WIJNHANDEL
Bouw-enTimmerwerken
i
C. W. Roggeveen
E.
M. JAARSMA Haarden
X
J. Gr. Flapper
J. JORIMA
vlug en gemakkeli jk met
LABOR'S
LABOR's prima Gemengd Graan met
veel Zonnepitten
MUMOHANPEL
H. St@@nhuysen
JUNKER RUH Kachels
C.G.
ROOKWORST met het loodje
J. METS, Van Weedestraat 46
JMNDEISCMDIETEN
r
„NIEUWERHOEK"
Bel op 538 Amersfoort
S. Menko
Z.
ff. Schutte Nordhott,
f 2wö//e
MIDDELMAN
„Ik heb het nog nooit zoo beleefd", verzekerde mij dezer dagen
de heer Limpert te Baarn. „Het hok ligt vol veeren, de kippen loopen
bijna kaal en toch blijven ze goed doorleggen! Dit is te danken aan
LABOR'S HOENDERMEEL en raad ik een ieder aan dit voeder eens
te probeeren. Het is iets bijzonders!"
Per 100 pond f9.50
25 f2.75
Per 50 pond f5.00
Minder per pond 12 cent
Per 100 pond f 7.75
25 f2.00
Alle bestellingen
Per 50 pdfcri f4.00
Minder per pond 8'|2 cent
Hoenderpark „LAB0R", Afdeeling Pluimveevoeders
Telef. 42 SOEST Telef. 42
Laadstation en Reparatie-Inrichting
Stofzuiger met hulpstukken te huur, ook per uur
HET adr@s wooi*
en verdere BEKENDE MERKEN is
OntyangeïT de bekende
(grot en fijn)
Bussumsehe Houthandel l
mtm J. O. SGHÜEUD^Ü
Historische Processen
TELEFOON 197 - SOESTOIJK
Witte Port f 1.— f 1.15 f 1.50
Roode Port f 1.f 1.25 f 1.50
Qravesf 1.45 f 1.85
Bordeaux f0.80 f 1.10
Samosf 1-25 f 1.50
Advocaat per flesch f2.40 f2.75
St. Emllionf 1.45
St. Juliënf 1-40
Meiwijnf0.85
St. Estephef0.85
Bergeracf 1.25
Hong. Tokaijerf 1.35
Petit Bourgognef 1.50
BESTELLINGEN VOOR GEDISTILLEERD
- WORDEN OOK AANGENOMEN -
Orgel- en
Pëanohandel
H. VERHOOG - NIJKERK
De beste merken Groote voorraad.
Ook 2e hands Instrumenten.
[LAGE PRIJZEN.
Vakkundige garantie Ruilen.
en wij zijn direct bij U
De hoogste waarde betaald onder-
geteekende voor
alle soorten meubilaire goederen, bed
den, ledikanten, kleeden, tapijten, boe
ken, goud, zilver, brandkasten, piano's,
orgels, antiquiten, geheele of ged. in
boedels en verder alles wat waarde
heeft. Contante betaling. Steeds aan
huis te ontbieden.
Langestraat 109B Tel. Interc. 538.
Amersfoort.
J. MENKO
Beëedigd Makelaar-Taxateur
Belast zich met publ. veilingen enz.
MEDICINALE
PEPERMUNT0 1
S.N.
ONCNERIROfFEt/
Lange Brinkweg 23
TIMMERMAN - AANNEMER
Beveelt zich beleefd aan voor
HOTEL PENSION
Gelegenheid tot nachtlogies met of
zonder ontbijt Billijk tarief
Alle soorten Drank, Bier, Wijn en Limonade
Thuisbezorgd zonder prijsverhooging
BIRKSTRAAT 17 - TEL. 176
Beleefd aanbevelend.
Door de rui
Het is ook iets bijzondersDe samenstelling van LABOR's HOENDERMEEL wordt voor den
ruitijd steeds iets gewijzigd. Het voeder voor Iegwedstrijden b.v. is alleen gebaseerd op productie,
omdat op de Iegwedstrijden de hennen er alleen in de legperiode zijn en huistoe gaan als de ruitijd
aanbreekt.
Het spreekt echter vanzelf dat er in den ruitijd meer komt kijken. Dan worden aan het lichaam
vele sappen onttrokken voor nieuwe veervorming en het komt er op aan, stoffen toe te voeren
die een gemakkelijke veervorming in de hand werken.
Door toevoeging van Levertraan en oliehoudende stoffen in LABOR's HOENDERMEEL ruien
de kippen vlug en gemakkelijk en zullen velen zelfs aan den leg blijven!
Van onschatbare waarde in deze periode is ook de toevoeging van KARNEMELKPOEDER
in Labor's Hoendermeel. Karnemelkpoeder werkt bloedzuiverend, heeft een uiterst gunstige uitwerking
op de ingewanden, regelt de spijs verteering en verhoogt aanmerkelijk de verteerbaarheid van het
gewone voedsel.
Daarom, in 't belang van Uw hoenders en in 't belang van Uw portemonnaie, bestel nog heden
dageiiiks FRANCO THUIS.
Aanbevelend,
r
Steeds voorradig alle benoodigdheden op RA0I0GEBIED
ONTVANGTOESTELLEN vanaff50.— (compleet)
KRISTAL ONTVANGERS vanaff 15.— (compleet)
voor Starterbatterijen en Radio-Accu's van elk Fabrikaat
Gratis maandelijksche controle
Billijk tarief.
VEENHUiZERSTRAAT 67a - S0ESTDIJK
Boschslraat 3 BAARN Telef. 369
FRANCO LEVERING SOEST van alle Kachels en Haarden
TELEFOON 98
De Landbouwbank te Utrecht verstrekt op korten termijn Credieten
onder hypothecair verband en borgstelling
NEEMTGELDENINDEPOT
met 3 dagen3 voor 6 maanden vast 4
voor 3 maanden vast 372% v00r 1 iaar vas* 4%%
Inlichtingen ten kantore van den Agent E. HART0G, Daiweg 4, Baarn
De DirectieJ. C. DE BEAUFORT
N. C. DE RUIJTER
BREDIUSWEQ 1
BUSSUM
TELEFOON 78
o Vertegenwoordiger voor Soest: B. REiMAN, Parklaan 12b I
IX
Het einde van Murat, den Koning
van Napels (1815).
(Vervolg).
Den volgenden dag bleek, dat het
schip koers naar Amerika had gezet. Toen
deze poging tot ontvluchting mislukt was,
beraamde men plannen voor een nieuwe
poging. Maar ook daarbij diende het
geluk Murat niet. Weinig toch had het
gescheeld of hij was nog aan boord van
het schip naar Amerika gekomen; Ma-
rouin had een visscher bereid gevonden
om den Koning aan boord te brengen,
maar toen deze, bij ongeluk zijn jas
losknoopte en zijn schitterend gewaad
liet zien, roeide de visscher weer naar
land terug, hopende van den aanzienlijken
vreemdeling een grootere belooning te
krijgen dan hij bedongen had. Voor Murat
bleef nu niet anders over dan zich naar
het nabijgelegen Corsica te begeven.
Daar heerschten napoleontische sympa
thieën daar beteekende het gezag van
Lodewijk XVIII in de practijk nietsdaar
was bovendien gelegenheid te over om
zich in spelonken en bergen te verstoppen.
Maar, hoe de overtocht te wagen Een
drietal vrienden van Murat, alle drie zee
officieren, wisten voor hem een schip
te verkrijgen. Op het afgesproken uur
nam men Murat aan boord, maar de
wind bleek niet gunstig. Men vreesde
storm en raadde Murat aan nog een dag
te wachten, maar hij wilde niet. Men
scheepte zich dus in, maar al spoedig
kwam de storm opzettenhet kleine
schip, dat nauwelijks voldoende was
geweest om de eilanden voor de kust
te bereiken, werd met moeite boven
water gehouden. Gelukkig ontdekte men
zeilen in de nabijheidhet bleek een
koopvaardijschip, varende op Toulon.
Maar de bemanning aan boord van dit
schip hield de opvarenden voor zeeroo-
vers, en hoezeer men aanvankelijk de
houding aannam te willen helpen, bleek
uit een slecht uitgevoerde manoeuvre,
dat men het schip wilde overzeilen om
zich zoodoende van de „zeeroovers" te
ontdoen. Opnieuw, met woede in het
hart, moest men naar veiligheid en naar
hulp rondzien. En men vond deze, toen
men korten tijd daarna stiet op een
postboot, die bestemming had voor Tou
lon. Een der drie zeeofficieren, die de
expeditie voor Murat leidden, kende den
kapitein van het vaartuig, noemde hem
bij zijn naam en werd aan boord gelaten.
Men nam de schipbreukelingen op en
daar trof Murat een Mammeluk, die
vroeger onder hem in Egypte had gediend,
en door het geluk begunstigd, vrij groote
handelszaken in Marseille had. Het in
cognito van den Koning was daardoor
vanzelf opgeheven, maar aan boord
bleken meer aanhangers van het napo
leontische stelsel. De kapitein wendde
den stevenreeds aan boord van dit
schip erkende men Murat als Koning
van Napels, en had men op het oog
hem op den troon te herstellen. Op 25
Augustus 1815 kwam men te Bastia, de
hoofdstad van Corsica, aan, en Murat
begaf zich naar het nabijgelegen Visco-
vato om generaal Franchescetti op te
zoeken. Hij vond dezen aan tafelver
zocht hem buiten te komen en noemde
daar zijn naam. Franchescetti was geluk
kig zijn Koning terug te zien, bood hem
zijn huis, ja alles wat hij ter beschikking
had, aan. En nauwelijks had het gerucht
van Murat's komst zich over het eiland
verspreid of van alle zijden stroomde
men toe om hem te zien. Hier op Corsica,
kon Murat zich veilig achtenhier zou
niemand hem hebben kunnen aanraken
hier zou hij geheel de bevolking hebben
bereid gevonden om hem te verdedigen.
Maar het lag niet in Murat's aard om
stil te zjjten, hij wilde zijn koninkrijk
heroveren. Men bereidde een expeditie
daarheen voor. Een der laatste dagen,
dat hij te Bastia vertoefde, kwam een
boodschapper van den Keizer van Oos
tenrijk. Murat had tot dezen een schrijven
gericht, korten tijd nadat hij te Toulon
was aangekomenhij had daarin veilig
heid voor hem en de zijnen verzocht.
De Keizer van Oostenrijk bleek bereid
om die veiligheid toe te staan, op voor
waarde, dat Murat een particulieren naam
zou aannemenzou verblijf houden hetzij
in Bohemen, hetzij in Moravië, hetzij in
Opper-Oostenrijk, en dat Murat zich zou
verbinden om deze staten nimmer te
verlaten zonder de uitdrukkelijke toe
stemming van den Keizer. Murat ontving
den boodschapper, geleidde hem naar
het terras, waaruit men geheel de
stad, die a.h/ö;^ in licht baadde, kon
overzien. Hij wees hem de kleine vloot,
die in de haven gemeerd lag en de
straten, vol met een juichende menigte.
Nauwelijks had die menigte Murat be
merkt of kreten vulden de lucht: Leve
Joachim, leve de Koning van Napels,
leve de broeder van Napoleon. De
boodschapper wist niet wat hij zag en
hoorde; geloofde een oogenblik aan een
kunstig in elkaar gezette tooneelscène,
maar werd door het aantal der juichen-
al spoedig van zijn dwaling genezen.
Murat voerde hem daarna naar het
salon, waar hij den door hem uitgeko
zen staf van officieren aantrof, in groot
uniform gekleed als was men te Caserte
of Capo di Monte. Het was Murat's
antwoord, dat hij later slechts kon be
treuren, toen, al zijn illusies in puin
waren gestort!
De Mammeluk, die Murat aan boord
van het postschip had herkend, was
naar Napels gezonden om er inlichtin
gen in te winnen. Hij had zich in ver
binding gesteld met enkele daar woon
achtige personen, bij wie hij napoleon
tische szmpathieën aanwezig wist. Maar
hij had zich ook uitgesproken tegenover
schoonvader, Napolitaan van geboorte,
en deze waarschuwde de politie. Degenen
die in vertrouwen waren genomen, wer
den gedwongen om door de politie ge
dicteerde antwoorden op de brieven naar
Bastia te schrijvende Mammeluk werd
in de gevangenis geworpen en kon geen
teeken geven. Zoodoende werd aan de
vloot, door Murat uitgerust, een punt
van landing aangewezen, dat door Koning
Ferdinant en zijn troepen zwaar bezet
was. Het waren geen Napolitaansche
troepen, die men niet voldoende ver
trouwde neen, het waren Oostenrijksche
troepen, van welke men zeker was. Nu
was in zekeren zin de storm, die de
kleine vloot van Murat verspreidde, te
zijnen gunstedaardoor dreef men van
het bepaalde punt af, en kon den raad
van generaal Franchescetti volgen om
niet, als oorspronkelijk bedoeld, in Cala-
brië te landen, maar rechtstreeks door
te gaan naar Triëst. Op 8 October, des
morgens vroeg, bevond men zich echter
ter hoogte van Pizzo. Daar landde men,
tengevolge van een dier plotselinge in
vallen van Murat, die bij hem, als bij
Napeleon, onbegrijpelijk waren, maar die
niet, gelijk bij den Keizer, immer door
een gelukkig gesternte waren gedicteerd.
Murat ging aan land, gevolgd door een
betrekkelijk klein escorte, gekleed in het
schitterend uniform van generaal van
dien tijd. Hij landde op een Zondag
morgen, en de bevolking begaf zich naar
de mis. Toen hij het kleine dorpje door
kwam, zag hij onder de boeren een
sergeant, die hem vroeger te Napels
gediend had. Tavella, vroeg hij op hem
toegaande, kent gij mij niet meer, en
toen hij geen antwoord van dezen ont
ving Ik ben Joachim Murat, ik ben je
Koning; voor jou de eer om het eerst
te roepen leve Joachim. Het gevolg van
Joachim liet onmiddelijk dezen kreet
weerklinken, maar de Calabrische ser
geant bleef stil en zwijgend. Dit was
een historisch oogenblik, de wegen van
van het noodlot zijn ondoorgrondelijk;
misschien, had deze sergeant den kreet
van Murat herhaald, zou ook de bevol
king dien hebben overgenomen. Hier
zou Murat zijn eerste aanhangers heb
ben gevonden en kennende den afkeer
van de Napolitanen van het hun opnieuw
opgelegde Habsburgsche juk, zou er niet
veel voor hem noodig zijn geweest om
zijn troon te heroveren. Maar de sergeant,
hetzij uit persoonlijke, hetzij uit alge-
meene overwegingen, zweeg; wendde
zich af, ging naar huis, en vertoonde
zich niet meer. Murat en de zijnen wis
ten zich paarden te verschaffenbega
ven zich op weg naar de nabijgelegen
grootere plaats en hoopten daar hun doel
te bereiken. Naar Monte Leone begaven
zij zich, maar de bevolking, na hun ver
trek spoedig tot zichzelf gekomen, liet
hen niet rustig trekken. Calabreezen heb
ben slechts naar de wapenen te grijpen
om deze te vindenspoedig waren 200
mannen tot de achtervolging gereed, en
Murat vond zich spoedig nauwelijks een
kwartier later door deze welgewapende
bende ingesloten.
Hem bleef niets anders over dan de
vlucht te kiezen, zonder aarzelen sprong
hij van het plateau, waarop hij zich be
vond, en bereikte het strand in de on-
middelijke nabijheid van de plaats waar
hij geland was. Maar de sloepen waren
wegde booten waarmede hij gekomen
was, waren zeewaarts gestevend, aan
gezien verraad aan boord heerschte. In
de nabijheid echter vond Murat een
sloep; trachtte erin te komen met zijn
beide adjudanten. Een dezer, de jonge
Campana, viel, door een geweerschot
getroffenwellicht was de ontvluchting
aan Murat en den ander gelukt, waren
niet Murat's sporen hem noodlottig ge
weest en hadden deze hem niet doen
uitglijden. De menigte, die een omweg
had moeten maken om hem te bereiken,
viel a. h. w. op hem en moeite genoeg
kostte het den beiden aanvoerders van
den troep om hen te beschermen. Men
bracht hen naar het gewone dorpscachot,
en daar werd Murat opgesloten temidden
van bedelaars, dieven en zakkenrollers l
Nauwelijks een kwartier had hij er
vertoefd of commandant Mattei van de
geregelde Napolitaansche troepen kwam
hem halen. Murat had zijn koninklijke
waardigheid herkregenvol verontwaar
diging wees hij op de plaats, waar men
hem opgesloten had, en zelfs de bede
laars en dieven, die hem aanvankelijk
met hoongelach hadden overladen, von
den nu den Koning in hem en lieten
luide kreten van Leve Joachim, hooren.
Murat werd nu beter gehuisvesthij kon,
gelijk hij zoo gaarne wilde, een bad nemen
en kreeg behoorlijke kleeren, waarop hij
te allen tijde gesteld was. Over zijn lot
maakte hij zich niet veel zorg. Hij had
papier-en in zijn zak, die hem een vrij
geleide van den Keizer van Oostenrijk
verzekerden, en hij trachtte de voorstel
ling ingang te doen vinden als wilde hij
zich over Triëst naar Oostenrijk begeven
om daar rustig te leven. Maar de Koning
van Napels, blijkbaar wenschende zich
van hem te ontdoen, benoemde een af
zonderlijke commissie, die geen rekening
hield met Murat's opmerking, dat hij öf
Koning öf als Maarschalk van Frankrijk
diende terecht te staan. Integendeel, reeds
twee dagen later kwam deze commissie
samen haar verhoor was even kort als
haar vonnis, dat Murat tot de doodstraf
veroordeelde. Hem werd niet meer dan
een uur tijd gelaten om zich tot den dood
voor te bereiden hij kleede zich in het
beste gewaad, dat men hem verschaffen
konhij had een kort onderhoud met
den hem toegewezen geestelijkehij had,
zoo zeide hij niet ten onrechte, den dood
op het slagveld te dikwijls onder de
oogen gezien om dien nog te vreezen
Als eenige gunst vroeg hij aan generaal
Nunziante, die als bevelvoerend generaal
optrad, om zelf het vuurpeloton te mogen
commandeeren.
In den vroegen ochtentj^'an 15 Oct.
1815 werd Murat naar de binnenplaats
te Pizzo gebracht. Het vuurpeloton stond
er gereed. Murat sprak het vriendelijk
toe, maar den eersten keer bleek, dat
al deze soldaten, zonder met elkander
overleg te plegen, hadden gemikt boven
het hoofd van den Koning. Hij dankte
hen daarvoor, maar wees hen erop, dat
hij, gevonnist zijnde, vervolgd zijnde,
toch zou moeten vallen, en dat men op
deze wijze zijn doodsstrijd slechts ver
lengde. Weer gaf hij kalm, als gold het
een eenvoudige oefning, de commando's;
weer klonk het: Vuur! van zijn lippen,
en een oogenblik later had Murat, die
een even romantische als schitterende
loopbaan, achter zich liet, opgehouden
te leven. Aan zijn vrouw, Koningin Caro
line en zijn kinderen waren zijn laatste
gedachten gewijdvan hem nam hij
afscheid in een brief, even kort als tref
fend. Maar nauwelijks was hij gevallen
of een bode, door Koning Ferdinand
van Napels gezonden, liet men tot het
lijk toe. Deze bode heeft het lugubere
werk verricht het lijk van Murat van het
hoofd te ontdoen, en dat hoofd, men
vond het na den dood van Koning Fer
dinand terug in een geheime kast in zijn
slaapkamer, waar hij het in brandewijn
bewaarde. De geschiedenis kent niet vele
voorbeelden van dergelijke lafhartigheid.
De Bourbons, te Napels door de
Oostenrijksche macht op den troon her
steld, toonden al even weinig te hebben
geleerd en vergeten als de Fransche
Bourbons. De terechstelling van Murat,
al was zij uit een oogpunt van de poli
tiek dier dagen begrijpelijk, was tenslotte
niet anders dan een gerechtelijke moord,
met even groote onbeschaamdheid als
met gebrek aan eenigen rechtvaardig
heidszin ten uitvoer gelegd. Tegenover
Murat, hij mocht dan een avonturier zijn
en geen geboren Koning, had meer
ontzag gepast, en in elk geval was geen
enkele reden aanwezig om hem zonder
vorm van proces te fusileeren. Men beriep
zich daartoe wel op een wet, door Murat's
eigen koninklijke hand in Napels onder
teekend, maar men verzuimde te beden
ken, dat die wet was gemaakt met de
kennelijke bedoeling om te dienen tegen
struikroovers en moordenaars en zeker
niet tegen misdadigers, wier fouten in
de politiek haar oorsprong hadden 1 Te
allen tijde heeft men daarin verschil
erkendtegenover Murat erkende men
dat verschil.
