NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht, |2|
No. 38.
Zaterdag 11 Mei 1918.
47e jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG ER ZATERDAG;
HUISVLIJT.
DE OORLOG.
EENE DIIÉSAILLIANCE
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden 1.
Franco per post door het geheele Rijk 1.15.
Afzonderlijke Nummers 5 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 77. Telephoonn. 69. I
AD VERTENTIËN:
Van 16 regels 0.90; iedere regel meer 15 Cent.
Groote letters en vignetten, naar plaatsruimte.
Er zijn menschen, die allerlei
dingen kunnen. Geen ambacht is
er, ot zij zouden, desgevorderd,
in staat zijn het uit te oefenen,
wel niet als een eerste meester,
maar toch op niet geheel onbe
vredigende wijze. Ook behoeven
zij zelden hun toevlucht te nemen
tot de hulp van een gewonen werk
man; is er iets bij hen aan huis
gebroken, fluks nemen zij het ge
reedschap ter hand en de schade
is hersteld.
Men zal zich misschien herin
neren, dat vroeger in het voordeel
van de algemeene beoefening van
slojd is gezegd toen werd het
meestal «huisvlijt" genoemd, en
wij verzoeken wel in aanmerking
te nemen, dat wij geen plan hebben
aan het groote nut van dit leer
vak iets tekort te doen dat
het de menschen in staat zou
stellen in menig geval zichzelf te
helpen, zonder dat er dadelijk een
ambachtsman behoeft geroepen te
worden, evenals bij de Noren,
Zweden en Denen, die in hun
vrijen tijd zelf hun huis opknap
pen, gebreken aan hun huisraad
herstellen of tal van voorwerpen
maken, die zij anders zouden
moeten koopen. En dat «practische
nut" werd door velen hoog ge
schat.
Nu kan dat inderdaad van veel
waarde zijn voor menschen, die
min of meer geïsoleerd wonen,
en slechts met veel moeite en niet
geringe kosten een werkman van
elders kunnen doen komen. In
onze steden en dorpen, waar men
van alles voor het grijpen heeft,
zou dat een minstens twijfelachtig
voordeel wezen. Stel eens, dat
ieder zich met succes op allerlei
soort van handwerk heeft toege
legd, en voldoende den tijd heeft
om wat te «knutselen", zooals
dat gewoonlijk genoemd wordt,
zou dan dat liefhebberen in ver
schillende bedrijven geen schade
toebrengen aan de lieden, die
van het handwerk moeten leven
en er dus slecht van gediend zijn,
als de arbeid hun ontgaat?
Het wordt juist als een van de
belangrijkste vruchten der be
schaving beschouwd, dat overal
een verstandige arbeidsverdeeling
haar toepassing vindt. Daardoor
zijn wij in de gelegenheid gesteld,
ons op één ding met volle kracht
toe te leggen, aan een taak al
onze aandacht, al onze vermogens
te wijden, en er zoodanige vor
deringen in te maken, dat de
hoogste graad van volkomenheid
wordt bereikt. De bekwaamheid,
die het deel wordt van een per
soon, komt dan de geheele ge
meenschap ten goede. Als vijf
menschen ieder vijf vakken hebben
geleerd, zal er nooit zoo goed
werk worden geleverd als het ge
val zou zijn, wanneer iedei hunner
er slechts een voor zijn rekening
heeft genomen, en de som van
het arbeidsproduct zal ook onder
de laatst genoemde omstandigheid
heel wat grooter zijn. Zoowel
quantiteit winnen bij de ver
deeling.
Hetzelfde beginsel wordt bij de
fabrieksnijverheid op ruime schaal
en dikwijls tot de uiterste con
sequentie toegepast, waardoor aan
één werkman slechts eenvoudige,
gemakkelijk aan te leeren werk
zaamheden zijn opgedragen. Dit
heeft tengevolge, dat hij een hooge
mate van vlugheid en nauwkeurig-
heid verkrijgt, en dat de verschil
len de verrichtingen, waarmede
ter verdere afwerking van 't pro
duct andere personen na elkaar
zijn belast, precies in elkaar te
passen. Moest één man dat alles
doen, het zou na verhouding veel
langzamer gaan en de juistheid
zou te wenschen overlaten. Maar
het stelsel heeft daar ook schaduw
zijden, van welke wij alleen deze
noemen, dat de arbeid iets machi
naals krijgt, wat nadeelig is voor
de opgewektheid van den geest.
Door jaar in jaar uit steeds het
zelfde werk te doen, waarbij van
het
denkvermogen weinig wordt
gevorderd, loopt dit gevaar zijn
scherpheid te verliezen. Bij de
onvermijdelijkheid van deze rege
ling, die oorzaak is, dat de fabri
katen tegen de laagst mogelijke
prijzen in den handel worden ge
bracht een eisch der concur
rentie is het noodig een tegen
wicht aan te brengen, dat de na-
deelen der zoover gedreven een
zijdigheid opheft. Zorg, dat de
fabrieksarbeider verstandelijk goed
ontwikkeld zij, op dat hij zijn
vrijen tijd aanwende om voedsel
te zoeken voor den geest. Ge
durende de uren, dat hij voor zijn
levensonderhoud een bezigheid
moest verrichten, die het geestes
leven nagenoeg op nonactiviteit
stelt, is er een tekort ontstaan
in de vrije uren, over welke hij1
mag beschikken, moet dat tekort
worden aangevuld, hetgeen voor
namelijk kan geschieden door
goede lectuur. Het is hienjnede
eveneens gelegen als bij personen,
die bij hun dagelijksch werk te
weinig lichaamsbeweging hebben;
ook daar is een deficit, dat men,
door de spieren flink aan den
gang te brengen, moet herstellen.
Hoe noodzakelijk het daarom ook
is, den werktijd niet over de gren
zen van de redelijkheid uit te
breiden, behoeft geen betoog.
De eigenlijk gezegde ambachts
man verkeert in dit opzicht in
een gunstige positie. Hij kan zich
uitsluitend tot zijn vak bepalen,
en vindt er de noodige afwisse
ling in; handen en hoofd worden
beide beziggehouden. Om zich
tegen de nadeelen der eenzijdig
heid te wapenen, behoeft hij niets
anders bij de hand te nemenen
ofschoon ook voor hem de geestes
ontwikkeling, waarvan zooeven is
gesproken, onmisbaar is en hij
dezelfde middelen heeft aan te
wenden om haar te bevorderen,
heeft hij bovendien het voordeel,
dat het werk zelf daaraan het
zijne toebrengt
De Handley-Page Vliegmachine.
Een medewerker aan de «Daily
Mail" schrijft:
«Juist in don tijd toen de Fokker
machine de aandacht der pers begon
te trekken, deden de eerste geruchten
omtrent de nieuwe enorme Engel-
sche vliegmachine de ronde.
Bij een der eerste proefnemingen
hadden 21 personen in een Handley-
Page-macbine plaats genomen en de
vlucht gelukte volkomen, want zij be
reikte toen een hoogte van bijna
2500 meter. Ik geloof dat deze vlucht
nog steeds een record is en in ieder
geval was het een der schitterendste
praestaties welke tot dien tijd in de
luchtvaart waren vertoond.
Het resultaat van maanden en
maanden studie, proefnemingen en
berekeningen van een uitvinder,
Frederick Handley Page, was, dat
Engeland de eerste mogendheid was
die een werkelijk uitmuntende groote
bommon-werpende machine tot hare
beschikking had.
De Admiraliteit nam den bouw van
de Handley Page machine ol'H.P.
zooals zii bij afkorting wordt ge
noemd fön gebruike bij den marine-
vliegdieust.
Thans beginnen de Duitschers de
beteekenis van deze uilvinding ten
volle te gevoelen. De Handleys hebbeu
het leeuwendeel in de bomaanvallen
die als represaille op de door de
Duitschers uitgevoerde tochten van
dien aaid worden ondernomen.
Twee jaren geleden begonnen de
Handley-Page machines uitsluitend
de Duitscha strijdkrachten aan te
vallen. Nu echter, ua de herhaalde
provocaties, zorgen zij er voor dat de
Duitscho steden langs den Rijn weten
wat het beleekent als 's nachts dood
en verderf uit de lucht komen neer
storten.
Maanden geleden verdwaalde een
bestuurder van een Handley-Page
machine achter de Duitsche stellingen,
zoodat deze onbeschadigd in handen
der Duitschers viel. Blijkbaar is de
Gotha-machine naar dit model ge
bouwd.
Maar de Handley-Page is veel beter
afgewerkt dan de Gotha, en zij is
ook grooter. De totale lengte van de
machine is ruim zeventig voet. De
draagvlakken kunnen aebterwaaits
omgeslagen worden, zoodat de machine
in de hangar minder plaats inDeeml.
De vierbladige schroef wordt be
wogen door Rolls Royce motoren en
trekt het gevaarte door de lucht met
een snelheid van meer dan zeventig
knoop en indien een van de motoren
weigert, kan de machine met den
anderen voortvliegen.
In de neus der machine is een
kleine kooi, welke de waarnemer door
een smal deurtje heen bereiken kan
om bommen af te wei pen of de voorste
machinegeweren af te vuren Achter
nErcrcuii^ETOssr.
15)
Zij zag dadelijk in, dat eene bedrei
ging Filip te zullen vervolgen, geeD
ander resultaat kon hebben, dan dat
hij door te Londen of elders buiten
lands te verblijven, zich buiten het
bereik der Nederlandscbe wet stelde.
Maar de weduwe was zoo spoedig Diet
a bout de ressources.
Het duurde niet lang of haar plan
was gemaakt, en daar er haast bij de
zaak was, gaf zij er onmiddellijk een
begin van uitvoering aan.
Ter nauwernood hadden Filip en
Saartje in het logement, waar zij
hunne ouders verzocht hadden hen te
schrijven, hun intrek genomen, of er
kwam een telegram van de weduwe
Saffier, de verzekering behelzende dat
zij voor eene schikking ten goede in
stond, uidien beiden onverwijld naar
het vaderland terugkeerden. Saartje
moest weder bij baar moeder in huis
komen, terwijl Filip elders, desver-
kiezende te Utrecht, zijn vaders besluit
afwachten kon.
Filip was zeer blijde, want het denk
beeld hel ODgenoegen van zijn vader
verwekt te hebben, bezwaarde hem
't gemoed. Het telegram was Saartje
minder welkom, want het vooruitzicht
naar moeders huis terug te keereu,
en daar zoo goed als gevangen te
zitteD, tot dat Filip zijn vader's toe
stemming had verkregen, lachtte haar
in geenen deele toe. Moeder was slim,
en zij, Saartje, scherpzinnig genoeg in
te zien, dat de verzekering dat de
zaak goed zou afloopen, allicht een
list was orn haar thuis te krijgen.
Hoe kon zij ook, die naar de bereke
ning die Filip maakte, zoo goed als
dadelijk na ontvangst van den brief
getelegrafeerd moest hebben, met de
inzichten van den heer Hermelo ge
noegzaam bekend zijn, om de gerust
stellende verzekering te geven, dat hij
toestemmen zou? Saartje stelde dan
ook voor, te Londen het antwoord
van Filip's vader te blijven afwachten.
Filip gaf daarentegen te kennen, dat
het aan te nemen was, dat haar moe
der die verzekering op goede gronden
gaf. Misschien bad zij vooraf een tele
gram met zijn vader gewisseld. In
ieder geval meende hij, aan hare aan
beveling gevolg te moeten geven.
Saartje werd ontevreden, dat hij van
eene andere meening was dan zij, en
sloeg zijne liefkozingen met een prui
lend gezicht af. Toch eindigde zij, zich
te laten overredoD, de juistheid van
Filip's bewering niet kunueude loo
chenen, dat het geen zaak was, hare
moeder tegen hen in te nemen.
De onuitgepakte kofiers werden
weder gesloten en op den omnibus
geladen die hen naar den spoorweg
bracht. Saartje had zich gedurende de
overtocht van Rotterdam naar Londen
zeer ziek gevoeld, daar het weder
onstuimig was. Filip had daarom voor
de terugtocht den weg over Dover en
Ostende gekozen, daar die, wat de
eigenlijke zeereis betreft, veel korter is.
De reis van Ostende leverde niets
merkwaardigs op; zonder incidenten,
arriveerden zij aan 't station te Utrecht,
waar Filip, na haar in een rijtuig plaats
te hebben doen nemen, Saartje op haar
verzoek verliet. Zij keerde huiswaarts
en- hij ging zijn troost bij zijn neef
Gerard zoeken, want alvorens zeker te
zijn dat zijne ouders tot hun huwelijk
toestemden althans dat hij hunne
vergiffenis verkregen had durfde
bij niet naar Amsterdam te gaan.
Gerard vond dat hij een dom stuk
gedaan had, met bet meisje weg te
loopen, maar dat nu eenmaal zoo
zijnde, raadde hij hem aan, nieuwe
pogiogen bij zijn vader aan te weodeo,
om de zaak tot eene schikking te
brengen. Hij begreep zeer goed, dat
nu hij het zoo ver had laten komen,
hij in billijkheid het meisje niet aan
haar lot kon overlaten, en dus niet
naar zijn ouders huis terug kon keeren
en zich aan zijn vader's genade over
geven. Wellicht was er wel iets op te
vinden, door haar eene schadeloos
stelling toe te zeggen, maar Filip wilde
dat middel niet. Na eenmaal zoo ver
gekomeo te zijn, Saartje te schaken,
dacht bij er niet aaD, zich van haar
te scheiden.
Tegen Saartje's verwachting liet de
weduwe geen woord van verwijl hooreD;
terwijl zij Saartje mondeling de ver
zekering herbaalde dat zij de zaak
tot een goed einde zou weteri te
brengen. Saartje werd mevrouw van
Hermelo, dat leed niet den minsten
twijfel.
De voorbei eidende maatregel was
afgeloopen. Filip van Hermelo was
weder in het land.
Inmiddels had zij een rechtsgeleerde
geraadpleegd, die een brief namens
baar gereed had gemaakt. Deze werd
nu aan Filip's vader afgezonden. Den
heer van Hermelo werd een termijn
van weinige dagen gesteld, om eene
keus te doen tusscheo toestemmen of
in zijne weigering te volharden. In
't eerste geval, kon dadelijk de voor
waarden waarop het huwelijk gesloten
zou worden, vastgesteld worden in
't laatste werd er onmiddellijk een
aanklacht tegen Filip van Hermelo
wegens ontvoering eener minderjarige
ingediend feit, dat onbetwistbaar
was en desnoods, zoowel uit de brieven
van beiden, zijn zoon en de dochter
van de weduwe Saffier zeiven, aan
hunne respectieve ouders gericht, als
