NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
No. 70.
Zaterdag 23 November 1918.
47e jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
Een instelling van algemeen nat.
BINNENLAND.
Plaatselijk Nieuws.
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden f 1.
Franco per post door het geheele Rijk 1.15.
Afzonderlijke Nummers 5 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Vrijdag.
Tijdelijk slechts Zaterdags.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 17. Telephoonn. 09.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels 0.90; iedere regsl meer 15 Cent.
öroote letters en vignetten naar plaatsruimte.
i.
Er zijn in ons land tal van vereenigingen,
die een alleszins nuttig doel nastreven, heizij
op geestelijk of materieel gebied. Eenige
dezer strekken de sfeer van hare bemoei
ingen uil over geheel ons land, andere be
palen zich er loezich plaatselijk nuttig le maken
Tolde eerstgenoemde behoort de A. N.
W. B., Toeristenbond voor Nederland, die
korl geleden door de Regeering erkend is
als te zijn een instelling van algemeen nul.
Deze erkenning berustte o.m. op de over
weging, dal „weliswaar aan de leden be
paalde ondergeschikte voordeelen zijn toe
gekend, maar daarin meer moet worden
gezien een middel om een vaste kern van
personen te verkrijgen en te behouden, die
de noodige gelden voor de uilvoering van
de algemeene taak van den Bond kunnen
verschaffen, dan een streven om de voor
deelen van den Bond tot een kring der
leden beperkt le houden."
Wie aan den weg iimmert en dil tot
tevredenheid van talloos velen doet, heeft
recht op veel bekijks enwaardeering.
De A. N. W. B. nu zit, zooals wel bekend
is, in een glazen huisje. Hij werkt in 'lopen-
baar, zoodat velen de vruchten van zijn arbeid
kunnen waarnemen, al weet niet iedereen, van
welken boom deze vruchten afkomstig zijn.
Wij zullen daarom den boom en zijne
vruchten bespreken, in het vertrouwen, dat
velen daardoor opgewekt zullen worden tot
het instandhouden van dien boom en het
afwerpen van steeds meerdere vruchten.
Het meest algemeen bekend is de A. N.
W. B. door zijn wegwijzers, die hun 25-jarig
jubileum reeds achter den rug hebben. En
daar cijfers in den regel meer spreken dan
een lang beloog, zullen wij er eenige mede-
deelen om de belangrijkheid van dil insti
tuut duidelijk te maken.
in vroeger jaren, toen er nog geen weg
wijzers waren, waren de wandelaars en later
de wielrijders op hun uitstapjes groolendeels
aangewezen op een toevalligen voorbijganger
om dezen den juisten weg en den afstand
naar een bepaalde plaats te vragen.
En hoe waren die inlichtingen dan nog
vaak; onvolledig en onnauwkeurig. Als een
boer u zegt da 'j der zóó bint, duurt hel
gewoonlijk nog een half uurtje. Als hij zegt:
A j éven deurfietst, mo 'j links af, dan hebi
gij zeker keus tusschen 3 of 4 wegen, die
links afgaan.
Het toerisme verkeerde een kwarteeuw
geleden in het eerste stadium van ontwikke
ling en de afwezigheid van wegwijzers werd
slechts door enkelen gevoeld.
Door het rijwiel en door de opwekking,
uitgaande van den A. N. W. B., om te gaan
genieten van de vrije natuur en vooral nadal
deze Bond zijn eerste bruikbare gegevens
voor het „verkennen" van ons land voor
belangstellenden had ter beschikking gesteld,
groeide hel toerisme met ongelooflijke snel
heid en werd de groote behoefte aan in
lichtingen onderweg, m.a. w. aan wegwijzers,
zéér dringend gevoeld.
In 1893 stonden er in ons land 20 weg
wijzers mei een gezamenlijk gewicht van
1000 K.O. en een waarde voor aanmaak en
onderhoud van 435.96s; in 1S98 bedroegen
deze cijfers resp. 219, 21.900 en ƒ6.571.68,
in 1903, 1086, 108.600 K.G. en 34.047.90,
in 1916 2.933,322.630 K.G. en 173.640.30'.
En thans slaat er voor een waarde aan
den weg van veel meer dan twee ton naar
de oude prijzen, volgens de nieuwe wel
drie maal zooveel.
Behalve deze wegwijzers werden er waar
schuwingsborden geplaatst, in de laatste
jaren hier en daar ook in samenwerking
met de K. N. A. C., bij gevaarlijke weg-
kruisingen, bochten, hellingen enz., ter voor
koming van ongelukken.
Een andere hulp onderweg werd den
loerist verschaft in den vorm van de hulp-
kisten, de molorhulpkisten in grooten getale
over ons geheele land verspreid in hotels,
café's enz.
En om deze hulpkisten ten goede te doen
komen van iedereen, werd bekend gemaakt,
dat ieder tegen de vastgestelde prijzen van
de verbandmiddelen in de hulpkisten van
den A. N. W. B., Toeristenbond voor Neder
land, gebruik kan maken.
Ten gevolge van een overeenkomst met
het Hoofdcomité van het „Nederl. Roode
Kruis" en „Hei Oranje-Kruis" werd voorls
nog bepaald, dat onbemiddeldcn, bij een
ongeval, gratis over de verbandmiddelen
kunnen beschikken tegen nauwkeurige in
vulling van de daarvoor bestemde bon, bij
den hulpkislhouder aanwezig, en dat bij
rampen de verbandmiddelen gratis beschik
baar zijn.
En dan de Bondsvoetpompen. Reeds jaren
geleden is de Bond begonnen mei hel plaatsen
van deze nultige voorwerpen. De hand-
fielspomp was en is in sommige gevallen
ook- nu nog een instrument, dat in de
eerste plaats de ergernis verhoogde van den
wielrijder over een slappen of lekken band.
Zij dwong u om in 't zweet uws aanschijns
u af te sloven om den noodigen druk weer
in den band le krijgen. Wat was dan de uit
stekende voelpomp van den Bond 'n uitkomst.
Nu het wielrijden zoo sterk zich heeft
uitgebreid, is ook het aantal voetpompen
aanzienlijk geslegen, maar spant loch de
Bondsvoelpomp de kroon en wanneer ge
in wal afgelegen oorden koml, daar is zij
de redster uit den nood.
Duizenden voetpompen heeft de Bond
geplaatst, millioenen keeren mogen wij
gerust zeggen hebben zij den wielrijder
aan zich (den Bond) verplicht.
Spraken we tot nu toe van hetgeen de
A. N. W. B. langs den weg heeft verricht
ten gerieve van den toerist, in een volgend
nummer zullen wij bespreken heigeen door
hem werd gedaan ten opzichie van den weg
zelf ten behoeve van wielrijders, wandelaars,
automobilislen, enz.
Proclamatie van II. M. de Koningin.
Door H. M. de Koningin is eergisteren
de volgende proclamatie uitgevaardigd, welke
in een buitengewone Staats Ct. zal worden
bekend gemaakt.
Aan Mijn Volk!
Ik gevoel Mij gedrongen, na hetgeen wij
in de lange oorlogsjaren en in de laatste
dagen met elkander hebben doorleefd een
woord tot U, Mijn volk, te spreken. De oor
log spoedt ten einde: onze onafhankelijk
heid is bewaard.
Ik breng Mijn hartelijken dank aan de
mannen van leger en vloot die onvermoeid
de wacht hebben betrokken en hun krach
ten en tijd hebben ten offer gebracht en
niet minder aan u allen, mannen en vrou
wen, die met geduld en volharding de
ontbering, door den krijg veroorzaakt, hebt
gedragen.
De loon van dank voor ons behoud ver
stomde korten tijd en onder den indruk
van de geweldige beroering onder de vol
ken van Europa, is ook in ons vaderland
de slaatsorde een oogenblik bedreigd. Het
antwoord daarop, door u met overweldi
gende meerderheid gegeven, heeft op Mij
een diepen indruk gemaakt.
Ik dank u daarvoor uit den grond van
Mijn hart. Getrouw aan de Iradilie van
Mijn Voorvaderen, heb ik nooil anders ge
wild, dan Mijn volk te dienen door hand
having van het recht en bevestiging zijner
vrijheden door verbetering van ieders recht
matige aanspraken op geestelijk en stoffelijk
gebied.
Gedragen door Uw liefde en Irouw, zie
Ik Mij in die roeping bevestigd, het grond-
wellig gewaarborgd recht van hel volk, om
langs wettigen weg niet onder den druk
van dreigement zijn verlangen voor zijn lot
te doen kennen, is gehandhaafd en het parle
mentair overleg kan worden voorlgezet.
Het is Mijn verlangen, de voorgenomen
hervormingen door te zetten en aan te
vullen met de snelheid, die past bij den
polsslag van dezen lijd. Reactie zij uitge
sloten. Wij moeten vooruit. Hei is Mijn
begeerte, dal de nood van het volk in al
zijn diepte worde gepeild, naar de male van
de macht der overheid door deze worde
bestreden.
Het is Mijn wil, om steeds in nauwe aan
raking te zijn met den volksgeest en om le
regeeren in overleg met de vertegenwoordi
ging van het geheele volk. Ik heb verslaan,
dat gij Mij daarin steunt en met liefde en
vertrouwen tegemoet treedt, met liefde en
vertrouwen aanvaard Ik dien steun.
God zegene en behoede ons dierbaar
vaderland
Relastingverhoogingen
In de Memorie van Antwoord op
de algemeene beschouwingen der
Tweede Kamer over de Staatsbe-
grooting, becijfert de Regeering dat,
ter bestrijding van de meest drin
gende behoeften f 70.000.000 zal be-
noodigd zijn.
Met betrekking tot de wijze, waarop
in het bedrag van 70 millioen gulden
zou zijn te voorzien, zij het volgende
aangeteekend
In de inkomsten en vermogens
belastingen zullen wijzigingen worden
voorgesteld, die, naar raming, een
hoogere bate zullen opleveren van
pl.m. f35.000.000,
waarvan echter voor 1919 slechts
2/3 beschikbaar zal zijn of pl.m.
f24.000.000.
Voorgesteld zal worden het sui
kerfonds te liquideeren, wat beschik
baar zal stellen pl.m. f 16.500.000.
De voorgestelde eflectenbelasting
zal naar raming f3.6 millioen kunnen
opbrengen, waarvan voor 1919 2/3
of f 2.300.000.
Uit herschattingen voor de per-
soneele belasting en uit wijziging van
die belasting f 2.5001000.
De voorgestelde plaatskaartenbe-
lasting f 2.000.000.
Verdubbeling van het quitantie-
zegel f 1.500.000.
Verhooging van den accijns op het
gedistilleerd f 1.750.000.
Een herziening van de verdedigings
belastingen, zoodat gedurende 4 jaar
hieruit een bedrag kan worden ge
raamd van f 35.000.000 per jaar,
waarvan ten behoeve van het Lee-
ningsfonds genomen kan worden
f 8.000.000.
Uit een en ander zal in totaal
verkregen worden f 58.550.000.
Voor het ontbrekende meent de
Minister van Financiën op het voet
spoor van hetgeen zijn ambtsvoor
ganger aanvoerde in de Memorie van
Antwoord betreffende het wetsont
werp op de grondbelasting, voorts
hands te mogen rekenen opde meerdere
opbrengst, welke uit onderscheidene
middelen mag verwacht worden, ter
wijl er overigens in de bestaande
omstandigheden voor éénmaalin berust
moet worden, dat de begrooting niet
geheel sluit.
Het spreekt van zelf, dat verdere
maatregelen tot versterking van 's;Rijks
inkomsten onverwijld dienen voor
bereid te worden.
De Regeering is voornemens de
verdedigingsbelasting te verlengen
met 4 jaren, derhalve totl Mei 1923,
waarbij tevens zal worden voorgesteld
de tarieven te herzien, ten einde de
last meer naar draagkracht te doen
drukken.
Uit de gewijzigde tarieven zal een
bedrag van 35 millioen worden ver
kregen tegen ongeveer 50 millioen
volgens de thans geldende wetten.
Door den Burgemeester werd de
navolgende circulaire gericht:
Aan
Heeren Werkgevers te Amersfoort.
De demobilisatie van ons leger voert
duizenden jonge mannen naar bun
woonplaatsen terug in een tijd, dat
bet, ondanks alle zorgen, een zeer
groot deel van ben aan werk zal ont
breken.
Op de beste wijze zal de nood gele-
nigden bet ordelijk verloop van den gang
van bet maatschappelijk leren bevorderd
worden, indien de werkgevers bereid
gevonden worden om hun vr oegere ar
beiders, die uit bet leger terugkeeren,
weder in dienst te nemen, ook al hebben
zij nog niet terstond werk voor hen.
De Gemeente is dan bereid om mid
dels het Plaatselijk Steuncomité,
waar noodig een deel van het loon
te vergoeden.
Nog dring ik er bij U op aan al Uw
aanvragen om werkkrachten bij de
arbeidsbeurs te willen indienen, opdat
aan een zoo groot mogelijk aantal
gedemobiliseerden arbeid kan worden
verleend.
In liet bizonder richt ik mij nog tot
die werkgevers, welke geïnterneerden
in bet werk hebben. Z(j met name zijn
in staat hier rnee te werken tot bet
bereiken van het beoogde doel. BinneD
enkele weken toch misschien reeds
deze maand zullen de geïnterneer
den terugkeeren naar bun land en dus
in vele bedrijven plaatsvervangende
krachten noodig zijn. Onder de ge-
demobiliseerden zullen er daarvoor
zeker velen te vinden zijn.
Dringend moge ik daarom de hier
bedoelde werkgevers uitnoodigen reeds
nu hun aanvragen om personeel ter
vervanging van de eerlang vertrek
kende Belgen bij de arbeidsbeurs in
te dienenvelen gedemobiliseerden
zou dusdoende waarschijnlijk arbeid
zijn aan te biedeD.
Helpt en werkt mede zooveel in Uw
vermogen is. Tot nadere inlichtingen
vindt U de arbeidsbeurs steeds gaarne
bereid.
Vrijdagavond 15 November ver
gaderden op verschillende plaatsen in
ons stadje de revolutionnairen en
contra-revolutionnairen. De eersten,
de S. D. A. P, in de «Keizerskroon»,
waar de heer Mebius opwekte met de
kreet: Op voor 't Socialisme. In het
Christelijk Tehuis voor Militairen en
't gebouw van den R -K. Volksbond
de heeren Moorman, Dr. Van der Laar
en Kok, om op te wekken der Re
geering allen mogelijken steun te
verleenen.
In de druk bezochte vergadering
werd meegedeeld, dat bet navolgende
telegram namens 't Comité van Actie
aan 't Ministerie werd verzonden, ter
wijl daarvan aan de plaatselijke over
heid kennis zal worden gegeven
«Minister van BinnenlandscbeZaken,
tijdelijk voorzitter van den Minister
raad.
De volgende organisaties: Handel
en Nijverheid, Christelijke Bestuurders-
bond, omvattende alle Katholieke en
Prot. Christel. Werkliedenorganisaties,
de A.-R. en R.-K. Kiesvereenigingen,
Plaatselijk Comité voor K. S. A., «de
Hanze», Ver. Boaz, Slagerspatroons-
vereeniging en verdere sympathisee-
rende organisaties, vertegenwoordi
gende 't grootste deel der Amersf.
ingezetenen in openbare vergadering
bijeen,
overwegende de revolutionnaire
woelingen, waarmee van socialistische
zijde gedreigd wordt, die door een
niets gereebtvaardigdeo aanslag vor
men op onze nationale eenheid;
overwegende dat 't thans ter voor
koming van de grootste ellende meer
dan noodig is, dat de gebeele natie
zich achter hare regeering schaart, in
wier handen de verzorging van onze
politieke, economische en sociale be
langen volkomen veilig kan worden
geacht
geven U eerbiedig de verzekering
van bun trouw en onvoorwaardeljjken
steun Het Comité.
Het bestuur van Volksonderwijs
wilde den kinderen der O. L. S. alhier
een St.-Nicolaasfeestje bereiden en deed
daartoe een beroep op de kinder
vrienden, maar met tot nogtoe niet
goed resultaat.
Het bestuur, dat meent een bedrag
van f600.noodig te hebben, mocht
nog slechts een vijfde gedeelte van
dit bedrag binnen krijgen. Dat gaat
toch nietl De vier-vijfde gedeelten
dienen er ook te komen Laat deze
opwekking niet vetgeefscb zijn en
't bestuur van Volksonderwijs spoedig
het bedrag bij elkaar zien gebracht.
Naar men verneemt kan met
zekerheid worden aangenomen, dat de
oprichting van een arbeiders- en sol-
datenraad in onze gemeente weidia
zal geschieden.
Zondagavond tegen half 8 pas
seerden een paar werklieden de orgel-
fabriek aan den Appelweg. Tot bun
verwondering zagen zij een dikke rook
wolk in de groote werkzaal, kasten
makerij genaamd. Nieuwsgierig zijnde,
wal er gaande was, klom men over
't bek en zag door de ruiten, dat
groote vlammen langs den vloer lekten.
Teiwijl zij den directeur lieten waar
schuwen, trapten zij onderwijl een der
deureu in en begonnen z(j 't blus-
scbingswerk. Bijgestaan door ijlings
toegeschoten militairen mochten zij er
spoedig in slagen den brand in de
geboorte te smoren, zoodal toen do
politiespuiten dejbrandweer ter plaatse
verscheneü, geen water behoefden le
geven. Een stuk van den vloer en wal
houtafval (krullen en spaanders) waren
verbrand. Hoe de brand is onslaan is
een vraagstuk, dat moeilijk op te lossen
is. Des Zaterdags te 1 uur in den
uamiddag verlaat 't werkvolk defabriek,
terwijl bovendien in de nabijheid van
de verbrande plek geen kachel staat
