Algemeen Overzicht.
Handleiding voor het ma
ken van oude nleesters.
Een Radio-praatje.
Het Lied van de Week.
BINNENLAND-
Het eerste ongeluk met een
Dieseltrein. Soliede con
structie voorkwam erger.
Politiek vonnis tegen een Ne
derlander. in Duitschland.
.Van het politieke front. j.
Waarlijk niet alleen de Amsterdammers
zijn Zondag j-1. opgeschrikt geworden
door de berichten omtrent een ernstig
spoorwegongeluk in de hoofdstad. De
Dieseltreinen hebben als snel vervoermid
del algemeene waardeering gevonden,
maar wèl hebben velen zich dikwijls be
angstigend afgevraagd, wat de gevolgen
zouden zijn, als met deze treinen eens
iets gebeuren zou. Technici hebben ons
stelselmatig verzekerd, dat ze van een
uiterst degelijke constructie zijn en we
betwijfelen dat dan ook niet, maar op
den leek maken zij althans van buiten
bezien, dezen indruk van soliditeit niet.
Dieseltreinen plegen er wat blikkerig uit
te zien
De botsing, welke Zondagochtend te
ruim half tien nabij het Weesperpoort-
station plaats had; is niet door groote
snelheid van de treinen verzwaard gewor
den, want de Diesel was nauwelijks de
Stationsoverkapping uit, toen hij in de
flank werd gereden door een binnenloo
penden stoomtrein. Het heet, dat de Die
sel nog niet had mogen vertrekken en
de machinist door een onveilig signaal
is gereden.
Hoe dan ook, de botsing had plaats
en daarbij is de aangereden flank van den
eersten Dieselwagen geheel opengereten
Twaalf aan de getroffen zijde gezeten
passagiers werden verwond, waarvan zeven
ernstig.
Van gezaghebbende zijde wordt verze
kerd, dat dit ongeval slechts zoo betrek
kelijk gunstig kon afloopen, doordat het
hier een Dieseltrein betrof. De construc
tie is zoodanig, dat een botsing niet leidt
tot een totale ruïne.
Inderdaad gelooven we, dat de passa
giers er in een ouden, houten wagen erger
aan toe zouden zijn geweest, maar toch
hebben stoomtreinen o. i. ook wel iets
vóór op Dieseltreinen. Bij een botsing zul
len veelal de voorste treindeelen het
zwaarst te lijden hebben, dus bij een
stoomtrein locomotief en tender; de eer
ste wagen van een Dieseltrein is echter
reeds een reizigerswagen. In het betrokken
geval bekwam ook de aanrijdende loco
motief geen schade, terwijl van den Die
sel een flank geheel werd uitgescheurd.
Men overwege eens, of 't niet mogelijk
is om steeds een goederen- of postwagen
in een Dieseltrein vóórop te laten gaan.
Het is ontstellend, zooveel slachtoffers
liet moderne verkeer eischt. Vooral in deze
vacantiedagen is dat scherp tot uiting ge
komen. Te verwonderen valt een en ander
echter niet, als men nagaat, hoe de trek.
geest in de menschen levendig is gewor
den en dagelijks heele karavanen te voet,
per fiets of soortgelijk voertuig hunne
haardsteden ontvlieden om „buitenaf" ver.
troosting te zoeken in hun crisiszorgen,
dan wel afleiding in de beslommeringen
van den arbeid. Naast dat gemoedelijke
trekken is een ontzaglijk snelverkeer ko
men te staan, hetwelk van jaar tot jaar
in beteekenis toeneemt- De jongste sta
listieken geven ons eenige cijfers uit het
jaar 1 Augustus '32 tot 1 Augustus '33.
We leeren, dat in de genoemde periode,
ondanks crisis en werkloosheid, het aan
tal motorrijtuigen is vermeerderd met 9095.
Daaronder waren 4200 personenauto's- In
totaal loopen thans 180 343 motorrijtuigen
over onze wegen. We zijn voorts nog
steeds circa 33000 motorrijwielen rijk,
3800 autobussen, circa 50-000 vrachtauto's.
Per circa 35 inwoners van ons land, vrou
wen en kinderen inbegrepen, tellen we
een motorvehikel in een of anderen vorm
aan.
Blijf daar nu maar eens gezond bij!
De ocr.aKen van het Dieseltrein-onge-
luk zijn thans serieus onderzocht en daar
bij zoude gebleken zijn, dat geen vertrek
sein is gegeven, zoodat de volle verant
woordelij icheid voor het gebeurde op de
schouders is komen te rusten van den
wagenvoerder van den Dieseltrein. Geble
ken is voorts nog, dat een seinhuiswach
ter het ongeluk heeft zien aankomen en
dat deze man een alarmsignaal heeft ge
geven, op hetwelk de betrokken wagen,
voerders hebben, gereageerd. Zonder het
ingrijnen van dezen seinhuiswachter zou
den de gevolgen niet te overzien zijn ge
weest-
De voer- en nadee'envan de Dieseltrein-
cons-ructie maken op liet oogenblik een
erns'ig cvderwerp van gedachtenwisseling
uit; het ongeval zal zeer zeker tot de
noodi'kering hebben geleid. Voor den
schuldigen wagenvoerder zijn, naar we ver
nemen, zooveel verzachtende omstandig
heden aangevoerd kunnen worden, dat de
man. weer in dienst kon worden gesteld.
Door het Volksgerecht te Berlijn, het
welk zaken van „hoogverraad'' e.d. afdoet,
is een. Nederlander veroordeeld, zekere
Spansier uit Nijmegen. Deze man werd
hij een bezoek aan Duitschland gear
resteerd en een jaar in voor-arrest gehou
den, omdat hij in Nijmegen nummers
van de „Freie Presse'' zou hebben ver
spreid. Dat jrold voor hoogverraad in
een zitting met gesloten deuren, tot 2
jaar gevangenisstraf veroordeeld, met af
trek van voor-arrest. De Nederlandsche
regeering ondersteunt een-poging om gra
tie voor hem te verkrijgen.
De commissie-Kooien, welke zou onder
zoeken in hoeverre maatregelen genomen
dienden te worden tegen revolutionnaire
agitatie In vertegenwoordigende lichamen,
heeft haar rapport uitgebracht. Ze is tot
de conclusie gekomen, dat maatregelen in
derdaad benoodigd kunnen zijn en beveelt
daartoe een tweetal ontwerpen van wet
aan, welke ze heeft uitgewerkt. In het
eene wordt de mogelijkheid ingevoerd van
vervallenverklaring van het lidmaatschap
van vertegenwoordigende lichamen voor de
leden, die zicli in hun werkzaamheid als
zoodanig tegen de bestaande rechts
orde richten met toepassing of bevordering
van. onwettige middelen; in het andere
ontwerp is de opname geregeld van een
imperatieve bepaling in het Wetboek van
Strafrecht van de bijkomende straf van ont
zetting van het recht om te kiezen of
gekozen te worden ten aanzien van leden
van vertegenwoordigende I j'iamepj die
'zich' schuldig maken aan zekere misdrijven
tegen de veiligheid van den staat.
De commissie heeft ook nog de aandacht
gevestigd op het nut eener wijziging van
de Kieswet met het doel om kleinen
groepjes den toegang tot de vertegenwoor
digende lichamen te bemoeilijken. Deze
wijziging is intusschen reeds, door de re-
geering ingediend.
In de O.S.P., liet kleine socialistische
partijtje, dat zoo'n geweldige openbare ac
tie ontwikkelt, heerscht een hopelooze ru
zie op het oogenblik. Terwijl partij-voor
zitter Smidt voor den zooveelsten keer in
voorarrest zit, beschuldigd van opruiing,
hebben twee andere hoofdbestuurders, De
Kadt en Tass, tegen de opperleiding ge
revolteerd, waarvan het slot is ^geweest,
dat ze min of meer tot uittreden uit het
bestuur werden bewogen. Genoemde Osp-
ers zijn van meening, dat de partij wordt
aangevoerd door barricade-romantici, men
schen, die niet leiden, maar er mee vol
staan om de onberedeneerde gevoelens
van de onontwikkelde massa over te ne
men. De partij zal voorloopig haar energie
kunnen aanwenden voor betere verhoudin
gen in eigen gelederen.
Overigens is er niet veel nieuws van
het politieke front in ons land; degenen,
die de politiek hier maken en breken, ge
nieten thans ook blijkbaar van hun vacan
tie. Mogen ze met frissche koppen te-
rugkeeren tegen den tijd half Sep.
tember a.s. dat de regeering 't volk
met haar inillioenennota komt verrassen
en den belastingbetalers zal mededeelen,
welke nieuwe bronnen ze ten behoeve van
de schatkist denkt aan te borenl
BUITENLAND.
De uitvaart van president
Von Hindenburg. De
volksstemming van 19 Augus
tus. Geen overeenstem
ming met het Vaticaan inzake
de toepassing van het Con
cordaat? De Oostenrijk,
sche regeering wenscht geen
dictatuur. Socialistische lei.
ders in vrijheid gesteld.
Conflict met de Evangelische
Kerk. Zal Otto von Habs-
burg terugkeeren?
De uitvaart van den overleden rijks
president van Duitschland is tot een
machtige volksmanifestatie geworden en
heeft aangetoond, hoe diep de vereering
der Duitschers voor den ouden veldmaar
schalk was; zijn persoon heeft reeds een
legendarische beteekenis gekregen
Na een plechtige rouwzitting van- den
Rijksdag in de Kroll-opera te Berlijn, is
Hindienburg's stoffelijk overschot in. den
nacht van Maandag op Dinsdag van
Neudeck maar Tannenberg vervoerd, waar
het Dinsdag onder machtig ceremonieel
en eerbetoon werd bijgezet in den Hin
denburg-toren, ook wel Maarschalkstoren
geheeten, onderdeel van het grootsche
Tannenberg-monument. Daar rust hij In
het gedenkteeken zelve, hetwelk het Duit
sche volk aan den roem van den veld
heer had gewijd.
Onafzienbare rijen vaandels, met rouw
omfloerst, hebben de plechtigheid opge
luisterd; zwaar dreunden de kanonnen,
welke een laatste saluut brachten aan hem,
die als een overwinnaar uit een verloren
oorlog was getreden. Volk en leger heb
ben samengespannen in het brengen van
het hoogst denkbare eerbetoon
De bijzetting droeg ook een religieus
karakter, in het bijzonder door een tref
fende redevoering van den legerbisschop.
Hitler's rede ademde iets van den bij
zonderen geest der Nazi's, welke aan het
oude Germaansche heidendom herinnert.
Zijn laatste woorden waren: Doode veld
heer, ga binnen in het Walhalla! (Het
Walhalla is maar heidensch-Germaansch'e
opvattingen het paradijs der gesneuvelde
helden, waar de oppergod Odin ze ont
vangt.)
Vele buitenlandsche regeeringsvertegen-
woordigers hebben de uitvaartplechtigheid
bijgewoond. In Frankrijk heeft de natio
nale vlag op Dinsdag j.1. van alle open
bare gebouwen in 'het land, uitgezonderd
in twee kleine gemeenten half-stok ge
hangen.
Hitier, die wel de macht van den over-
vati Rijkspresident te aanvaarden. Eert af
gekondigde wet bepaalt,- dat hij „Reichs-
führeri' zal worden- geheeten; hij heeft
zich ambt en titel „voor het leven" toe
gedacht. Bij volksstemming, te houden op
Zondag 19 Augustus, zullen de kiezers
gelegenheid krijgen om Hitier in zijn func
tie wettelijk te bevestigen. Er zal weer
alleen met ja of neen worden gestemd;
geen „meen' '-propaganda echter zal wor
den geduld. Ten behoeve van het „ja"»
stemmen wordt een ontzagwekkende recla
me-actie door de- regeering ontketend; ze
werd ingezet door een rede van Dr.
Göbbels, minister van propaganda. j
De verhouding van de Duitsche regee
ring tot het Vaticaan blijft nog steeds
gespannen. Werd vroeger bericht, dat de
concordaatsbesprekingen van. enkele Duit
sche Bisschoppen met de Berlijnsche re
geering tot een aecoord hadden, geleid,
dat bericht werd al spoedig- tegen
gesproken en thans verluidt zelfs, dat de
resultaten dier besprekingen, welke van
intermediairen aard waren, door het Va
ticaan voor onaannemelijk zijn verklaard.
Zoekt de nieuwe, Duitsche rijksleider
Hitier inderdaad toenadej ing tot Oosten
rijk? In een interview met een buiten-
landsch journalist heeft 't genoemde Duit
sche staatshoofd deze week verklaard, dat
hij de onafhankelijkheid van Oostenrijk
erkent. Wel verzwakte hij de waarde van
zijn uitspraak door er onnoodig aan toe
te voegen, dat de Oostenrijkers natuurlijk
vrij bleven om zelf, van binnenuit, de aan
sluiting met het groote Duitsche rijk te
bewerkstelligen!
Hoe ook, de scherpte begint 'n beetje
af te raken van de verhoudingen tusschen
Duitschland en Oostenrijk. Het Oostenrijk-
sche kabinet heeft ook besloten om Von
Papen als Duitsch gezant te Weenen te
aanvaarden. Deze aanvaarding geldt echter
slechts Von Papen als gewoon gezant,
niet als vertegenwoordiger derhalve van
Hitier persoonlijk, als hoedanig nochtans
de zending van den gewezen -Duitschen
vioe-kanselier was bedoeld.
Een der nationaal socialistische opstan
delingen, zekere Feike, de eenige soldaat
uit het Bondsleger, die aan de revolutie-
poging deelnam, is van de week ter dood
veroordeeld en opgehangen. Feike 'deed
voor het gerecht de merkwaardige ver
klaring, dat de opstandelingen hebben ge
meend, dat minister Fey met Dr. Rintelen
samenwerkten om na de revolutie een
nieuwe regeering te vormen. De rol van
mnister Fey is in elk geval niet erg dui
delijk geweest tijdens de gebeurtenissen-,
welke aan Dr. Dollfuss het leven hebben
gekost. fr.
Dr. Scbuschnigg heeft dezer dagen een
opmerkelijke uitlating gedaan. Hij heeft
te kennen gegeven, dat hij de dictatuur
geen idealen staatsvorm acht en hij stel
de verhooging van den volksinvloed, zon
der terugkeer tot parlementaire methoden,
in het vooruitzicht- De regeering schijnt
te streven maar een verzoening met de
sociaal-democraten, wier gevangen geno
men leiders, w.o. Dr- Seitz, oud-burge
meester van Weenen, in vrijheid is ge
steld.
Omtrent plannen tot herstel der monar
chie in Oostenrijk, loopen allerlei geruch
ten. Het wordt waarschijnlijk, dat de ge
wezen troon sop volger, aartshertog Otto,
zicli binnenkort in Oostenrijk zal vesti
gen, al gelooven we niet, dat hij spoedig
den troon zal bestijgen. Op het moment
vertoeft hij ten behoeve van een familie
raad in Italië.
Dui.schland! De Nederlander is nu, in ledene overnam, weigert om ook den titel
De menschen zijn slecht tegenwoordig.
Natuurlijk zijn ze dat altijd geweest,
maar toen we nog de gewoonte hadden,
om op onzen grooten teen te zuigen als
„Ersatz" voor den vurig begeerde speen-
met-suiker, viel ons dat nog niet zoo
zeer op. Bovendien zijn de huidige tijds
omstandigheden buitengewoon geëigend
om de boosheidsstatistiek van de tegen
woordige bevolking nog eenige prooen-
ten omhoog te voeren, met het gevolg,
dat we eensgezind en gezamenlijk kun
nen zuchten, dat de menschen zoo slecht
zijn tegenwoordig.
Onder de vele gebieden, waarop de
slechtheid van de bewoners dezer „Bonte
Wareld" zich' reeds veel lauweren heb
ben verworven, is er een, dat zich als
een wolkenkrabber boven alle andere ver
heft, m.1. de Kunst met een hoofd
letter en wel de Beeldende Kunst, met
name de Schilderkunst.
Nu is het waar, dat er op het oogen
blik met de Kunst geen droge boterham
te verdienen is, indien men met palet en
penseel de olie in de sla en de penningen
voor den ontvapger der belastingen bij el
kaar wil strijken. De Oude Kunst, gesmeed
aan de kunst van verkoopen daarentegen,
levert nog altijd wel voldoende op, om
een villa „Na gedanen arbeid" en een
6-persoonslimousine in stand te houden.
De financieele mogelijkheden, welke de
„Oude Meesters" tusschen hun stoffige
en gehavende klodders verf verborgen hou-
denj heeft de slechte menschen, die onze
waereld op haar tocht door de ruimte
medevoert, ertoe 'gebracht aan de over
vloedige vraag naar oude meesterstukken
tegemoet te komen door een productie,
die langzamerhand flauwe teekenen van
overproductie begint te yertoonen. En aan
gezien de kinderen der duisternis nu een
maal veel gehaaider zijn dan de kinderen
des lichts, beoefenen zij die productie op
een wijze, die aan geraffineerdheid niets
te vvenschen overlaat. Een geluk is het,
dat de „deskundigen" slechts bij uitzon
dering hun goeden naam en faam aan
de voortbrengsels dezer „imitateurs"
om 't minder gesoigneerde „vervalschers"
«liet te gebruiken leenen, daar de
waarde van den Kunsthandel anders hee-
lemaal in de lucht zou komen te zweven.
Het spreekt vanzelf, dat de moderne
vervaardigers van oude meesters steeds
met hun tijd meegaan en zich bedienen
van de laatste en jongste snufjes, om.
hun producten een zoo antiek en oud
mogelijk aanschijn te verkenen. De tijd,
'dat men een schilderstuk eenvoudig op
de manier van den «ia te bootsen mees
ter neerpenseelde, om het vervolgens zorg
vuldig in den „bakoven" te deponeeren,
waar het' mooi bruin stoofde, is lang
voorbij. Een volmaakt vervalscht Kunst
werk vereischt moeilijker kunstgrepen.
Indien U er eventueel toe zoudt be
sluiten, een Rembrandt, een Frans, Hals,
een Jan Steen of iets dergelijks te gaan
vervaardigen, dient u er vooral op te let-
len, dat U het juiste linnen aanschaft,
daar een modern, op de machine ge
weven linnen maar al te licht leidt tot
een ontdekking, met alle onaangename en
beschamende gevolgen van dien. Men be
dient zich daarom van gewoon boeren-
linnen, dat vooral in afgelegen bergdor
pen in Duitschland en Zwitserland nog
volgens voorvaderlijke methodes met de
hand wordt gefabriceerd en dat zich op
geen enkele wijze onderscheidt van het
linnen, waarop de oude meesters hun
scheppingen plachten te deponeeren. In dit
linnen wordt dan de tand des tijds aan
gebracht. Dat wil zeggen, men kookt het
linnen in een mengsel van tabakssap en
lijm, waardoor, het een prachtige bruine
tint krijgt. Om iedere eventueele vergis
sing van de experts, die liet meesterwerk
later moeten onderzoeken, uit te fluiten,
wordt bovendien den toekomstigen ach
terkant van het doek met een mengsel
van stof en hars ingesmeerd.
Op dezen geprepareerden ondergrond
wordt dan de antieke schilderij gepen
seeld en vervolgens ingewreven met een
oplossing van drojiwater en roet, waar
door het met dien zoo 'gewaardeerden
„warmen" toon van den ouden meester
wordt overgoten. Tenslotte wordt het ver-
sche meesterwerk! van het stof der eeu
wen voorzien, bestaande uit sepia en Oost-
Indische inkt, welke ingrediënten zorg
vuldig over het oppervlak worden ver
deeld.
De Kandteekening van den meester aan
brengen is na dit alles natuurlijk nog
slechts kinderwerk, daar er lijvige hand-
teekeningen bestaan met de nauwkeurige
afbeeldingen van de signaturen van alle
meesters.
Een tijdlang gold zuivere alcohol, welke
vloeistof de gewoonte heeft, om versche
verf aan te tasten, terwijl de oude verf
zijn lange leven laat voortzetten, als een
beproefd middel om vervalschingen te ont
dekken. Doch ook deze geestrijke klip
wisten de vervalschers te omzeilen, door
hun schepping met een dun laagje lijm
te beschermen, waartegen alcohol het
moet afleggen.
Is een vervalscher niet in staat, het
coloriet of de fijnheid van teekening van
den na te bootsen meester te bereiken
b.v. plooival of de houding van een ann
dan wordt de mislukte plaats zoo gron
dig mogelijk met vochtig linnen ingewre
ven, waardoor een kunstmatige laag schim
mel ontstaat. Daar een dergelijk verwoes-
tingsprooes helaas ook bij echte antieken
voorkomt, wordt de waarde van het stuk
daardoor niet verminderd.
De wormstekigheid van 't chassis eener
schilderij heeft den vervalscher een tijd
lang voor een angstig probleem gesteld.
Gaten, door millimeterboren of schoten
met hagel te voorschijn geroepen, verlie
pen te regelmatig. Men schaft zich tegen
woordig een wormstekelig stuk hout aan,
waarvan men lijsten zaagt, zoodat de echt
heid van de gaten en de oudheid niets
meer te wenschen overlaten. Men gaat
tegenwoordig zoo grondig te werk, dat
men er pijnlijk op let in ieder afzonder
lijk geval van populier-, eiken- of En
denhout gebruik te maken al naar gelang
een Spaansch, Italiaansch, Nederlandsch of
Duitsch meesterwerk moet ontstaan- Wil
men heel erg zeker van zijn zaak zijn,
dan wordt ergens een oud schilderij van
geringe waarde gekocht en de verf, welke
zich' erop bevindt, met behulp van sal
miak verwijderd. Op deze wijze is de ver
valscher in het bezit van een materiaal,
dat niet alleen iedere toets 'der critïek
kan doorstaan, doch hem ook heel wat
moeite bespaart*
KINDEREN OP REIS.
Een twintigtal kinderen bren-
gen als „vertegenwoordigers"
van onze onderwijs-iiistellin*
gen momenteel, een bezoek
aan Amerika.
't Is nu de tijd dat kinders reizen,
Niet meer zooals het vroeger ging,
Al is dat ook voor oud're lieden
Nog steeds een blijd' herinnering.
Toen gingt per voet in de vacanttej
Misschien per tram naar onze zee,
En kreeg j' een emmer en .een schopje,
Plus nog een zak met zuurtjes mee.
Voor 't kind verand'ren ook de tijden
En ook d' ontspanning aan de zee,
De kind'ren laten zich' nu rijden
En gaan met autobussen mee.
Zoo schokken zij door 't fraaie landschaft
fcEn* hossen grondig door elkaar,
Maar 't is voor hen de dag der dagen,
Het is de mooiste dag van 't jaar.
Zelfs is een uitverkoren groepje*
Al naar Amerika gegaan,
Op klompen en in Zeeuwsche kleerefy
Of met een Friesch' costuumpje aan.
Als Volendammers, Markerinnen,
Want het Amerikaansche brein,
Mocht toch, o schande, eens gaan- denk<eM|
Dat wij gewone menschen zijn!
Wie heeft de dwaasheid uitgevonden
Van dit krankzinnig avontuur?, i
Die levende reclamepoppen
Voor deze „Hollandsche cultuur'*
Om kinderen te gaan fêteeren,
Wellicht tot harde schade en schancf,
Als groote menschen en in kleeren,
Die mooi slechts zijn in eigen land.
Wat zijn we toch weer vooruitstrevend*
Op voorbeeld van het dollarland;
Waar geld meer waard is dan de men*
schen,
Machines meer waard dan verstand
Maar als je vijftien bent geworden.
En. „zeer verstandig" opgegroeid,
Dan wordt het tijd, dat het karakter
Voor goed en grondig wordt verknoeid.
OVER OUD EN NIEUW.
Als er ergens een soort van „radio
museum'* mocht bestaan, waarin men ra
dio-ontvangers kon zien in eiken ontwik-
kelingsvorm vanaf het begin tot nu, dan
'gelooven wij wel, dat die toestellen ge
zamenlijk een lange, lange rij zouden vor
men! Elk weet, hoe spoedig een radio
toestel, hoe „volmaakt" ook, weer door
een nóg beteren opvolger in de schaduw
gesteld wordt, vroeger nog erger dan
thansEn tegenwoordig spotlachen we
vaak, als we een toestel zien met honig-
raatspoelen er op- en we kunnen ons
werkelijk haast niet meer voorstellen, dat
datzelfde toestel eens voor ons het sum
mum van volmaaktheid uitmaakte!
Intusschen zijn ze er nóg, die oude
apparaten en worden ze nog gebruikt
óók! De bezitter van een moderne ont-
vanger zal er niet veel achting voor heb
ben, maar in werkelijkheid kan men dik
wijls waarnemen, dat deze „oudjes" nog
niet eens zoo slecht zijn, aüs er vaak van
gedacht wordt!
Sterk spreekt wel 't feit, dat er meer
toestellen met honigraatspoelen nog in ge
bruik zijn dan toestellen met inbouwspoe-
len uit het eerste stadium dezer spoelen.
Het voordeel van de honigraatspoeleii
lag in de eelrste plaats in de mogelijk
heid de koppeling der spoelen onderling
te wijzigen; er is welhaast geen enketó
inbouwspoel, waarbij dit mogelijk is en
tengevolge daarvan treft men soms nog
toestellen aan, waarbij de selectiviteit^
schoon verre van voldoende, toch nog meefc
valt. De meeste toestellen met honigraat!
spoelen van een jaar of zes oud zijn
zelfs dikwijls selectiever dan vele toesteli
len met ingebouwde spoelen, die thansj
4^5 jaar oud zij». Met de nieuwere toe*
toestellen maken zij echter groote ver*;
schillen, daar men zich de laatste jareiï
niet alleen op selectiviteit, maar ook oft
betere geluidskwaliteit heeft toegelegd
Hier beginnen de vorderingen in d-e luicfé
sprekerconstructie echter ook 'n woordjö
mee te spreken.
Intusschen is het wel opmerkelijk, da|
van de oude toestellen één type tHa«$;
nog het meest voorkomt* het toestel vol-'
gens het Koomansschema. Dit is 't toe
stel met vier honigraatspoelen op de
frontplaat, één apart en drie naast el
kaar. Toen lr. Koomans dit schema des
tijds openbaar maakte, werd 't dadelijk
als een groote verbetering aangemerkt,'
vele fabrikanten bouwden het gretig na
en ontelbaar zijn de bouwteekeningen voop,
amateurs, welke, op deze schakeling ge
baseerd, toen in den handel zijn gebracht.
Zoo was b.v. het populaire „Anro"-
schema van destijds zuiver gelijk aan de
Koomans-schakeling.
Een voordeel van de oudere toestellen
is ook, dat zij meestal minder teer zijn
dan hun jongere broeders; daar zij uit
veel kleiner aantal onderdeelen zijn sa
mengesteld is de kans op een defect even
eens kleiner en de werking bedrijfszeker-
der. Een nadeel vormt de verwisselbare
terugkoppelspoel; door het telkens inste
ken en uittrekken hiervan, terwijl het toe
stel staat ingeschakeld, zijn al vele laag-
frequent-transformatoren gesneuveld.
Heeft men hier last van, dan is er maar:
één goede raad: schakel het toestel even
uit, als ge de terugkoppelspoel (de laat
ste van het rijtje van drie) verwisselt.
Overigens kan de'eene transformator er,
beter tegen dan de andere; er zijn toe
stellen, waarin herhaaldelijk doorslag V3H
de transformator optreedt en er zijn er
ook, waarin dit uooit voorkomt.
Een van de geheimen, waardoor oude
toestellen soms nog meevallen, schuilt in
de honigraatspoel zelf. Door de eigen
aardige bewikkeling is n.1. de eigen-capa
citeit der spoel klein, kleiner in elk ge
val dan die van vele ïnbouwspoelen, wel
ke meestal in "één laag gewikkeld zijn.
