NIEUWE
*Èt Nieuws- en Advertentieblad TÊt
voor de Provincie Utrecht, |g|
SCHETSEN UIT DE RECHTSZAAL
No. 104.
Zaterdag 30 December 1910.
45e jaargang
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDA6!
DE OORLOG.
BINNENLAND.
rii'.
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 1.
Franco per post door het geheele Rijk 1.15.
Afzonderlijke Nnmmers 5 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 17. Telephoonn. 69.
AD VERTENTIËN:
Van 16 regels 0.60; iedere regel meer 10 Cent.
Qroote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Een feit betreffende de verant
woordelijkheid van den oorlog.
De openbare meening in Duiiscli-
land eo overal, in het bijzonder in
de sociatisliscbe kringen, zal zeer ge
troffen zijn door de getuigenissen die
Kurt Eisner, oud-hoofdredacteur van
de »Vorwiirts«, bijbrengt in de debat
ten over de verantwoordelijkheid vaD
den oorlog.
De vereenigde socialisten hebben do
ofiicieele stelling aangenomen en onder
het volk verbreid, die de kanselier
nog eens beeft geformuleerd in zijn
vóórlaatste redevoering de Russische
mobilisatie beeft den oorlog uitgelokt.
Eisner heeft den moed gehad te ant
woorden, in een brief aan de »Volk-
stimme», van Chemuitz, door tegen
over de officieels opvatting te stellen
een nauwkeurig en tevens vernieti
gende berinnering der feiten. Het
orgaan van het gouvernementeels
socialisme heeft getracht, doch ver
geefs, zich gesloten te houden voor
bet antwoord tan Eisner. Zijn hard
nekkigheid is geëindigd met deze
pogiDg tot verstikking te overwinnen.
Het belangrijkste passage is:
«Hot is mogelijk, dat de »Volk-
stimmet niet alleen zijn principes
heeft vergeten, maar ook het werk
van zijn redactie, wanneer het de
speciale editie van zijn blad heeft
vergeten, die van af den 28sten Juli
(1914) de Duitsche mobilisatie had
aangekondigd. Hoe heeft de «Volk-
stimmen dit bericht gekregen? Het
was zijn medewerker Hellmann, die
van mij het bericht per telefoon, den
28steo Juli, ontving. Tegelijkertijd heb
ik ook getelefoneerd aan het hoofd»
comité der partij te Berlijn, dat de
Duitsche mobilisatie binnen eokele
dagen zou worden bevolen, maar op
zija laatst aan het eind der week.
Den 28sten Juli; dus nog vóór de
Russische mobilisatie en twee dagen
vóór de speciale editie van de Lokal-
Anzeiger van Berlijn, was de Duitsche
mobilisatie reeds beslist.
«Deze mededeeling beeft zoowel
Hellmann als het boofdcomité der
partij te Berlijn verbaasd. Laten wij
ons slechts herinneren, dat toen offi
cieus aan de kranten last werd ge
geven te schrijven; dat de crisis haar
acuten aard had verloren, met de be
doeling, dat de onverwachte ramp de
bevolking zou overvallen, die opge
wonden, geneigd en gezind was om
zich te onderwerpen aan de bevelen
der autoriteiten. Het was daarom, dat
Hellmann er verstomd van was, niet
weteode, of het bericht juist was of
niet; en het was daarom, dat hij mij
des Woensdags opnieuw vroeg, of
mijn mededeeling juist was. Ik ant
woordde eenvoudig: »Het is beslist
Indien het anders was geweest, zou
ik het bericht niet hebben bekend
gemaakt."
Nu het geheugen van de redactie
van de sVolkstimme" is teruggekeerd,
wil ik aannemen, dat de hoofdredacteur,
van wien ik een geregelde corres
pondent was, weet, van wien ik mijn
informaties bad. Hij weet ook, dat hij,
van wien ik dat bericht had, de man
was, die wegens zijn positie, hel eerst
het besluit tot De Duitsche mobilisatie
moest welen. Die man kan niet ver
keerd of valsch zijn ingelicht.
Waaruit duidelijk en klaar blijkt,
dat de Russische mobilisatie niet de
aanleiding kan geweest zijn van de
Duitsche mobilisatie, want de Duitsche
mobilisatie was reeds een week vóór
de Russische een besliste zaak."
De vaderlandsthe hulpdienst
in werking.
Men meldt ons uit BerlijnAan den
oproep der militaire overheid tot vrij
willige aanmelding voor den vader-
landscben hulpdienst wordt door zeer
velen gevolg gegeven. Volgens de tot
heden bekend geworden resultaten
der werving, zal dwaog voorloopig
zeker niet, misschien io 't geheel niet,
noodig zijn. Een groot aantal vrouwen
heeft zich aangemeld, om werkzaam
gesteld te worden iu militaire bureaux,
magazijnen en lazeretten. Het militaire
keukenpersoneel in de garnizoenen en
etappen zal geheel en al vervangen
worden door vrouwelijke krachten.
Evenzeer bestaat het voornemen, zie
kenverplegers in de lazeretten door
vrouwelijk personeel af te lossen, ten
einde alle beschikbare krachten voor
den dienst aan het front te kunnen
aanwenden. Op de militaire bureaux
zullen uitsluitend oudere beambten
werkzaam gesteld worden. Voor deo
bewakingsdienst voor gevangenen en
voor grensbewaking zullen oud-ge-
dienden, die de wettelijke militaire
ouderdomsgrens overschreden hebben,
in aanmerking komen. Volgens de
laatste beschikkingen zal verreweg het
grootste deel der tot nog toe voor
garnizoensdienst beschikbare man
schappen voor den dienst naar het
front worden gezondeD. De militaire
overhedeD hebben de opdracht, bij de
betaling der personeo, d;e zich voor
burgerlijke hulpdiensten aanmelden,
zooveel mogelijk rekening te houden
met de behoeften der hulpkrachten,
alsmede met de oogenblikkelijkeduurte-
toestanden.
Sympathiebetuiging uit Nederland
aan preaident Wilson.
De Nederl. Anti-Oorlog-Raad heeft
bet volgende telegram aan president
Wilson gezonden:
«Heel Nederland dankt u voor uw
poging tot bevordering van een duur-
zamen vrede. De N.A.O.R. acht het
een voorrecht ook zijoerzijds aan dit
gevoelen uiting te geven.
Wij zijn overtuigd, dat alle oorlog
voerende volken smachten naar één
vrede, die de zelfstandigheid der kleine
staten verzekert en door een wereld
verdrag, houdende de schepping eener
volledige internationale rechtsorgani
satie, den toekorastigen vrede een
duurzaam karakter zal geven en de
menschbeid van het militairisme zal
bevrijden.
Naar het antwoord dat de oorlog
voerende regeeringen u zullen geven,
zal de wereld beoordeelen of deze,
door als oorlogsdoel verklaarde wen-
schen inderdaad voor de betrokken
regeeringen van overwegend belang
zijn.
Alle onzijdige volkeren begroeten
uw stap met de grootste sympathie
en steunen uw edel pogen in het be
lang der geheele menschbeid."
De Nederl. Groep van het Wereld-
verbond van Kerken beeft het volgende
telegram aan president Wilson ver
zonden
De Nederlandsche Groep van het
Wereld verbond van Kerken zendt u
zijn eerbiedige hulde.
God zegene uw pogen tot het ver
krijgen van een duurzamen vrede.
De Nationale Vrouwenraad van Ne
derland heeft bet volgende telegram
aan president Wilson verzonden:
»De Nationale Vrouwenraad van
Nederland brengt u hulde voor uw
bemiddeliogspogiDg en weuscbt dat
deze den vrede brenge."
De Vrijzinnig-Democratische Bond
zond het volgend telegram aan presi
dent Wilson
»De vrijzinnig-Democratische Bond
dankt u voor uw initiatief, dat tot een
spoedigen rechtvaardigen en duur
zamen vrede moge leideD."
Broodkaarten.
Naar wij vernemen, zal thans de
invoering vao broodkaarten zeer spoe
dig, denkelijk in de eerste helft van
Januari, plaats hebben. De Minister,
tevoren ingelicht door de vereeniging
van werkgevers in het bakkersbedrijf,
heeft advies gevraagd van de gemeente
besturen.
Het plan bestaat bet Duitsche
systeem van broodkaarten te volgen.
Er wordt 400 gram per dag en per
persoon, wit-, bruin ofz.g. klein brood,
doch geen beschuit, toegestaan.
Blijkt, bij arbeiders, deze hoeveel
heid te gering, dan kunnen «suppletie-
kaarten" voor méér brood per dag
worden toegestaan.
leder lid van een gezin ontvangt
een broodkaart, afgescheiden in bokjes.
Daaruit knipt de bakkersknecht die
't brood bezorgt, zooveel hokjes als
de verbruikte quantiteit aanduidt. In
de broodbakkerij worden deze geknipte
strookjes nagezieD, gecontroleerd en
dan geplakt op gegomde kaarten, ter
beschikking van den bakker gesteld.
De kaarten kunnen strookjes lot een
totaal vaD 30 pond brood bevatten.
Met deze verzamelkaarten kan later de
bakker worden gecontroleerd.
Ook meelkaarten voor hen, die zelf
brood bakken, zullen verkrijgbaar
wezen.
Of, en zoo ja, hoelang, de io het
land aanwezige od op weg daarheen
zijnde graanvoorraad voldoende zal
zija om het Nederlandsche volk te
voeden, is natuurlijk moeilijk te be
palen.
Onder de eerst te nemen maatrege
len tot beperking vaD graanverbruik,
behoort het slaiten der branderijen,
betgeen weliswaar werkloosheid ten
gevolge zou hebben, maar in 's lands
belang noodwendig zou wezen.
Jaarbeurs Utrecht.
Naar wij vernemen worden er maat
regelen getroffen ora aan de bezoekers
van de Eerste Nederlandsche Jaarbeurs
in de stad Utrecht de Beurs zelf
zal een zakelijk karakter dragen
ontspanning te bieden.
Reeds is bekend, dat verschillende
Restaurants tijdens den duur strijkjes
zullen engageeren enz.
In het gebouw voor Kunsten en
Wetenschappen zullen intieme kunst
programma's worden uitgevoerd onder
door MaItbe Cokbiad.
1) „Zilverbon." „Wat blijft."
„Mijnheer I" zei de knecht, en hij
keek hem op zeer bijzondere manier
aan.
„Ja, wat is er," vroeg hij, ietwat
verschrikt opkijkend van z'n werk,
want het briefje van vriend, die hem
wel hoffelijk, maar toch met iets drin
gends, haast-dringends in zijn toon
restitutie vroeg, had hij in kleine
snippertjes verscheurd, doodsbang dat
iemand 't vinden zoudat een van de
bedienden er de lucht van zou krijgen...
Waarna hij getelefoneerd had, van
vóór eind der maand de zaak te zullen
regelen Maar de vriend had gemeld
ir wel eens even bij hem te zullen aan-
loopen
Best mogelijk, dat Van Kempen er
nu reeds Was
ffMeneer," zeide oude Jaspers, op
zeer-bijzonder toontje, f/er is een dame."
ff Een dame?" zei meneer Donker,
verbaasd opkijkend, en tegelijk kwam
iD hem op de blij-vertoostende ge
dachte, de heerlijk-verlossende, dat
t misschien de douairière van de open-
bewaargeving der waardevolle stuk
jes" kon wezenmet wie hij onder
handeld had, maar niet tot een resul
taat gekomen.
ff Een dame? O, zeker de oude
mevrouw Van Soest?"
ft Neen," zei Jaspers, ftze is hier
nooit geweest."
En de knecht wreef op eigenaardige
wijze met den rug van zijn hand over
z'n neuspunt.
Even wachtte meneer Donker.
ff Een bedelpartij," vroeg hij knorrig
ontstemd dat Ihij teleurgesteld werd.
Jaspers haalde z'n schouders en z'n
wenkbronwen zeer hoog op.
«Zij zegt, dat u haar zeer goed kent,"
zei Jaspers, een glimlachje met moeite
bedwingend.
Patroon werd tikje-boos.
uLaat die dame binnenkomen," zei
hij stug-bruusk.
Een zacht kloppen aan kantoordeur.
Daar stond zij vóór hem.
Lucy, van vier jaar geleden.
In stemmig-donker toilet, met bleeke
wangen. De licht-gebogen neus schra
ler dan vroeger. Maar de grijze, ener
gieke oogen nog hetzelfde van toen.
Lucy, die hem dat briefje had ge
schreven, van haar naar Nizza ver
trekken en dat 't maar beter was,
elkaar voorloopig niet meer te ont
moeten. Een paar dagen later had hij
haar in een anto gezien, met den klei
nen baron Van Melden. Toen ze hem
zag loopen, wendde zij haastig het
hoofd om.
Hij was er weken-lang halfkrank
zinnig over geweest. Lucy had hem
duizenden gekost, veel meer dan hij
kon missen.
Zijn oude boezemvriend De Haan
had hem gesmeekt, de relatie toch af
te breen; hem trachten te verdui
delijken, dat Donker bezig was zich in
den afgrond te werken. Hij weigerde
nog een cent voor te schieten.
En 't was zelfs zóó ver gekomen,
dat De Haan gedreigd had de com
missarissen van de vennootschap, waar
van Donker directeur was, te zullen
waarschuwen.
Toen het briefje van Lucy was
gekomen, stormde Donker in wilde
wanhoop bij De Haan binnen. Viel
hij, snikkend als een kind, op een stoel,
ff't Is uit!" kermde hij, naties is uitI"
En hij wierp het hevig-geparfu-
meerde epistel op de tafel. De Haan
kwam met uitgestoken handen naar
hem toe.
ffKerel," zei hij, ffdat is je geluk.
Dat is 't mooiste bericht, dat je mij
sinds maanden gebracht hebt INou
kan alles weer terecht komen!"
Donker was in woede opgevlogen.
Had ruwe, grove scheldwoorden ge
schreeuwd; gezegd, dat De Haan
een nil, een stommerik,een bruut was...
Maar de ander lachte er om en was
niet te beleedigeD. Hij besefte wat er
in het gemoed van den bedrogen man
omging. Bleef hem, dien avond ge
zelschap houden. Dineerde met hem
in een restaurant. Toen Donker wat
wijn had gedronken, stroomden de
tranen hem over de wangen. Vriend
troostte hem op de rustig-gemoedelijke
manier, die hem eigen was.
Maar de wond genas zeer langzaam,
want Donker hield echt van blonde
Lucy. Ze was niet naar Nizza, en hij
had zich zelf dusdanig vernederd, dat
hij haar een smeekbriefje zond om 't
weer goed te maken. Maar hij kreeg
het epistel terng.
Dat was vier jaar geleden, en in
dien tijd was zijn energie in zaken
doen verslapt, had hij klap op klap
moeten verduren. De schijn wist-ie
nog op te honden, maar De Haan
kende de situatie; had hem al meer
geholpen dan feitelijk verantwoord
was
En daar stond Lncy nu vóór hem.
Met Bmartelijk glimlachje. Hem als
vroeger biologeerend met den blik van
haar staalgrijze oogen.
«Lucy I" riep hij uit. En een dolle
vreugde steeg in hem op. 't Was of
de zoekende onrust, het leege, onvol
dane, weemoedige-verlangende, dat hem
al die jaren gemarteld had, als bij
tooverslag plaats maakten voor blijd
schap, voor zonnig, gelukkig-zijn.
ft LucyJij hier?..." En hij vatte
haar blanke, poezele rechterhand en
drukte er als in toestand van
weeldedroom een kus op.
Over al wat gebeurd was; over 't
hem bedriegen en vernederen werd
niet gerept.
Op zachten toon, haar arm op
z'n arm latend rustennu en dan haar
vochtige oogen afwisschend, ver
telde Lucy.
Wordt vervolgd).