-
LEVEN EN STERVEN VAN
ALBERT SCHLAGETER.
Een drama uit den tijd der Roer-
bezetting.
Van zijn laatste levensjaren afgezien
is Albert Leo Schlageter eigenlijk een
onbekende figuur voor ons. Hij was een
der velen, cfte bij het uitbreken van den
wereldoorlog zich aanmeldden als vrij
williger; hij was eerste luitenant, toen het
Duitsche front ineenstortte. Maar daar
na, in ',919, toonde hij reeds, meer te
zijn dan de meeste anderen; in Koerland
wisten mannen als Schlageter de moege
streden soldaten steeds weer te bezielen
en stand te doen houden tegen een hon
derdvoudige bolsjewistische overmacht.
Maarde Duitsche regee'ring erken
de hun actie niet. En zoo is het tot het
laatste toe gebleven in het leven van
Schlageter. Daardoor is hij dan ook ge
worden tot een figuur van beteekenis,
tot een symbool: de geïdealiseerde franc-
tireur, die iedereen tegenover zich ziet
staan, ook het vaderland, waarvoor hij
zijn leven geeft.
Albert Leo Schlageterwelke 26 Mei
1923 op de Golzheimer Heide door de
Franschen werd gefusilleerd.
In 1921 ging Schlageter o.a. met zijn
ouden kameraad Hauenstein naar Op-
per-Silezië; daar hebben de Duitsche
vrijwilligers een flink stuk grondgebied
voor hun vaderland behouden, maar al
weer werd hun actie niet officieel er
kend. Zij ginqen naar huis: Schlageter
werd een ijverig student ïn de economie.
Toen kwam begin 1923 de derde en
laatste episode. In Opper-Silezië was er
nog „echt gevochten". Maar in het
Roergebied, dat in Januari op last van
Poincaré werd bezet, waren zij in elk
opzicht franctireurs, die geheel eigen
machtig optraden. Immers, de Duitsche
regeering had haar onderdanen in het
Roergebied lijdelijk verzet bevolen en
wat zij wenschten, was daadwerkelijk
verzet.
Bij dit alles dient in aanmerking te
worden genomen, dat de oorlog nog
maar kort achter den rug was en dat
Frankrijk en Duitschland nog geheel en
al als vijanden tegenover elkaar stonden.
Schlageter en zijn mannen zetten slechts
in daden om, wat zoovele anderen wel
wenschten, maar niet durfden. Dit hand
jevol blies bruggen en spoorwegen op.
maakte kanalen onbevaarbaar, legde
mijnen stil, maakte locomotieven en sig
naallampen onklaar, om te verhinderen,
dat de kostbare Duitsche steenkool naar
Frankrijk werd vervoerd.
Zoo bliezen zij op 15 Maart 1923 ook
de spoorbrug over de Haarbach bij Cal-
cum op. Schlageter was de aanvoerder
van het vijftal, dat hiervoor verantwoor
delijk was. Dit feit was ook bekend,
want zelfs de Duitsche burgemeester van
Kaiserswerth gaf zich alle moeite, hem
te arresteeren. Eenige aanzienlijke bur
gers waren in verband met dezen laat-
sten aanslag als gijzelaars aangehouden
en zouden eerst vrijgelaten worden,
wanneer Schlageter in handen der Fran
schen kwam. Het waren dan ook Duit-
schers, die hem overleverden.
Toen Schlageter in een hotel te Essen
was gearresteerd, laaide in geheel
Duitschland de verontwaardiging op
over dit verraad. Maar te redden was
Schlageter niet meer. Zijn kameraden
waren nog tijdig de grens over gevlucht;
ondanks vele slagen met politiestokken
en geweerkolven weigerde hij, hun na
men op te geven. Hijzelf zag van het
begin af in, dat zijn terechtstelling on
vermijdelijk was. Anderen deden pogin
gen om hem te reddenzoo beproefde
Hauenstein tot driemaal toe tevergeefs,
hem uit zijn cel van 1}^ bij 3 M. te laten
ontsnappen. De Paus, de Aartsbisschop
van Keulen, de Koning en de Koningin
van Zweden schreven aan Poincaré om
hem tot gratie te bewegen, doch tever
geefs. Poincaré was zelf gebonden door
een binnenlandsche politieke intrigue.
die er tegen hem werd gevoerd, voor
namelijk door Tardieu.
8 Mei was Schlageter gearresteerd, 26
word hii terechtgesteld. In dien kor-
De film staat onder regie van Norman
Taurog, die reeds menigmaal voor de
film spelende kinderen heeft geleid, ge
tuige zijn films „Skippy". „Sooky" en
„Huckleburry Finn" en ook op het ge
bied der komische film geen onbekende
is. Hij had o.a. de regie van .Fellow the
leader" met Ed Wynn en „The phantom
president" met Jimmy Durante en
George M. Cohan. Taurog heeft ook ge
daan gekregen dat Helen Twelvetrees,
die al sindsdien meer dan een jaar haaf
filmcarrière had opgegeven om zich ge
heel aan haar gezin te wijden, op dit be
sluit is teruggekomen. Zij speelt de vrou
welijke hoofdrol in ,.A bedtime story".
Chevalier zal nu op grond van zijn
loopende contract nog twee films vooc
de Paramount maken; daarna denkt hij
zijn tijd tusschen Parijs en Hollywood te
verdeelen.
De held van „Heil below".
De strafgevangenis Devendorf bij Düsseldorfwaarin Schlageter zijn laatste
levensdagen doorbracht.
ven, ook wanneer alles tegenloopt. Het
gaat bij hem niet om groote daden of
groote talenten, maar om een persoon
lijkheid. Zelfs de Fransche officier van
justitie zei van hem: „Een man kan niet
zoo moedig en heldhaftig sterven als
deze Duitsche officier, wanneer zijn han
delen, dat hem den dood gebracht heeft,
niet is voortgevloeid uit de meest edele,
reine en onbaatzuchtige vaderlands
liefde."
EEN BAROMETER VOOR FïLM-
POPIILARITEIT.
EEN FILMACTEUR VAN ACHT
MAANDEN.
Een interview met Walter Huston.
Darner-film „Ex-lady" vervult zij voor
het eerst een hoofdrol. Zij speelt samen
met Gene Raymond en Monroe Ow-
sleep.
Chevalier's nieuwe film.
Paramount laat Chevalier rollen van
een sterk uiteenloopend karakter spelen,
terwijl hij telkens andere filmsterren als
vrouwelijke hoofdpersonen tegenover
zich heeft. Iedereen zal toegeven, dat
deze variatie in de Chevalier-films ge-
wenscht is. De laatste film van Che
valier zijn achtste bij Paramount
heet ,,A bedtime story". Zijn pleegzoon-
tje in deze film is de slechts acht maan
den oude Baby Leroy, die uit meer dan J
duizend kindertjes voor deze rol is uit-
Walter Huston schijnt een bijzondere
geschiktheid te hebben voor rollen,
waarin hij een krachtige persoonlijkheid
en een man van gezag moet uitbeelden.
Hij was de hoofdcommissaris van politie
in de Cosmopolitan-film „The beast of
the City", de despoot van het oerwoud
in „Congo", een bankdirecteur in „Ame
rican madness", een president der Ver-
eenigde Staten in „Gabriel over the
White House" en nu is hij de comman
dant van een duikboot in „Heil below",
de nieuwe M.G.M.-film, die haar New-
Yorksche première zoo juist achter den
rug heeft. Walter Huston begon zijn car
rière bij rondreizende tooneel- en va
riété-gezelschappen; het was een belang
rijk moment in zijn carrière, toen hij blij
vend te New York kon optreden en een
tweede stap vooruit deed hij in 1929 met
zijn debuuf. voor de sprekende film.
„Sardi's" is de naam van een der
merkwaardigste restaurants van Broad-
way. Langs de muren vindt men nissen
en in elke nis staat een caricatuur van
een filmster. In den loop der jaren is
gebleken, dat deze sterren worden uit
gekozen door iemand met een buiten
gewoon goeden kijk op het toe- en af
nemen van hun populariteit. Voor elke
filmster komt onvermijdelijk de tijd, dat
hun populariteit afneemt en zij verdwe
nen uit de kranten, de filmtijdschriften,
de programma's ende herinnering
van de bioscoopliefhebbers. Maar nog
voordat die gevreesde tijd aanbreekt,
ziet men in „Sardi s" hun caricaturen
verplaatst naar de meest afgelegen nis
sen. Later verdwijnen ze geheel; mis
schien belanden zij later aan den ande
ren kant van de tochtdeuren' in het kan
toor van Vincent, de eigenaar van het
etablissement, maar ook daar zullen ze
wel niet altijd blijven hangen.
Het verdwijnen uit „Sardi's" is dus
veelbeteekenend, maar nog meer aan
dacht schenkt het publiek aan de nieuwe
gezichten, die hun plaats in de nissen in
nemen. Het kent de betrouwbaarheid
De afscheidsbrief van Schlageter aan zijn ouders geschreven in den ochtend van
den 26sten Mei.
ten tijd heeft Schlageter eigenlijk eerst
zijn ware persoonlijkheid getoond. Hij
bekende onmiddellijk en nam alle schuld
op zich, aangezien hij geheel eigenmach
tig had gehandeld. Hij bleef rustig en
moedig in het aangezicht van den dood.
En zijn einde werd hem niet gemakkelij
ker gemaakt. Om drie uur 's morgens
werd hij gewekt. Hij schreef onder
voortdurende aanmaningen om zich te
haasten een briefje van enkele regels aan
zijn ouders, biechtte en communiceerde
en reed reeds om kwart over drieën in
een vrachtauto naar de Golzheimer
heide.
Nogmaals werd het doodvonnis voor
gelezen. Een sergeant sloeg Schlageter
met een geweerkolf achter tegen de
knieën, zoodat hij onwillekeurig neer
knielde. Een salvo doorbrak de stilte van
den krïekenden morgen; Schlageter viel
neer, door vier kogels in de hartstreek
getroffen, maar nog levend. Een onder
officier sprong toe en zette hem dén re
volver aan den slaap. En Schlageter
werd op dat oogenblik tot een symbool.
Had hij meer gedaan dan zoovele an
deren? Neen, maar vanaf het oogenblik,
dat hij door de Franschen werd gear
resteerd, is zijn houding moedig en
waardig geweest, vrij van kleinheid en
zwakheid, vrij van egoïstische motieven.
Zijn kalmte en evenwichtigheid tijdens
gevangenschap en proces maakten meer
indruk dan het opblazen van de brug
over de Haarbach. Schlageter heeft ge
toond, hoe men flink en eerlijk kan blij-
Vóór de executie wordt aan Schlageter nog een keer het doodvonnis
voorgelezen.
van dezen filmbarometer en een nieuw
portret beteekent, dat er binnenkort een
nieuwe ster opkomt aan den filmhemel.
Met veel belangstelling keek men dus
toe, hoe de sombere Russische teekenaar
Alex Gard onlangs een caricatuur van
Bette Davis ophing.
Bette Davis heeft als „extra" reeds
veel filmroutine opgedaan, maar in de
gekozen. Een gunstige bij-omstandigheid
is tenminste, dat het kind niet alleen
salaris krijgt, waar natuurlijk de ouders
van profiteeren, maar dat hem ook bij
het bereiken van zijn achttiende jaar een
bedrag van 1000 dollar wordt uitgekeerd
door een levensverzekeringmaatschappij,
zoodat hij zich een universitaire studie
zal kunnen veroorloven.
Las restep iü mij et Al&tmxiê.
ie H -mi ï^y brmettév4®
AI1 Ka&m* aoa oócurê# HZStprbti 1®!
Ulremytt mat si# Wil*;
Ln Qfnêvul Si.-non
X a Tsiê \c Pont de
ffO, 1 C f d* u v - j
h'Of Cii id Ti'te <Ss
Pent <fc» Dasseldorl
