15 Juni 1954
101
kan spreker de aanwezigen uren lang bezig houden, maar
daarom is de sociale wetgeving niet te veroordelen, want
de zegeningen daarvan wegen zwaarder.
De heer SCHAAFSMA zegt, als hij "bij de beslissing over
het gasabonnement een principiële fout of onachtzaamheid
heeft begaan, daaraan vanavond niet te willen worden opge
knoopt. De zaak zit bij het gas-abonnement echter anders. Als
een particuliere winkelier iets verkoopt dat de koper zal
trachten af te betalen, is het risico en de verantwoording
daarvoor volkomen voor rekening van de winkelier. Zo is het
met het gasbedrijf ook, met dit verschil, dat het gasbedrijf
het geleverde weer volledig terug kan nemen.
Spreker zou gaarne zien, dat men wat meer eerbied had
voor het begrip crediet vertrouwen. Het woord crediet
wordt echter zwaar misbruikt. Ha de oorlog werd gesproken
van een consumenten-crediethetgeen betekende, dat aan
gezinnen, die het nodig hadden, ƒ.120,beschikbaar werd
gesteld. Dat dit bedrag beschikbaar werd gesteld was juist,
maar dat daaraan de naam "crediet" werd gegeven was niet
juist, want de meesten hebben het nooit terugbetaald. De
Regering had moeten zeggen: Wie dat bedrag nodig heeft, kan
het krijgen. Een dergelijk goochelen met het woord "crediet"
acht spreker verwerpelijk. Er is een groot verschil tussen
credietverlening om iemand een huis, en daarmede dus waarde,
te laten stichten en het geven van geld waarvoor iemand iets
kan kopen waarvoor hij anders het geld niet heeft en af te
wachten, of hij later in staat zal zijn te betalen. Dat is
geen credietverlening, maar speculatie. En nu komen die
kleine speculaties van de volkscredietbank over het algemeen
wel goed uit, maar dat is geen bewijs voor de juistheid van
haar optreden, maar slechts voor de scherpte van de op de
credietnemers toegepaste selectie. Ongetwijfeld genieten bij
het verlenen van dergelijke crediet en zij de voorkeur, van
wie verwacht kan worden dat zij in staat zijn ze terug te be
talen. Maar deze mensen hadden met wat goede wil ook zelf
kunnen zorgen, dat zij voldoende geld hadden om het benodig
de te kopen. Ook hier is dus het woord "crediet" niet op
zijn plaats. Ha de koop staat tegenover het verleende cre
diet niet meer de waarde, die daar tegenover moet staan.
Door een ongelukje zijn gebruiksgoederen weg, terwijl een
huis of grond een vaste, duurzame waarde heeft.
Ook spreker herinnert zich, dat er pogingen zijn ge
daan de inlandse bevolking uit de klauwen van de woekeraars
te krijgen en dat de Regering grote bedragen heeft geofferd
om die mensen van hun uitzuigers te bevrijden. Dat de opzet
niet gelukt is hindert niet, men heeft het geprobeerd. Het
streven, de inlanders het recht te geven rechtstreeks over
hun eigen inkomen te beschikken, is echter niet te vergelij
ken met wat hier aan de orde is. Al heeft men ook in Indië
misschien gesproken van volkscrediet"het is niet juist
er hier op te wijzen, dat dit in Indië voor de bevolking
een zegen is geweest; daarvoor is het verschil in omstan
digheden te groot.
De heer VAN ANDEL ziet van het woord af, aangezien
over dit onderwerp reeds zoveel is gesproken.
De heer ORANJE geeft toe, dat de omstandigheden en
toestanden in het voormalige Nederlandsch-Indië niet te
vergelijken zijn met die van dit ogenblik in Nederland. Uit
- zijn -