IIVWK
ySfr Nieuws- en Advertentieblad Tjllf
voor de Provincie Utrecht. |Bf
Gemeenteraad.
No. 4.
Zaterdag 12 Januari 4fH7.
47e jaargang
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG)
HET VRIJE WOORD.
y r (s
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 1.
Franco per post door het geheele Rijk 1.15.
Afionderlpke Nummers 5 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langeetroat 17. Telephoonn. 09.
4DVER1 ENTlEN:
Van 16 regels f 0.90; iedere reg9l meer 15 Cent.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Buiten verantwoordelijkheid van redaetie en
uitgever.
Het Democratisch Verbond.
De opnptnirjg in de Grondwet van
het algemeen kiesiecbt voor mannen
is de finale toepassing van het stelsel
van recbtstreekscb mannelijk kiesrecht,
dat in de Grondwet van 1848 zijn
intrede deed en dat onder den invloed
van Thorbecke als het uitvloeisel van
bet lidmaatschap van staat werd be
schouwd. Daar echter de groote meer
derheid nog niet rijp werd geacht
voor de volledige toepassing van het
stelsel, werd het aantal kiezers be
perkt tot 100 000.
Bijdegrondwetsheiziening van 1887
bracht de voorloopige kiesrechtrege
ling bet getal op 300 000 en tenge
volge van de kieswet van 1896 is het
aantal kiezeis tot ruim 1000000 ge-
De laatsto herziening heeft het al
gemeen mannenkiesrecht in de Grond
wet vastgelegd.
Maar niet in den democratischen
geest, welke den auteur van de grond
wetsherziening in 1848 bezielde.
Hoe geheel anders klinkt het be
toog, dat de Minister der huidige
grondwetsherziening in zijn Memorie
van Toelichting over het algemeen
kiesrecht houdt, en dat zijn toepassing
vindt iri het stelsel van evenredige
vertegenwoordiging, dat in de additio-
neele artikelen is opgenomen.
De Minister noemt de onafhanke
lijkheid der kiezers seen onware fictie»
en verwacht heil van de partijgroe-
peering met haar parlementaire frac
tiën, fractie-besturen en fractie ver
gaderingen, met haar extia-pailemen-
laire verkiezingsleuzen, partijleiders en
propagandisten.
Volgens den Minister is «de indi
vidualiteit der kiezers ondergegaan in
de massaliteit». Deze leer legt, in
volslagen afwijking van de democra
tische gedachte van 1848, het zwaarte
punt van het vertegenwoordigend
stelsel sin de partijgroepeering en
haar leiders en beschouwt de kiezers
als een kneedbare massa».
Het algemeen kiesrecht, op die wijze
opgevat, is in strijd met gezonde
democratische begrippen. Waar zijn,
mogen wij vragen, de «Nationale par
tijen», waarvan de Minister in dezelfde
Memorie van Toelichting gewaagt?
Door welke politieke, dat is ineen
vaste lijn zich op het gebied vau het
staatsleven bewegende gedachte onder
scheiden zich de door hem bedoelde
partijen? Zien wij niet, dat de band,
welke elk der partijen verbindt, zoo
los is, dat zij voortdurend verbrokkelen
in fractiën?
De leiders der fractiën moeten vol
gens den Minister de steunpilaren zijn
van ons staatsgebouw. Hoezeer zij dit
waren, is gebleken, toen in een tijd,
waarin de aandacht van het Neder-
landscbe Volk werd in beslag genomen
door de buitenlandsche gebeurtenissen
en de zorgen, welke daarvan voor ons
Vaderland iD het algemeen en zijn
burgers in bet bijzonder bet gevolg
konden worden, zij hebben verworpen
wat tot nu toe had gegolden als hoek-
steenen van derespectieveprogramma's
eenerzijds het gezindshoofdenkiesrecht,
anderzijds betopenbare volksonderwijs.
Zal het algemeen kiesrecht een
waarlyk democrati-ch staatsbestuur
met zich brengen, dan is bet noodig
zelfstandige en belangstellende kiezers
te vormen.
Het algemeen stemrecht met kiezers
zonder individualiteit kan slechts een
massa opleveren, die als voetstuk zal
dienen voor machtsbegeerigen om zich
in de boogte te werken. Welke gevaren
«het zwak politiek gestel van ons
volk», om een woord van Thorbecke
te gebruiken, oplevert, heeft de af
spraak lusschen de leiders der fractiën
proefondervindelijk bewezen. Hun iaat-
zitten-wat-zit politiek was een eerste
poging van liet Parlement om de ver
kiezing zijner leden aan zicb zelf te
trekkeo en de kiezers, voor wier ver
meerdering het zicb terzelfder tijd
zoo waim toonde, tbuis te laten. Door
feitelijke uitschakeling der kiezers ver
liest het Parlement bet karakter van
een vertegenwoordigend lichaam, en
wnrdt bet een kring, wier leden meer
belang hebben bij bun verhouding
onderling, dan bij hun verhouding tot
do kiezers.
W at een geestig schrij ver in F ran krijk
kort vóór den oorlog in zijn land heeft
genoemd ïla République des Camara-
dest heeft in ons land navolging ge
vonden.
«Tusschen de mannen, die belast
azijn met bet controleeren van de
«openbare aangelegenheden vestigt
«zich een intimiteit. Het is noch sym-
«patbie, noch achting, noch vertrou-
»wen, het is eigenlijk een kameraad-
«scbap, iets dat ten slotte het midden
«houdt tusschen «esprit de corps» en
«medeplichtigheid.»
Personen, die elkander iedeien dag
ontmoeten, ook al bestrijden zij elkaar
geregeld, krijgen gemeenschappelijke
belangen. Er vormt zich een zekere
clubgeest,eengemeenschappelijk gevoel
voor het college waarvan men deel
uitmaakt, een Kamer-saamboorigheid.
Een rechtschapen lid van het Parle
ment vergoelijkte oen besluit als dat
tot toekenning aan de Kamerleden van
pensioen zonder storting en met terug
werkende kracht, welk besluit hij,
buiten het Parlement staande, onge
twijfeld met de openbare meening zou
hebben veroordeeld, terwijl bij het nu
slechts kwalificeerde als een blunder.
Jn het bekende partijblad «De Tijd*
is het eenige Kamerlid, dat zelfstandig
is gebleven tegenover zijn medeleden
«een spelbreker» genoemd. Met bet
gekozen stelsel van evenredige verte
genwoordiging wordt de verkiezing van
het Parlement een coöptatie of zelf-
aanvulling, als in den Regententijd.
De grondwetsherziening is bet resul
taat geweest van een parlementaire
kameraadschap en heeft niet gestrekt,
de Constitutie meer te maken tot «een
nationale kracht», maar levert gevaar
op voor verwording van ons Parlement
Het stelsel, volgens hetwelk de ver
kiezingen voortaan zuilen plaats hebben,
is een eerste reden om den door de
A. T. A. G. («Actie Tegen de Aan
hangige Grondwet») begonnen strijd
voort te zetten.
Een tweede reden is hetgeen artikel
80 der Grondwet bepaalt of beter
gezegd riiei bepaalt omtrent het vrou
wenkiesrecht Een grondwettelijk kies
recht zal dus do vrouwelijke helft der
bevolking niet krijgen. Hoogstens kan
de wetgever voor haar vaststellen een
attributief kiesrecht, dat als stelsel
zóózeer is veroordeeld, dat de grond
wetsherziening is op touw gezet om
er mede te kunnen breken. Het attri
butief kiesrecht is beschouwd en be
streden als een klassebevoorrechting,
die voor de mannen bij deze herzie
ning is opgeheven. Als seksebevoor-
rechting wordt het afgekeurde systeem
in de Grondwet binnengehaald, zoodat
de Nederlandscbe vrou ven, die op
allerlei gebied nuttig voor de gemeen
schap werkzaam ziju, w irden achter
gesteld bij en tevens af iankelijk ge
maakt vpn He «nek wcklc -e h»H<y>!Heo,
wier aantal door do Regeering (zeker
niet te hoog) op 100.000 wordt geschat.
Door do aanneming van tweeërlei soort
van kiesrecht: het grondwettelijke al
gemeen en het attributief kiesrecht,
wordt de Grondwet op dit punt be
ginselloos, wat met haar karakter in
strijd is.
De herziening van artikel 80 doet
dus reeds dadelijk de noodzakelijkheid
ontstaan van de actie voor eeo nieuwe
herziening, teneinde ook het recht van
de vrouwen als leden van de staats-
gemeenscbap erkend te zien. Het bui
tenland gaat ons daarin voor. Daar
heeft men de verdiensten van de vrouw
voor de maatschappij leereu inzien en
begrijpt men, dat de Staat evenzeer
als de familie samenwerking van beide
seksen noodig beeft.
De oprichters van het Democratisch
Verbond hebben gemeend dat bet
eenige middel om de actie voort te
zetten is het in het leven roepen van
een Verbond, dat zich ten doel stelt
aan de politieke ontaarding onzer
Volksvertegenwoordiging een einde te
maken, door het openbare leven te
ontwikkelen in zuiver democratischen
i.
Dit Verbond moet uiet alleen werken
als kiesvereeniging, dus slechts als er
veikiezirigen in aantocht zijn, maar
voortdurend de belangstelling voorde
maatschappelijke vraagstukken van
den dag opwekken en levendig houden
een Werkprogram vaststellen, rekening
houdend met de eischen om te trachten
dit program tot uitvoering te brengen.
De denkbeelden over de richting,
waarin het Democratisch Verbond zich
moet bewegen, zijn samen te vatten
in de volgende
Beginselverklaring van het
Democratisch Verbond.
De Nederlandscbe Staat is de histo
risch geworden gemeenschap, welker
organen tot taak hebben de belangen
te behartigen van het geheele Neder-
landsche volk en niet de egoïstische
belangeD vau personen, van klassen,
van partijen of baar fractiën.
In ons land behooren alle Neder
landers, mannen zoowel als vrouwen,
als gelijkgerechtigde leden der ge
meenschap te worden beschouwd. De
vertegenwoordiging van het Neder-
landsche Volk behoortte worden samen
gesteld door de uitoefening van het
gelijke rechtslreeksche kiesrecht, toe
te kennen aan al zjjn leden, voorzoover
deze niet op grond van algemeen
belang behooren te worden uitgesloten
Niet de kiezers als een kneedbare
massa, doch de kiezers als individuen
leveren den waarborg op, dat hun
uitspraak is die van een gezonde open
bare raeening, welke de noodzakelijke
voorwaarde is voor de deugdelijke
werking der parlementaire instellingen.
Het maatschappelijk onderwijs, dat
alle ingezetenen, zonder onderscheid
van richting of sekse, in hun jeugd
moeten genieten, moet hen voorbe
reiden om. tot de jaren des onder-
scheids gekomen, als zelfstandig oor-
deelende staatsburger deel te nemen
aan bet openbare ieven.
Het onderwijs moet naar de veel
zijdige behoeften der gemeenschap
worden ingericht, waardoor het tevens
zal ten goede komen aan de indivi-
dueele belangen harer leden en den
particuliere ondernemingsgeest aan
wakkert, die een onmiskenbare factor
is voor algemeene welvaart en slechts
op gronden van algemeen belang in
zijn vrijheid mag worden beperkt.
De Overheid moet als een nationaal
belang landbouw, handel en nijverheid
bevorderen.
Het waarnemen van vertegenwoor
digende functiën moet als een plicht
jegens de gemeenschap worden be
schouwd en niet begeerlijk wordeo
gemaakt door daaraan verbonden
materieels voordeelen.
Het is noodzakelijk, dat het hoofd
van den Staat Nederlander van ge
boorte zij.
Het buitenlandsch beleid moet zoo
wordeo geregeld, dat het onder con
trole der volksvertegenwoordiging en
in overeenstemming roet de openbare
meening wordt gevoerd, en dat bet
meewerkt tot een rechtsorde tusschen
de Staten, welke berekend is op
vreedzame ontwikkeling en niet op
oorlogstoerustingen.
Werkprogram
van het Democratisch Verbond.
Het Democratisch Verbond eischt
I. Een nieuwe Grondwetsherziening,
waarbij o.a. wordt bepaald:
a. dat na het overlijden van Konin
gin Wilhelmina en bij het eventueel
uitsterven van baar rechtstreeksch
nakomelingschap, niemand wettelijke
aanspraken op den Nederlandschen
troon heeft, zoodat het Nederlandscbe
volk op dat tijdstip io volle vrijheid
zelfstandig over den dan in te voeren
staatsvorm kan beslissen
b. dat het bestuur der buitenland
sche betrekkingen volledig gecontro
leerd wordt door de Staten-Generaal;
c. dat het verklaren van oorlog, het
sluiten van vrede, en bet sluiten vao
verdragen met vreemde Mogendheden
niet kan geschieden zonder goedkeuring
der Staten Generaal
d. dat met vreemde Mogendheden
gesloten verdragen en regelingen on
middellijk moeten worden gepubli
ceerd
e. dat afgeschaft wordt het pen
sioen voor Kamerleden;
f. dat zij, die na hun (baar) ver
kiezing tot lid van de Staten-Generaal
een bezoldigd Staatsambt, dat zij niet
reeds tijdens die verkiezing vervulden,
aannemen, van rechtswege het lid
maatschap verliezen;
g. dat over een door de Staten-
Generaal aangenomen wetsontwerp
een referendum ouder de kiesgerech
tigden moet worden gehouden, als b.v.
binnen één maand na die aanneming
door b.v. minstens 25000 kiezers zulks
schriftelijk wordt verlangd;
b. dat bet algemeen actief en pas
sief kiesrecht voor mannen en vrouwen
in de Grondwet wordt vastgelegd.
Indien een Grondwetsherziening
door een commissie zal worden voor
bereid, dient deze te bestaan uit
vrouwen en mannen.
II. In afwachting van een nieuwe
Grondwet, herziening van de kieswet,
in dien zin, dat het foutieve stelsel
van evenredige vertegenwoordiging,
dat nu in de additioneels artikelen
der Grondwet is opgenomen, komt te
vervallen.
lila. Een regeling van het algemeen
vormend lager onderwijs, waarbij de
eenheid van de natie niet wordt vei-
brokkeld;
b. krachtige bescherming door
wettelijke middelen van de open
bare school legen oneerlijke concur
rentie
e. behoorlijke salarieering van het
onderwijzend personeel.
IV. Staatspensioen voor ouden van
dagen.
Va. Belasting naar draagkracht.
b. handhaving van het vrijhandel-
stelsel.
VI. Dat de maatregelen op het ge
bied van de koloniale politiek worden
gericht op geleidelijke invoering van
zelfbestuur der Inlanders.
In eene door den burgemeester ge
presideerde openbare vergadering van
slechts enkele minuten besloot de
Gemeenteraad overeenkomstig de voor
dracht van Burgemeester en Wet
houders naar aanleiding van artikel 51
der nieuwe Kieswet de Gemeente te
verdeelen in de navolgende kieskt mgen:
Kieskring I
omvattende bet gedeelte der gemeente,
ingesloten door een lijn, loopende als
volgt: van bet punt waar de Rijks
straatweg van Hoevelaken riaar
Amersfoort de grens van de gemeente
Amersfoort snijdt over het midden
van dien straatweg tot de Kamppoort-
brug. vandaar over het midden van
de Kamp door bet midden van de
Kamperbinnenpoort, over het midden
van de Langestraat naar de Varkens-
markt. Vervolgens over de Varkens-
markt naar het midden van de
Arnhemsphestraat, over het midden
van die straat tot de Arnbemsche-
poortbrug, vervolgens-rechts om
buigende over bet midden van de
Beek tot waar deze in de rivier de
Eem valt; vandaar het mid-len van
de rivier de Eem volgende lot waar
