NEDERLAND BOUWT BRUGGEN.
De Rijnbrug te Arnhem. De Waalbrug te Nijmegen.
Dat de moderne techniek met rassche
tchreden voorgang vindt en dat men steeds
opnieuw pogingen aanwendt haar tot de
trap der vervolmaking te brengen» wordt
wel het duidelijkst bewezen in den heden-
tlaagschen bruggenbouw. Vooral ons kleine
landje niet zijn rivieren en kanalen kan
biervan bewijzen. Men denke slechts aan
reed zijn, indien men dezen bouw als werk-1 delijk Iandhoofd en het viaduct, de over-
■verschaffing beschouwt, en men dus niet brugging van de Marktstraat, welke laat-
zoozeer let op het arbeidersaantal dan
wel op de kosten van den bouw en de
hooge loonen. De vrij strenge vorst, wel
ke wij in December en de eerste helft
van Februari j.l. hebben gehad, waren
evenwel oorzaak, dat het geheels werk
De Rijnbrug in wording. Wat et nog te zien is van de Lauwergracht, welke thans
een geheel ander beeld heeft dan voorheen.
rde schitterende bruggen, welke in ds af-1 wekenlang moest blijven stilliggen, waar-
geloopen jaren voor het verkeer werden) na men opnieuw met bekwamen spoed
opengesteld, zooals de brug over de Maas aan den arbeid ging. Begin der vorige
aan den arbeid ging.
maand kon men dan ook weer voortgaan
met het beionstorten voor de fundamenten
der brugpijlers, waarna de eerste aanbe
steding (Juli 1933) als voleind kan wor
den beschouwd. Op 7 Maart j.l. vond
de tweede aanbesteding plaats en wel die
ste aanbesteding tevens de belangrijkste
mag worden genoemd. Het Iandhoofd van
deze Rijnbrug komt te staan midden in
het huizencomplex tusschen Marktstraat
en Rijnkade, zoodat deze perceelen tegen
1 Mei a.s, door de bewoners moeten zijn
ontruimd, waarna met het sloopingswerk
een aanvang zal worden genomen. Over
den duur van dezen bruggenbouw is er,
zooals men zich wellicht nog kan her
inneren, in den zomer van 1932 nog ©enige
oneenighe'.d ontslaan tusschen Rijksbrug-
genbureau en het Cellege van B. en W.
te ARNHEM, welke laatsten zich niet kon
den vereenigen met genoemd tijdsbestek,
waarbinnen herwerk gereed moest komen.
B. en W. van Arnhem wilden aanvanke
lijk op een langzamer tempo van den
bouw aansporen; men had gedacht, dat
de aflevering van het geheele werk eerst
in 1936 zou kunnen geschieden. Men had
dit wenschelijker geacht, niet alleen in
verband met liet tempo der door dè ge
meente uit te véereu werken, maar ook,
omdat de financieele lasten, welke uit
kiezen brugbouw voor de gemeente voor
komen, dan naar een later tijdstip zouden
kunnen worden verschoven. Deze mee-
ningsv^schillen werden later evenwel tot
tevredenheid van beide partijen bijgelegd,
zoodat men thans alle hens aan dek zet
om de oplevering van het werk op den
bepaalden datum te doen geschieden.
Hebbêïi wij hierboven een beknopt over
zicht gegeven van de werkzaamheden van
den bruggenbouw over den Rijn nabij
ARNHEM, thans willen wij een overzicht
geven van den bouw der monumentale
brugoverspanning over de Waal nabij
Nijmegen.
Zooals men weet, vormt de brug over
de Waal nabij NIJMEGEN een overspan
ning tusschen genoemde stad en LENT.
Volgens contract moeten de werkzaamhe-
De Waalbrug in wording.
té MAASTRICHT, de brug bij het Kei
zersveer, de Merwedebrug te MUI DEN,
de Waalbrug te ZALTBOMMEL, enz-
Binnen afzienbaren tijd zal Nederland
weer twee prachtige bruggen rijker zijn
en wel de brug over den Rijn nabij
ARNHEM en de brug over de Waal nabij
NIJMEGEN.
Omtrent den bouw dezer twee voor
beelden der moderne techniek willen wij
thans het een en ander, zij liet dan slechts
in beknopten zin, vertellen-
De aanbesteding, gunning, materiaal
levering, enz- wordt in ons land, tenminste
wanneer het Rijksgrondgebied betreft, ver
zorgd en geleid door het Rijksbruggen-
bureau. Dit bureau belastte zich omstreeks
juli 1932 met de aanbesteding van (jen
bouw van een brug- ovèr den Rijn nabij
ARNHEM. De aanbesteding dezer maen-
tige brug, -welke bestaat uit een Iand
hoofd aan beide zijden en vijf pijlers aan
de Zuidzijde, alsmede drie pijlers, waar
van één op den Zuidelijken oever en
twee in de rivier, geschiedde evenwel in/
gedeelten, daar het materiaal en de werk
zaamheden, zooals bij den bouw van ieder
grootsch werk, door verscheidene firma's
moest worden aangenomen. Bij de aan
neming van dit machtig bouwwerk werd
door den R ij k s bruggen bouw den wensch
te kennen gegeven de brug einde 1934
gereed te zien, hetgeen, gezien de om
vangrijke arbeid, geen ruim tijdsbestek
kan worden genoemd. Men stelde aldus
vast, dat de oplevering van het geheele
werk in December a.s. kon geschieden.
Thans rees evenwel de vraag, of de ge
meente ARNHEM dezen snellen gang wel
zou kunnen bijhouden met haar eigen
werkzaamheden, daar ook de gemeente
een belangrijk aandeel in den arbeid had,
zooals de inpoldering van Malburgen en
de slooping van ettelijke huizen, welke een
sta.in-den-weg voor de bruggenhoofdenvoor den opbouw en het Zuidelijk land- den aan deze brug op 1 Maart 1935 be-
hoofd en van een vijftal pijlers op de eindigd zijn, doch indien de arbeid een
gereed gekomen fundamenten en voorts gunstig verloop zal hebben, komt men met
voor den bouw van eenige pijlers op den den bovenbouw aan Lentsche zijde reeds
Zuidelijken oever en in den Rijn zelf. in den loop van dit jaar gereed- Natuu,r-
Wanneer ook dit werk voltooid zal zijn, lijk hebben de werkzaamheden door op-
vindt onmiddellijk de derde aanbesteding gang en vorst ook hier te lijden gehad,
plaats, n.1. voor den bouw van het Noor- doch tot nu toe is de arbeid nog geheel
volgens contractrégelingen kunnen verloo-
pen. Over den aanleg van deze brug is
heel wat te doen geweest. De besprekin
gen tusschen het Rijk, de Provincie en
■de gemeente betreffende de overbrugging
van de Waal ..nabij NIJMEGEN namen
reeds in 1929 een aanvang. Het grootste
struikelblok bij de onderhandelingen vorm
de het bedrag der schadeloosstelling aan
de gemeente NIJMEGEN betreffende de
derving van de inkomsten van het veer-
recht bij den bouw een-er brug over de
Waal. De -gemeente had ankelijk als
basis der onderhandelingen een schade
loosstelling van 1-000.000 gulden gesteld,
tegenwelk bedrag het Rijk bezwaren
maakte. Na langdurige onderhandelingen
kwamen de partijen tenslotte dot een over
eenkomst. De kosten van den brugge-
bouw werden geraamd op 7-000.000 gld.
waarvan 80 °/a voor rekening van het Rijk
komt en 20 °/o voor rekening der Provin
cie Gelderland eri de gemeente NIJME
GEN. De brug, welke een lengte van 620
M. en ee,n breedte van 20 M. zal berei
ken, wordt gebouwd onder leiding van
den hoofdingenieur van den Rijkswater
staat, Ir. W. H arms en. In begin April
1931 werd van de zijde van den Rijks-
De Rijnbrug in wording. Dt betonnelling voos den brugopgang ln aanbouw. I waterstaat begonnen mat de eerste werk
zaamheden voor cfen bouw van de nieuwe
Waalbrug nabij Nijmegen. Deze werkzaam
heden bestonden in het afbreken, van de
terreinen, waarvan verschillende perceelen
werden onteigend. Hierna werd in Sep-
temoer van genoemd jaar een aanvang
gemaakt met den arbeid voor de z-g-
De uitvoering van dit werk, alsmede vajg
het maken van fundeeringsputten als eer
ste w erken voor den aanleg van de brugi
werd door den Minister van Waterstag
opgedragen aan de N- V. Aannemings-Mij»
v/h. .Zanen en Verstoep te GOUDA, voor
de som van f 184.000. Hierna werd be
gonnen met het ju aken van de fundee
ringen voor de beide landhoofden. Het
eerst kwam het Iandhoofd aan de Lent
sche zijde aan de beurt, waarna met het
Zuidelijk Iandhoofd te NIJMEGEN een
aanvang werd gemaakt. Voor de fundee
ring werden eerst honderden betonnen
palen in den grond gedreven, waarna er
ongeveer 4000 M2 beton werd gestort
voor elk der landhoofden. Het Zuidelijk
Iandhoofd te NIJMEGEN is eenige nieters
De Waalbrug fn wording. Nadat de werkzaamheden met de heimachine
zijn voltooid, ziet men op de foto de werklieden bezig met den aanleg voor
de beonstortting.
„proefbelasting'', hetgeen de eerste stap
was voor de totstandkoming van de brug.
Deze proefbelasting dient tot het verkrij
gen van gegevens omtrent de vereischte
zwaarte der fundeering voor het Iand
hoofd aan de Lentsche zijde. Deze werk
vormden. En dit alles moest geschieden
met de grootst mogelijke bezuiniging in
een crisistijd als deze, waarin het Rijk
ieder jaar opnieuw te kampen heeft met
belangrijke tekorten. Deskundigen waren
echter van meening, dat het werkwe]
degelijk in December a.s. zou kunnen ge
De werkzaamheden aan deze massale brug vorderen snel, zoodat binnen afzienbaren tijd een
groote verkeersverbetering tot stand zal komen,
zaamKeden werden uitgevoerd door 'de
Holl. Beton Mij- te DEN HAAG, welke
maatschappij ook de nieuwe brug over
de Maas te MAASTRICHT tot stand
langer dan liet Noordelijk te LENT, da;r
aan de draagkracht van dit deel groo.ere
eischen worden gesteld. Geheel völge.is
de berekeningen kwam dit werk één dag
voor Kerstmis 1932 gereed. Het wachten
was toen op de gunning van den afbouw
van de beide landhoofden en de vervaar
diging van de vier pijlers in de rivier
voor de verdere voltooiing van de brug.
De aanbesteding van dit werk werd den
29e n November '32 gehouden; einde De
cember kwam van het Ministerie van Wa
terstaat het bericht, dat de uitvoering was
opgedragen aan de N.V. J. P. Broekhoven
en Zn. te Nijmegen, voor de som van
f 1.098.600. Dit was nog beneden de ra
ming, waarbij de kosten van dit deel der
werkzaamheden waren geraamd op
f 1.355000. Volgens contract moest dit
werk dén 15èn Januari 1933 aanvangen,
terwijl het op 1 Maart 1935 moet zijn
voltooid. Deze werkzaamheden nemen
dus ongeveer twee jaar in beslag. Deze
brug over de Waal wordt in het geheel
door vier pijlers gedragen, waarvan ééa
aan de Lentsche zijde, op de plaats, waar;
vroeger het oude dijklichaam lag, vast
in de rivier, terwijl de vierde pijler aan
Nijmeegsche zijde verrijst- De pijler aan
de Lentsche zijde kon reeds in October
j.l. worden opgeleverd, terwijl de daarop
volgende nog deze maand gereed zal moe
ten zijn. Dan volgt de pijler op den Nij-
meegschen oever, welke op 15 September
a.s. voltooid moet zijn, terwijl 1 Jan. 1935
de laatste pijler in de rivier klaar moet
zijn. De onderbouw van de brug neemt
nog den grootsten tijd in beslag; dit werk
duurt n.1. drie jaar. Hoewel waarschijn
lijk niet vóór het voorjaar van 1935 me;
den bovenbouw van de brug kan wórd.n
begonnen, is reeds aan het begin van hei
vorig jaar aan „Werkspoor" te AMSTL. -
DAM opdracht gegeven in samemverkm
met eenige brugbouwfab'rieken, den bo
venbouw samen te stellen. Deze opdrac' i
betrof de levering van vier overspanningen,
n.1. twee van 72 meter en twee van 9;>
De Waalbrug In wording. Een overzicht van de werkzaamheden aan Nij
meegsche zijde.
brach't. Eerst toen men omtrent de te
bezigen fundeering zekerheid had gekre
gen, werd een aanvang gemaakt met de
omlegging van den Waaldijk bij LENT.
meter lengte. Over de midden-overspan
ning ter lengte van 244.10 meter is tot
heden toe nog geen beslissing genomen*
