NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
FEUILLETON.
Nu. 34.
Woensdag 26 April 1916.
45e jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
DE OORLOG.
Aangezien ons gebleken is dat er onder onzen
naam zeer ondeugdelijke Naaimachines verkocht
worden, zoo berichten wij dat op al onze Naai
machines nevenstaand handelsmerk moet voor
komen. Men late zich onder welk voorwendsel
ook geen nagemaakte Lewenstein' machine aan
praten. Voor Amersfoort en Omstreken eenigste
Agent W. KOMMER, Krommestraat 24, Amersfoort.
De Firma A. LEW EN S TEIN
UTRECHT. JCUOORSTRAAT 14.
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 1.15;
Franco per post door bet geheele Rijk 1.25.
Afzonderlijke Nnmmers 3 Cent.
Lngezonden Btukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 77. Telephoonn. 69.
ADVERT ENTlftN:
Van 16 regels f 0.50; iedere regel meer 7'/, Cent.
Groote letterB en vignetten naar plaatsruimte.
Lord Cromer over Duitschland's
vredesvoorwaarden.
De uTimesa bevat den volgenden
brief van lord Cromer, naar aanlei
ding van de woorden van den Duit-
scben rijkskanselier over de vredes
voorwaarden
»Ue Uuitsche rijkskanselier heelt
in zijne rede, die hij op 6 Maart in
den Rijksdag heeft uilgesproken, de
volgende opmerkingen omtrent de
voorwaarden voor den vrede geuit:
oLaat ons nu eens aannemen, dat
de heer Asquilh zich bij mij aan
tafel nederzette om over de mogelijk
heid van den vrede te spreken en
dat de heer Asquith zou beginnen
met de definitieve en algeheele ver
nietiging van de militaire macht van
Pruisen te eischen. Ons gesprek zou
dan reeds bijna voor het begonnen
was, geëindigd zijn. Op deze vredes
voorwaarden valt slechts één antwoord
te geven en dat antwoord moet ons
eigen zwaard geven
»De vijand wil bet vereenigde,
vrije Duitschland vernietigen. Hij wil
Duitschland weder maken tot wat het
in vroegere eeuwen geweest is: een
prooi van de zucht tot overheersching
van zijne naburen en de zondebok
van Europa, voor altijd buiten het
domein der economische evolutie ge
plaatst, zelfs als de oorlog voorbij
zal zijn. Dat is het, wat onze vijanden
bedoelen als zij van de algeheele ver
nietiging van de militaire macht van
Pruisen spreken.
Deze merkwaardige uiting verdient
om drie redenen de aandacht. Ten
eerste, omdat zij juist datgene weer
geeft wat de Duitsche regeering de
rest van de wereld wil doen gelooven.
Ten tweede, omdat zij waarschijnlijk
datgene belichaamt wat de Duitscbers
zelf denken. Ten derde, omdat zoo
lang de Duitschers dit blijven geloo
ven, de moeilijkheden, die den vrede
in den weg staan, bijna onoverkome
lijk zijn.
Ik ben mij ervan bewust, dat op
dit oogenblik van een woordenwisse
ling met onze tegenstanders slechts
weinig resultaat te verwachten is. Ik
ben mij er eveneens van bewust, dat
thans de tijd nog niet aangebroken
is om de mogelijke vredesvoorwaarden
ook slechts eenigermate in bijzonder
heden te bespreken. Maar desondanks
komt het mij wenschelijk voor dat er
officieel nota wordt genomen van de
verklaring van den Duitschen rijks
kanselier, al ware het slechts om de
overige wereld en mogelijkerwijze ook
dien Duitschers, die nog ooren hebben
om te hooreo, duidelijk te maken,
niet alleen waarvoor wij wél, maar
ook waarvoor wij niet strijden.
Het is mij niet bekend, dat hetzij
de heer Asquith, hetzij eenige andere
verantwoordelijke autoriteit hier te
lande iets gezegd beeft, dat kan ver
draaid worden tot een verlangen om
naar »de algeheele vernietiging van
de militaire macht van Pruisen« te
streven. Ik weet zeer zeker, dat zij
nooit gezegd hebben, dat zij een
ivereenigd Duitscbland« wenschen te
vernietigen. Zij kunnen echter niet
gezegd hebben, dat zij een »vrij«
Duitschland wenschen te verpletteren,
want Duitschland is niet «vrij» en is
evenmin ooit »vrij» geweest, in de
beteekenis die wij gewoonlijk aan dat
woord hechten. Zoo Duitschland vrij
geweest ware, dan is het mogelijk,
dat de verwoestende oorlog, dien de
heer Von Betbmann Hollweg zoo zeer
betreurt, nooit had plaats gegrepen.
Voor zoover ik weet wenscht nie
mand hier te lande de vmilitaire
macht» van Pruisen te vernietigen.
De militaire kracht van Pruisen is
altijd zeer groot geweest, is het nog
en zal het waarschijnlijk ook blijven.
Niemand hier te lande zou tegen haar
voortbestaan bezwaar hebben, mits
men eenige vaste zekerheid hadde.
dat die voor wettige doeleinden ge
bruikt zou worden en dat zij niet
langer eene voortdurende bedreiging
voor de rest van de wereld zou zijn.
Waar men wel bezwaar tegen heeft
is, dat deze enorme militaire macht
in handen van een absolutistischen
souverein zou blijven die slechts aan
zichzelf verantwoording schuldig is en
wiens opvattingen omtrent de heilig
heid van internationale verbintenissen
en van de moraliteit van den Staat
zoo lijnrecht tegenover die, welke alle
andere beschaafde natijs huldigen,
staan. De heer Von Bethmann Hollweg
zou dichier bij de waarheid gebleven
zijn, zoo bij gezegd had, dat wij niet
de militaire macht van Pruisen, maar
de militaristische partij, die daar te
lande heerscht, willen vernietigen. Er
is tusschen deze beide doeleinden een
zeer groot verschil.
Mijn eigen opvattingen omtrent het
voornaamste doel waarvoor wij strijden
kunnen in drie eenvoudige stellingen
belichaamd worden.
De eerste is, dat er van geen duur-
zamen vrede sprake kan zijn, zoolang
een aan geen gezag onderworpen Jon-
kerdom in Duitschland oppermachtig
heerscht.
De tweede is, dat iedere stap om
het Jonkerdom op afdoende wijze de
macht te ontnemen, van de Duitschers
zelf moet uitgaan. Zelfs als de Duit
schers volkomen overwonnen waren,
zou het een noodlottige dwaling zijn
om van buiten af binnenlandsche her
vormingen in Duitschland teweeg te
brengen. De kapitale fout die ten tijde
van de Verklaring van Phillnitz is
begaan, moet thans niet herhaald
worden.
De derde is, dat wij niet behoeven
en niet behooren den strijd voort te
zetten om militairen roem alleen of
om Duitschland te vernederen, of, om
de woorden van den Kanselier te ge
bruiken »de economische evolutie van
Duitschland» te belemmeren, noch
zelfs om de door het Duitsche leger
met toestemming en onder goedkeuring
van zijne aanvoerders begane misdaden
te wreken.
M tar wij zijn het aan ons zelf, aan
het overige Europa en aan het na
geslacht verplicht, het zwaard niet
in de schede te steken voordal de
Duitschers bekeerd zijn en zullen inzien
dat hunne huidige politiek en hun
regeeringsstelsel van thans een vloek
zijn zoowel voor henzelf als voor de
rest der beschaafde wereld. Zulk eene
bekeering kan echter niet plaatsgrijpen,
tenzij de absolute mislukking van dat
stelsel duidelijk is geworden aan de
gezonde elementen, die in Duitschland
nog over zijn, en die uit dat feit de
moed putten om het juk van het
Jonkerdom af te werpen, om dan op
nieuw hunne plaats in te nemen in
de gemeenschap der beschaafde natiën
waaruit zij thans gebannen zijn.»
(w.g.) Cromer.»
De toekomst der oorlogsaviatiek.
Pemberton Billing, de vlieger die
onlangs tot lid van het Engelsche
Lagerhuis werd gekozen, zeide dezer
dagen in eene vergadering, waar hij
over de toekomst der aviatiek sprak,
dat binnen een paar jaren de vlieg
machine zoodanig zou ontwikkeld zijn
dat zij 400 kilometer per dag zou
kunnen afiegen.
De sDaily Chronicle» deelt omtrent
Billing, zijn werk en zijne meening
eenige bijzonderheden mede: In 1904
bouwde hij eene machine, waarmede
hij glijvlucht kon uitvoeren en in 1908
een tweede,diedoor paarden getrokken,
voldoende stijgkracht had om hem
van den grond op te heffen. Dit was de
eerste zwaarder-dan-de-lucht mach ine,
die ooit in Engeland van den grond
opsteeg.
Omtrent den militairen luchtdienst
in Engeland verklaarde hij in de be
doelde vergadering, dat hij het een
dwaasheid acht om nu metden bouw
van Zeppelins te beginnen. De Duit
schers hebben daar tien jaren voor
noodig gehad en er 20 toi30 millioen
aan besteed, terwijl zij bovendien over
ongeveer98proceritder wereldproductie
van aluminium beschikken. Het zou
voor Engeland eenvoudig een domheid
zijn, om nu, zonder ervaring en zonder
aluminium te trachten hen na te volgen.
Engeland bezit echter een wapen,
dat veel beter is dan de Zeppelin, nl.
de beste vliegmachine ter wereld. Met
duizend vliegmachines van die soort,
zal het Engeland mogelijk zijn den
oorlog drie maanden vroeger te be
ëindigen dan erzonder.
Pemberton Billing is er zeker van,
dat de aeroplane het middel is dat
binnen twintig jaar den wereldvrede
zal brengen. De volgende oorlog zal
een bommenoorlog zijn, gevoerd door
vliegmachines, die een 500 kilometer
per uur zullen afleggen. Zoo een oorlog
mocht uitbreken te middernacht, dan
zouden Engeland's of Uuitschlaud's
steden binnen 1 uur in puirihoopen
veranderd kunnen zijn. Met dit voor
uitzicht voor oogen, zouden de volke
ren geen ooi log meer kunnen of
durven voeren.
Voor groote gezinnen.
nln Frankrijk en in Duitschland»,
zegt de Daily News» bis men, met
het oog op de vernietiging van een
deel der mannelijke bevolking, zeer
bezorgd om het geboortecijfer en is
daarom te Parijs eene vereeniging
opgericht die zich ten doel stelt, de
openbare meening ten gunste der
groote gezinnen te bewerken.
Een der programpunten dit r ver
eeniging is, eene organisatie van
hoofden van gezinnen met meer dan
vijf kinderen tot stand te brengen en
die met alle middelen som hunne
21
Naar liet Duitsch van Estella Schönberg.
„Oscar Walburg ge spraakt juist over hem,"
zeide zij „nietwaar, ge zijt uw neef zeer ge-
c\})
negen i
„Ja," antwoordde Herman, „ik dacht, dat ge dit
wel wistHet zijn meer dan woorden, als wij zeggen,
dat wij broeders voor elkaar zijn."
Zij wierp een snellen blik op hem, zijn gelaat
was ernstig, zijn oogen rustten op baar.
„Dan schenkt gij elkaar zeker wederkeerig ver
trouwen kent gij Oscars hart, zijn geheimen?"
vroeg zij haastig, zonder hem hierbij aan te zien.
„Ik geloof, ze te kennen, Virginie," antwoordde
hij kalm, „zijn heiligste en zoetste weet ik en ja,
ik kan het u wel zeggen, dat het mij geheel vervult.
Oscars levensgeluk is het mijne."
Het woord was gesprokenZij had al haar kracht
noodig, om zich niet te verraden, om geen geluid
te geven, toen de beslissing viel. Thans wist zij het,
hij beminde haar niet!
Door een stroom van gewaarwordingen voelde zij
zich overstelpt. Een oogenblik voelde zij een onuit
sprekelijke pijn, daarna streden trots, schaamte en
toorn om de overhand.
Zij verachtte zichzelve, om datgene, wat zij had
geloofd, zij meende nooit weer de oogen te durven
opslaan na zulk een vernedering. Zij wilde hem, die
daar zoo rustig naast haar voortliep en haar met
zijn zachte woorden zoo oneindig had gegriefd, haar
gevoelens verbergenook de gedachte, dat niemand
haar dwaasheid ooit zou gewaarworden, hield haar
staande! Daarom werd het haar ook duidelijk, dat
zij zich aan zijn oog onttrekken, ver uit zijn nabij
heid moest!
„Oscars levensgeluk riep zij uit, „laten wij daar
over niet spreken! Dat komt wel in orde, zus of
zooAlleen wilde ik u zeggen nu ja, dat ik mij
er een verwijt van maak, zoo eigenmachtig over uw
diensten onlangs en ook vandaag nog te hebben
beschikt, het was dwaas van mij en het zal nooit
meer voorkomen! Wij zijn bijna aan ons doel,
dat kleine eindje kan ik wel alleen gaandus leef
wel, Herman!"
Haastig had zij die woorden geuit, even haastig
keerde zij zich van hem af, nadat zij hem vluchtig
de hand had gereikt, zonder hem te antwoorden
op zijn
„Ik bid u, lieve Virginie
Zij liet hem niet uitspreken, maar spoedde zich
naar haar huis, dat werkelijk niet ver meer was.
„Wel, wel, nog in 't donkersprak Karei Muller,
toen hij eenige uren later de kamer van zijn jonge
vriendin intrad.
„Ik ik had vergeten, de lamp aan te steken,"
