisoht de bedoelde werkkring
meae het bezit van practiscbe vaardigheid en
kennis, alsook voldoend begrip van den aard en
eischen van den arbeid der werklieden, opdat
behoorlijk controle daarop kan worden uitge
oefend.
Uit het bovenstaande volgt, dat ook de pa
troons van de klein-industrie, zullen zij hun
bedrijf aan de eischsn van deu tijd doen beant
woorden, mede behoefte hebben aan de theore
tische en practische vorming, die hand aan hand
behooren te gaan bij de regelingen der Middel
bare Technische School. Ten slotte zullsn de
leerlingen, die het einddiploma verkregen hebben
met goeden kans vau slagen kunnen mededingen
naar vele betrekkingen in den Staats-, Provin
cialen- of Gemeentedienst, of bij Spoorweg- cn
Stoomvaartmaatschappijen.
Thans verkeert het Middelbaar Technisch
onderwijs in ons land nog in een toestand van
wording. Minister Kuiper deed de eerste poging
om een centrale Middeldare Technische school
van Rijkswege te Haarlem in het leven te roepen,
maar tot uitvoering is het ontwerp niet gekomen.
Het particulier initiatief, gesteund door Rijk,
Provincie en Gemeente, heeft in verschillende
gemeenten reeds enkele Middelbare Technische
scholen gesticht, in Amsterdam, Rotterdam,
Utrecht, Dordrecht. Op verscheidene andere
plaatsen in ons land worden thans plannen ge
maakt om een Middelbare Technische school op
te richten.
Ter aanvulling van de bestaande Middelbare
Technische School te Amsterdam, de vroegere
Machinistenschool, die in hoofdzaak de „metaal
bewerking omvat, wordt te Haarlem een Mid
delbare Technische school ontworpen voor de
„algemeene bouwambachten", d. w. z. de Bouw
kunde.
Pogingen, een zestal jaren geleden alhier aan
gewend, om te Amersfoort een Middelbare Tech
nische school in het leven te roepen, hoewel
aanvankelijk goeden kans van slagen aanbie
dende, zijn echter ten slotte mislukt, na de
oprichting der Middelbare Technische school te
Utrecht, door den Aannemersbond. Naar die
school werd Amersfoort toen verwezen.
Doch die school omvat uitsluitend de Burger
lijke en Waterbouwkunde.
Intusschen zijn de „werkplaatsen" der H. IJ.
S. M. van Haarlem naar Amersfoort overge
bracht en is gebleken, dat de aanmelding van
leerlingen voor Machinebankwerker aan de
Ambachtsschool alhier snel is toegenomen.
Gegeven ook dat Amersfoort een gewichtig
knooppunt van spoorweglijncn voorstelt, lag het
voor de hand, dat bij de noodzakelijk geworden
uitbreiding der Ambachtsschool alhier niet alleen
de school op de hoogte van den tijd gehouden
moest worden door uitbreiding te geven aan het
theoretisch gedeelte van het onderwijs en door
de toevoeging van een leergang voor electrotech-
niek, waarin andere ambachtsscholen reeds voor
gegaan waren, maar ook, om in de metaalbewerking
aan de leerlingen een breeder arbeidsveld in de
toekomst te verschaffen, door twee eenjarige
vervolgcursussen" voor werktuigbouwkunde en
electro techniek aan de school te verbinden. Deze
zouden dan volgen op de gelijknamige leergangen
aan de Ambachtsschool, die op eenvoudige wijze
'q werking te stellen zijn, nu de noodzakelijkheid
;ebleken is tot volledige splitsing over te gaan
!er drie jaarklassen voor Smeden-bankwerken.
Yan het voornemen om deze vervolgklassen
aan de ambachtsschool te verbinden moest ten
slotte echter worden afgezien en wel op zeer goede
gronden. Immers, al mochten deze cursussen
rechtstreeks en in de naaste lockomst groot nut
opleveren voor hen, die in alle opzichten zouden
verdienen opgeleid te worden voor een betere
plaatsing in de „metaalbewerking" dan in den
regel weggelegd voor leerlingen cener ambachts
school, toch zou die voorsprong aan bedoelde
elitcn weldra komen te ontvallen, wanneer in de
naaste toekomat op de arbeidersmarkt zouden
verschijnen, zij die een veel hooger staande op
leiding hadden genoten aan een Middelbare
Technische School; en het staat buiten twijfel,
dat de Middelbare Technische Scholen binnen
enkele jaren in beduidend aantal zullen opgericht
worden in ons land. Het zou daarom getuigen
van kortzichtigheid, indien men alhier, doorbel
oprichten van zulke „vervolgklassen" feitelijk half
werk ging doen. Beter is daarom, het oog te
richten, niet uitsluitend op de naaste toekomst,
doch ook en vooral op de volgende jaren, waarin
steeds hooger eischen gesteld zullen worden aan
hen, die in de industrie vooruit willen komen.
Kennis is macht. Op geen enkel gebied bezit deze
waarheid zoo doordringende kracht als bij het
productieproces der techniek, naast handel en
verkeer.
En de statistiek wijst uit, dat ongeveer 30
van ons volk bij dat proces betrokken is. Verder
mag niet uit het oog verloren worden, dat, hoe
heilzaam onze verschillende „sociale wetten" ook
zullen werken, ten behoeve van hen, die door
ziekte of ongeval getroffen worden of doorouderdom
of invaliditeit buiten staat zijn aan den arbeid
deel te nemen, enz. er toch ook nog bestaat
gelukkig in grooten getale de bekwame werk
man, die niet ziek is, niet invalide, niet oud,
enz. maar die hartgrondig verlangt, met ijver
en inspanning, zijn capaciteiten voordenindustri-
eelen arbeid aan te wenden ten nutte van zijn
gezin, en om vooruit te komen in de wereld.
Ten slotte is het ook voor den Staat van het
grootste belang, dat de intellectuccle en geestelijke
krachten, de verstandelijke aanleg en de energie,
die in onze volkslagen sluimeren, ook op dit
gebied, door behoorlijk onderwijs gelegenheid te
geven zich te ontwikkelen.
Beperken wij nu onzen gezichtskring weder
lot stad cn omgeving, dan moet erkend worden,
dat in het laatste tiental jaren heel wat alhier
tot stand is gebracht op het gebied van het
vakonderwijs, naast het vele, dat reeds gedaan
werd voor het algemeen ontwikkelend onderwijs
in al zijn vertakkingen. Het ligt niet in mijn
bedoeling er hier op te wijzen, hoeveel finan-
cieele offers de gemeentekas jaarlijks zich moet
getroosten ten behoeve van de laatstbedoelde
inrichtingen van onderwijs.
Doch net is mij telkens gebleken, dat het juist
de financicele bezwaren zijn, die men veelal
aanstonds hoorde opperen, wanneer alhier
pogingen gedaan werden om tot de oprichting
van een vakschool te geraken.
Daarom zij hier nog eens in het licht gesteld
welke gunstige positie de gemeentekas zich
bevindt ten opzichte van het vakonderwijs, in
vergelijking met de bedoelde inrichtingen van
openbaar onderwijs.
In de eerste plaats zij er op gewezen, dat het
vakonderwijs geen bijzondere financicele offers
van de gemeentekas vergt ten behoeve van de
schoolgebouwen, doch dat de uilgaven voor
lokaliteit en inrichting begrepen ziin in de
jaarlijksche exploitatiekosten van iedere vak
school, die gedragen worden door Rijk, Provincie,
Gemeente, Ouders der leerlingen en belang
stellende particulieren.
Hier ter stede bestaan in volgorde der op
richting genoemd, de Ambachtsschool, de Huis
houd- en Industrieschool, de Avondtcekcncursus
voor ambachtslieden, en de Middelbare Handels-
dagschool met 4-jarigen curcus.
liet totaal der jaarlijksche explotatiekosten
dezer inrichting bedraagt te samen ongeveer
60000 gulden, waarvan bijna 12000, dus minder
dan 1/5 deel door de gemeentekas gedragen wordt
Terloops zij opgemerkt, dat ongeveer 500 leer
lingen van het- vakonderwijs al hier gebruik maken
alzoo kost iedere leerling per jaar dooreengenomen
/120; dus aan de gemeentekas ƒ24.
De voorgenomen uitbreiding der Ambachts
school zal, met iübegrip van rente en aflossing
ten behoeve van het nieuwe schoolgebouw de
jaarlijksche exploitatie met bijna 11 duizend gulden
verhoogen, van welke verhooging/2500 ten laste
van de gemeente zou komen.
Bij de eventueele oprichting der Middelbare
Technische School alhier, in eenzelfde gebouw
mot de Ambachtsschool, beide inrichtingen onder
de leiding van eenzelfden Directeur, verhoogen
de jaarlijksche uitgaven met 11 duizend gulden,
ten laste der Middelbare Technische School.
Komen deze plannen tot uitvoering, met in
begrip van een 3-jarigen theoretischen avondcursus,
die de theoretische voorbereiding voor een Middel
bare Technische School geeft aan de leerlingen
der Ambachtsschool, of aan hen, die in de „praktijk"
werkzaam zijn, dan zullen de exploitatiekosten
stijgen tot ongeveer 48 duizend gillden, waarvan
10 duizend gedragen zou worden door de ge
meentekas. Het geneele „vakonderwijs" alhier zou
dan jaarlijks een uitgave van ongeveer 85 duizend
gulden vorderen, waarvan ruim 17 duizend te
dragen door de gemeentekas.
Dit alles, wat betreft de financieele zijde dGr
zaak, gezien van het standpunt der gemeentekas.
Thans nog het een en ander over de Middelbare
Technische School zelve. Amersfoort zou daarmede
Utrecht aanvullen, op dezelfde wijze als Haarlem
de Middelbare Technische School te Amsterdam
wil aanvullen, met dit verschil, dat de Middelbare
Technische School alhier op betrekkelijk uiterst
goedkoope wijze tot stand zou komen, mede ten
gevolge der beoogde combinatie met de Ambachts
school.
De Amersfoortsche leerlingen der Ambachts
school voor de „algemeene bouwambachten"
kunnen door middel van de „theoretische avond
cursus" voorbereid worden voor de „bouwkundige
Middelbare Technische School" te Utrecht, en die
per spoor dagelijks bezoeken.
En omgekeerd zou de Middelbare Technische
School te Amersfoort bezocht worden door allen
die opgeleid wenschen te worden tot werktuig
bouwkundige of electrotechnicus, 't zij alhier
verblijvende, 't zij per spoor van uit de omstreken,
ook uit LUrccht dagelijts heen en terug reizende
naar Amersfoort.
Hetschooljaar der Middelbare Technische School
alhier, in September aanvangende, wordt verdeeld
in een zomer- en een wintersemester, in dier voege,
dat gedurende het derde schooljaar het onderwijs
onafgebroken gevolgd moet worden, doch in de
overige schooljaren de leerling, zoo noodig, voor
een of meer semesters, de school tijdelijk kan ver
laten om in de practijk te gaan werken. Hierdoor
ook zal het mogelijk worden, dat leerlingen met
beperkte middelen nu en dan hun studie af breken,
om die te herval ten, wanneer zij tijdens hun
practische werkzaamheden een spaarpotje hebben
weten te maken. Overigens zal aan hen, die daar
voor het meest in aanmerking komen, geldelijke
steun gegeven kunnen worden om hen in staat
te stellen de Middelbare Technische School te
bezoeken, mede door verminderd schoolgeld enz.
Het onderwijs zal de navolgende vakken om-
atten, verdeeld over drie jaren, van welke het
eerste in hoofdzaak bestemd is voor het verkrijgen
van algemeene theoretische kennis, het laatste
uitsluitend gewijd is aan de vakstudie, en in liet
tweede leerjaar de leerstof van gemengden aard ia.
a. Stelkunde, vlakke meetkunde, goniometrie
en trigonometrie, beschrijvende meetkunde, stere
ometrie, elementaire analytische meetkunde, alleen
voor zoover noodig met het oog op de practische
vakken.
b. Beginselen der toegepaste en theoretische
mechanica, der grapboslatia en der hydraulica.
c. Natuur- en scheikunde en haar toepassingen
in de practijk.
d. Werktuigbouwkunde en werktuigbouwkun
dig teekenen.
Kennis van werktuigen.
Mechanische technologie.
q. IJzerconstructie.
h. Electrotechniek en electrotechnisch teekenen.
i. Nederlandsch, Duisch en Engelsch.
j. Staatshuishoudkunde cn de kennis van de
wetten, die voor den technicus van belang zijn.
k. Fabriekshygiène en eenige kennis van de
verschaffing van eerste hulp bij ongelukken.
1. Boekhouden en fabrieksadministratie.
m. Practische oefeningen in de laboratoria, op
den uitslagzolder en in de werkplaatsen der
ambachtsschool.
In een alsnog te ontwerpen program van
onderwijs zal worden vastgesteld op welke wijze
de leerstof over de verschillende klassen wordt
verdeeld, voor de cursussen in werktuigbouw
kunde en electrotechniek. In het eerste jaar
vallen de lessen voor de beide cursussen samen,
in het tweede jaar gaan zij voor een deel uiteen,
en eerst in het derae leerjaar loopt het onderwijs
voor de beide cursussen grootendeels uiteen.
Aan het einde van het derde leerjaar wordt een
eindexamen afgenomen, waarbij zoowel theoreti
sche als practische eischen gesteld zullen worden.
Voor iederen cursus wordt, bij volbrachte studie,
een einddiploma der school aan de leerlingen
uitgereikt
Voor de toelating tot de school moeten zoo
wel theoretische als practische eischen gesteld
worden, die nader vastgesteld zullen worden.
Om tot die school toegelaten te kunnen wor
den, zal de candidaat-lcerling bij den aanvang
van het wintersemester door het afleggen van
een examen en het overleggen van getuigschrif
ten, of gewaarmerkte teekeningen de bewijzen
moeten geven, dat hij zoowel practisch als
theoretisch voldoende onderlegd is om het onder
wijs aan der beide cursussen te kunnen volgen.
Geheele of gedeeltelijke vrijstelling van het
examen kan in bepaalde gevallen verleend wor
den, afhankelijk van de door de candidaten
genoten vooropleiding.
Op grond van hunne vooropleiding kannen
de candidaten in vijf verschillende groepen ver
deeld worden:
a. Kandidaten, die het diploma smid en bank
werker eener ambachtsschool met driejarigen
cursus behaald hebben, en met voldoenden uit
slag het onderwijs gevolgd hebben eener Avond
cursus voor theoretisch onderwijs, of eener
Burgeravondschool met uitgebreid leerplan, mits
zij gedurende ten minste een jaar in een fabriek
of werkplaats practisch werkzaam geweest zyn.
b. Kandidaten die gedurende ten minste vijf
jaron in een fabriek of werkplaats practisch
werkzaam geweest zijn, mits zij voldoende theo
retisch onderwijs genoten hebben aan een der
in a genoemde avondcursussen, gedurende ten
minste drie leerjaren, en zich bekwaamd hebben
in het vakteekenen.
c. Kandidaten, die de laagste drie klassen
eener hooge^e burgerschool met goed gevolg
I zijn van het
cdurende ten
of werkplaats
Diet dien ver-
sn Ambachts-
examen eener
arigen curcus
M. T. school
loeu aan den
doorloopen hebben, of in het
hl. U. L. O.-diploma B mits
minste twee jaren in een fab
practisch werkzaam zijn gewt
stande dat éen dier jaren a
school kan doorgebracht zijn.
d. Kandidaten in het bei in het getuig
schrift van voldoend afgelegd
hoogere Burgerschool met
kunnen in de Tweede Klasse
toegelaten worden, mits zij
eisch der praktijk genoemd i&
Deze eischen zijn slechts cschouwen als
een poging om voor de toet een maatstaf
aan te geven. De ervaring in -en nog te ver
krijgen zal verder den weg eten aanwijzen
op welke wijze de beste voori iding voor het
volgen eener Middelbare Tecli he School kan
verkregen worden. In ieder 1 staat op den
voorgrond, dat goeden aanli roor de studie
en gebleken gechiktheid voor practijk onmis
baar zijn om profijt te hebbei in het Middel
baar Technisch onderwijs, ei lerdaad de be
kwaamheden te verkrijger^frmet eere do
moeilijke werkkring te vervul! die de schakel
vormt tusschen den Ingeniefn de werklie
den.
Uit al het bovenstaande
dat niet aanstonds een grool
aan de Middelbare Technisch
kan worden, maar zeker is
zal leeren, dat de Middelbare
ook in ons land de aangew.
voor allen die vooruit willen
en industrie. Reeds nu heeft
dat het het kiezen der
het leger der werklieden zeiven,
zich voorzien,
ntal leerlingen
•hooi verwacht
de tijd weldra
hnische School
inrichting is
en in techniek
varing geleerd,
rofficieren" uit
jp grond alleen
van hun practische bekwaan i gelijk tot
heden in den regel geschiedd
d de toekomst
niet langer zal kunnen plat hebben, wil de
industrie in ons latd op de i te van den tijd
blijven.
Naast den uitsluitend wc; chappelijk ge-
vormden Delftsche ingenieur er geen plaats
bestaan voor den uitsluitend Is: len praclischen
weg voortgekomen „werkmei:
Het moeilijk vraagstuk, ds ior de Middel
bare Technische scholen
bare iecünische scholen op gdigr
opgelost moet worden, lam|» ^ee
^digende wijze
der „Proefnemingen", is daa i voor gelegen
in de juiste combinatie van
ie en practijk.
Laat ons hopen, dat de Mie iarc Technische
school alhier ontworpen, en welslagen der
plannen in het najaar van li te openen, het
hare zal weten bij te dragen dat vraagstuk
nader tot oplossing te breti in het belang
van Amersfoort en Omstrekci
Na de rede, die met de gro; aandacht werd
aangehoord, ontspon zich een e discussie tus
schen de heeren v. d. Meiden Schaik cn den
inleider. De heer v. Schaik v of de behoefte
zoo groot was? De heer Buy« f toe, dat dit
thans nog niet het geval was eh over 10 jaar
wel. En dan zal Amersfoortmeer beginnen,
daar de verschillende plaatset ds zullen zijn
voorgegaan.
Hierna sloot de voorzitter vergadering,
waarna een gewone vergader! verd gehouden.
Hoogland. De Raad :er gemeen
te beeft j.l. Woensdag onderwij
zer aan de openbare s al aan den
Ham benoemd den hee A. van de
Hoogen te Schalkwijk.
Het adres, waa^ jyden Raad
verzocht wordt, een telt ïcel te bou
wen aan ons hulpkant van de pos
terijen, is niet in bch slng geno
men, maar aangehoud [tot de vol
gende vergadering
eenigen weg
Hooykaas,
ardingen.
"S-
I No. 1.
1 Ten Cate.
k.
Toxopeüs
Reiuongtrantsclflterk
1e Pinkster
Voorm. 10'/i uur, Dr.
uit
Doopsgezinde
Logegtbouw Fan Perstjt
le Pinkster
Voorm. lO'/i uur, Ds.
Evang. Luth.
le Pinkster
Voorm. IO'/j uur, Dr.
Bevestigingiéuwe leden.
Gereforni. kerk (Dy^racht),
le Pinkster
Collecte voor de
Voorm. 10 uur, Ds.
's Av. 5'/i uur, Ds. Doi
2e Pinkstei
Voorm. 10 uur, Ds.
Gereforni. kerk (1
le Pinkste;
Collecte voor detëjnding.
Voorm. 10 uur, Ds. tank
's Av. 5'/i uur, Ds. Ti
Collecte voor dt iding.
Voorm. 10 uur, Ds. v
Vrije Gereforni.
le Pinkstei
Voorm. O'h uur. God nstoefening.
's Av. 5 uur, Godsdiei tfening.
2e Pinkstei
Voorm. 9'/, uur, God nstoefening.
Chr. Gereforni. tcente.
Lokaal »de 2 r".
le Pinkstei
Voorm. 9'/» uur, God nstoefening.
's Av. 5'/« uur, God; nstoefening.
2e Pinkster
Voorm. 9'/, uur, God nstoefening.
Hersteld Apost. ueente
in de eenheid der ostelen.
le Pinkster
Geb. Eben-Haëzer, M buizen 113.
Voorm. 10 uur, Godsii stoefening.
Nam. 5 uur, Gpdsdiejjeiemng.
Arkel,
van Soest,
neente.
