HET LEGGEN VAN KNOOPEN
Een der nuttigste en oudste
uitvindingen
Sallta Pees denkt een
leier kapje te krijgen
DE BALLING VAN HET EILAND ELBA
Roosje en Roosje
^ryyrrap'P'ptilTrïï
wordt vooral gebruikt als men b v. een
kruik of kan heeft, waarin water moef wor
den geschept, en als deze kruik of kan geen
oor of handsvat bezit, zijn dergelijke knoo-
Het knoopen leggen beschouwde men in
rroeger eeuwen, toen men nog niet van
jasschen, koffers en al die gemakkelijke
Hingen meer had gehoord en men dus alles
ffiet touwen moest vastbinden, als een heel
nuttige uitvinding. De jeugc. leerde toen al
de kunst om knoopen te leggen in de
vreemdste vormen. De knoopen speelden
in vroeger jaren in de kleeding ook een
veel grooter rol dan tegenwoordig. Men
moest een knoop hechten aan alle klee-
dingstukken, omdat men toen nog niet het
nuttige gebruik van drukknoopen kende.
En al wikkelden de menschen zich dan ook
in de huiden van dieren, die zij geschoten
hadden, toch moest er een knoop worden
gelegd in zulke dierenvellen, omdat men
anders de kleeren zou verliezen. Men vlocht
dan een paar reepen van de huid tezamen,
meestal waren deze reepen de pooten van
het dier, en daarin legde men een flinke
knoop. De knoop bestaat dus al vele eeuwen
en wel net zooals wij haar tegenwoordig
nog leggen.
Op bijgaand plaatje zien jullie verschil
lende soorten van knoopen. In fig. I. wordt
een heel eenvoudige knoop voorgesteld,
welke jullie allen zelf ookkunt maken.
Deze knoop is heel eenvoudig, maar daar
om niet minder gewichtig als de andere
ingewikkelder knoopen, omdat deze knoop
eigenlijk den grondslag vormt, van alle an
dere vormen van knoopen. In vroeger ja
ren bediende de wevers, die zich belastten
met het weven van tafel- en vloerkleeden,
zich van dezen knoop. Mep knoopte twee
draaden tezamen en wel op zulke wijze,
zooals je kunt zien op figuur 2. Deze knoop
van de wevers is wel niet zoo vast, maar
is veel kleiner en neemt dus niet zoo veel
plaats in.
Behalve deze soorten bestaan er nog een
massa kunstige knoopen, want met den
zelfden knoop, waarmee wij twee einden
van een band aan elkaar hechten, kunnen
wij b.v. niet twee kabels verbinden. Deze
laten zich niet zoo gemakkelijk vastbinden
en in elkaar vlechten als een touw. Er ko
men evenwel gevallen voor, waarin men
knoopen moet maken, niet alleen met lin
ten en banden, maar ook met kabels, zoo
als zulks bijv. bij het takelwerk op schepen
vaak noodig wordt. Het knoopen leggen
maakt ook een niet onbelangrijk gedeelte
uit van het matrozen werk en het wordt by
hun als een niet geringe zaak beschouwd,
vlug, vaste en tbch licht weer uit elkaar te
halen knoopen te leggen.
De afbeeldingen 3 60S 16, zijn de knoo
pen, welke de matrozen en schippers bij
hun werkzaajnheden gebruiken. De meeste
zijn nog niet toegetrokken voorgesteld, ten
einde des te'beter te zien óp wélke wijze,
het knoo-pleggen geschiedt..
Bij enkele, afbeeldingen zijn tegelijk de
gevallen aangeduid, waar deze of gene
knoop toepassing vindt. De knoop op fi
guur 17 is, onder de hier afgebeelde,- onge
twijfeld het moeilijkst te leggen, waarom
deze vorm dan ook de liefdeknoop wordt
genoemd. Die benaming is natuurlijk sym
bolisch en wijst op den hechten band, die
de ware liefde met zich draagt. Deze knoop
pen natuurlijk onmisbaar. Men legt dan een
strik, volgens figuur 17,''en .doet die om het
vat heen, zooals figuur 13 aantoont Het
vat krijgt op <i?eze manier vier handvaten
en men behoeft niet bang te zijn, dat de
kan of kruik onder uiLde touv. en za! glij
den, want de touwen hpuderi de kruik ste
vig in hun midden.
Kunstiger dan alle knoopen, welke wij
van de geschiedenis $er knoopen kennen
moet toch wel de knoop'zijn geweest, waar
van thans nog een - spreekwoord bestaat,
.hetwelk jullie allen wel eens gehoord zult
Jhebben, n.1.: de knoop doorhakken.
Het verhaal hieromtrent gaat, dat er een
•in Phrygië een bloedig gevecht ontstond
- over de keuze van een nieuwen koning.
Toen besloten de Phrygiërs eindelijk het
orakel tot scheidsrechter te nemen en den-
gene tot koning te verheffen, die het ora
kel zou noemen. Zij zonden 'n gezant naar
het orakel, en dit orakel bestemde hem tot
koning, die, gezeten op een wagen, met het
voornemen om naar den tempel van Jupi-
ter te rijden, het eerst den gezant op zijn
terugweg zou ontmoeten. Deze man was
Gordus, een Phygisch landman. Hij be
steeg den koningstroon en schonk zijn wa
gen uit dankbaarheid aan Jupiter. De land
man maakte aan den dissel van den wagen
zoo'n kunstigen knoop, dat het orakel aan
hem, die dezen knoop zou losmaken, de
macht zou geven over de geheele wereld
te heerschen. Toen Alexander de Groote
op zijn tocht door Azië ook den Jupiter
tempel bezocht en zich de voorspelling her
innerde van het
orakel, hakte hij
had alzoo kans
gezien den knoop *m|||
los te maken! En
werkelijk heersch- 4S
te Alexander lan- iwlffilltll oM
gen tijd over een Iffllttlllnl I ])R
groot stuk van de
zeggen wij wel
eens, wanneer een
oplossing moest
worden gezooht in 'n belangrijke zaak of er
moet 'n beslissing worden genomen, wie zal
den knoop doorhakken. En dit gezegde is
ongetwijfeld afkomstig van de geschiedenis
van Alexander den Groote. Vele menschen
die dit gezegde gebruiken, zullen de her
komst van deze woorden misschien niet
eens weten en toch is het wel interessant
met zooiets bekend te zijn.
RAADSELS
Zoo groen als gras, zoo wit als vlas, zijn
haartjes groeien aan zijn voetjes vast.
Hij holt over straten en pleinen en nie
mand kan hem tegenhouden.
Op den weg loopt een man; zijn jasje
bestaat uit aan elkaar genaaide lapjes.
Als ik hem opgooi is hij wit, en als hij
valt, is hij' geel.
Wat vreet zonder tanden?
Als je heel goed raden kan,.
Kom zeg mij dan
In wat voor pan
Ik niet kook' of bakken kan.
van je welste. De twee kleine, ondeugende
kinderen van Nora Müis -zijn me daar
„Ha!" denkt Sallie
Poes bij zich zelf,/ „de1
vrouw zet weer 'm mui
zenvalletje neer. Nu, dat
wordt dan een heerlijk
ontbijt morgenochtend",
zij spint en snuift van
het pleizier, dat zij al
heeft aan de gedachte,
dat er morgen drie, mis
schien wel vier muisjes
gevangen zullen zitten
in de kleine muizenval,
waarin een paar lekke
re stukjes kaas en
worstvelletjes hangen.
Sallie kan haast niet
wachten; telkens gluurt
ze even om den hoek
van de kamerdeur en
kijkt dan met een
schuin oogje naar de
val, welke echter tot nog toe „onbe
woond" is. „Neen, neen," denkt Sallie
Poes bij zichzelf, „laat ik nu niet zoo onge-.
duldig zijn. Ik moet maar wachten tot mor
genochtend."
Wat gaat de tijd langzaam om. De nacht
daalt over de aarde en alles in huis wordt
stil.... Sallie Poes is naar de keuken ge
bracht om daar op het kussentje gelegd,
waar zij altijd slaapt. Zij kan vannacht den
slaap niet goed vatten. Sstt! zij hoort wat in
de huiskamer. Jammer! de kamerdeur is
dichtEn zij hoort de muisjes duidelijk
loopen en praten. Zij duwt tegen de ka
merdeur, maar deze blijft gesloten. Sallie
kan wel huilen van spijt. Nu zitten de lee-
lijke muizen fijn te knabbelen van de korst
jes kaas en.... maar wacht maar, morgen
worden ze allemaal stuk voor stuk opgege
ten. Spijtig om het lekkere hapje, waaraan
zij nu al zoo graag was begonnen, sluipt
Sallie terug naar het kussentje in de keu
ken en slaapt eindelijk in....
Intusschen is het in de huiskamer een
heele opwinding en een gehol en gedraaf
waarempel in 1 valletje gegaan om de
worst Velletjes er uit te halen, terwijl mama
hun zoo had gewaarschuwd. Och, och! wat
vreeselijk, zulk een dood tegemoet te moe
ten gaan. Schreiend en handenwringend
staan daar de ouders en de buurmuisjes en
kunnen niets doen, want de muizenval is
zoo vernuftig dicht gemaakt, dat geen mui
zenpootje er iets tegen beginnen kan. Ze
hoóren de muizenkinderen klagen en huilen
van spijt en doodsangst.... Stil! Wat hoo-
ren zij daar. Er wordt ergens gelachen. Dat
móest er nog maar bij komen. O, gelukkig!
Het zijn twee kleine kaboutertjes. „Ach,
lieve, goeie kabouters", schreit de moeder,
„help ons toch. Wij zijn allen zoo be
droefd en de ondeugende kinderen hebben
al zoo'n spijt van hun ongehoorzaamheid.
Goed, de kabouters zullen de muisjes hel
pen, maar niet, vooraleer zij de beide mui
zenkinderen een flinke afstraffing hebben
,Nu' willen wij jullie niet verhalen over
hèt eiland Elba zelf, maar meer over het
verblijf van den groöten Fra'nschenover-
heerscher Napoleon, die öp dit eiland een
deel van zijn roemrucht leven in balling
schap moest slijten.
Het eiland Elba werd eigenlijk belang
rijk, toen in 1814 Napoleon hier kwam en
gedurende een jaar de „gast" was van de
Elbaniërs. Zoodra men zich op het eiland
bevindt, herinnert alles aan den man, die
gedurende eenigen tijd, met vorstelijk ge
volg, dit eiland bestuurde. Het gebouw,
waarvan bijgaand een afbeelding is, is het
paleis, dat Napoleon bewoonde en dat ge
woonlijk gouvernementshuis wordt ge
noemd.
Dit paleis is een eenvoudig gebouw met
gegeven door hun groote, stekende oogjes
op te zetten en hun te wijzen op de plicht
van de kinderen tegenover hun ouders en
vooral gehoorzaamheid te betrachten. Ja,
ja, de muisjes zullen nooit en nooit meer
zoo stout zijn.
Goed, dan zullen de muizenkinderen hun
vrijheid herkrijgen. Onder een groot ge
juich van de overige muisjes gaat de deur
van het valletje open en vliegen de muis
jes eruit. Er komt geen einde aan het
„Dank je wel, lieve kabouters!* van de
muisjes.
Den volgenden morgen was Sallie Poes al
vroeg op. Ja, hoe zou je je ook kunnen
verslapen, wanneer een muizenontbijt je
wacht! Als de vrouw de huiskamerdeur
heeft geopend, snelt Sallie naar den val,
maar.wat teleurstelling. De val is leeg
en de worstvelletjes en kaaskorsten zijn
verdwenen. Sallie mauwt en kijkt de
vrouw aan. Zij begrijpen er niets van. En
toch ruikt de poes, d-at er muizenbezoek is
geweest vannacht. Wat een teleurstelling!
„Ja Sallie, zegt de vrouw dan, „de muisjes
schijnen vlugger te z'jn geweest dan wij!
Maar een volgende keer; wie weet hoeveel
muizen ider er dan wel in de val zul-
zitten."
twee vleugels en twee verdiepingen op een
hoogte gelegen, zoodat het geheel de stad
bestrijkt en wordt verdedigd door twee
forten. Aan de zuidzijde heeft men het ge
zicht over de stad en de bergen van Elba,
terwijl men aan de noordzijde Piombino
en de kusten van Italië ziet. Niet het klein
ste schuitje kan zich in zee begeven, zon
der van deze hoogte te worden opgemerkt.
Overigens is de rots, waarop- het paleis
staat, zeer onvruchtbaar en niet een enkele
boom, behalve dan de vijgeboom, ver
siert den grooten tuin van het paleis. Des
zomex-s heerscht er op Elba een ondrage
lijke hitte.
Als men als vreemdeling op Elba komt,
dan beijvert iedere bewoner van het eiland
zich om iets over den grooten Napoleon te
vertellen. In het begin was Napoleon niet
gezien bij deze eilandbewoners, maar dit
veranderde al spoedig, toen men bemerkte,
Klein Roosje en klein Koos je
Die dronken samen thee,
En bitterkoekjes aten zij
Bij ieder kopje twee.
Daar kwam heel stijf en deftig
Klein Wimpje aangestapt
Zoo dames heb je thee gezet,
Dat heb ik juist gesnapt.
Klein Roosje en klein Koosj~
Die vonden dat heel mal
Ze lachten dat ze schaterde, i
Om zulk een zot geval.
dat Napoleon zeer vrijgevig was en vriend
schappelijk omging met zijn minderen.
Napoleon zat in den tijd van zijn bal
lingschap geenszins stil; hij was altijd druk
in de weer en bestuurde het kleine eiland
zoo goed hij kon. Hij trachtte den handel
uit te breiden en was goed voor het volk.
Toen Napoleon in 1814 of juister gezegd
in den nacht van 26 op 27 Februari van ge-
noemd jaar, naar Elba werd overgebracht,
wilde hij niet onder de Fransche vlag va
ren, maar liet een Engelsch schip komen
en gedurende den tijd, dat hij op de boot
was hield hij zich onledig met het samen
stellen van een nationale vlag, welke alleen
voor Elba bestemd zou zijn. De Engelsche
matrozen van het schip hielpen hem hier
bij, want Napoleon had zich als spoedig
bij hén gezien gemaakt.
Alvorens voet kan wal te zetten, plant
te Napoleon deze vlag op het fort, dat zijn
woning zou worden. De leefwijze van Na-
poleoh op Elba was als yplgt^Jiij stond ge
woonlijk om twee uur des nachts op om te
gaan werken; hij hield zich bijzonder be
zig mét de geschiedenis van Frankrijk en
onderzoekingen in Egypte. Wanneer de dag
hanBrak, ging Napoleon te voet of te
paard door de nieuw aangelegde wegen
van zijn buitenverblijf San Martino. Dan
keerde hij terug om te ontbijten en nam
dan eenige uren rust. Napoleon besteedde
de rest van zijn dag met het schrijven van
memoires en het sorteeren van brieven;
meestal werkte hij in zijn klein kabinet.
Napoleon at altijd zeer veel en met onge
looflijke haast, ook tijdens zijn balling
schap, waarin hij toch lang niet zooveel
zorgen aan het hoofd had, als toen hij nog
heerscher was. Napoleon gebruikt zijn
maaltijden nooit alleen. Hij noodigde
iedereen uit, die hem sympathiek was, ook
al was deze persoon van een geringe af
komst. Hier keek de ex-keizer niet naar,
als de man maar sympathiek was en ook
van lekker eten hield!
Napoleon heeft tijdens zijn éénjarig ver
blijf op Elba zeer veel gedaan voor de be
volking. Hij liet goede wegen aanleggen en
stelde} vele menschen in zijn dienst, dia
dan een behoorlijk weekloon van hem ont
vingen. Hij wilde niet, dat zij armoede le
den en hielp hen dan ook zooveel hij kon.
Begrijpelijkerwijze werd het aantal vreem
delingen, dat Elba bezocht, steeds grooter
tijdens Napoleon's verblijf. Ieder wilde
graag een bezoek brengen aan den eend
zoo machtigen heeischer en als zulks mo
gelijk was, dan toch zeker een kijkje ne-»
men in zijn paleis. Dit vreemde!ingenbo-t
zoek was weer voordeelig voor de bewo
ners van het eiland. De toeristen namen
levensmiddelen, snuisterijen, souvenirs en
dergelijke mee, hetgeen den handel ten
goed kwam. In 9 maanden tijds werd Elba
door bijna 1000 Engelschen bezocht.
In den nacht van 26 op 27 Februai'i ging
Napoleon met 900 man onder zeil en den
lsten Maart landde hij te Cannes in Frank
rijk.
