Naaimachines
i
CORRY LUYT
Piano Leerares
Proefflacons
GRATIS
Woningbureau
G. J. SMIT - (ONS BOEKENHUIS)
A. BENNING's VERKOOPHUIS
ONTVANGEN
ST. NICOLAASFEEST.
Niet één, maar hét
levensbelang van Soest
D. F. VOIGT
75 ct. p. pond, schoon geuiicnt
VAiuDtLSS
P. MAN
Steenhofstr.5-Tel.S45
3e Jaargang No. 46
Gecontroleerde oplaag 3000 exemplaren. Verzending per post.
Zaterdag 15 November 1924
som,™™)
Gratis Christelijk Weekblad voor Soestdi'k, Soest, Soesterberg en omgeving.
Redactie-AdresC. F. W. RIETVELD - Talmalaan 28
Ingezonden stukken en vragen voor diverse rubrieken tot Woensdagavond.
Adres te Soesterberg: C. J. VAN DAM, Zeisterstraat 15.
Uitgave en druk:
Van Weedestraat 15 - Soestdijk - Telef. 181
ADVERTENTIËN
van 1-5 regels f0.75. Iedere regel meer f0.15. Bij contract groote korting
Advertenties tot Vrijdagmorgen.
Te Soesterberg tot Donderdag 12 uur
Baarn - Filiaal Soest
Voor eiken leeftijd kunt U een geschikt cadeau koopen. Even als vorige
jaren hebben wij in ons magazijn een speciale etalage gemaakt zoodat een
ieder een goed overzicht krijgt van de verscheidenheid onzer artikelen.
een groote sorteering SPEELGOEDEREN.
LUXE ARTIKELEN enz. voor het aanstaande
Kroniek van de week.
terrein ligt, zal niemand kunnen zeggen,
dat wij met deze schatting te hoog
zijn. De uitbreidingen in Vossenveld,
de Bunt en Heide, Soestduinen,
Birkt enz. vormen waarschijnlijk te
zamen deze oppervlakte al. Indien nu de
stijging per M2. slechts f0,10 be
draagt, vormt dit weder een bedrag
van f 200.000,of jaarlijks een
som van f 10,000,'
Met het aldus genoemde een to
taal van f 30,000.—. Bij dit bedrag
moet tevens gerekend worden de
niet te berekenen schade en nadeelen
van de personen en zaken onder
de eerstgenoemde punten begrepen.
Indien nu van deze zijde de zaak
wordt bekeken, mag toch wel ge
vraagd worden
le. Is er een goede verbinding
noodzakelijk
2e. Mag een dergelijk bedrijf, in
dien noodig en f5000.— (f0,40 per
inwoner) per jaar aan de gemeente
kosten
3e. Moet genoemd bedrijf door de
gemeente zelf geëxploiteerd worden
Op grond van het omschrevene,
kunnen wij niet anders, dan de twee
eerstgenoemde vragen bevestigend
beantwoorden. De meening, dat de
verbindingen thans met het locaal
spoor enz. voldoende zijn, zal wel
niet door velen gedeeld worden.
Wat de derde vraag betreft, ge-'
zien de ervaring van het bijna ver-
loopen jaar, is het te betreuren, dat
destijds het voorstel van den heer
Besselsen niet is aangenomen.
Wij zouden een heele beschouwing
over „Overheid-bemoeiïng kunnen
houden, maar in deze zal wel dik
wijls waarheid zijn wat Prof. van
Embden schreef
„Zooveel hoofden, zooveel zin
nen. Geen twee beoordeelaars
schijnen het eens nijn. Hrger nr--3-
eenzelfde hoofd herbergt ten aan
zien van overheids-bemoeving de
„pro's en con's", aanvaardt een
flinke dosis staatszorg, zeg ten be
hoeve van onderwijs of havenaanleg
of spoorweg-bedrijf, maar verwerpt
dit anderzijds, indien ze zich aan
dient in den vorm van woning-
subsidie of invoerrechten.
De veelheid der meeningen is
ten deele schijnze behelst in
belangrijke mate slechts een gra
dueel verschil omtrent de doelma
tige toepassing van hoofdbeginselen,
over welke laatste vrij groote een
stemmigheid bestaat.
Niemand in onzen tijd is geheel
tegen overheidsbemoeiing, niemand
beschouwt haar als een goed op
zich zelf.
Her valt niet te ontkennen, dat er
iets van te zeggen is. indien een der
gelijk bedrijf vanwege een N. V. ge
schiedt. Op de gewone wijze voort
gaande met een gemeentelijk bedrijf
is vrijwel onmogelijk.
Wannéér een directeur de leiding
heeft, moet die ook alleen bij hem
zijn. Hierover meer te zeggen is niet
onze bedoeling, maar dit moet vast
staan.
„Niet een iedereen is bedrijfs
leider is, en een bedrijfsleider behoeft
niet een technikus te zijn". De leider
moet bezitten organisatorisch talent
en koopmansgaven, dus vooruit
kunnen zien, soepel in zijn hande
lingen en niet leven in en van mo
menten, geen sigzaglijnen trekken.
Een N.V. hiervan te vormen, zal in
een gemeente als Soest wel niet moge
lijk zijn, aangezien de belanghebben
den te veel in aantal zijn en daar
door ieder voor een klein gedeelte.
Hierop hopen we in ons tweede
gedeelte nog terug te komen.
Een gemeentelijk bedrijf zou geheel
op zich zelf georganiseerd moeten
zijn, waarin de directie de leiding
heeft, onder toezicht van een com
missie, die de functie van raad van
commissarissen vervult. Voordat we
dit nader bezien, moeten we even
aanstippen het verschil tusschen het
laatste voorstel van f4000.sub
sidie plus vrij gebruik van de remise,
en het voorheen gedane voorstel van
den heer Selderbeek. Het is niet aan
de orde, of dit laatste voorstel nog
van kracht is, maar wat de een mo-
I
Wanneer iets. dat ons onmiddellijke
aangaat, moeilijk te begrijpen is,
gevoelt men dat als een gevaar.
Het is als een diepe, open put
bij een woning, een zoodanige, dat
men op zoo'n put een stevig dek
sel zal doen aanbrengen. Zoo geeft
de ervaring ook een middel aan
de hand om al te diepe proble
men in onze omgeving af te dek
ken en wel met een enkel woord.
In Goethe's Faust is dit al be
schreven ongeveer aldus Waar het
begrip ontbreekt, komt het juiste
woord in de plaats. Hoe menig
zieke, die zich verontrust blijft af
vragen, wat hem toch mankeert,
ziet een einde gemaakt aan zijn
kwelling, doordat de dichter hem
den passenden ziektenaam voor
zijn kwaal aangeeft. Nu kan hij
anderen en ook zich zelf zeggen:
dit is het wat mij mankeert. Op
gelijksoortige wijze gaat het in de
maatschappij.
Aldus Prof. Ir. I. P. de Vooys
in zijn geschrift „Welvaarts-Politiek".
Wij zouden dit van toepassing
willen brengen op de tegenwoordige
verkeerswezen-misère in de plaats
onzer inwoning.
Zij, die de zaak niet willen of
kunnen begrijpen, zeggen: het heeft
ons niets gekost. Dat deze laatsten
zeer kortzichtig zijn en niet weten,
dat „regeeren is vooruitzien", be
seffen blijkbaar niet de groote indi
recte schade, welke het geheele jaar
aan onze gemeente, ja, aan de ge-
mftegqghap is toegebracht
Wanneer wij alleen het ongerief
zouden nemen, dat aan vele inwoners,
die hun zaken buiten het dorp hebben,
is beschoren, doordat geen behoor
lijke verbinding meer bestaat, want
in onze snellevende tijd moeten andere
eischen gesteld worden dan een 10
a 20 tal jaren terug, zou dit reeds
voldoende zijn.
Voeg daarbij de vele teleurstellin
gen, die vreemdelingen hebben, wan
neer ze onze gemeente willen bezoe
ken, hetzij voor vestiging of ander
zins, welke meermalen genoodzaakt
zijn, geruimen tijd in Baarn of Amers
foort te vertoeven voordat ze naar
Soest kunnen vertrekken.
Neem verder de tallooze klachten,
die bouwers, makelaars enz. hebben
(die naar onze meening wel be
kend zijn) en in aanraking komen
met menschen elders woonachtig,
v aar het verkeerswezen beter gere
geld is dan hier. Dat het in ande-
dere plaatsten nog slechter zou zijn
dan hier, wil er bij ons niet in.
Evenwel wordt dit alleen nog ver
meerderd, met iets, dat van nog groo-
tere beteekenis is.
Naar men ons dezer dagen meede-
deelde, en beide personen verklaarde
prijs te stellen op deze publicatie,
zouden drie familie's uit Arnhen en
één uit Amsterdam, de eersten mei
n gezamelijk inkomen van f 160.000.
per jaar en de laatste met f25000.—,
zich hier gevestigd hebben, wanneer
voor één jaar geleden de verzekering
was gegeven kunnen worden dat een
goede, geregelde op tijd rijdende
autobus-verbinding tot stand kwam.
Wij kunnen dit schadepostje voor
de gemeente aan inkomstenbelasting
voorloopig stellen op pl. m. f 10.000.—
per jaar.?
Wij merken hier meteen bij op,
dus het niet altijd is vast te stellen,
of een rit, waarvan in den beginne
slechts door 1 of 2 personen wordt
gebruik gemaakt, onvoordeelig is.
Vervolgens is een factor van be
teekenis de vermeerdering van de
waarde der bezittingen wat even
eens niet uit het oog mag worden
verloren.
Wij zullen veilig aannemen dat
in onze gemeente een 2000 woningen
zijn. Het is voor geen tegenspraak
vatbaar, als we de meening uiten,
dat bij een intensieve verbinding,
waaronder wij verstaan in den be
ginne minstens één uurdienst, later
uitgebreid tot een 3U uurs of soms
een half uurs verbinding, de woningen
f 100.— in waarde omhoog gaan. Dit
bedrag zal toch wel het allerminste
zijn.
In totaal is dit 2000 woningen
maal f 100.- is t 200,000,- en
zoo dit in rente omgezet kan worden,
wat altijd niet het geval is, maar
dikwijls wel van beteekenis zal zijn
voor hypotheekhouders, hypotheek
banken enz. vormt dit weder een
bedrag van f 10.000,'per jaar,
Evenals we dat gedaan hebben
voor woningen, kunnen we deze
maatstaf aanleggen voor bouwter
reinen.
De oppervlakte van onze gemeen
te is, naar wij meenen, pl.m, 4500
H. A. Wanneer wij rekenen, dat Afdoend geneesmiddel voor wonden,
langs de wegen er 200 H.A. bouw- I excema, en huidaandoeningen
Lords and Sirs. Aan de
Praat. China. De afbraak.
Pak-'m-beet.
Mac-Donald en het Labourmini-
sterle in Engeland zijn verdreven en
Baldwin, met een heele rij andere
conservatieven hebben de vrij gekomen
zetels ingenomen.
En dan treft het ons wel erg, die
lange rij van Lord zus en Lord
zoo. Sir deze en Sir die, welke hooge
oomes de plaatsen van mijnwerkers
en machinisten hebben bezet. Je vraagt
je dan af; of dat nu alleen maar de
mannen, tot-regeeren-bekwaam, zijn
in de conservatieve partij. Het steekt
zoo erg af: eerst acht, zegge acht
mijnwerkers in het ministerie en nu
„All Lords and Sirs".
Men is echter nog altijd zoekende
naar een zakenman voor den post
van postmeester-generaal.
Diploma M. 1.O. d. T.
Voor beginnenden en verge
vorderden.
Nieuweweg 95 - Soest
Baldwin, de premier heeft gerede
voerd in den Gildenbal. Natuurlijk
op een feest, aan een maaltijd van
den Lord-majoor van Londen. Diplo
maten nemen zulke gelegenheden al
tijd waar, om wat over de politiek
te praten en meestal, om dan zoo
weinig mogelijk mee te deelen.
Zoo ook nu. 't Lijkt wel een zeer
lange troonrede, zonder zakelijke in
houd. Een correspondent noemde het
een van de minst interessante rede
voeringen. die hij sinds jaren in den
Gildenhal gehoord had. Prosit.
In gewoon Hollandsch duspraat
jes.
We zullen enkele zinnen toch nog
even afschrijven, uit deze praterij.
Het voornaamste doel van onze
buitenlandsche politiek zal stabiliteit
zijn en continuïteit met het werk van
de vorige regeering. Verder: De
regeering vertrouwt er ernstig op, dat
de ontwapening van Duitschland zal
worden voltooid, zonder uitstel of
moeilijkheden.
De regeering heeft met genoegen
kennis genomen van het voorstel,
dat Duitschland zal toetreden tot de
volkenbond, op een wijze, overeen
komstig zijn waardigheid en zijn ver-
pliakiiii^sc.
Hij verklaarde voorts, dat de re
geering een vooruitstrevende binnen-
landsche politiek zou volgen, ten
einde de sociale omstandigheden der
menigte te verbeteren. Zij zal krach
tige maatregelen nemen, tegen het
te kort aan huizen en een diepgaand
onderzoek instellen naar de oorzaken
der duurte.
TUINBOUW.
Burgem. Grothestraat.
Drogist - Ged. Opticien
Anijsdrop - Anijssuiker - Griotten zout
gecandeerd - Katjesdrop - Knoopjes
drop - Menthol Eucalyptol Bonbons
Zoutdrop.
De beste kwaliteiten. Billijke prijzen.
van alle salarissen der ambtenaren.
En zoo krabbelde Oostenrijk er
langzaam weer boven ;>p.
Evenals hier te lande, echter, hebben
de menschen ook daa-r een hekel aan
salaris vermindering. En nu waren de
socialisten en communisten ér als de
kippen bij, om én he- voer én de
eieren op te eten m.a.w. ze zaaiden
ontevredenheid onder de ambtenaren
en zetten hun aan tct staking der
arbeid. Nu is dan de sf oor wegstaking
uitgebroken en als deze niet spoedig
wordt opgeheven of doodloopt, drei
gen al de verkregen vöordeelen weer
te loor te gaan en zal Oostenrijk weer
met rasse schreden in den valuta-poel
terug smakken.
Voor Oostenrijk isf het te hopen,
dat het volk den toestand juist leert
zien en met kracht ziJi keert tegen
den dwang, waaronder de organisaties
van ambtenaren het leven willen doen
bukken.
Dezer dagen is een boek vanTrots-
ki verschenen, getite'd: „Het jaar
1917". Aan dit boek wijdt de Pranda
een in uitermate scherpe bewoordin
gen gestelde kritiek.
Het communistisch orgaan meent,
dat Trotski, dit boek schrijvende, de
bedoeling heeft gehad zichzelf tot
den „held van het seizoen" te maken
en er daarom een element van sensatie
in heeft gebracht, dat voor de com
munistische partij in fooge mate on
aangenaam is. Voorts zou het relaas,
dat Trotski geeft vat. de gebeurte
nissen in 1917 sterk Jubjectief zijn:
zoo zou hij „met een, voor een Mar
xist ongehoorde negl jience" de rol
door verschillende communistische
leiders afgespeeld. hel>ben verkleind
of zelfs geheel genegerd en daar-
teqenover sterk den JLdruk hebben
gelegd op de rol, dfe mj, ïrocsKi,
zelf heeft gespeeld.
Als voorbeeld hier Van wordt aan
gehaald, de voorstelling in het boek
als zou Lenin de revolutie „uit de
handen van andere z.g.n. communis
ten hébben kunnen redden", dank
zij de omstandigheid, dat hij een
Trotski naast zich had.
Ja, ja! Veni-vidi-vici.
12-11-24. Gz.
gelijk acht en de ander niet.
De Heer Selderdeek vroeg f4000
subsidie, welk practiscb weder ver
viel, door f800.— remise-huur, over
name trampersoneel enz.
Dus het laatste voorstel kosten de
Gemeente f4000.— en gratis bebruik
remise is f4800.— en bij het voorstel
van den Heer Selderbeek was de
bijdrage vrijwel nihil.
Voorts was het materieel van den
Heer Selderbeek meerder in hoeveel
heid en van nieuwere samensteUing.
De regeering zal een nationale
politiek volgen, zooals die bij de
verkiezingen door alle partijen
gesteund.
De politiek der regeering is inter
nationale vrede en handhaving van
de vriendschap met de vroegere
bondgenooten
OefHadden ze daar al die Lords
en Sirs voor noodig, om dat te zeggen
Dr. Soen-Jat-sen is te T^èntsin
aangekomen, waar hij aan d con
ferentie van verschillende leidrs, van
Mantsjoerije, centraal Chinaen Kan
ton zal deelnemen. Aan die onferenbe
nemen o.m. ook deel; generaal
Fen-joe-sjiang, Toean-sji-jei. Tsjang-
tso-lin en Tsjang-sjoe-liag.
Ongeveer acht jaren a-i een was
de burgeroorlog in Chy> niet van
de lucht; nu is er een Insje, dat de
verschiUende deelen van-hina, waar
van de leiders allen o elkaar af
gunstig waren, weder veenigd wor
den tot één groote :publiek met
één centraal bestuur.
Als nu Woe-pei-fc er ook maar
uit wil sch'eiden met «logje spelen
Zeker wel een v* de beste din
gen, die de volkcond gewrocht
heeft, is „het ecojmisch herstel",
van Oostenrijk, we land eerst werd
geteisterd door deivereldoorlog en
daarna door de mit dwaze proef
nemingen der socisten. In afbraak
hadden zij zich dasneesters getoond
moesten dan o dra wijken voor
een meer bezadig< regeering.
Deze nieuwe reuring zat voor een
onmogelijk tekorten wende zich
tot den volkenboi om door diens
bemiddeling een liing te bekomen
tot herstel van de .chokte finantiën.
De volkenbond bt dat toen ener
giek aangepakt i in zeer korten
tijd was de leenirer.
Over deze leen echter kreeg de
Oostenrijksche re*ing niet de be
schikking, dan lat verschillende
voorwaarden war vervuld, welke
door den volkenbdscommissaris de
Heer Mr. Zimmftn namens den
volkenbond zoudworden gesteld.
Daaronder was, bmtslaan van alle
overbodige ambtesn en verlaging
De Ambtenaars salarissen.
Het Debat in Tw«ede Kamer naar
aanleiding van de motie Gerhard is
vorige week Vrijdag; beëindigd, zon
der dat de Regeerinl haar standpunt
heeft prijsgegeven.
Hoe onaangenaan dit voor het
overheidspersoneel cok moge zijn,
wij kunnen het verstaan dat de re
geering vasthoudt aéa haar plan de
begrooting voor '1025 sluitend te
willen hebben.
Dit is het groote jolksbelang, wat
er ook van zekere pijde moge ge
schitterd worden o\ér Kapitalisten-
belang en meer van'dat moois.
De indruk uit dé regeerings-ver-
klaringen verkregen Schijnt ook deze,
dat zij voor alle diagen evenwicht
wil brengen in de uitgaven en in
komsten van den St?at en niet ge
neigd is speculatie-toezeggingen te
doen die straks zouden kunnen blij
ken niet in vervulling te kunnen gaan.
Geen halve beloften dus, maar naar
ons inzicht een vasttn koers, die bij
gunstig getij, als opleving mocht ko
men en ook de Staafs-inkomsten bo
ven de raming uitgaan, zeer zeker
zullen leiden tot continueering van
de voor 1925 toegezegde tegemoet
komingen.
De motie Gerhard, kwam in het
kort hierop neer: le de korting van
1 October '24 behoort terug geno
men te worden. 2e. De aftrek moest
ook voor de ongehuwden beperkt
blijven tot 8V2 X 5 3e. Na Oc
tober behooren geen verdere kortin
gen meer te worden aangebracht. 4e.
Het Bezoldigingsbesluit moest in over
leg met het G.O. worden herzien.
Daarna kwam er nog een motie
van den Communist Dr. van Raven-
stijn, een motie van Mr. Dressel-
huys (V.B.) en ten laatste een van
Mr. van Schaik (R.K.)
Zij vielen allen meestal links tegen
rechts.
De motie van Schaik kreeg alleen
de stemmen der R.K. fractie.
Daarmede wat het salarisdebat uit
en ging de kamer naar huis.
Donderdag kwam zij weer bijeen,
ter behandeling van de Staatsbegroo-
ting 1925, de algemeene beschouwin
gen zijn begonnen, waarover D.V.
de volgende week meer.
De Chrysanthemum
als herfstbloem.
Wanneer het najaar is gekomen,
ziet men gelijdelijk het aantal bloemen
afnemen. De Chrysanthemum is dan
een der bloemen, welke dan pas ont
luiken en als potplant en als snijbloem.
De laaste voornamelijk voor groote
vazen en bloemwerken uitnemend
te gebruiken. Wie de laatst gehou
den Ghrysanthemum-T entoonstelling
in Amsterdam bezocht, heeft zich
kunnen overtuigen tot welke groote
hoogte de cultuur van bovengenoem
de plantensoort is gekomen. Deze
culuur is voornamelijk de laatste dertig
jaren erg vooruitgegaan: voor dien
tijd kweekte men wel Chrysanthe
mums, maar de speciale zorg en het
kweeken van groote bloemen op éép
stengel, dagteekent pas van die jaren,
toen men zich door oordeelkundig
innijpen en verwijderen van overtol
lige knoppen, iets anders ging kwee
ken. Ook ging men zich van af dien
tijd meer toeleggen op het winnen
van nieuwe variëteiten.
Het kweeken van groote Chry
santhemum-planten in potten, met op
elke scheut een flink ontwikkelde
bloem, eicht veel werkde zijscheut
jes moeten voortdurend dan verwij
derd en later een knop behouden
wordende rest neemt men weg.
De geheele teelt eischt een voortdu
rende verzorging en wanneer deze
arbeid slechts bij groote tusschenpoo-
zen wordt verricht, zal men nimmer
bloemen van eerste kwaliteit verkrij
gen.
Het kweeken van dusdanige exem
plaren eischt dus kennis en zorg
dit neemt niet weg, dat er door lief
hebber s(sters) ook dezulken, welke
over weinig hulpmiddelen beschikken,
nog wel een mooie plant gekweekt
kan worden, al is dit niet zooals de
term luidtop een bloem gekweekt.
Trouwens de laatste tijd is er een
streven, om weer in de natuurlijke
richting te gaan en worden, om de
losse gracieuse bloewijze veel klein-
bloemige soorten gekweekt.
Voornamelijk met deze soorten is het
voor den liefhebber wel aardig de
rvp*>f p.ooc te immers het
schenkt zulk een voldoening om wan
neer de tuin geen bloemen meer op
levert. in de huiskamer dan eenige
planten te hebben, welke men in de
afgeloopen zomer zelf heeft gekweekt.
Tot het bereiken van dit doel
heeft men het volgende in acht te-
nemen.
Wanneer men stekken neemt, lette
men er op, dat deze afkomstig zijn
van gezonde moederplanten, welke
krachtige gedrongen scheuten vormen
De beste stekken geven de grond-
scheuten. welke het verst van de
stam zitten.
Beter is stekken, dan reeds ge
wortelde grondscheuten te nemen.
Deze groeien wel spoedig dooi.
maar vallen later weieens tegen in
de knopvorming.
Tot April kan gestekt worden,
doch wenscht men zware planten,
dan moet dit vroeger geschieden.
Hef is vanzelf sprekend, dat, hoe
grooter men de planten wenscht,
hoe grooter ook de potten moeten
zijn.
De stekken komen, nadat ze be-
worteld zijn, eerst in een stekpotje.
worden zoo noodig later nogeens
verpot, en kunnen in Mei in een
zwaarderen grond, liefst graszoden-
grond, vermengd met oude koemest,
geplaatst worden en de kweeking
buiten worden voortgezet.
Het innijpen moet steeds op tijd
geschiedenbij voorkeur geschiedt
dit bij goed groeiende planten op
3 a 4 goed ontwikkelde bladeren.
Gedurende den zomer zorge men,
behalve dat het de planten niet aan
het noodige vocht ontbreekt, nog af
en toe voor een extra bemesting,
welken men kan geven in den vorm
van verdunde koemest, of wel, wat
tegenwoordig meer wordt toegepast
als kunstmest, in de verhouding van
9 K.G. Superfosfaat, 10 K.G. pa-
tentkali en 2 K.G. zwavelzure am
moniak.
Tot betere groei kan wekelijks nog
een weinig chili gegeven worden,
waarmee men ongeveer Augustus be
gint en dit volhoudt totdat de plan-
en binnen komen.
Behalve de z.g. potchrysanthen is
er nog een andere soort de z.g.
tuinchrysanthen, welke vroeg bloeien
en zeer geschikt voor den tuin en in
een boordbed zijn. De kweekwijze
dezer soort is heel wat gemakkelijker.
Ze kunnen in den tuin drie vier
jaren vast blijven staan, behoeven
des winters alleen een lichte bedek
king en jaarlijks eenige bemesting.
Vermeerdering kan plaats hebben
door scheuring of stekken. In meni
ge tuin kan men met genoemde plan
een zeer mooi effect bereiken en
meerdere bekendheid zijn ze allezins
waardig.
in diverse merken en prijzen.
H. W. SPIJKER - VAN WEEDESTRAAT 25.
HET CALVINISME.
Neo-Cal vinisme.
Nadat wij in onze vorige artikelen
het Calvinisme hebben trachten te
benaderen in zijn historische ont
wikkeling. zijn fundamenteele grond
gedachten en deze beginselen hebben
uitgewerkt ten opzichte van de ver
schillende levensterreinen van Kerk,
Staat en Maatschappij, willen wij
den huldigen staat van het Calvinisme
nog trachten weer te geven.
Het Neo (nieuw) Calvinisme.
Allereerst iets over den naam.
In de litteratuur komt deze naam
het eerst voor bij Mr. A. Anema, in
zijn „Calvinisme en Rechtwetenschap"
in den jare 1897. Mr. Anema was
toen nog geen professor. Voor dien
tijd is deze naam misschien wel in
het spraakgebruik gebezigd, in de
litteratuur treffen wij hem niet eerder
aan.
Het gebruik van deze aanduiding
(Neo) kan aanleiding geven tot mis
verstand, alsof het tegenwoordig
Calvinisme nieuw ware en niet meer
het oude.
Inderdaad heeft men getracht deze
gedachte ingang te doen vinden.
In 1911 heeft Dr. C. Hylkema een
werk uitgegeven over oud en nieuw
Calvinisme.
Een vergelijkende geschiedkundige
studie, met portretten van Calvijn
en Kuyper.
In dat boek gaat Dr. Hylkema,
doopsgezind en vrijzinnig predikant,
het voorheen en thans van het
Calvinisme na, om dan tot de slotsom
te komen, dat Neo inderdaad nieuw
is en er wezenlijk onderscheid is aan
te wijzen tusschen het Calvinisme van
Calvijn en Kuyper. Dit laatste zou
dan op belangrijke punten afwijken
van het vroegere, wat nog slechts
te vinden zou zijn in enkele ouder-
wetsche kringen.
Op meesterlijke wijze is deze aanval
op het werk van wijlen Dr. Kuyper
weerlegd door Dr. Kromsigt van
Amsterdam en Dr. Keizer van Tiel.
Zoo zelfs, dat geen wetenschapppelijk
man van naam er meer aan denken
zal de stellingen van Dr. Hylkema
voor zijn rekening te nemen.
Wat Mr. Anema bedoeld heeft is
alleen dit, dat het Neo-Calvinisme van
dezen tijd, niet anders is dan het
oude, n^et den vorm en zijn uitwerking
voor dén nieuwen óju.*
de situatie weergaf.
Daarin bewijst het juist zijn echtheid
en waarde, wijl het zich aanpast aan
de behoeften, aan de vragen en geestes-
voorstellingen van iederen tijd.
Zijn beginselen, zijn fundamenteel
gelijk voor alle eeuwen, alleen iedere
tijd kent en heeft zijn eigen problemen
zijn eigen vragen, waarop de Cal
vinistische grondbeginselen het ant
woord, de uitwerking geeft in die
onderscheiden tijden.
Beginselen zijn als materialen, waar
mede men voor alle tijden een huis
kan bouwen.
Het biijven echter dezelfde bouw
stoffen. Hierin ligt juist een echt
kenmerk van het Calvinisme, dat het
Neo kan zijn, omdat het ook voor
dezen tijd geschikt is. Het toont zijn
onvergankelijke waarde, omdat het
op eeuwige grondslagen rust en voor
alle tijden beginselen geven kan.
Onze tegenstanders zouden wel
gaarne zien, dat het Calvinisme van
dezen tijd nog precies dezelfde vormen
vertoonde als in de zestiende eeuw.
Dat heele oude is dan volgens hen
eerst het ware, het echte, waarmede-
het dan meteen van de baan kan
worden geveegd, als niet meer passend
in dezen modernen tijd.
Gelukkig hebben onze voortrekkers
dat tijdig ingezien, al scheen het eerst
of het oude Gereformeerde volk zich
met hun boek in een hoek zouden
vergenoegen.
Zij hebben begrepen, dat het
Calvinisme in de twintigste en negen
tiende eeuw het kleed van dezen tijd
i niet het oude moest aandoen.
Dezelfde grondbeginselen in onze
vorige artikelen uiteengezet, zijn ook
de beginselen die voor dezen tijd de
wapens leveren voor den geestelijken
strijd dezer eeuw.
Derhalve handhavende de stelling
dat het Calvinisme van dezen tijd
hetzelfde is als dat van Calvijn, zoo
willen wij nog in een korte schets
den tegenwoordigen stand daarvan
aangeven.
Voornamelijk onder ons volk.
De bloeitijd vaD het Calvinisme
valt samen met den bloeitijd der
Republiek, zooals ook in de acht
tiende eeuw het verval van het ge
loof der vaderen, het verval van den
Staat verzegelde.
In het midden van de zeventiende
eeuw stond de Kerk en de Republiek
op het hoogtepunt van hun aanzien
en macht. Ons volk had meer ver
kregen, dan het stoutste geloof had
durven verwachten.
De reformatie van de zestiende
eeuw is door het Calvinisme gered,
niet alleen voor ons land, maar voor
geheel Europa.
De vrede van Munster was niet
alleen een vrede tusschen Nederland
en Spanjehij is integendeel de
erkenning geweest van het onmis
kenbaar bestaan en het onbetwistbaar
recht der Hervorming.
De strijd om de waarachtige be
ginselen der Hervorming is hier uit
gestreden.
Door eerlijke historie-schrijvers
wordt dit ten volle erkend.
Prins Willem I zag dit reeds zoo
juist in 1564 toen hij schreef: „In
dien dit land weder onder de tyrannie
van Spanje geraakt, zoo zal in elk
ander land de religie worden uitge-
bluscht".
En Alva schreef aan Philips van
Spanje„Als men deze menschen
vrijheid van geweten geeft, willen ze
zelfs wel de vijfde penning betalen.
Daarin juist zat de onverzettelijke
kracht, de taaie volharding van ons
volk in dien strijd, het streed niet
om de vrijheid van het land, zooals
de burgemeester van het belegerde
Leiden meende: het streed om de
vrijheid van religie.
Daarom stond Nederland in dien
tijd vooraan op elk gebied, werd het
rijk door God gezegend, omdat het
volk alles over had voor Hem.
Het was een schitterende tijd
voor alles.
De uitnemendste mannen uit alle
landen kwamen naar onze Univer
siteiten.
Kunst, letteren, handel en nijver
heid bloeiden in ongekende mate.
Naast de Theologische, telde onze
hoogescholen mannen van naam op
elk wetenschappelijk 'gebied.
De rijkdom stroomde ons land
binnen, het land dat een toevlucht
bood voor alle benauwde zielen. Zelfs
de Joden, in alle landen achteruitgezet,
ontvingen hier burgerrecht.
Nederland zocht eerst het Konin
krijk Gods, waarom het ook al deze
tijdelijke zegeningen ten deel viel.
De bekende en gezochte
EAU DE COLOGNE.
is in verschillende verpakking en
ruime keuze zeer geschikt voor ST.
NICOLAAS cadeaux,
verkrijgbaar bij
F. B. KöHLER,
COIFFEUR
BURGEM. GROTHESTRAAT 18.
Aparte en modern ingerichte SALON
VOOR DAMES EN HEEREN.
Pedicure en Haar werken.
Makelaar - Taxateur
Bij het station Soestdijk
Verzekeringen Brand, Inbraak etc.
Belast zich met aan en verkoop
van Villa's, Landhuizen, Winkelhui
zen, Bouwterreinen en vaste goederen
Het verval bleef helaas niet uit.
Reeds in de zeventiende eeuw zijn
daarvan de sporen aan te wijzen.
Weelde en gemakzucht ondermijnen
de gezondheid van het volksbestaan.
Door vreemde invloeden, uit
Frankrijk en Engeland, wordt ons
nationaal karakter bedorven, ver
basterd.
Wie een volk verstaan wil, moet
altijd op zijn nationaal karakter terug
gaan, zijn karakter dat ligt in zijn
geschiedenis.
Bij de opkomst van Nederland als
als natie, vindt ge het Calvinisme,
waardoor het karakter van ons volk
is gevormd.
Onder de inwerking van vreemde
machten in de achttiende eeuw, trekt
het zich echter uit het openbare leven
terug naar de binnenkamers.
Vooral onder de lagere standen,
daar is het bewaard gebleven. Bij
dat volk, dat trouw aan het geloof,
vastkleefde aan traditie en geschiedenis.
Beroofd van vaste leiding bleef het
in zijn isolement niet bewaard voor
eenzijdigheid. Het gereformeerde volk
voelde zich niet meer thuis in zijn eigen
tijd, het schepte geen behagen meer
in de officieele prediking, het begon
te leven in het verleden en bij de
de oude schrijvers.
De Gereformeerden, die in de 16e
en 17e eeuw genoemd konden worden
de democraten van dien tijd, werden
toen conservatief en reactonair. Toen
werden het lofredenaars op den ouden
tijd. Gescholden voor dompers en
dwepers en duisterlingen, trokken zij
zich al meer terug uit het publieke
leven.
Men leze hierover eens de brieven
