naar een nieuwe
tf^vp ARTSPERIODE?
Het schot Is afgevuurd hetzij
legen den wil der regeering. De
gulden is los van het goud. Ve
len hebben maandenlang, sterker,
«elfs jarenlang, op dit oogenblik
gewacht, anderen hadden deze
gebeurtenis nog liever wat uit
gesteld of heelemaal niet gezien.
Het voor of tegen devaluatie zijn
wordt in 't algemeen bepaald
door de politieke richting, die
men aanhangt. In ons land ston
den hoofdzakelijk twee groote
groepen tegenover elkaar: deva-
luïsten en deflatisten. Beide groe
pen streefden naar hetzelfde doel:
aanpassing der Nederlandsche
goederenprijzen aan die der we
reldmacht. Blijkbaar lag het ver
schil dezer groepen dus in den
weg, waarlangs men dat doel
trachtte te bereiken. Inderdaad
moet men het probleem zoo stel
len. Het voornaamste verschil is
dan wel het tempo, waarin de
aanpassing geschiedt. De regee
ring, onder voorzitterschap van
dr. H. Colijn, heeft, zoolang haar
ambtsperiode reeds duurt, ge-
Streeft naar een aanpassing door
middel van de deflatie-politiek.
De practijk heeft geleerd, dat de-
flatie-politiek een langdurig ex
periment is, zonder dat nogtans
het gestelde doel altijd bereikt
wordt. Het zou echter onjuist zijn
te zeggen, dat de regeering langs
dezen weg nog niets tot stand
had gebracht. De aanpassings
politiek der iegeering scheen
vooral in de laatste maanden
vruchten af te werpen. Dit had zij
heffing op boter, voorzoover de
normale hoeveelheden betreft,
voorloopig stopgezet. Voor-
loopig omdat, indien het later
inderdaad tot een algemeen her
stel mocht komen en de prijzen
van allerlei industrieele produc
ten hooger zouden komen te lig
gen, het wellicht weer noodig zal
worden enige compensatie te ge
ven aan den landbouw; tenzij al
les zich van zelf regelt.
De Nederlandsche maatregel
moet worden gezien als een stap
in de richting van de stabilisatie
van wisselkoersen, die voorwaar
de voor het wereldherstel is. Vele
bijkomstige maatregelen, die ech
ter van niet minder groot belang
zijn, moeten hierop volgen, zoo
als een gedeeltelijke of geheele
liquidatie van het contingentee-
ringssysteem, zoowel in het bin
nen- als in het buitenland en de
saneering van buitenlandsche
geld- en bankstelsels. Een en an
der heeft tengevolge een onmid
dellijke vergrooting der export
mogelijkheid. Stijgende afzet be-
teekent uitbreiding der werkge
legenheid. De ondernemers zien
weer een grootere winstmoge
lijkheid, terwijl de goederenvoor
raden, die in de langdurige de
pressie vrijwel uitgeput zijn, als
een stimulans in deze richting
werken. De rentestand der geld
en kapitaalmarkt is laag genoeg,
om de ondernemers crediet te
doen opnemen. Alle factoren voor
een nieuwe hausse-periode zijn
derhalve aanwezig.
BLOEDEND SPANJE.
Linksi de bijzetting van den kapitein van de nationalistische stormtroepen,
Casado.
voor een niet gering deel te dan-J BINNENLANDSCH OVERZICHT,
ken aan externe factoren, vooral
San de stijging van het prijsni
veau der internationale verhan
delde goederen. Door deze om
standigheid waren de prijzen dei
Nederlandsche producten nage
noeg gelijk aan de prijzen van
de buitenlandsche. Uiteindelijk
heeft de politiek van aanpassing
der regeering dus zeer zeker suc
ces gehad, een succes, dat nog
te meer in het oog zou zijn ge
sprongen, indien men, bij de
zelfde ontwikkelingsgang, een
paar maanden verder zou zijn ge
weest.
Tegen de deflatie-politiek voe
ren de aanhangers eener munt
verzwakking aan, dat bet tempo,
waarin de aanpassing geschiedt,
te langzaam is. Wat men door
sen deflatie-politiek in nog geen
jaren bereikt, komt door een de
valuatie in enkele weken, op z'n
laatste in enkele maanden, tot
stand. Dit voordeel mag men ze
ker niet onderschatten. Een voor
beeld zal dit toelichten.
De tarwe, waaruit ons brood
gebakken wordt, is voor twee
deiden geïmporteerd en één der
de is binnenlandsch. De prijs van
het geïmporteerde stijgt nu, in
N-aderlandsch geld uitgedrukt,
bijvoorbeeld van 6 tot 8 gulden
per 100 Kg. Dit maakt het brood
duurder. Daartegenover staat nu
echter, dat het verschil tusschi
den biutenlandschen tarweprijs
en onzen binnenlandschen richt
prijs nog slechts 1 gulden be
draagt tegen vroeger drie.
Dit voordeel van devaluatie,
da! onmiddelijk in werking treedt,
heeft tot gevolg gehad, dat ten
aanzien van de landbouwcrisis
bepalingen een aantal maatrege
len zijn genomen, waarbij alle
restitutie-, exportbeschikkingen
enz., met uitzondering van de be
schikking voor zoover betreft de
.err.ggave van binnenlandsche
De logica zoekl De regee
ring acht den Internationalen
gouden standaard het beste
geldstelsel. De werking
van het egalisatie-fonds.
Dinsdag bedroeg de devalu
atie ca. 17Va pet. Prinses
Juliana en Prins Bernard spre
ken voor de radio.
Alvorens ons bezig te houden
met de financieel-technische
maatregelen, welke een gevolg
zijn van de nieuwe monetaire po
litiek der Nederlandsche regee
ring, willen wij ons een oogen
blik bezighouden met de publie
ke opinie, die vóór en na de de
valuatie heerschend was.
Toen het probleem der deva
luatie nog niet zoo actueel was,
werd ieder, die devaluatie voor
stelde, door de vele tegenstan
ders bijna als staatsvijand be
schouwd. Eén stem, die zich vóór
devaluatie uitsprak, ontmoette
honderden andere stemmen, die
in koor de nadeelen van de de
valuatie opsomden. Voordeelen
zou een muntverzwakking in het
geheel niet hebben. Iedereen, die
dat niet inzag, was hoorende doof
en ziende blind. Met een deva
luatie van ons betaalmiddel zou
de verwarring nog grooter wor
den.
Het kan echter verkeeren 1
Thans is het overgroote deel van
onze bevolking vóór devaluatie,
nu eenmaal de kogel door de
kerk is. Men ziet de toekomst
lichter tegemoet. De landbouw-
crisisn-m; kegelen, die steeds de
grootsta tegenkanting ondervon
den, konden door het besluit dei
Nederlandsche regeering inzake
de qoudpariteit van ons betaal
middel zonder gevaar worden
afgeschaft.
Zou een devaluatie dan toch
wèl voordeelen hebben? De dag
bladen geven op deze vraag vol
doende antwoorden, zoodat wij,
nu een gedeelte v-.n ons over
zicht aan de t^r^'sche maafre-
oelen willen wijden.
Maandag fs ingediend een wets
ontwerp, houdende eenige voor
zieningen in verband met de
buitengewone omstandigheden
ten aanzien van de wisselkoersen
op het buitenland.
De regeering zegt ter toelich
ting:
De loop der omstandigheden
heeft ten slotte ook Nederland
gedwongen, den gouden stan
daard t ij d e 1 ij k los te laten. De
regeering heeft een verbod van
den uitvoer van goud moeten af
kondigen.
Hieruit volgt, dat de regeering
onverzwakt haar meening hand
haaft, dat het welbegrepen be
lang van het land het best door
het systeem van den interna
tionalen gouden standaard ge
diend wordt. Voorloopig wenscht
de regeering echter haar vrijheid
van handelen te behouden. Zoo
lang de internationale monetaire
verhoudingen zoo onzeker zijn
als thans het geval is, acht zij het
ongewenscht, zich aan een be
paalde goudpariteit te binden.
Dit impliceert niet, dat de regee
ring belangrijke schommelingen
verwacht in de goudwaarde varr
de buitenlandsche valuta's. Zij
wenscht slechts ten deele den
gulden aan zijn eigen lot over te
laten. Ten deele, omdat de re
geering in het egalisatie-fonds
een machtig wapen heeft om t e
sterke schommelingen van den
gulden tegen te gaan. Aangezien
echter de werking van dit fonds
vele en groote moeilijkheden zal
ontmoeten men bedenke, dat
in tegenstelling met de Londen-
sche en New-Yorksche de Am-
sterdamsche geldmarkt zeer be
perkt is, zal het van belang zijn,
dat de Nederlandsche regeering
overleg pleegt met de Engelsche
en de Amerikaansche regeering
tot wederzijdsche steun.
De solide werking van het ega
lisatie-fonds is verder van groot
belang voor het binnenlandsche
prijspeil. Niet alleen zijn tegen
ongemotiveerde prijsop
drijving Dinsdag in de beide Ka
mers der Staten-Generaal een
aantal wetsontwerpen aangeno
men, maar het behoeft geen be
toog, dat in de eerste plaats het
binnenlandsche prijspeil bepaald
wordt door de buitenlandsche
wisselkoersen, dus door het ver
trouwen, dat het buitenland in
onze geldeenheid stelt. JWan-
trouwt het buitenland ons betaal
middel, dan wordt dit in groote
hoeveelheden tegelijk op de markt
gegooid, waardoor de waarde van
den gulden aanzienlijk zou dalen
en het buitenlandsche prijspeil
natuurlijk nagenoeg evenredig
zou stijgen. Het egalisatie-fonds
dient nu om 'die aangeboden hoe
veelheid guldens wederom op te
koopen, waardoor een sterke
waarde-daling van den gulden en
dus een verhooging van het bin
nenlandsch prijspeil wordt tegen
gegaan.
Een geringe prijsstijging van
verschillende geïmporteerde arti
kelen kan natuurlijk niet uitblij
ven. Tot Dinsdag was het echter
onmogelijk om de vraag te be
antwoorden, hoe groot het per
centage van deze stijging zou
zijn. Dinsdag is op de wissel
markten de officieele noteering
van den gulden weer hervat. Aan
vankelijk stond hij bloot aan be
langrijke koersschommelingen,
hetgeen het geval is van de om
standigheid, dat men niet weet
op welk peil de Nederlandsche
regeering wil stabiliseeren. Later
werden de schommelingen waJ
minder hevig, en noteerde het
pond ten opzichte van den gul
den 8.92, hetgeen zou overeen
komen met een devaluatie van ca.
17V2pCt. Een stijging der prijzen
van ongeveer 20 pCt., echter uit
sluitend op geïmporteerde goe
deren, zal dus noodzakelijk blij
ken. Een geleidelijke stijging van
het algemeene binnenlandsche
prijsniveau zal op den duur even
eens niet uitblijven, maar het is
zaak te waken tegen plotselinge
groote verschillen, die het econo
mische apparaat slechts zouden
verstarren. Vandaar dat de mede
werking van het geheele volk 'n
eerste eisch is, om den goeden
gang van zaken te bevorderen.
Door de devaluatie van den gul
den was de belangstelling ron
dom de prinselijke verloving een
tikje verflauwd.
Dinsdagmiddag, om twaalf uur
vijftien minuten, vlamde zij echter
weer in alle hevigheid op. Gansch
Nederland zat aan de radio, om
naar de radioredevoeringen van
Prinses Juliana en Prins Bernard
te luisteren.
Hoe eenvoudig klonken de
woorden van onze Kroonprinses,
foen zij in volle oprechtheid des
harten de „ingezetten in alle dee-
len des rijks" bedankte, „voor de
ontelbare schriftelijke en telegra
fische gelukwenschen, die wij
samen, of ik alleen ontvingen."
Hier sprak een gelukkig men-
schenkind, dat haar gevoelens
opsloot in deze ontroerende
woorden: „Ik dank u, dat gij ons
zoo gelukikg hebt gemaakt. De
gloedrijke glans, waarmee gij
onzen verlovingstijd hebt besche
nen, zal onze herinneringen
steeds blijven overstralen."
Niet minder dankbaar klonken
de woorden (in opmerkelijk goed
Nederlandsch uitgesproken,) van
Prins Bernard, die het een be
hoefte was, „persoonlijk uiting te
neven aan dankbaarheid, waar
van ik vervuld ben voor de over
stelpende bewijzen van deelne
ming van het Nederlandsche volk
in ons groote geluk." Welk een
diepen indruk maakten zijn woor
den: „....zal Ik nu gaarne aan
den arbeid gaan en mijn neco-
nomische studieën voortzetten
over de belangen van Nederland
en speciaal zijn overzeesche ge
westen. Ik zou daarbij een vrien
delijk beroep willen doen, met
name op de ingezetenen van Am
sterdam, om bij dien arbeid geen
notitie van mij te nemen en mij
als ieder ander rustig en onge
stoord aan mijn dagelijksche
werk te laten gaan."
Het zij zoo, Prins, uw wensch
worde vervuld 1
BUITENLANDSCH OVERZICHT.
Nog geen eind aan de mone
taire onzekerheid. Wat doen
Duitschland en Tschjecho-
Slowakije? Blum vindt in de
kamer een groote meerder
heid voor zijn wetsontwerp
op de devaluatie. Slooping
der handelsbelemmeringen?
Litwinoff gaat te keer. De
stand van den Spaanschen
burgeroorlog.
Na de devaluatie van Fran-
schen franc, Zwitserschen franc,
en Nederlandsche gulden blijft
de monetaire politiek nog steeds
op den voorgrond staan, ook al
lijkt een internationale conferen
tie ter stabilisatie der valutaver
houdingen op het oogenblik
der zeker, dan eenige dagen ge
leden nog kon worden aangeno
men. Van een definitieve verhou
ding tusschen de drie meest be
langrijke valuta's dollar, pond en
franc, ls nog altijd geen sprake
en zoowel Londen als New-York
behouden zich voor hun betaal
middel zoo noodig nog verder te
ontwaarden. Dat het daartoe zal
komen, lijkt intusschen weinig
waarschijnlijk; ook in de Veree-
nigde Staten en Groot-Britannië
moet men tenslotte behoefte gaan
gevoelen aan waardevast geld,
dat een van de grondpeilers van
een nieuwe organisatie van den
wereldvrede zou kunnen zijn.
Alle hoop op een internationale
economische en monetaire confe
rentie behoeft men werkelijk dan
ook niet te laten varen.
Misschien meent men in New-
York en de voornaamste hoofd
steden van Europa intusschen,
dat de tijd voor een dergelijke
conferentie nog niet geheel rijp
Is dat is zelfs waarschijnlijk.
Want de devaluatie in Frankrijk,
Zwitseland en Nederland is voor
andere staten, die eveneens reeds
gedevalueerd hadden, aanleiding
geweest ie overwegen, of het met
het oog op hun export niet ge-
wenscht is, tot een tweede geld
ontwaarding over te gaan. Tot
deze landen behoort in de eerste
plaats Tsjecho-Slowakije, dat in
dertijd tot een devaluatie van
167s pet. is overgegaan. Daar
wordt de drang naar een nieuwe
devaluatie steeds grooter en het
is zeker niet onmogelijk, dat wan
neer dit overzicht verschijnt de
Tsjechische kroon nogmaals een
veer heeft gelaten.
Internationaal gezien is intus
schen de houding, die Duitsch
land tenslotte zal aannemen, van
het grootste belang. Vast staat die
houding nog aeenszins, want on
danks de ofiicieele verklaring,
dat geen wijziging in de valuta-
politiek van het land verwacht
behoeft te worden, blijft de on
zekerheid ten aanzien van wat
Berlijn zal doen, voortduren. Zelfs
ln de kringen der regeering zelf
moet volgens den correspondent
van de „Times" onzekerheid
heerschen. De heeren te Berlijn
staan dan ook wel voor een
buitengewoon moeilijke keuze.
Eenerzijds zien de industriëelen
en ook Dr. Schacht in, dat wil
Duitschland zijn export nog niet
verder verkleinen, samenwerking
met de andere handeldrijvende
naties noodzakelijk is. Anderzijds
meenen de nationaal-socialisti-
sche economen, dat Duitschland
het er met het huidige valuta
systeem goed heeft afgebracht
De werkeloosheid is overwonnen
en de belastingopbrengst stijgt.
Overigens ontkent men aan deze
zijde niet, dat er moeilijkheden
zijn met den buitenlandschen ban-
EN NU....?
Guus Betlem J:
Nóg trilt !n onz' ooren t gejuich van de menschen
Bij 't vreugdevol nieuws, door den aether gebracht.
Of wéér woedt een storm binnen Nederland's grenzen.
Helaas, ditmaal één, die geen mènsch bad verwachtl
Een storm, uit het Zuiden naar hier toe gedreven.
Zoo hevig, zoo fel, als een ware orkaan.
Zoo plótseling ook, dat niéts héél is gebleven,
En wij thans alleen nog maar.... sprakeloos staan 1
Datgene, dat overal wèl kon gebeuren,
Alleen hier in 't veilige Nederland niét,
Waarop we nog prat konden gaan, en mee geuren....
Het is dan ook hiér dus tenslotte geschied 1
De devaluatie het woord dezer dagen,
Dat menig den schrik om het hart al deed slaan*
Waarvan we met schuchtere angst slechts gewagen...,
Zij klopte het léétst ook in Nederland aan.
Of beter.... zij trapte de grensdeuren open.
En stapte pardoes onze huiskamer in,
Nu moeten we méé in de duisternis loopt-.
Want échter te blijven heeft zéker geen zin....
En nu..?? vragen zij, die als leek zijn geboren
Op 't huiv'rig gebied van de economie.
Welaan.... allereerst, gij, den moed niet verloren.
Spaart ons een paniek, en spaart U w energie 1
Hoe 't gaan zal Ik mocht het daareven al schrijven,
De toekomst is duister als nimmer tevoor,
Geen mensch nog, die weet of het léng zoo zal blijven
En komen we héél, of.... gehavend er „door"?
Maar moed en vertrouwen in hen die regeeren,
(We hadden wel véker een storm in ons land 1)
Zóó, schouder aan schouder het samen probeeren,
Wij met ons vertrouwen zij met hun verstand I
Dan mag het wellicht in ons landje straks spoken,
Dan giert wèl de stormwind misschien om ons heen,
Maar 't roer in de hand is nog steeds niet.gebroken
En klippen, daar varen we listig omhéén 1
We loopen behouden een haven dan binnen,
Waar 't woelige water weer kalm is en vlak,
Doch wij moeten zélf met het voorbeeld beginnen.
Want anders dan maken we zéker een smakl
Géén suiker dus, thee, koffie, boonen gaan koopen.
Alsof er al mórgen gebrek aan zou zijn,
Doch éfwachten, rüstig, én.... stééds blijven hopen,
Dén ben je een steun voor denscheepskapitein!
del, zoodat Duitschland reeds op
het oogenblik al niet rneer
staat is voldoende grondstoffen
in te voeren. Maar hierin hopen
de tegenstanders van een deva
luatie van den mark verbetering
te kunnen brengen door het vier
jarenplan van Hitier, dat Duitsch
land economisch onafhankelijk
moet maken. Afgewacht dient nu
maar te worden, welke van óbzq
beide richtingen het ten slotte
wint. Zoolang daaromtrent echter
onzekerheid heerscht, is het waar
schijnlijk inderdaad goed, met 't
voorstel tot een internationale
conferentie nog even te wachten
In Frankrijk heeft Blum intus
schen zijn wetsontwerp op de
devaluatie aan kamer en senaat
voorgelegd. De kamer heeft het
ontwerp reeds met 350 tegen 221
stemmen aangenomen, maar de»
senaat besloot eerst nog eenige
amendementen aan te nemen, die
zich hoofdzakelijk tegen het auto
matisme van eenige maatregelen
keerden. Uit Blum's rede bij die
geleqenheid gehouden, mag wel
als het belangrijkste aangestipt
worden, dat aan de stakingen en
andere wanordelijkheden een ein
de zal worden gemaakt.
Genève wordt door dit alles
min of meer vergeten en toch ge
beuren daar dingen, die zeer ze
ker belanorijk voor de toekomst
ziin. In dit verband mag in de
allereerste plaats wel worden ge
noemd het voornemen van Eden
en Delbos aan het einde van deze
week een ontwerp-resolutie aan
den Volkenbond voor te leggen,
die de afschaffing van de han-
delscontingenteeringen en de
controle op het ruilverkeer, welke
als de voornaamste belemmerin
gen van het handelsverkeer ziin
te beschouwen, ten doel heeft.
Mogen de beide ministers van
Buitenlandsche Zaken in dit op
zicht succes hebben! Voor Euro
pa en de geheele wereld zou een
afschaffing van de handelsbelem
meringen inderdaad een weldaad
zijn.
Minder tot verheugenis stemt
de rede, die Litwinoff voor den
Volkenbond heeft gehouden. Zijn
oleidooi kwam eigenlijk neer op
de bewering, dat het thans niel
langer mogelijk is af te wachten
en conferenties voor te bereiden,
maar dat men met het oog op hel
Duitsche gevaar zou moeten han
delen. Dit betoog gaat natuurlijk
geheel in tegen de Engelsche en
ook de Franscbe politiek. Eiqen-
aardig deed nog rn Litwinoff's
rede aan de verklaring, dat Rus
land nimmer een kruistocht had
gepredikt, terwijl zijn redevoe
ring in haar geheel eiqenlijk niets
anders was dan een p^odiki^q
van den kruistocht tegen Duitsch
land.
De toestand is nu zoo da
Duitschland en Rusland rtkaa.
luidkeels aanklagen. Hierin is een
qroot gevaar voor Eurooa gele
gen en het is dan ook begrijpe
lijk, dat Engeland en Frankrük
alles doen om door diplomatieke
onderhandelingen de spanning
weg te nemen, die bij een onver
wacht incident snel tot een ge
wapend conflict zou kunnen lei
den.
Tenslotte nog even den stand
yan den Soaanschen buroeroor-
og: Toledo is in handen der na-
♦ionalisten gevallen, op Huesca
Saragossa ondernemen de
Volksironttroeoen nog steeds
verwoede aanvallen, in het noor
den rukken de nationalisten ou
naar Bilbao en Santander en in
de omaeving van Madrid maakt
men zich gereed iot den beslls-
"enden siriid om het bezit van
de hoofdstad, die dezer dagen
verwacht kan worden
BEWOGEN DAGEN IN FRANKRIJK.
D* kamerzitting, waarin tot waardevermindering van het Jt iansche betaalmiddel
Sterd besloten. Bonnet voert bet woord) boven rechts» Herrit*.
